Lajmet

​Demenca: Katër mënyra të thjeshta që mund të ulin rrezikun e rënies njohëse

Fatkeqësisht, nuk ka ende një mënyrë të caktuar për të parandaluar këtë sindromë.

Published

on

Demenca është e ndryshme nga humbja e kujtesës. Ajo përshkruan një grup simptomash të lidhura me rënien e trurit. Ka lloje të ndryshme të kësaj sindrome, ku më të përhapurit janë sëmundja e Alzheimerit dhe demenca vaskulare. Ka katër mënyra të thjeshta për të reduktuar rrezikun e kësaj gjendjeje.

Fatkeqësisht, nuk ka ende një mënyrë të caktuar për të parandaluar këtë sindromë pasi kërkimet ende po përpiqen të kuptojnë se si zhvillohet.

Hulumtimet tregojnë se ajo që është e mirë për zemrën tuaj është e mirë për trurin tuaj, shpjegon NHS. Kështu që gjumi i mirë, stërvitja dhe një dietë e shëndetshme mund të ndihmojnë në uljen e rrezikut.

Një gjë shtesë që është vetëm e dobishme për trurin tuaj është mbajtja e trurit tuaj aktiv, i njohur gjithashtu si ushtrim i trurit.

Gjumë të mirë

Hulumtimet tregojnë se ekziston një lidhje midis gjumit të dobët dhe demencës.

Studimi i fundit i publikuar në Institutin Kombëtar të Shëndetit zbuloi se njerëzit e moshës 50 deri në 60-vjeç, të cilët flinin vetëm gjashtë orë ose më pak, kishin 30 për qind më shumë gjasa për t’u diagnostikuar me demencë më vonë.

Hulumtimi shqyrtoi pothuajse 8.000 njerëz nga Britania e Madhe dhe krahasoi të dhënat e atyre që flinin “normalë”, të cilët flinin më shumë se shtatë orë, me njerëzit që pushonin më pak.

Gjetjet e tyre sugjerojnë se të kesh më pak gjumë gjatë moshës së mesme mund të çojë në një rrezik më të lartë të rënies njohëse më vonë.

Megjithatë, studiuesit nuk mund të konfirmojnë nëse gjumi është arsyeja e demencës apo nëse është vetëm një nga shenjat e hershme të një rënieje të vazhdueshme njohëse.

Dr Séverine Sabia shtoi: “Ndërsa ne nuk mund të konfirmojmë se mungesa e gjumit të mjaftueshëm rrit rrezikun e demencës, ka shumë arsye pse një gjumë i mirë i natës mund të jetë i mirë për shëndetin e trurit.

Ushtrimi

Aktiviteti fizik është një nga mënyrat “më të mira” për të ulur rrezikun e demencës, sipas Shoqatës së Alzheimerit.

Ata rekomandojnë të gjeni ushtrime që ju pëlqejnë pasi vetëm 10 minuta në një kohë janë të shkëlqyera për shëndetin tuaj.

NHS këshillon të bëni të paktën 150 minuta aktivitet fizik çdo javë. Kjo mund të jetë çdo gjë nga ecja e shpejtë deri te kërcimi.

Gjëja kryesore është të hiqni dorë nga periudhat e gjata të qëndrimit ulur. Uluni më pak dhe përpiquni të ngjitni shkallët kur të keni mundësi, thuhet në shërbimin shëndetësor.

Gjëja kryesore është të hiqni dorë nga periudhat e gjata të qëndrimit ulur.

Diete e shëndetshme

Ndjekja e një diete të shëndetshme është një mënyrë tjetër për të ulur rrezikun e demencës.

Është gjithashtu i dobishëm për parandalimin e kushteve të tjera shëndetësore, si sëmundjet e zemrës dhe diabeti.

Aksionet e bamirësisë së Alzheimerit për të ngrënë:

Të paktën pesë porcione fruta dhe perime në ditë

Proteina (peshk me vaj, fasule, bishtajore, vezë ose mish) dy herë në javë

Ushqime me niseshte si buka, patatet dhe makaronat.

Gjërat që duhet të përpiqeni të reduktoni janë sheqeri, kripa dhe yndyrat e ngopura.

Ushtrimi i trurit

Mbajtja e trurit tuaj aktiv është një mënyrë argëtuese që mund të zvogëlojë rrezikun e rënies njohëse.

Disa aktivitete që duhen provuar të listuara nga bamirësia janë:

Studimi për një kualifikim, kurs ose argëtim

Mësimi i një gjuhe të re

Bërja e enigmave, fjalëkryqeve dhe kuizeve

Duke luajtur lojëra me letra

Leximi i librave sfidues ose shkrimi.

Bërja e ushtrimeve të zgjedhura të trurit tuaj rregullisht është thelbësore që ai të funksionojë.

Organizata bamirëse thotë: “Është e rëndësishme të gjesh diçka që do të vazhdosh”.

Lajmet

Protestë në Lipjan për vdekjen e Agon Zejnullahut

Published

on

By

Dhjetëra qytetarë janë mbledhur sot para stacionit të policisë në Lipjan, në një protestë paqësore për të kërkuar drejtësi për vdekjen e Agon Zejnullahut, i cili humbi jetën gjatë arrestimit nga ana e policisë.

“Drejtësi për Agonin”, “Poshtë brutaliteti policor”, “Kush na mbron prej policisë”, janë brohoritjet e protestuesve të cilët filluan protestën nga objekti i komunës deri para stacionit të policorë.

Të pranishëm në protestë ishin edhe familjarët e të ndjerit, të cilët përmes pankartave dhe thirrjeve, kërkuan hetim të plotë dhe transparencë lidhur me rastin.

Albani, vëllai i Agon Zejnullahut tha se sot nuk janë mbledhur për urrejtje por për të kërkuar drejtësi.

Ai tha se drejtësia nuk është privilegj por e drejtë.

Zejnullahu kërkoi nga institucionet hetim të plotë, transparent dhe kërkoi përgjegjësi.

Sot nuk jemi mbledhur për urrejtje. Sot jemi këtu për të kërkuar drejtësi. Sot jemi këtu për Agonin – një djalë, një jetë, një zë që nuk mund të heshtet. Jemi këtu sepse drejtësia nuk është privilegj, por e drejtë. Jemi këtu sepse dhimbja e familjes së Agonit është dhimbja jonë kolektive. Sepse heshtja vret për herë të dytë. Agoni nuk është vetëm një emër. Ai është simbol i një padrejtësie që nuk guxon të harrohet. Ai është kujtim që na bën të mos mbyllim sytë. Ai është dhimbje që kërkon të më vetën. Kërkojmë hetim të plotë dhe transparent. Kërkojmë përgjegjësi. Kërkojmë ligj e jo justifikime institucionale. Sepse drejtësia është mbi të gjitha. Ne protestojmë në mënyrë paqësore. Sepse fuqia jonë është morali ynë. Zëri ynë është arma jonë. E vërteta është mburoja jonë. Le të dëgjohet thirrja jonë nga çdo institucion, nga çdo zyrë, nga çdo ndërgjegje”, tha Zejnullahu.

S’po muj ma”, “Mundesh me paragjyku, ama frymën nuk bën me ia ndal askujt”, “Unë s’kërkoj më jetë, kërkoj vetëm të mos më harrojë drejtësia”, “Mos harroni drejtësia është themeli i lirisë”, “Nuk kërkoj hakmarrje kërkoj drejtësi”, janë disa nga mbishkrimet e pankartave që mbanin protestuesit në duar.

Agon Zejnullahu ndërroi jetë më 7 korrik 2025, rreth orës në Lipjan, gjatë arrestimit nga policia.

Ndërkaq, më 9 korrik, pesë zyrtarëve policor të përfshirë në këtë rast u është caktuar nga Gjykata Themelore masa e paraburgimit prej një muaji.

Një ditë pas rastit, ka reaguar presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani e cila tha se të gjitha rrethanat e këtij rasti duhet të hetohen menjëherë, në mënyrë të pavarur dhe profesionale dhe secili zyrtar që mund të ketë shkelur ligjin apo tejkaluar kompetencat duhet të vihet përpara drejtësisë pa asnjë vonesë.

Ndërkaq, kryeministri në detyrë, Albin Kurti lidhur me këtë rast ka deklaruar se nuk do të ketë strehë në institucione për këdo që ka tejkaluar kompetencat apo ka shkelur ligjin gjatë ushtrimit të pozitës zyrtare.

Për vdekjen e 27 vjeçarit, Agon Zejnullahu ka folur edhe drejtori i përgjithshëm i Policisë së Kosovës, Gazmend Hoxha, i cili ka thënë se nuk do të tolerojnë që në çfarëdo forme eventuale të ketë tejkalime të autorizimeve policore. Ai kërkoi nga Inspektorati policor i Kosovës dhe institucionet e tjera relevante të përdorin të gjitha burimet e nevojshme për të hetuar rrethanat e vdekjes së Zejnullahut.

Continue Reading

Lajmet

Energjia, IT dhe mbrojtja – sektorët potencialë të bashkëpunimit Kosovë – SHBA, sipas Osmanit

Published

on

By

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë përgjatë një bashkëbisedimi në Institutin Hudson në Uashington këtë javë se Kosova është thellësisht e interesuar për bashkëpunim ekonomik me Shtetet e Bashkuara, dhe beson që dy vendet mund të përfitojnë nga bashkëpunimi në sektorin e energjisë, teknologjisë informative dhe atë të mbrojtjes.

Sipas Osmanit, propozimet e saj janë në përputhje me qëndrimet e presidentit amerikan, Donald Trump për një Amerikë më të fortë dhe madhështore.

Ajo e ka nisur diskutimin duke përmendur faktin se Kina e ka pothuajse monopolin në përpunim të mineraleve të rralla të tokës që gjenden në disa vende të botës, andaj vendet si Kosova dhe aleatet tjera duhet t’i ndihmojnë SHBA-së në hapjen e fabrikave për përpunim të këtyre mineraleve dhe njëra prej këtyre vendeve ku mund të hapet një e tillë mund të jetë edhe Kosova.

Sipas saj, kështu do të forcohej edhe më shumë pozicioni i SHBA-së kundrejt Kinës dhe do të zvogëlohej ndikimi negativ kinez në botë.

Duke folur për mundësitë e bashkëpunimit në sektorin e energjisë, ajo e ka përmendur që Kosova është e treta në Evropë dhe e pesta në botë me rezervat e thëngjillit.

“Tani ekzistojnë teknologji të reja, andaj synojmë të bashkëpunojmë me Shtetet e Bashkuara, me kompanitë amerikane që të sjellin teknologjinë, e cila do të mundësonte përdorimin e rezervave që kemi, por në mënyrë më të pastër”, ka thënë Osmani, duke treguar për pasojat negative me të cilat përballen qytetarët e Kosovës nga nxjerrja dhe përdorimi i thëngjillit aktualisht përmes sistemeve të vjetra.

Aktualisht, rreth 90 për qind e energjisë elektrike në Kosovë prodhohet nga thëngjilli, ndërsa 10 për qind nga burime tjera.

Termocentralet në Obiliq vazhdojnë t’i tejkalojnë kufijtë e lejuar të ndotjes për gazrat vdekjeprurës, dhe pavarësisht obligimeve ndërkombëtare dhe paralajmërimeve nga raportet mjedisore, Kosova mbetet ndër vendet më të ndotura në Ballkan.

Pasojat ndihen më së shumti te fëmijët dhe të moshuarit – me rritje të rasteve të sëmundjeve respiratore, kancerit dhe vdekjeve të parakohshme.

 

Continue Reading

Lajmet

Çfarë mesazhe pritet të sjellë zyrtari i lartë amerikan në Kosovë?

Published

on

By

Vizita e sotme e ndihmëssekretarit të Shtetit në detyrë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Brendan Hanrahan në Kosovë, po shihet si një rikthim i vëmendjes amerikane për vendin dhe Ballkanin Perëndimor.

Një nga mesazhet kryesore të tij pritet të jetë nevoja për formimin e institucioneve të reja dhe dalja nga kriza politike, pas zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit.

Diplomati amerikan do të pritet në takim nga kryeministri në detyrë, Albin Kurti, mirëpo nuk treguan agjendën e diskutimit.

Krahas Kurtit, zyrtari i DASh-it do të takohet edhe përfaqësues të partive parlamentare në vend.

Deputeti i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Armend Zemaj, thotë për KosovaPress, se është në interes të vendit thellimi i partneritetit me SHBA-në.

Sipas tij, bllokada politike në Kosovë ka tërhequr vëmendjen edhe të SHBA-së, e cila mund të kontribuojë në zgjidhjen e ngërçit politik përmes konstituimit të Kuvendit dhe formimit të qeverisë së re.

Megjithatë, ai vë në pah edhe vonesat në emërimin e një ambasadori të ri amerikan në Kosovë, gjë që, sipas tij, është shqetësuese.

Është një lajm i mirë dhe një tregues që, përkundër agjendës së stërngarkuar dhe ngjarjeve globale ku SHBA-ja është e përfshirë, interesi për Kosovën mbetet i gjallë. Kjo vizitë duhet të shërbejë si një tërheqje e vëmendjes për faktin që Kosova ende nuk ka formuar institucionet e dala nga zgjedhjet. Ka kohë që nuk kemi as ambasador të SHBA-së në vend, gjë që për mua dhe për LDK-në, është shqetësuese, sepse mungesa e përfaqësimit në atë nivel mund të interpretohet si mesazh për qeverinë dhe klasën politike që interesi për partneritet duhet të jetë i yni dhe jo i njëanshëm”, deklaron ai.

Në anën tjetër, analisti politik Dorajet Imeri, deklaron për KosovaPress se vizita e zyrtarit të lartë amerikan në Kosovë, dëshmon vazhdimin e përfshirjes strategjike të SHBA-së në rajon, me synimin për të ruajtur qëllimet e saj afatgjata në Ballkanin Perëndimor.

Pavarësisht vështirësive që ka Kosova në procesin e konstituimit të institucioneve, SHBA-ja nuk ndalet së vepruari në kuadër të strategjisë së saj në rajon. Ajo vazhdimisht dërgon diplomatë për të shtyrë përpara agjendat e veta. Është e qartë se SHBA-ja ka nevojë për një partner në Kosovë, dhe për këtë arsye kërkohet që qeveria e re të burojnë nga një shumicë funksionale në Kuvend. Një Kuvend i pakonstituuar dhe një qeveri në detyrë nuk mund të funksionojnë me kapacitete të plota”, shton ai.

Megjithatë, Imeri thekson se mungesa e emërimit të ambasadorit amerikan në Kosovë, si dhe në disa vende të tjera të rajonit, është një sinjal i mundshëm i mungesës së interesit aktiv të SHBA-së për rajonin në rrethanat aktuale.

SHBA-ja ka kohë që nuk ka dërguar ambasadorë në shumë prej vendeve të rajonit. Kjo është një pasqyrë e politikës së administratës aktuale, e cila mund të interpretohet si një qasje më e tërhequr ndaj Ballkanit Perëndimor. Kjo vonesë në emërime është sinjal pesimizmi që SHBA-ja nuk e sheh më me prioritet rajonin tonë”, deklaron ai.

Zyrtari i lartë i Departamentit Amerikan të Shtetit për Çështje Evropiane, Brendan Hanrahan, gjatë kësaj jave është takuar edhe me presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani, e cila po qëndron për vizitë zyrtare në SHBA.

Diplomati amerikan ditë më parë ka bërë të ditur se gjatë kësaj jave do të vizitojë Ballkanin Perëndimor, ku përveç Kosovës, ai kishte paralajmëruar vizitë në Bosnjë Herecgovinë dhe Serbi.

“Pres me padurim përforcimin e lidhjeve në mes të Shteteve të Bashkuara dhe shteteve në rajon”, ka shkruar ai në platformën X më 9 korrik.

Continue Reading

Lajmet

Pesë emigrantë të paligjshëm zbulohen në një kamion në Ferizaj, ndalohet shoferi

Published

on

By

Pesë emigrantë pa dokumente janë zbuluar të premten pasdite brenda rimorkios së një kamioni në terminalin doganor në rrugën “Driton Islami” në Ferizaj, njofton Policia e Kosovës.

Rreth orës 16:00, Policia ka pranuar informacione se në rimorkion e një kamioni me targa vendore mund të ndodheshin persona të dyshuar për qëndrim të paligjshëm në territorin e Kosovës.

Pas pranimit të informacionit, në vendin e ngjarjes kanë dalë njësitë reaguese dhe hetuesit e Stacionit Policor në Ferizaj.

Me hapjen e rimorkios janë gjetur pesë emigrantë pa dokumente identifikimi: tre prej tyre 17-vjeçarë, një 18-vjeçar dhe një 28-vjeçar,” ka njoftuar Policia.

Për rastin është njoftuar prokurori kujdestar dhe Njësia për Migrim. Emigrantët janë marrë në trajtim, ndërsa drejtuesi i kamionit, shtetasi kosovar B.B., 38 vjeç, është ndaluar dhe ndaj tij kanë nisur procedurat ligjore.

Continue Reading

Të kërkuara