Shëndeti

​A e penalizon gjumin stresi apo e favorizon atë?

Është e zakonshme të mendosh se stresi të mban zgjuar natën, por disa forma stresi kanë efektin e kundërt: ato rrisin nevojën për gjumë.

Published

on

A shkoni ndonjëherë në shtrat shumë më herët se zakonisht në fund të një dite të ngarkuar?, shkruan fokus.it.

Është e zakonshme të mendosh se stresi të mban zgjuar natën, por disa forma stresi kanë efektin e kundërt: ato rrisin nevojën për gjumë.

Një studim i publikuar në ”Science” ka gjetur arsyen.

Gjumi i shkaktuar nga ankthi rregullon hormonet e stresit dhe qetëson shqetësimet e ditës së nesërme.

Gjumi i gjitarëve dallohet në gjumin REM (ai që karakterizohet nga lëvizjet e shpejta të syve, në të cilin priret të ëndërrojë), dhe jo-REM, më i thelli dhe pa ëndrra. Ata që vuajnë nga çrregullimi i stresit post-traumatik priren të përjetojnë më pak gjumë REM: prandaj mendohet se faza e gjumit në të cilën ëndërroni shërben gjithashtu për të përpunuar emocionet negative dhe ngarkesën e ankthit.

Një ekip studiuesish britanikë dhe kinezë të koordinuar nga ”Imperial College London” ekspozuan një grup minjsh në kontakt me minj të tjerë fizikisht më të fortë, duke shkaktuar të ashtuquajturin stres kronik të humbjes sociale, një model kafshësh ankthi dhe depresioni.

Pas kësaj përvoje, hormonet e sulmit ose fluturimit te brejtësit u ngritën në qiell, siç bëjnë zakonisht te gjitarët e stresuar.

Shkencëtarët monitoruan aktivitetin e trurit të minjve gjatë gjumit dhe zbuluan se një grup specifik i neuroneve (ato të zonës tegmentale ventrale, në trurin e mesëm) reaguan me shumë saktësi ndaj hormoneve të stresit dhe nxitën përgjigjet REM dhe jogjumit.

Aktiviteti i këtyre neuroneve mbeti i vrullshëm për pesë orë, gjatë të cilave, ndërsa minjtë flinin të lumtur, qelizat e trurit dërguan sinjale kimike te neuronet e tjera për të rregulluar hormonet e stresit, duke kërkuar në thelb të mos prodhonin të reja.

Shëndeti

Pse duhet të hani një banane në ditë?

Published

on

Banania mund të konsiderohet si frut i nënvlerësuar në krahasim me frutat tjera ekzotike, që janë kthyer në trend. Por përfitimet e këtij fruti janë të shumta.

Banania është e shijshme, i jep gjërat e mira për të cilat ka nevojë. Ato përmbajnë vlera ushqimore, vitamina, fibra, ëmbëlsues natyralë si sukroza dhe fruktoza. Banania është një nga frutat më të konsumuara në botë, më shumë se mollët dhe portokallet të marra së bashku.

Ato kanë efekt natyror anti-acid dhe mund të të çlirojnë nga shqetësimet e shkaktuara nga aciditeti i lartë në stomak. Mjafton të hash vetëm një banane dhe menjëherë do të ndiesh lehtësim nga simptomat e djegies së stomakut.

Tensioni i gjakut

Bananet, një frut i shëndetshëm për zemrën, janë të pasura me potasium dhe kanë pak sodium, kombinim për mbrojtjen nga infarkti dhe goditjet në tru.

Burim energjie

Nëse ha një ose dy banane para ushtrimeve në palestër, do të përfitosh energji për mbi një orë stërvitje.

Karbohidratet me bazë të ulët glicemie, vitaminat dhe mineralet janë mbështetje e madhe për trupin, duke i dhënë forcë, ndërkohë që potasi ndihmon për të parandaluar ngërçet muskulare.

Kundër anemisë

Bananet janë një aleat i fuqishëm i pacientëve që vuajnë nga anemia, u jep atyre hekurin e nevojshëm që stimulon qelizat e kuqe të gjakut dhe prodhimin e hemoglobinës por edhe shton furnizimin me gjak.

Ulçera

Ata që vuajnë nga ulçera në stomak, e dinë mirë që duhet të rrinë larg disa ushqimeve. Mos u shqetësoni! Banania nuk është një prej tyre.

Mund t’i konsumoni pa problem sepse nuk do t’ju shkaktojnë asnjë shqetësim në stomak.

Kjo ndodh se bananet janë të buta, të lehta, kremoze e të mira për stomakun, duke i dhënë mburojën e nevojshme ndaj aciditetit dhe irritimit.

Fruti i lumturisë

Banania të shton humorin e lufton depresionin për shkak të nivelit të lartë të tritotanit që në trup transformohet në serotoninë.

Serotonina është hormoni i lumturisë. Ajo i bën njerëzit të ndihen të qetë, të lumtur dhe me humor të mirë. Hani banana dhe jeni të lumtur.

Qetësuese nervash

Duhet të hash banana kur je me humor të keq. Fruti magjik ndihmon në rregullimin e nivelit të sheqerit në gjak. Vitamina B qetëson sistemin nervor.

Kundër temperaturës së lartë

Ke temperaturë të lartë? Ha një banane. Në saj të enzimave që përmban, banania ul temperaturën e trupit.

Banania ofron përfitime tjera për organizmin. Mos u mjafto me një a dy. Mund t’i konsumoni gjatë ditës, kur ndihesh i uritur, ke nevojë për energji dhe humor të mirë.

Continue Reading

Shëndeti

Ulçera që nuk largohet? Ekspertët paralajmërojnë çfarë të bëni

Published

on

Ulçerat në gojë janë të zakonshme, ekspertët paralajmërojnë se duhet t’i raportoni në disa raste të veçanta. Nëse nuk shërohen ose nëse i merrni shpesh, ia vlen të kontrolloni nëse kjo është normale.

Edhe pse mund të mendoni se nuk ka ndonjë problem serioz me to, është më mirë të jeni të kujdesshëm dhe të bëni kërkime ose të vizitoheni nëse keni ulçera që përsëriten shpesh ose nuk largohen.

Cancer Research thotë: “Është e zakonshme të krijohen ulçera të vogla në gojë kur jeni të lodhur apo të dobësuar – zakonisht largohen për dy javë. Duhet të raportoni te mjeku ose dentisti një ulçerë apo një njollë të kuqe ose të bardhë që nuk shërohet pas 3 javësh”.

NHS jep këshilla të ngjashme, por thekson se ka disa mënyra që mund t’i provoni për t’i trajtuar ulçerat në gojë. Këto ulçera rrallë janë shenjë e ndonjë problemi serioz, por mund të jenë të bezdisshme.

Ato kanë nevojë për kohë për t’u shëruar, dhe nuk ka ndonjë trajtim që i largon menjëherë. Megjithatë, shmangia e gjërave që i irritojnë mund të ndihmojë në përshpejtimin e shërimit, lehtësimin e dhimbjes dhe uljen e mundësisë që të rikthehen.

Shërbimi britanik Kombëtar Shëndetësor (NHS) rekomandon:

Përdorni një furçë dhëmbësh me qime të buta.

Pini pije të ftohta me pipëz.

Hani ushqime të buta.

Bëni kontrolle dentare.

Ndiqni një dietë të shëndetshme.

Mos konsumoni ushqime pikante, të kripura ose acidike.

Shmangni ushqimet e forta dhe të ashpra si tostin apo patatinat.

Mos pini pije të nxehta ose me acid, si p.sh. lëngje frutash.

Shmangni përdorimin e pastave që përmbajnë sodium lauryl sulfate.

Duke ndjekur këto këshilla, mund të ndihmoni në parandalimin e përsëritjes së ulçerave në gojë dhe të mbani gojën tuaj të shëndetshme dhe pa dhimbje.

 

 

 

Continue Reading

Shëndeti

Kur është koha më e mirë për drekë? Ekspertët kanë përgjigje të qartë

Published

on

Shumë njerëz pyesin veten nëse ekziston koha ideale për të ngrënë drekë, dhe ekspertët bien dakord – përgjigja është po. Rezulton se koha e vakteve tona është po aq e rëndësishme sa ushqimet që zgjedhim.

Dreka duhet të jetë kohë për t’u rimbushur dhe për t’u freskuar. Në disa kultura kjo do të thotë kthim në shtëpi për një vakt familjar ose dhe një sy gjumë pasdite, jeta jonë duket ndryshe. Ritmi i shpejtë i jetës dhe detyrimet e punës na detyrojnë ta reduktojmë drekën në sanduiç të shpejtë të ngrënë në tavolinë.

Duke pasur parasysh një ditë pune të ngarkuar, takimet me kolegë nga zona të ndryshme kohore, gjetja e momentit të duhur për drekë bëhet më shumë sesa një çështje urie. Me ndihmën e këshillave .nga ekspertët e të ushqyerit, ne ju sjellim përgjigjen e pyetjes së kohës më të mirë për të ngrënë drekë.

Gjithçka fillon me mëngjesin

Përcaktimi i kohës më të mirë për të ngrënë drekë fillon me kuptimin e rëndësisë së mëngjesit, thotë Audra Wilson, një dietologe e regjistruar në Northwestern Medicine. Wilson thekson se pavarësisht nëse po përpiqeni të humbni peshë ose doni energji, mëngjesi është çelësi për të larguar urinë dhe për të stabilizuar humorin. Ngrënia e mëngjesit pas zgjimit ndihmon në furnizimin me energji të trupit e inkurajon zakone më të shëndetshme të të ngrënit. Për të kapërcyer në mënyrë efektive hendekun midis drekës dhe darkës, është e rëndësishme të shmangni ngrënien e ushqimeve të lehta pas mëngjesit.

Nëse nuk keni uri pasi të zgjoheni, futja e një mëngjesi, të pasur me proteina, siç janë vezët, kosi me fruta a gjalpi i kikirikut në bukë të thekur, mund të rigjallërojë sinjalet natyrore të urisë së trupit tuaj. Kjo krijon terrenin për një dietë të ekuilibruar për pjesën tjetër të ditës.

Koha më e mirë për të ngrënë drekë

Koha ideale për të ngrënë drekë është katër deri në pesë orë pas mëngjesit për të ndihmuar në mbajtjen e sheqerit në gjak të qëndrueshëm. “Nëse keni ngrënë mëngjes në orën 7 të mëngjesit, synoni për drekë midis orës 11 të paradites dhe mesditës,” shpjegon Wilson.

Nëse orari dikton një drekë më vonë, një ushqim i vogël mund t’ju ndihmojë ta kaloni. Ushqimet ideale kombinojnë proteinat, karbohidratet dhe yndyrnat e shëndetshme, si një mollë me arra a perime me humus. Proteinat, yndyrat dhe fibrat do ta mbajnë sistemin e ekuilibruar e parandalojnë të ndiheni të uritur.

A ka rëndësi kur hani?

Hulumtimet mbështesin rëndësinë e kohës së vakteve. Një studim i 2023 nga Universiteti Northwestern zbuloi se të ngrënit me kohë të kufizuar mund të jetë po aq efektiv sa numërimi i kalorive. Kjo qasje përfshin të hani ushqimin brenda një afati kohor të caktuar, midis orës tetë dhe 12 të pasdites.

Dr. Shaina Alexandria, bashkautore e studimit, vëren se numërimi i kalorive shpesh çon në lodhje, ndërsa të ngrënit me kohë të kufizuar është më i lehtë.

Duke u përqendruar në kohën kur hani, në vend që të numëroni çdo kalori, përmbajtja e një rutine të shëndetshme bëhet më e lehtë. Në fakt, të mbash një sy te ora mund të jetë pikërisht strategjia që ju nevojitet për një ditë më të shëndetshme dhe më të këndshme.

Continue Reading

Shëndeti

Gjumi i çrregullt mund të jetë shkaktar i bllokimit të arterieve

Published

on

Këshilla për të fjetur tetë orë të plota është e njohur, por në vitet e fundit, kërkimet shkencore kanë sugjeruar gjithnjë e më shumë se mbajtja e një ore të qëndrueshme për të fjetur dhe për t’u zgjuar është edhe më e rëndësishme sesa numri i orëve që flini.

Një studim i ri i botuar në Journal of the American Heart Association na jep një arsye tjetër bindëse për t’u përqendruar në krijimin e këtij zakoni të rëndësishëm, duke lidhur modelet e çrregullta të gjumit me një rrezik në rritje të sëmundjeve kardiovaskulare.

Modelet e çrregullta të gjumit dhe shëndeti i zemrës

Studimi përfshinte më shumë se 2,000 të rritur amerikanë të moshës 45 deri në 84 vjeç. Pjesëmarrësit mbanin një pajisje që gjurmonte modelet e tyre të gjumit për shtatë ditë, ndërsa i nënshtroheshin një serie vlerësimesh kardiovaskulare.

Studiuesit analizuan disa faktorë kyç, duke përfshirë kalciumin në arteriet koronare, i cili tregon grumbullimin e pllakave, dhe shënjues të tjerë që diagnostikojnë shkallën e bllokimit të enëve të gjakut.

Analiza e të dhënave zbuloi se modelet e çrregullta të gjumit, veçanërisht kohëzgjatja e gjumit, shoqërohen me disa faktorë rreziku për arteriosklerozën, një sëmundje e karakterizuar nga ngushtimi dhe forcimi i arterieve.

Në mënyrë specifike, rezultatet treguan se ndryshimet në kohëzgjatjen e gjumit prej më shumë se dy orësh brenda të njëjtës javë rritën ndjeshëm gjasat e niveleve më të larta të kalciumit në arteriet koronare dhe treguesve të tjerë anormalë të shëndetit të zemrës.

A është qëndrueshmëria më e rëndësishme se kohëzgjatja?

Ky studim sugjeron që kur bëhet fjalë për gjumin, mbajtja e një orari të qëndrueshëm është po aq e rëndësishme sa numri total i orëve të gjumit. Kjo nuk është hera e parë që zakonet e parregullta të gjumit janë lidhur me rezultate të dobëta shëndetësore.

Një studim i vitit 2018 zbuloi se modelet e parregullta të gjumit shoqërohen me një rrezik në rritje të obezitetit, presionit të lartë të gjakut, problemeve me sheqerin në gjak dhe sulmeve në zemër. I njëjti studim zbuloi se njerëzit me modele të parregullta gjumi kishin më shumë gjasa të raportonin nivele kronike të larta të stresit dhe depresionit.

Edhe pse ky hulumtim është paraprak, është i pari që lidh drejtpërdrejt zakonet e parregullta të gjumit me arteriosklerozën. Duke pasur parasysh se sëmundja është shkaku themelor i më shumë se 50% të vdekjeve në botën perëndimore, ky zbulim është me rëndësi të madhe, transmeton Klankosova.tv.

Si të krijoni një rutinë të qëndrueshme mbrëmjeje?

Studimi sugjeron që, për shëndet optimal, nuk duhet të devijojmë nga koha e gjumit me më shumë se dy orë brenda një jave. Kjo do të thotë që nëse shkojmë në shtrat në orën 22:00 gjatë ditëve të javës, nuk duhet të rrimë zgjuar pas mesnatës gjatë fundjavave.

Ruajtja e qëndrueshmërisë kërkon planifikim, por krijimi i një rutine të fortë mbrëmjeje është një mënyrë e shkëlqyer për të krijuar zakonin e të shkuarit në shtrat në të njëjtën kohë dhe për t’u çlodhur në fund të ditës. Ja disa ide për të filluar, shkruan Index.hr, transmeton Klankosova.tv.

Vendosja e një rutine për kujdesin e lëkurës mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për t’u larguar nga ekranet dhe për t’u çlodhur para gjumit. Heqja e grimit, pastrimi dhe hidratimi i lëkurës krijojnë një ritual qetësues.

Ora juaj e brendshme rregullohet nga ekspozimi ndaj dritës. “Kam mësuar t’i kushtoj vëmendje të madhe rolit që luan drita në rregullimin e ritmit tim cirkadian”, shkruan psikiatrja holistike Ellen Vora, MD.

“Përpiqem të marr rrezet e diellit të vërteta sa më herët në mëngjes”, shton ajo. Kjo gjithashtu do të thotë të shmangni dritën e ndritshme natën vonë.

Magnezi njihet si një mineral relaksues dhe është një shtesë e shkëlqyer jo-hormonale për nxitjen e gjumit. Shumë njerëz kanë mungesë të këtij minerali të rëndësishëm, prandaj merrni në konsideratë marrjen e një shtesë, veçanërisht një të formuluar për të përmirësuar gjumin.

Ndërsa një stërvitje e vështirë natën vonë mund t’ju zgjojë, një klasë e lehtë joge në mbrëmje mund të bëjë të kundërtën. Provoni një sekuencë shtrirjeje për të përgatitur trupin tuaj për një kohë gjumi në kohë.

 

Continue Reading

Të kërkuara