

Lajmet
Demenca: Katër mënyra të thjeshta që mund të ulin rrezikun e rënies njohëse
Fatkeqësisht, nuk ka ende një mënyrë të caktuar për të parandaluar këtë sindromë.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiDemenca është e ndryshme nga humbja e kujtesës. Ajo përshkruan një grup simptomash të lidhura me rënien e trurit. Ka lloje të ndryshme të kësaj sindrome, ku më të përhapurit janë sëmundja e Alzheimerit dhe demenca vaskulare. Ka katër mënyra të thjeshta për të reduktuar rrezikun e kësaj gjendjeje.
Fatkeqësisht, nuk ka ende një mënyrë të caktuar për të parandaluar këtë sindromë pasi kërkimet ende po përpiqen të kuptojnë se si zhvillohet.
Hulumtimet tregojnë se ajo që është e mirë për zemrën tuaj është e mirë për trurin tuaj, shpjegon NHS. Kështu që gjumi i mirë, stërvitja dhe një dietë e shëndetshme mund të ndihmojnë në uljen e rrezikut.
Një gjë shtesë që është vetëm e dobishme për trurin tuaj është mbajtja e trurit tuaj aktiv, i njohur gjithashtu si ushtrim i trurit.
Gjumë të mirë
Hulumtimet tregojnë se ekziston një lidhje midis gjumit të dobët dhe demencës.
Studimi i fundit i publikuar në Institutin Kombëtar të Shëndetit zbuloi se njerëzit e moshës 50 deri në 60-vjeç, të cilët flinin vetëm gjashtë orë ose më pak, kishin 30 për qind më shumë gjasa për t’u diagnostikuar me demencë më vonë.
Hulumtimi shqyrtoi pothuajse 8.000 njerëz nga Britania e Madhe dhe krahasoi të dhënat e atyre që flinin “normalë”, të cilët flinin më shumë se shtatë orë, me njerëzit që pushonin më pak.
Gjetjet e tyre sugjerojnë se të kesh më pak gjumë gjatë moshës së mesme mund të çojë në një rrezik më të lartë të rënies njohëse më vonë.
Megjithatë, studiuesit nuk mund të konfirmojnë nëse gjumi është arsyeja e demencës apo nëse është vetëm një nga shenjat e hershme të një rënieje të vazhdueshme njohëse.
Dr Séverine Sabia shtoi: “Ndërsa ne nuk mund të konfirmojmë se mungesa e gjumit të mjaftueshëm rrit rrezikun e demencës, ka shumë arsye pse një gjumë i mirë i natës mund të jetë i mirë për shëndetin e trurit.
Ushtrimi
Aktiviteti fizik është një nga mënyrat “më të mira” për të ulur rrezikun e demencës, sipas Shoqatës së Alzheimerit.
Ata rekomandojnë të gjeni ushtrime që ju pëlqejnë pasi vetëm 10 minuta në një kohë janë të shkëlqyera për shëndetin tuaj.
NHS këshillon të bëni të paktën 150 minuta aktivitet fizik çdo javë. Kjo mund të jetë çdo gjë nga ecja e shpejtë deri te kërcimi.
Gjëja kryesore është të hiqni dorë nga periudhat e gjata të qëndrimit ulur. Uluni më pak dhe përpiquni të ngjitni shkallët kur të keni mundësi, thuhet në shërbimin shëndetësor.
Gjëja kryesore është të hiqni dorë nga periudhat e gjata të qëndrimit ulur.
Diete e shëndetshme
Ndjekja e një diete të shëndetshme është një mënyrë tjetër për të ulur rrezikun e demencës.
Është gjithashtu i dobishëm për parandalimin e kushteve të tjera shëndetësore, si sëmundjet e zemrës dhe diabeti.
Aksionet e bamirësisë së Alzheimerit për të ngrënë:
Të paktën pesë porcione fruta dhe perime në ditë
Proteina (peshk me vaj, fasule, bishtajore, vezë ose mish) dy herë në javë
Ushqime me niseshte si buka, patatet dhe makaronat.
Gjërat që duhet të përpiqeni të reduktoni janë sheqeri, kripa dhe yndyrat e ngopura.
Ushtrimi i trurit
Mbajtja e trurit tuaj aktiv është një mënyrë argëtuese që mund të zvogëlojë rrezikun e rënies njohëse.
Disa aktivitete që duhen provuar të listuara nga bamirësia janë:
Studimi për një kualifikim, kurs ose argëtim
Mësimi i një gjuhe të re
Bërja e enigmave, fjalëkryqeve dhe kuizeve
Duke luajtur lojëra me letra
Leximi i librave sfidues ose shkrimi.
Bërja e ushtrimeve të zgjedhura të trurit tuaj rregullisht është thelbësore që ai të funksionojë.
Organizata bamirëse thotë: “Është e rëndësishme të gjesh diçka që do të vazhdosh”.
Lajmet
Kryesuesja e OSBE-së: Procesi i formimit të Kuvendit të vazhdojë në përputhje me Kushtetutën
Published
47 minutes agoon
September 16, 2025By
UBTnews
Kryesuesja e OSBE-së, njëherësh ministre e Punëve të Jashtme të Finlandës, Elina Valtonen, ka thënë se shpreson që procesi i konstituimit të Kuvendit të Kosovës të vazhdojë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës, raporton KosovaPress.
Ajo gjatë vizitës zyrtare të martën në Kosovë tha se forcimi i marrëdhënieve ndër-komunitare në Kosovë mbetet i rëndësishëm për OSBE-në.
Kosova s’ka themeluar institucionet e reja edhe tetë muaj pas zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit. Aktualisht, Gjykata Kushtetuese ka vendosur masë të përkohshme deri më 30 shtator, ku ua ndalon deputetëve çfarëdo veprimi, si dhe pezullon afatet ligjore për formimin e qeverisë, pas ankesës së Listës Serbe, ku kryetari i sapozgjedhur i Kuvendit, Dimal Basha, mbylli seancën konstituive pa u zgjedhur edhe nënkryetari i legjislativit nga radhët e komunitetit serb.
Diplomatja finlandeze, në konferencë për media tha se mirëpret zgjedhjen e kryeparlamentarit të ri si dhe shpreson që së shpejti të formohet ekzekutivi për të vazhduar bashkëpunimin e ndërsjellët.
“Mirëpres zgjedhjen e kryetarit të ri të Kuvendit. Shpreh gjithashtu shpresën që procesi i formimit të Kuvendit të vazhdojë në përputhje me Kushtetutën dhe që së shpejti të shohim një qeveri të re, me të cilën presim të vazhdojmë bashkëpunimin tonë”, tha ajo.
Ajo gjatë ditës është takuar edhe me presidenten Vjosa Osmani, derisau pyet se pse nuk e ka takuar kryeministrin në detyrë, Albin Kurti, në objekt të qeverisë, si dhe homologen e saj, Donika Gërvalla, ajo hezitoi të flasë, por tha se duhet të ketë një zgjidhje për ngërçin politik të krijuar në Kosovë dhe të ecet tutje.
“Le të them kështu. Shpresojmë fuqimisht që shumë shpejt do të ketë një zgjidhje për ngërçin që lidhet me Kuvendin dhe Qeverinë”, theksoi diplomatja finlandeze.
Kryesuesja e OSBE-së përmendi edhe nevojën e zbatimit të marrëveshjeve në kuadër të dialogut Kosovë-Serbi.
“Forcimi i marrëdhënieve ndër-komunitare mbetet i rëndësishëm dhe ka qenë prej kohësh një fushë kyçe e angazhimit për misionin e OSBE-së në Kosovë. Me emërimin e një Përfaqësuesi të ri Special të BE-së për Dialogun Beograd-Prishtinë, riafirmimi i angazhimit për dialogun dhe avancimi i zbatimit të marrëveshjeve ekzistuese është thelbësor për të siguruar progres. OSBE-ja mbetet e gatshme të mbështesë këto përpjekje, pasi misioni këtu ka potencial për kontribute të mëtejshme në përputhje me mandatet e tij”, theksoi ajo.
Krahas presidentes Vjosa Osmani, kryesuesja e OSBE-së paraditen e së martës u takua edhe me përfaqësues të shoqërisë civile, ku tha se kanë diskutuar për qeverisjen e mirë, mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të të gjitha komuniteteve.
Në anën tjetër, në njoftimin e Zyrës së Presidentit, u tha se presidentja Osmani ia ka ritheksuar kryesueses së OSBE-së përkushtimin e Kosovës për bashkëpunim të ngushtë me OSBE-në në procesin e reformave, transparencës institucionale dhe të drejtave të njeriut./D.B/KP
Lajmet
Osmani takon kryesuesen e OSBE-së, flasin për zhvillimet e fundit në Kosovë
Published
2 hours agoon
September 16, 2025By
UBTnews
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, priti sot në takim Ministren e Punëve të Jashtme të Finlandës, njëkohësisht Kryesuese të OSBE-së, Elina Valtonen.
Gjatë takimit, Presidentja Osmani e falënderoi Finlandën për mbështetjen e vazhdueshme ndaj Republikës së Kosovës, veçanërisht në proceset e shtetndërtimit, demokratizimit dhe forcimit të institucioneve.
Sipas njoftimit, në cilësinë e Kryesueses së OSBE-së, Valtonen u informua nga Presidentja Osmani mbi zhvillimet e fundit në Kosovë, përkushtimin e institucioneve ndaj paqes dhe stabilitetit si dhe zbatimin e rendit dhe ligjit.
Presidentja Osmani ritheksoi përkushtimin e Kosovës për bashkëpunim të ngushtë me OSBE-në në procesin e reformave, transparencës institucionale dhe të drejtave të njeriut.
Në këtë kontekst, Presidentja Osmani theksoi se pret që OSBE-ja do të vazhdojë t`i mbështesë prioritetet kyçe të Kosovës, përfshirë barazinë gjinore dhe fuqizimin e të drejtave të njeriut./D.B/KP
Lajmet
Zgjerohet rrjeti i transportit urban në Prishtinë
Published
2 hours agoon
September 16, 2025By
UBTnews
Nga sot, transporti publik në Prishtinë ka hyrë në një fazë të re zhvillimi me zgjerimin e rrjetit të linjave urbane në lagje dhe fshatra që më parë nuk kishin qasje në autobusë.Ky transformim i rëndësishëm siguron që çdo 7 minuta të ketë një autobus në dispozicion për të transportuar qytetarët drejt destinacionit të tyre.
Këto detaje në një konferencë për medie i dha kryetari i komunës së Prishtinës, Përparim Rama i cili tha se kjo u bë e mundur fal punës 3 vjeçare në reformën e transportit publik urban.
Sipas tij flota e autobusëve u rrit nga 51 autobusë në 172.
“Zgjerimi i rrjetit të transportit publik tash sjell linja në lagjet e Prishtinës ku deri tani nuk ka pas autobusë dhe kjo është një prej pikave kyçe, zonat e kryeqytetit si Taslixhe, Velania, Bledi, Arbëria Sofalia, lagjia Qendresa Nic, Veterniku e Zllatari të gjitha këto prej sot kanë me pas autobusë shërbime të autobusëve në të gjitha këto pjesë të kryeqytetit. Po ashtu, me këtë transformim po i lidhim të gjitha fshatrat në kryeqytet fshatin Marec, Vitia e Mareci, Sicceva, Kolovica, Dyzi, Zllashi, Ballabani, Nisheci, Gllogovica, Llabjani, Busia, Slivova, Llajshevci, Shkabaj, Drenoci, Prugoci pra të gjitha këto tash ndërlidhem me kryeqytetin. Këto janë transformime në kryeqytet që i kemi përmbi 30 linje të ndryshme dhe 172 autobusë e dini që kemi nënshkruar kontratat me sektorin privat prej 51 autobusëve që i ka trafiku urban tash i shtohen 121 të tjerë shtesë, dhe e kemi një sistem të unifikuar me një biletë gjithëditore”, tha ai.
Po ashtu, sot u lansua edhe aplikacioni “Kuleta Digjitale e Prishtinës” ku qytetarët mund t’i blejnë biletat e transportit publik.
E të gjithë qytetarët që e shkarkojnë tani këtë aplikacion, muaji i parë i biletave është falas.
“Kuleta digjitale është një inovacion ku qytetarët sot…qytetarët të cilët e downlodojnë këtë aplikacion edhe e kanë 1 muaj pa pagesë e kanë biletën për 1 muaj pa pagesë i inkurajojë qytetarët që përdorin trafikun urban që ta downlodojnë dhe me këtë e kanë 1 muaj pa pagesë në kryeqytet”, tha ai.
I pari i komunës së Prishtinës, Përparim Rama teksa vizioi edhe një nga pritoret e autobusëve në kryeqytet theksoi që tashmë frekuencat e lëvizjes së autobusëve janë të sigurta e të shpejta.
“Kemi me pas autobusë të rinj e po ashtu frekuenca të jetë e siguri që çdo 7 minuta të ketë autobusë që i marrin pasagjerët dhe i dërgojnë në destinacionet e tyre. E keni parë që në gjithë kryeqytetin tash i kemi edhe linjat e veçanta për autobusë i kemi shenjëzimi horizontal tash e kemi edhe shenjëzimin vertikal edhe jemi në proces ku po i lusim qytetarët që ngasin makina ta respektojnë linjën që është e posaçme për autobus”, theksoi kreu i Prishtinës./D.B.KP
Aktualitet
Spanja kërkon përjashtimin e Izraelit nga garat sportive
Published
3 hours agoon
September 16, 2025By
UBT News
Kryeministri i Spanjës, Pedro Sánchez, ka bërë thirrje që Izraeli të përjashtohet nga ngjarjet sportive ndërkombëtare për aq kohë sa vazhdon ofensiva e tij në Gaza.
Deklarata erdhi pas ndërprerjes së parakohshme të garës së çiklizmit Vuelta a España në Madrid, ku protestues pro-palestinezë bllokuan itinerarin.
Sánchez tha se Izraeli nuk duhet të përdorë sportin për të zbardhur barbarizmin e tij dhe shprehu admirim të thellë për protestuesit paqësorë.
Ai shtoi se ngjarjet në Madrid duhet të nxisin një debat global mbi pjesëmarrjen e Izraelit në sport.
Ndërkohë, opozita konservatore në Spanjë e akuzoi kryeministrin për nxitje trazirash dhe njollosje të imazhit të vendit, ndërsa qeveria izraelite e cilësoi qëndrimin e tij si “anti-Izrael dhe antisemit”, raporton The Guardian.
Protestat tërhoqën mbi 100 mijë njerëz, ku pati përplasje me policinë dhe dhjetëra të lënduar. Një sondazh i fundit tregoi se shumica e spanjollëve mbështesin qëndrimin kritik të qeverisë ndaj Izraelit./S.K/KP/

Turqia lanson modelin e ri të veturës elektrike Togg

Kryesuesja e OSBE-së: Procesi i formimit të Kuvendit të vazhdojë në përputhje me Kushtetutën

Kur rriten ose bien leukocitet, shenjat e infeksioneve dhe paralajmërimi për sëmundje tjera

Osmani takon kryesuesen e OSBE-së, flasin për zhvillimet e fundit në Kosovë

Zgjerohet rrjeti i transportit urban në Prishtinë

Musk shton 2 milionë aksione të reja në portofolin e Teslës

Spanja kërkon përjashtimin e Izraelit nga garat sportive

Coachella 2026/Justin Bieber, Sabrina Carpenter dhe Karol G në krye të line-up

Shkenca hedh dritë mbi vlerën e dëgjimit
Të kërkuara
-
Aktualitet3 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26