Lifestyle

Zhvillimi i këtyre aftësive është thelbësor për përmirësimin e inteligjencës tek fëmijët

Published

on

Inteligjenca është tipar që një fëmijë e trashëgon pjesërisht, por kërkon punë për zhvillimin e saj, ekspertët nxjerrin në pah tre aftësi themelore që mund të ndihmojnë në zhvillimin e inteligjencës së fëmijëve: të menduarit kritik, rregullimi emocional dhe përshtatshmëria sociale.

Konkretisht, të menduarit kritik i aftëson fëmijët të analizojnë situatat, të identifikojnë opsionet, të marrin në konsideratë pasojat dhe të marrin vendime të informuara.Kjo aftësi zhvillohet duke i inkurajuar fëmijët të bëjnë pyetje dhe të mendojnë për zgjidhje të ndryshme.

Përveç kësaj, të luash lojëra që përfshijnë vendimmarrje dhe të menduar strategjik, siç është shahu ose enigmat, mund t’i ndihmojë fëmijët të praktikojnë të menduarit kritik. Përmes kësaj, fëmijët mësojnë të mendojnë “jashtë kornizave”, gjë që është e nevojshme për t’u menaxhuar në situata të paparashikueshme.

Përveç kësaj, aftësia e një fëmije për të njohur e rregulluar emocionet luan rol të madh në zhvillimin e inteligjencës. Fëmijët që dinë të njohin emocionet dhe mësojnë t’i përballojnë ato janë më të përgatitur për t’u përballur me situatat e paparashikueshme ose stresuese që janë të pashmangshme në jetë. Një fëmijë që ndihet i frustruar sepse nuk ka arritur të përfundojë një detyrë, duhet të mësojë si të qetësohet, identifikojë shkakun e frustrimit të tij dhe të ecë para.

Aktivitete të tilla si ushtrimet e frymëmarrjes mund t’i ndihmojnë fëmijët e vegjël të mësojnë të qetësohen në situata stresuese. Përmes këtyre aftësive të rregullimit emocional, fëmijët zhvillojnë forcën dhe fleksibilitetin e brendshëm, gjë që i ndihmon ata të jenë më elastikë në situata sfiduese.

Gjithashtu, përshtatshmëria sociale është aftësi që i ndihmon fëmijët të lidhen me sukses me të tjerët e të përshtaten në situata të ndryshme sociale. Fëmijët që dinë të krijojnë marrëdhënie pozitive, të negociojnë dhe të zgjidhin konfliktet me bashkëmoshatarët e tyre ia dalin mbanë më mirë në mjedise shoqërore.

Të gjitha nuk janë të dobishme në marrëdhëniet me miqtë, por edhe në shkollë dhe në jetën e mëvonshme, sepse fëmijët që janë të adaptueshëm shoqërisht kanë më shumë gjasa të përballen me sfida në situata të ndryshme shoqërore dhe profesionale.

Lifestyle

Hulumtimi 75 vjeçar nga Harvardi zbulon faktorin më të rëndësishëm për lumturinë e njerëzve

Published

on

A keni dëgjuar ndonjëherë për studimin e Harvardit, i cili ka zgjatë 75 vite vetëm për të zbuluar se çfarë na bën neve të lumtur? Është studim revolucionar në psikologji?

Studimi i ka monitoruar jetët e dy grupeve me meshkuj për mbi 75 vite, ka arritur të zbulojë faktorin më të rëndësishëm për lumturinë e njerëzve. Pra, çfarë na bën njerëzve të lumtur dhe të shëndetshme përgjatë jetës?

Nëse mendoni se fama dhe paratë, nuk jeni vetëm – por, sipas psikiatrit Robert Waldinger, e keni gabim.

Sipas Waldinger, faktori numër një i lumturisë dhe mirëqenies janë lidhjet e mira me tjerët, ky është mesazhi që e kishin marrë nga hulumtimi. Pra, parashikuesi më i mirë i lumturisë dhe përmbushjes së përgjithshme në jetën tuaj është dashuria.

Për të qenë më specifik, hulumtimi ka treguar se duke e pasur dikë në të cilin/cilën mbështetni ndihmon në relaksimin e sistemit nervor, dhe e ndihmon trurin të qëndrojë i shëndetshëm, e gjithashtu i zvogëlon dhimbjet emocionale.

Të dhënat e studimit kanë treguar se ata të cilët ndihen të vetmuar janë më të prirë të vuajnë nga shëndeti i dobët fizik më herët se tjerët dhe të vdesin më të rinj.

“Nuk është vetëm numri i miqve që ndikon në këtë, por është kualiteti i lidhjeve të afërta ai që ka rëndësi”, ka treguar Waldinger.

Continue Reading

Lifestyle

Gjashtë gjëra që nuk duhet t’ia thoni kurrë një fëmije

Published

on

Të gjithë prindërit e dinë sa e vështirë është të qëndrosh i qetë kur një fëmijë po bërtet, po të sfidon ose po të fyen.

Në momente të tilla, është e lehtë të thuash diçka që nuk e kemi fjalën, diçka që të lëndon. Emocionet marrin kontrollin dhe arsyeja lihet mënjanë. Por fjalët kanë fuqi dhe ato që thuhen me zemërim mund të mbeten në kujtesën e një fëmije për një kohë të gjatë.

Ekspertët nga Empowering Parents kanë nxjerrë në pah frazat që duhet t’i shmangim kur jemi të zemëruar.

“Kjo është qesharake! Pse je i mërzitur për këtë?”

Prindërit i bëjnë problemet e fëmijës të duken të parëndësishme, veçanërisht për adoleshentët. Nëse i minimizojmë shqetësimet e tyre, fëmija do të ndihet i keqkuptuar dhe madje edhe më i frustruar. Në vend që t’u thoni se po reagojnë, provoni t’i thoni, pasi situata të jetë qetësuar, “Unë e shoh pak më ndryshe. Më tregoni si ndiheni për këtë”.

“Je njësoj si babai yt!” ose “Pse nuk je si vëllai yt?”

Krahasimet janë të dhimbshme. Qofshin ato për prindin tjetër apo për vëllezërit e motrat, ato e bëjnë fëmijën të ndihet më pak i vlefshëm. Deklarata të tilla nxisin turpin dhe rivalitetin. Çdo fëmijë është unik – bëjani të ditur se i vlerësoni pikërisht ashtu siç janë.

“Ti nuk bën kurrë asgjë siç duhet” ose “Je një humbës”

Fjalët që fyejnë një fëmijë lënë plagë të thella. Të quash një fëmijë të paaftë nuk e ndihmon atë të mësojë, vetëm sa e distancon. Në vend të turpit, fëmijët duhet të ndihen përgjegjës për veprimet e tyre, por pa u ndjerë sikur janë të këqij si njerëz.

“Mbarova me ty!”

Edhe pse ndonjëherë ndihemi të mbingarkuar, kjo fjali mund ta lëndojë thellë një fëmijë. Ata janë të varur nga ju dhe një deklaratë si kjo krijon një ndjenjë braktisjeje dhe pasigurie. Edhe nëse nuk e mendoni me bindje, pasojat mund të jenë afatgjata.

“Do të doja të mos kisha pasur kurrë fëmijë”

Ky mendim mund t’ju ​​vijë pas një dite të vështirë, por është e rëndësishme ta mbani për vete. Nuk ka të bëjë me fëmijën tuaj, por me lodhjen tuaj. Në vend që të thoni fjalë kaq të ashpra, bëni një pushim dhe jepini vetes kohë të qetësoheni.

“Edhe unë të urrej!”

Nëse fëmija juaj thotë, “Të urrej”, nga zemërimi, përgjigjja juaj nuk duhet të jetë e njëjtë. Jeni i rrituri, jo pasqyra e tij. Duke thënë fjalë të tilla, po i dërgoni mesazhin se nuk jeni i dashur, gjë që mund të ndikojë në vetëvlerësimin e tij. Nëse e thoni, është e rëndësishme të kërkoni falje sinqerisht më vonë.

Si të vazhdohet?

Merrni frymë thellë. Kjo ju jep kohë të qetësoheni dhe të mos reagoni impulsivisht.

Ktheni bisedën te tema e vërtetë. Nëse fëmija po grindet për të shmangur një angazhim, thuani: “Nuk po diskutojmë nëse më do apo jo. Le të përqendrohemi te detyrat e shtëpisë.”

Largohuni nga debati. Nëse mendoni se do të shpërtheni, thuajini: “Do të flasim për këtë më vonë kur të jemi qetësuar të dy.” Dhe largohuni përkohësisht nga dhoma.

Hidhni poshtë deklaratat e dëmshme përgjithmonë. Ti merr një vendim të vetëdijshëm për të mos i thënë më kurrë fjali të caktuara. Kjo të përgatit për një komunikim më të shëndetshëm.

Continue Reading

Lifestyle

Vera iku shpejt! Si ta përballoni depresionin e vjeshtës?

Published

on

Nëse do të flisnim për disa probleme të përbashkëta që na shqetësojnë në këtë stinë, padyshim që do të ishin: zymtësia, melankolia, dhimbja e kokës etj. Këto simptoma cilësohen ndryshe edhe simptomat e “depresionit të vjeshtës”.

Artikulli më poshtë ju sugjeron disa këshilla për ta kapërcyer atë…

Ndryshimi i stinës

Ditët sa vijnë dhe po bëhen më të shkurtra, shiu u kthye përsëri. Pas diellit dhe të nxehtit erdhi vjeshta, e cila të gjithëve u merr humorin e mirë dhe i bën të zymtë. Ekspozimi më i paktë në diell influencon negativisht në humor. Është llogaritur se rreth 15% e popullsisë vuan nga ndryshimi i sezonit, duke përjetuar një rritje të humorit të keq, dhimbje koke, nervozizëm… pra një “depresion vjeshte”. Nuk është supozim në realitet, se zvogëlimi i intensitetit të dritës ul nivelet e serotoninës në organizëm e ju bën të lodhur, të humbur, madje dhe depresivë.

Simptomat

Depresioni i vjeshtës manifestohet me hipersoninë (gjumë i tepruar që vazhdon për një muaj), uljen e humorit, me rritjen e oreksit, që për pasojë çon në shtim në peshë, humbjen e kënaqësisë, frenim psikomotor, përqendrim të dobët, ndjenjë faji, madje edhe me mendime për vdekjen.

Por si mund të luftohet ky depresion?

Ushqim i shëndetshëm

Duhet mbajtur një regjim i shëndetshëm, pa i “besuar” duhanit, kafeinës dhe pijeve alkoolike për t’ju mbajtur në formë apo humor të mirë. Preferoni ushqime energjike dhe të gjalla. Shijoni produktet e stinës, jo vetëm ju ndihmon të qëndroni në formë, por ju “integron” me periudhën që po jetojmë. Rrushi, dardha, hurmat e agrumet janë ilaçi më i mirë. Edhe perimet ju dhurojnë humorin e mirë, falë përmbajtjes së hekurit, beta-karotenit, luteinës dhe mos harroni bishtajoret. Një supë e mirë me perime jo vetëm furnizon organizmin, por me ngjyrat dhe ngrohtësinë e saj, ju përmirëson ndjesitë e jashtme dhe largon mendimet e trishtuara.

Qëndroni ulur sa më pak të mundeni

Duhet të mos qëndroni ulur shumë, se do të dekurajoheni nga koha e keqe. Edhe pse koha është ashtu duhet të dilni, apo të merreni me diçka, ndërsa qëndroni në shtëpi. Lëvizni gjithmonë.

Jetojeni fundjavën

E shtuna dhe e diela duhet të jetohet sa më shumë. Organizoni fundjavat jashtë, me miqtë ose vetëm, duke vizituar qytete artesh, vende interesante etj. Por një mënyrë e mirë për fundjavat janë edhe qendrat e mirëqenies, të estetikës. Fjala më me vend është të qëndroni aktiv.

Bëni fitnes

Aktiviteti fizik është një nga metodat natyrale më efikase për të luftuar atë që anglezët e quajnë “gjendje e dëshpëruar”. Shumë simulant është ambienti i palestrës, i pëlqyeshëm, i frekuentuar nga shumë persona, me të cilët mund të shkëmbehet ndonjë fjalë, ndërsa koha kalon shumë shpejt. Kështu që lëvizja është një antidot i fuqishëm.

Qeshni

Qeshni edhe kur nuk ju qeshet. Kujtoni situata qesharake, momente të bukura kur ishit të lumtur. Mund të lexoni revista a katalogë për të vendosur se ku do të shkoni me pushime verën e ardhshme. Ndizni qirinj, pini një gotë verë, lexoni një libër, apo shihni një film teksa qëndroni të mbuluar me një batanije të ngrohtë.

Continue Reading

Lifestyle

Kopshtaria – terapia natyrale që qetëson mendjen dhe forcon trupin

Published

on

Shkenca zbulon se një mikrob i tokës mund të përmirësojë humorin, të ulë nivelin e stresit dhe madje të forcojë imunitetin.

Kopshtaria nuk është vetëm një hobi relaksues, por një aktivitet që lidhet drejtpërdrejt me shëndetin e përgjithshëm.

Studimet kanë treguar se kalimi i kohës në kopsht ndihmon në uljen e depresionit, përmirëson cilësinë e gjumit dhe rrit ndjenjën e kënaqësisë së përditshme.

Përveç kësaj, lëvizjet fizike të thjeshta gjatë kopshtarisë përmirësojnë qarkullimin, ndërsa kontakti me natyrën qetëson sistemin nervor.

Kopshtaria nuk është kujdes për bimët: është mënyrë e natyrshme për të mbajtur trupin dhe mendjen të shëndetshme. Edhe vetëm disa minuta në ditë duke prekur tokën e shijuar gjelbërimin mund të bëjnë diferencën në shëndetin dhe mirëqenien tuaj afatgjatë.

Bakteri i tokës që sjell gëzim

Një nga sekretet e këtij ndikimi pozitiv lidhet me një bakter të padëmshëm që gjendet natyrshëm në tokë: Mycobacterium vaccae. Studime të publikuara në revistën Neuroscience treguan se kontakti me mikrobin stimulon prodhimin e serotoninës, hormonit që lidhet me ndjenjën e lumturisë dhe relaksimit. Efekti i tij krahasohet me një “antidepresiv natyral”, pa pasur nevojë për ilaçe.

Ky bakteri hyn në trup kur e thithim përmes ajrit apo përmes kontaktit të lëkurës me tokën. Pasi kalon në gjak, ai ndikon në ekuilibrin neurokimik, duke ulur simptomat e ankthit dhe depresionit.

Përfitimet përtej gjendjes shpirtërore

Shkencëtarët vërejnë se ndikimi i M. vaccae nuk kufizohet vetëm te gjendja emocionale. Ai ndihmon gjithashtu në:

▪ Përmirësimin e kujtesës dhe përqendrimit, testet laboratorike kanë treguar se ky bakter rrit aftësitë njohëse.

▪ Uljen e inflamacionit, tek sëmundje si artriti reumatoid dhe sëmundja e Crohn-it, ku përgjigja e sistemit imunitar shpesh është e tepruar.

▪ Forcimin e imunitetit – Johns Hopkins Medicine thekson se mikrobët e dobishëm të mjedisit ndihmojnë në rregullimin e mekanizmave mbrojtës të organizmit.

Efekt që zgjat me javë

Ekspertët theksojnë se ndikimi antidepresiv i bakterit mund të zgjasë deri në tri javë. Ekspozimi i rregullt ndaj natyrës dhe aktivitetet në kopsht përbëjnë një formë të qëndrueshme terapie natyrore.

Mbështetje për pacientët kronikë

Edhe tek pacientët me sëmundje të rënda, si kanceri, është vërtetuar se kontakti me natyrën dhe kopshtaria rrisin ndjeshëm cilësinë e jetës. Në studimet klinike, të anketuarit raportuan humor më të mirë, më pak stres dhe përballim më të lehtë të trajtimeve mjekësore.

 

Continue Reading

Të kërkuara