Shëndet
Apnea e gjumit mund të përshpejtojë plakjen
Testimi i përshpejtuar i plakjes përfshin një test gjaku që analizon ADN-në dhe përdor një algoritëm për të matur moshën biologjike të një personi.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiApnea obstruktive e gjumit (OSA) lidhet me një rrezik më të lartë të hipertensionit, sulmit në zemër, goditjes në tru, diabetit, por tani studiuesit në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit të Misurit kanë zbuluar se OSA e pa trajtuar përshpejton edhe procesin e plakjes dhe trajtimi i duhur mund ta ngadalësojë atë.
Testimi i përshpejtuar i plakjes përfshin një test gjaku që analizon ADN-në dhe përdor një algoritëm për të matur moshën biologjike të një personi.
Fenomeni i moshës biologjike të një personi që tejkalon moshën kronologjike quhet “përshpejtim epigjenetik i plakjes” dhe lidhet me vdekshmërinë e përgjithshme dhe sëmundjet kronike, shkruan Science Daily.
“Plakja e përshpejtuar nuk është unike për OSA, ajo mund të shkaktohet nga një sërë faktorësh mjedisorë si duhani, dieta e dobët apo ndotja”, tha Rene Cortese, asistent profesor pranë Departamentit të Shëndetit të Fëmijëve dhe Departamentin e Obstetrikës.
Ai shtoi se “në kulturën perëndimore nuk është e pazakontë që njerëzit të përjetojnë përshpejtimin epigjenetik të plakjes, por ne donim të dinim se si OSA ndikon në përshpejtimin sistemik të plakjes në krahasim me ata që nuk vuajnë nga kjo gjendje”.
Ekipi i Cortese studioi 16 të rritur jo duhanpirës të diagnostikuar me OSA dhe i krahasoi me tetë subjekte kontrolli për të vlerësuar ndikimin e OSA në plakjen epigjenetike gjatë një periudhe njëvjeçare.
Pas testit bazë të gjakut, grupi OSA mori trajtim të vazhdueshëm pozitiv të presionit të rrugëve ajrore (CPAP) për një vit përpara se të testohej përsëri.
“Rezultatet tona zbuluan se shqetësimet e gjumit të shkaktuara nga OSA dhe nivelet më të ulëta të oksigjenit gjatë gjumit nxisin plakjen më të shpejtë biologjike në krahasim me grupin e kontrollit”, tha Cortese.
“Rezultatet tona sugjerojnë se përshpejtimi biologjik i plakjes është të paktën pjesërisht i kthyeshëm kur zbatohet trajtimi efektiv i OSA,” shtoi ai.
Corteze theksoi se çelësi i suksesit të CPAP, kur bëhet fjalë për ngadalësimin e përshpejtimit të plakjes, në fakt është përdorimi i pajisjes për të paktën katër orë gjatë natës.
Është e paqartë se si rritja e moshës do të ndikojë në rezultatet klinike dhe si zbatohet kjo për grupet e tjera të rrezikut ose fëmijët me OSA.
“Meqenëse fëmijët me OSA trajtohen ndryshe nga të rriturit, ky hulumtim ngre shumë pyetje”, tha Cortese, duke shtuar se nga këto gjetje duhet mësuar më shumë për mekanizmat e veprimit dhe biologjinë.
Shëndet
Shëndeti në filxhan, çaj nga lëkura e mandarinës
Published
1 hour agoon
October 24, 2025By
UBT News
Mandarinat janë ndër frutat më të shijshme të kësaj stine. Lëkura e tyre portokalli shkëlqen dhe dallon për ngjyrën e ndezur, më intensive se agrumet e tjera.
Tuli i mandarinës ndahet lehtësisht në thela të barabarta, të cilat mund të shkëputen pa mundim.
Çdo thelë është plot me lëng, aromë dhe shije, duke e bërë këtë frut jo vetëm të shijshëm, por edhe të ushqyeshëm.
Mandarina është burim i pasur i vitaminës C. Një mandarinë mesatare siguron 31% të dozës ditore të rekomanduar të kësaj vitamine të rëndësishme, që forcon sistemin imunitar dhe ndihmon në mbajtjen e trupit të shëndetshëm.
Pse nuk duhet të hedhim lëkurat e mandarinave?
Shumë prej nesh kanë zakoni të hedhin lëkurat e mandarinave, por ato kanë vlera të mëdha shëndetësore.
Sipas të dhënave, lëkura e mandarinës ndihmon në uljen e kolesterolit, një efekt që është konfirmuar edhe nga Departamenti Amerikan i Bujqësisë dhe nga studime të ndryshme shkencore.
Përveç që është e shijshme, ajo ofron përfitime të rëndësishme për shëndetin, lëkura nuk duhet të nënvlerësohet. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Nga mango te avokado, frutat me më shumë dhe më pak sheqer
Published
20 hours agoon
October 23, 2025By
UBT News
Sheqeri i frutave shoqërohet me fibra, vitamina dhe minerale, gjë që e bën shumë më të balancuar për organizmin se sa sheqeri i përpunuar.
Megjithatë, edhe sheqeri natyral duhet konsumuar me masë, sidomos nëse po përpiqeni të humbisni peshë ose keni gjendje shëndetësore ku sheqeri mund të përkeqësojë situatën.
Frutat më të rekomanduara në këto raste janë ato që përmbajnë më pak sheqer dhe më shumë antioksidantë, fibra dhe lëndë ushqyese.
Frutat me më shumë sheqer
Mango: Një mango përmban 45 gram sheqer. Për këtë arsye, nëse përpiqeni të kufizoni sheqerin, këshillohet të konsumoni vetëm disa feta.
Rrushi: Një filxhan me rrush ka rreth 23 gram sheqer. Për të mbajtur sheqerin nën kontroll, konsumoni sasi të vogla.
Qershitë: Një filxhan qershi përmban 18 gram sheqer. Kujdes me sasitë, sepse është e lehtë të teprohet.
Dardha: Një dardhë mesatare ka 17 gram sheqer. Nëse doni të reduktoni sheqerin, mund të konsumoni vetëm gjysmën e saj.
Shalqiu: Ai është i pasur me ujë dhe minerale, por një copë e vogël përmban 17 gram sheqer.
Fiqtë: Dy fiq mesatarë përmbajnë 16 gram sheqer. Konsumoni me moderim nëse po mbani sheqerin nën kontroll.
Bananet: Një banane mesatare ka 14 gram sheqer. Për sheqer më të ulët, mund të konsumoni gjysmën ose të zgjidhni bananet jeshile.
Frutat me më pak sheqer
Avokado: Vetëm 1.33 gram sheqer për një frut, por ka kalori të larta, prandaj konsumojeni me kujdes.
Mjedrat: Një filxhan përmban 5 gram sheqer dhe 8 gram fibra, të dobishme për tretjen dhe ndjesinë e ngopjes.
Papaja: Gjysma e një papaje të vogël përmban vetëm 6 gram sheqer dhe mjafton për një vakt të lehtë.
Luleshtrydhet: Një filxhan luleshtrydhe ka vetëm 7 gram sheqer. Mund t’i konsumoni si pjesë të sallatave ose si vakt të ndërmjetëm.
Edhe pse frutat përmbajnë sheqer natyral, zgjedhja e atyre me më pak sheqer dhe konsumimi i moderuar mund t’ju ndihmojë të mbani një dietë të shëndetshme pa hequr plotësisht ëmbëlsinë natyrale të frutave. /A.Z/UBT News/
Shëndet
A mund të hanë vezë personat me sëmundje të zemrës?
Published
22 hours agoon
October 23, 2025By
UBT News
Vezët janë ndër ushqimet më të konsumuar në botë, të përballueshme, ushqyese dhe shumë të larmishme.
Ato përmbajnë vitamina, aminoacide thelbësore, acid folik, omega-3 dhe minerale si seleni dhe hekuri, si dhe ofrojnë një burim të shkëlqyer proteinash cilësore për ndërtimin dhe rigjenerimin e qelizave.
Për shkak të përmbajtjes së kolesterolit dhe yndyrnave, roli i tyre në dietën e personave me kolesterol të lartë apo sëmundje kardiovaskulare ka qenë objekt debati.
Studime të ndryshme, përfshirë Mayo Clinic dhe National Institutes of Health, tregojnë se konsumimi i moderuar i vezëve, deri në shtatë copa në javë – nuk rrit rrezikun për sëmundje të zemrës tek individët e shëndetshëm.
Përkundrazi, vezët mund të jenë pjesë e një diete të ekuilibruar kur kombinohen me perime, drithëra integrale dhe yndyra të pangopura.
Konsumimi i sasive të mëdha, mbi 12 vezë në javë, rrit rrezikun për probleme kardiovaskulare, sidomos te personat me nivele të larta të kolesterolit LDL, sipas Journal of the American College of Nutrition.
Një studim dhjetëvjeçar në Greqi tregoi se personat që konsumonin një deri tri vezë në javë kishin rrezik më të ulët për sëmundje të zemrës krahasuar me ata që nuk konsumonin ose konsumonin sasi të tepërta.
Ekspertët e Harvard School of Public Health nënvizojnë se ndikimi i vezëve varet shumë nga konteksti i dietës: ato janë më të dobishme kur zëvendësojnë mishin e përpunuar, por më pak të favorshme kur konsumohen me ushqime të pasura me yndyra të ngopura.
Moderimi dhe larmishmëria janë çelësi i shëndetit të zemrës. Personat me kolesterol të lartë ose sëmundje kardiake nuk kanë pse të shmangin vezët, por duhet t’i konsumojnë deri në 7 copa në javë, duke i kombinuar me fibra, perime dhe yndyra të pangopura.
Një dietë e tillë ndihmon në kontrollin e kolesterolit dhe përmirëson shëndetin e përgjithshëm të zemrës. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Tetë vende të reja në listën britanike për rrezikun nga pijet e falsifikuara me metanol
Published
2 days agoon
October 22, 2025By
UBT News
Tetë shtete të reja janë shtuar në listën e paralajmërimeve të Zyrës së Jashtme të Mbretërisë së Bashkuar, për shkak të rrezikut nga helmimi me metanol që mund të ndodhë nga pijet alkoolike të falsifikuara ose të ndotura.
Sipas raportimit të BBC, vendet e reja të përfshira janë: Ekuadori, Japonia, Kenia, Meksika, Nigeria, Peruja, Rusia dhe Uganda, pas disa rasteve të britanikëve që janë prekur në këto shtete.
Më herët, paralajmërimi përfshinte Tailandën, Laosin, Vietnamin, Kamboxhën, Indonezinë, Turqinë, Kosta Rikën dhe Fixhin, pas disa incidenteve serioze — përfshirë vdekjen e gjashtë turistëve në Laos vitin e kaluar.
Autoritetet britanike u bëjnë thirrje udhëtarëve të tregojnë kujdes ndaj shenjave të mundshme të helmimit me metanol, si shikim i turbullt, konfuzion apo probleme me frymëmarrjen, që mund të çojnë në sëmundje të rënda ose edhe vdekje. /A.Z/UBT News/
Del në ankand rezidenca verore e Benito Musolinit në Rimini
Valë kritikash për zgjedhjen e Bad Bunny për shfaqjen e Super Bowl
Shkëndija, skuadra e parë në RMV që arrin fitore në fazën e grupeve të Ligës së Konferencës
Në UBT po zhvillohet Konferenca e Parë Ndërkombëtare për Mjekësinë Sportive
Spiropali në Memorialin e Holokaustit: Shqipëria nderohet si e drejtë mes kombeve për shpëtimin e hebrenjve
Deputetët britanikë alarmojnë për lirinë e medias në Serbi
Bill Gates zbulon tre profesionet që do t’i mbijetojnë inteligjencës artificiale
Dështon të dëgjohet dëshmitari në rastin e të akuzuarve për krime lufte
Edhe Serie A pranë anulimit të ndeshjes në Australi
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni4 weeks agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
