Shëndeti

​Cilat fruta e perime përmbajnë më shumë pesticide?

Si duhet të mbroheni?

Published

on

Një dietë e shëndetshme dhe e ekuilibruar duhet të përfshijë fruta dhe perime të freskëta. Por një studim i ri nga Grupi i Punës për Mjedisin jofitimprurës (EWG) zbuloi se më shumë se 70% e produkteve të freskëta inorganike të shitura në SHBA përmbajnë mbetje pesticidesh.

EWG gjithashtu thekson se disa fruta dhe perime përmbajnë dukshëm më shumë pesticide sesa frutat, perimet dhe grupet e tjera dhe për këtë arsye publikon një listë të produkteve me përqendrim të lartë të pesticideve çdo vit.

“Dirty 12”, siç i quan grupi, i referohet 12 llojeve të frutave dhe perimeve që janë më të kontaminuar me pesticide. Hulumtimi bazohet në të dhënat më të fundit të mbledhura në rreth 45.000 mostra të produkteve të testuar nga Departamenti i Bujqësisë i SHBA (USDA) dhe Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA (FDA).

Për të imituar kushtet reale, Ministria e Bujqësisë lan produktet para testimit, siç bëjnë konsumatorët kur blejnë ushqime të tilla.

Sydney Swanson nga EWG tha se të dhënat treguan se më shumë se 90% e dredhëzave, spinaqit, mollëve, rrushit, qershive të testuar ishin pozitive për dy ose më shumë lloje pesticidesh.

Rreziqet për shëndetin që sjell konsumimi i ushqimeve të tilla varen nga lloji i kimikatit, por thuhet se mund të ndodhin pasoja më të rënda se acarimi i zakonshëm i syve dhe lëkurës.

Si të mbroheni?

Frutat dhe perimet duhet të lahen mirë përpara konsumimit. Mos përdorni sapun, lëng për larjen e enëve ose produkte të ngjashme; Uji i thjeshtë është alternativa më e mirë, shkruan Eat this.

“Frutat dhe perimet mund të thithin sapun dhe detergjent shtëpiakë edhe kur lahen mirë dhe mund të sëmurin një person,” tha Administrata e Ushqimit dhe Barnave.

Lista e “dirty 12”, pra lista e frutave dhe perimeve që përmbajnë më shumë pesticide janë:

Dredhëza

Spinaqi

Lakra dhe zarzavate

Nektarin

Mollët

Rrushi

Specat

Qershitë

Pjeshkë

Dardha

Selino

Domate

Ushqime të pastra

Nga ana tjetër, ekziston një listë me “15 të pastra”, pra një listë e ushqimeve që konsiderohen të pastra dhe përmbajnë dukshëm më pak pesticide.

Avokado

Misër i ëmbël

Ananasi

Qepët

Papaja

Bizele të ëmbla (të ngrira)

Asparag

Pjepër mjaltë

Kivi

Lakra

Kërpudha

Pjepri

Mango

Shalqiri

Patate e ëmbël

Shëndeti

Fibremaxxing: A mund të kenë fibrat të njëjtin efekt si Ozempic?

Published

on

Drithërat, bishtajoret dhe farat po marrin vëmendjen kryesore në rrjetet sociale dhe për herë të parë pas shumë kohësh, duket se nutricionistët nuk kundërshtojnë dot: ky trend e meriton gjithë këtë bujë.

Në TikTok, trendi i ri quhet “fibremaxxing”, që do të thotë të pasurosh qëllimisht dietën tënde me fibra, përmes ushqimeve si fasulet, drithërat dhe farat chia. Trendi ka në fokus shëndetin e zorrëve dhe mirëqenien e përgjithshme të trupit.

Fjala “maxxing” përdoret për të përshkruar një konsum të rritur apo të qëllimshëm të diçkaje, dhe në këtë rast nënkupton: sa më shumë fibra, aq më mirë.

Ashtu si shumë trende të tjera, edhe ky nisi nga Gjenerata Z. Pamela Corral, një krijuese përmbajtjesh 25-vjeçare, është bërë virale në TikTok me videot ku ha ushqime të pasura me fibra, një prej tyre ka mbi 10 milionë shikime.

“Përpiqem të ha shumë fibra. Vetëm kështu mund të bëj video,” thotë ajo me humor. “Fibrat janë të mira, mendoj se më shumë njerëz duhet ta konsumojnë.”

Një studim i 2019 tregoi se dieta e pasur me fibra ulë rrezikun për sëmundje kardiovaskulare, goditje në tru, diabet të tipit 2 dhe kancer të zorrës së trashë me 16–24%. Vetëm 7 gramë fibra më shumë, sa gjysma e një kanaçeje fasule, ulin rrezikun e sëmundjeve kronike jo ngjitëse deri në 9%.

Çfarë janë fibrat dhe ku i gjejmë?

Fibrat gjenden në:

Bishtajore (fasule, thjerrëza, qiqra)

Drithëra të plota (tërshërë, oriz kafe)

Ushqime me niseshte (si patatet me gjithë lëkurë)

Fruta dhe perime

Farat chia, liri, etj.

Sipas rekomandimeve:

Gratë duhet të konsumojnë 25 gramë fibra në ditë

Burrat: 38 gramë

Megjithatë, mesatarja aktuale është rreth 20 gramë, pra shumica e njerëzve nuk marrin sasinë e duhur.

“Është dokumentuar mirë se një dietë me fibra ul kolesterolin, sheqerin në gjak dhe inflamacionin. Ajo ofron mbrojtje kundër kancerit të zorrës së trashë, ndihmon në shëndetin e zemrës dhe së fundmi lidhet edhe me shëndetin e trurit dhe sjelljen,” thotë Boushra Dalile, studiuese postdoktorale në KU Leuven.

Si çdo trend tjetër, edhe “fibremaxxing” ka nevojë për ekuilibër. Ekspertët theksojnë se rritja graduale e fibrave në dietë është thelbësore, sidomos për ata që nuk janë mësuar me një konsum të tillë. “Nëse shtoni shumë fibra menjëherë, mund të përjetoni fryrje, dhimbje barku apo edhe kapsllëk,” tha Dalile.

Gjithashtu, hidrimi është thelbësor. “Duhet të pini shumë ujë kur konsumoni ushqime të pasura me fibra,” thotë ajo.

Fibrat vs Ozempic?

Një arsye pse ky trend është bërë viral është se shumë e promovojnë si alternativë natyrale ndaj medikamenteve si Ozempic, që përdoren për menaxhimin e diabetit dhe humbjen e peshës. Në një video virale, një përdoruese shkruan:

“Kur kupton që fibrat veprojnë si Ozempic… e pi këtë smoothie çdo ditë dhe shoh më shumë ndryshim për 2 javë sesa për 2 vjet.”

Një recetë popullore përmban:

1 filxhan ujë

¼ filxhan fara chia

½ filxhan mjedra të ngrira

2 lugë gjelle lëng limoni

3 filxhanë ujë kokosi

Ky kombinim përmban 10g fibra për racion e pretendohet se nxit ndjesinë e ngopjes, ndihmon në menaxhimin e sheqerit në gjak dhe përmirëson tretjen.

Continue Reading

Aktualitet

ShSKUK në Spitalin e Pejës: Është bërë funksionalizimi i pajisjeve të avancuara diagnostike

Published

on

Shërbimi Spitalor Klinik dhe Universitar i Kosovës (ShSKUK) ka njoftuar se me përkrahjen buxhetore të ShSKUK-së, në Spitalin e Përgjithshëm të Pejës, janë kryer ndërhyrjet e nevojshme teknike dhe është bërë funksionalizimi i pajisjeve të avancuara diagnostike.

Rezonanca Magnetike dhe Rentgeni Digjital janë rregulluar dhe tashmë janë në dispozicion të qytetarëve të rajonit të Pejës, duke u mundësuar atyre që të marrin shërbime moderne dhe të sigurta brenda këtij institucioni shëndetësor.

“ShSKUK kërkon mirëkuptimin e qytetarëve për periudhën kur këto shërbime nuk ishin në shërbim të pacientëve, për shkak të procedurave të domosdoshme të prokurimit dhe kohës që kërkojnë ato”, thuhet në njoftim.

ShSKUK thotë se mbetet e përkushtuar që përmes përkrahjes buxhetore dhe investimeve të vazhdueshme, të përmirësojë infrastrukturën dhe cilësinë e shërbimeve në të gjitha spitalet e përgjithshme dhe institucionet tjera përbërëse.

Continue Reading

Shëndeti

A e rrit qumështi sheqerin në gjak? Ja çfarë thonë ekspertët

Published

on

Qumështi është njohur prej kohësh për përfitimet për dhëmbët dhe kockat. Tani, ekspertët kanë zbuluar se një gotë qumësht në ditë mund të ulë rrezikun e kancerit të zorrës nga pothuajse një e pesta, sipas një studimi të realizuar me mbi gjysmë milioni gra.

Sipas hulumtimit të ri, një shtesë prej 300 mg kalciumi në ditë, sa përmban një gotë qumësht lidhet me një ulje prej 17% të rrezikut të kancerit të zorrës.

Një filxhan qumësht ndihmon në kontrollin më të mirë të përqendrimit të sheqerit në gjak, sipas një studimi të realizuar nga shkencëtarët e Universitetit të Guelph-it në Kanada. Ai përfshiu 32 pjesëmarrës me peshë trupore ideale dhe me një moshë mesatare prej 23 vjetësh.

Rezultatet treguan se konsumimi i qumështit gjatë kafjallit ndihmon në stabilizimin e nivelit të sheqerit në gjak dhe në reduktimin e oreksit gjatë ditës.

Ky efekt i dobishëm lidhet me aftësinë e qumështit për të ngadalësuar tretjen e karbohidrateve, ngadalësimi ndihmon në shmangien e rritjes së shpejtë të nivelit të sheqerit pas ngrënies, duke përmirësuar kontrollin glikemik jo vetëm në mëngjes, por edhe gjatë orëve të pasdites.

Gjetjet përforcojnë rëndësinë e përzgjedhjes së ushqimeve të duhura, veçanërisht për personat që duan të mbajnë nën kontroll nivelin e glukozës në gjak apo të parandalojnë diabetin. Qumështi dhe jogurti i dhisë ofrojnë përfitime të shumta falë përbërjes së tyre unike ushqyese.

Qumështi i dhisë ka globula më të vogla yndyre e më pak laktozë, duke e bërë më të lehtë për tretje sesa qumështi i lopës.

Një studim nga “International Journal of Food Sciences” konfirmon se proteina e tij është më pak alergjike. Qumështi i dhisë është i pasur me kalcium, magnez, fosfor dhe vitamin A, të cilat mbështesin shëndetin e kockave dhe sistemit imunitar.

 

 

Continue Reading

Shëndeti

5 probleme shëndetësore që lidhen me menopauzën

Published

on

Mund të keni dëgjuar për afshe të nxehta a ndryshime në humor, por ja disa gjendje shëndetësore që nuk i dinit që shkaktohen nga menopauza.

Ndërsa femrat kalojnë përmes këtij ndryshimi pa pasur asnjë efekt anësor, disa të tjera mund të lihen me problemet e mëposhtme.

Lëshimi i kockave të legenit

Kur jeni të reja, muskujt bëjnë një punë të mirë në kontraktim dhe në mbajtjen e gjithçkaje në rregull. Pas menopauzës, ato dobësohen, duke shkaktuar që fshikëza, mitra, zorra e trashë, ose vagina të lëshohen poshtë. Në rastet më të renda, një ose disa nga këto organe varen dhe shkaktojnë dhimbje, gjakderdhje dhe parehati të tjera. Gjithashtu  mund të vështirësojë proceset e daljes jashtë.

Femrat që kanë pasur një lindje natyrale janë dhe ato më të prekurat. Menopauza shoqërohet me rritje të peshës, e cila vendos më shumë presion rreth organeve që mbahen nga legeni.

Çka mund të bëni: Shprehu. Shumë femra e vonojnë trajtimin se kanë frikë të flasin, bëhen konfuze a kanë turp. Nuk ka pse, nuk jeni të vetme. Rreth 41 deri në 50 % mund të shfaqin disa nga këto pasoja sipas një publikimi në Revistën Ndërkombëtare të Urogjinekologjisë. Nëse ndieni një si shtypje nga poshtë, ose keni vështirësi në dalje, duhet të bëni një vizitë tek mjeku. Në rastin më të lehtë, doktori juaj do t’ju rekomandojë  disa ushtrime të lehta për të forcuar muskujt e legenit. Në raste më të komplikuara, mund të kërkohet ndihma e një operacioni.

Sëmundjet e mëlçisë

Kur jemi të rinj e të shëndetshëm, mëlçia ka tendencën t’i riparojë dëmet nga alkooli e infeksionet  shpejt. Ndonjëherë ky organ krijon qeliza të dëmtuara dhe jo të shëndetshme, që me kalimin e kohës kanë tendencën të krijojnë pjesëza të dëmshme. Ky proces ndalohet nga estrogjeni, i cili në menopauzë ul prodhimtarinë. Me kalimin e kohës çon në shfaqjen e sëmundjeve kronike në mëlçi. Estrogjeni mbron mitokondrinë e qelizave të mëlçisë. Kur fillon rënia e prodhimtarisë të këtij hormoni, mund të ndodhin dëmtime të mëtejshme, që çojnn në plakje të shpejtë të mëlçisë.

Çka mund të bëni: Herën tjetër që jeni në spital duke bërë analizë, kërkoni për të parë nivelin e enzimave të mëlçisë. Shumica nuk kanë shenja kur sëmuren nga mëlçia, deri sa është vonë. Nëse keni lindur midis 1945 dhe 1965, kërkoni të testoheni për hepatit C, një virus i cili mund të shkatërrojë mëlçinë.

Çrregullime të sistemit imunitar

Ndiheni të lodhur, jo në humor e po kaloni afshe të nxehta? Janë simptoma normale të menopauzës, por mund të jenë shenja të një çrregullimi të sistemit imunitar, p.sh sklerozë e shumëfishtë ose artrit. Mund të jetë problem që fillon gjatë menopauzës, ose vetë menopauza e përkeqëson gjendjen. Edhe në këtë rast duhet të fajësohet estrogjeni. Rënie të prodhimtarisë së hormonit shkaktojnë inflamacione në trup ose i kthen sistemet mbrojtëse në të dëmshme.

Çka mund të bëni: Mbani shënim çdo simptomë që po përjetoni e pyesni doktorin për të gjitha. Nëse jeni në dijeni se keni pasur përpara çrregullim të sistemit imunitar, përpiquni t’ia shpjegoni simptomat që po përjetoni edhe një endokrinologu dhe gjinekologu. Ata do t’ju ndihmojnë si të përcaktoni më saktë gjendjen që keni dhe se si ta kuroni atë.

Sy të thatë

Estrogjeni nuk është i vetmi hormon që largohet. Edhe ai i testosteronit bie dhe ndikon në shikim. Këto hormone, që njihen zakonisht si hormone që prodhohen nga meshkujt, luajnë rol kritik në gjëndrën meibomian, e cila prodhon  përbërje lyrore që ndihmon në ruajtjen e lagështisë në  sipërfaqen e syrit. Kur niveli i testosteronit bie, shtresa vajore bëhet më e hollë. Si rezultat i kësaj avullon më shumë ujë e mbetet më shumë kripë. Edhe qelizat e gjëndrave të lotit në sy fillojnë e vdesin më shpejtë. Kjo është arsyeja pse  numri i femrave të moshuara që raportojnë sy të thatë është më i madh se i meshkujve.

Çka mund të bëni: Edhe njerëzit me shikim perfekt që nuk kanë pasur problem duhet të fillojnë të vizitohen nga mosha 40 vjeç. Nëse nuk e keni bërë më parë këtë gjë, filloni. Përdorimi i lubrifikantëve ndonjëherë është më se e mjaftueshme, por ndonjëherë mund të duhet  të vendosen tuba që ndihmojnë në ruajtjen e lagështisë dhe ndalojnë tharjen shumë të shpejtë të syve.

Humbje e dëgjimit

Me moshë, të gjithë kanë tendencën ta humbasin pak aftësinë e dëgjimit, por femrat mund të hasin probleme më të shpejta pas menopauzës.  Kjo ndodh se estrogjeni luan rol të rëndësishëm në organin që ndodhet në veshin e brendshëm dhe që ka formën e një kërmilli, i cili ka si detyrë të konvertojë dridhjet në sinjale elektrike të cilat truri mund t’i kuptojë dhe përpunojë.

Çka mund të bëni: Përpiquni të limitoni sa të mundni ekspozimin nga zhurmat e larta. Fokusohuni në dietë të pasur me shumë ushtrime. Mund të tingëllojë e çuditshme , por një stil jetese i shëndetshëm ju mbron nga dëmtimet e çdo pjese të trupit, duke përfshirë veshët.Femrat që kryenin ushtrime kishin rrezik më të paktët, 17%, për të humbur dëgjimin. Femrat që konsumonin më shumë beta karoten në dietë e ulnin këtë rrezik me 12%.

Continue Reading

Të kërkuara