

Shëndeti
Zgjidhje të thjeshta për ndjesinë e thartirës
Published
3 weeks agoon
Shumica e njerëzve e kanë përjetuar ndjesinë e thartirës në stomak, sidomos pas një vakti të rëndë, të shpejtë ose me ushqim djegës. Ky shqetësim quhet urth e shkaktohet nga refluksi acidik, kur acidi i stomakut ngjitet në ezofag e deri në gojë.
Sipas doktoreshës Yi Qin, specialiste e traktit gastrointestinal me kalimin e moshës, muskujt që ndalojnë acidin të ngjitet lart humbin fortësinë. Shtimi i peshës ose shfaqja e hernies hiatale e bën edhe më të shpeshtë këtë problem.
“Shumë raste të urthit mund të lehtësohen me ndryshime të thjeshta në stilin e jetesës dhe përdorim afatshkurtër të barnave”, ka thënë doktori Michael S. Smith, gastroenterolog në “Icahn School of Medicine” në New York.
Nëse urthi ndodh më shumë se dy herë në javë, bëhet fjalë për sëmundjen e refluksit gastroezofageal, kërkon trajtim serioz. Sipas doktorit Kyle Staller, gastroenterolog, GERD sjellë dhimbje krahu, kollë të thatë, vështirësi në gëlltitje, dhe në raste ekstreme, rrezik për kancer në ezofag.
Ndryshime në stilin e jetesës
Hapat e përditshëm bëjnë diferencë të madhe, një studim i Harvardit i 2021 i botuar në “JAMA Internal Medicine” ka zbuluar se gratë që:
-mbanin peshë trupore të shëndetshme,
-nuk pinin duhan,
-bënin 30 minuta aktivitet fizik çdo ditë,
-konsumonin jo më shumë se dy filxhanë kafe, çaj ose pije të gazuara në ditë,
-ndiqnin dietë të pasur me fruta, perime, drithëra të plota dhe peshk,
kishin gati 40% më pak rrezik për të zhvilluar urth.
Mos u shtrini për 2 deri në 3 orë pas ngrënies, sepse kjo favorizon ngjitjen e acidit.
“Rekomandoj që pacientët ta ngrenë anën e sipërme të shtratit. Kjo pozitë shfrytëzon gravitetin për ta mbajtur acidin në stomak”, ka thënë doktori Jacob Kurlander. Qin tha: “Flini në anën e majtë, pasi e mban lëngun e stomakut larg ezofagut”.
Kur keni urth herë pas here
Nëse e ndieni urthin një-dy herë në javë, menaxhoni vetë. Shikoni kur e çfarë ushqimesh e shkaktojnë, si kafeina, ushqimet yndyrore, çokollata, alkooli dhe përpiquni t’i shmangni.
Për lehtësim të shpejtë, përdorni ilaçe si kalcium karbonati ose alumini dhe magnezi hidroksid.
“Ato neutralizojnë acidin në stomak dhe ezofag, por veprimi i tyre zgjat vetëm 30 deri në 60 minuta”, ka thënë Smith.
Nëse urthi zgjat më shumë se një orë pas ngrënies, provoni ilaçe që krijojnë barrierë mbrojtëse mbi acidin.
Për efekt më të gjatë, përdorni ilaçe bllokuese si cimetidine apo famotidine të cilat ulin prodhimin e acidit për disa orë.
Kur duhet të shkoni te mjeku?
Nëse jeni mbi 60 vjeç e nuk keni pasur më parë urth, tani po përjetoni, vizitohuni tek mjeku. Kjo sinjalizon inflamacion, ndryshime para-kanceroze apo edhe kancer në ezofag. Nëse keni urth më shumë se dy herë në javë, mjeku mund të rekomandojë një trajtim me PPI (inhibitorë të pompës protonike).
Këto bllokojnë pompën që prodhon acid në stomak. Përdorimi lidhet me fraktura kockore, infeksione serioze të veshkave. “Përdorimi për disa javë është zakonisht i sigurt”, ka thënë doktori Fouad Moawad nga Scripps Clinic.
Trajtimi afatgjatë dhe ekzaminimet
Nëse urthi vazhdon pas dy javësh, mjeku rekomandon endoskopi, tub fleksibil me kamerë që futet në ezofag për të parë në brendi e bërë biopsi. “Në raste të rënda të refluksit, mund të shohim plagë në shtresën e ezofagut”, tha doktor Staller.
Nëse gjendet “Barrett’s esophagus”, që rrit rrezikun për kancer, trajtimi afatgjatë me PPI mund të jetë i domosdoshëm.
Mjeku mund të rekomandojë edhe ilaçin më të ri, quhet vonoprazan që ul acidin, por mund të ketë rreziqe si PPI-të.
“Mjekët duhet të kontrollojnë nëse pacientët kanë nevojë për ilaçin”, thonë Shoqata Amerikane e Gastroenterologjisë.
Dhe nëse nuk ndieni urth, por keni simptoma të tjera?
Edhe pa urth të ndjeshëm, disa të moshuar mund të kenë refluks “të heshtur”, i njohur si LPR.
Simptomat përfshijnë:
-dhimbje të vazhdueshme fyti,
-kollë të thatë,
-vështirësi në gëlltitje,
-ndjesinë sikur keni një “topth” në fyt.
Analiza për të matur sasinë e acidit që kalon në ezofag ndihmon. Rënia në peshë dhe ndryshimet në stilin e jetesës ndihmojnë, dhe nëse jo, një trajtim i shkurtër me ilaçe acid-bllokuese mund të jetë i nevojshëm.

Vera është e mirë për shumë gjëra – pushime, lëkura që merr ngjyrë, foto me lule në kokë, por jo edhe aq për ndjesinë e barkut të fryrë që të bën të mos duash të veshësh asgjë përveç një bluzeje të gjerë. Po pse ndodh kjo?
Përzierjet që bëjmë me ushqime, temperaturat e larta dhe sasia e ujit që pimë ndikojnë direkt në tretje. Për të shmangur këtë fryrje mjafton t’i shtoni këto ushqime të thjeshta në ditën verore:
Shalqi – mbret i stinës dhe mik i mirë i barkut! Ka shumë ujë, ndihmon në pastrimin e organizmit dhe është i shijshëm si dreqi.
Domatet – jo vetëm për sallatë! Domatet janë të pasura me kalium, që ndihmon në reduktimin e mbajtjes së ujit në trup. Pra, më pak fryrje, më shumë rehati.
Jeshillëqe sa të duash – spinaqi, rukola, sallata jeshile, merr çfarë të duash dhe organizmi do të të falënderojë. Të lehta për tretje dhe fibra = bark i qetë.
Kivi – ky frut i vogël është super për tretje dhe s’ka nevojë për shumë reklamë. Një kivi në mëngjes dhe do ndihesh më mirë gjatë ditës.
Kastravecat – shumë ujë, shumë freski.
Frutat e pyllit – boronica, mjedra, manaferrat janë shumë të shijshme, me pak sheqer natyral dhe me fibra që ndihmojnë në tretje. Plus, duken bukur në çdo pjatë. Estetikë + shëndet.
Avokado – e pasur me yndyrna të mira dhe kalium, avokadoja përmirëson tretjen dhe ju mban të ngopur pa ju fryrë barkun.
Bonus: Pini ujë rregullisht (me masë), shmangni pijet me gaz dhe përpiquni të hani më ngadalë. Ndoshta tingëllon si këshillë nga mami, por funksionon!
Shëndeti
Studimi: Pini kafe pa sheqer dhe yndyrë, jetoni më gjatë
Published
1 hour agoon
June 20, 2025
Kafja e pastër mund të ulë rrezikun e vdekjes, kurse më pak kur përzihet me sheqer dhe yndyrë (cream).
Një studim nga Universiteti Tufts në Boston, SHBA, tregon se pirja e 1-2 filxhanëve kafe të zezë në ditë lidhet me rrezikun më të ulët të vdekjes, sidomos nga sëmundjet e zemrës, përcjell e përditshmja britanike “The Independent”.
Rezultatet treguan se kafja pa sheqer dhe pa yndyrë të shtuar ul rrezikun me 14–16%, nëse kafeja përzihet me shumë sheqer dhe yndyrë të ngopur, efekti pozitiv zhduket.
Sipas autores së studimit, Fang Fang Zhang, përfitimet vijnë nga përbërësit bioaktivë të kafesë, por shtesat e dëmshme e zvogëlojnë efektin.
Studimi analizoi të dhënat e 46,000 të rriturve nga viti 1999 deri në 2018 dhe u publikua në revistën The Journal of Nutrition.
Autorët theksojnë se kufizimi i sheqerit dhe yndyrës është në përputhje me udhëzimet zyrtare për një dietë të shëndetshme.
Shëndeti
Dhimbja e dhëmbit do të zhduket nëse aplikoni këto metoda në shtëpi
Published
3 hours agoon
June 20, 2025
Disa kura natyrale, si shpëlarja me ujë të kripur apo përdorimi i kompresa të ftohta, lehtëson përkohësisht dhimbjen e dhëmbit.
Nëse dhimbja vazhdon, është e rëndësishme të shkoni te dentisti për të trajtuar shkaktarin kryesor të problemit.
Çfarë është dhimbja e dhëmbit?
Dhimbja e dhëmbit është ndjesi e pakëndshme që mund të jetë nga e lehtë deri në shumë e fortë dhe ndodh rreth dhëmbëve apo nofullës.
Zakonisht tregon se ka ndonjë problem me dhëmbin ose mishrat e dhëmbëve, nëse keni dhimbje dhëmbi, është me rëndësi të kuptoni shkakun e saj që të dini si të veproni më mirë për të lehtësuar simptomat si dhimbja, ënjtja apo irritimi.
Kur ndihmojnë kurat natyrale?
Nëse dhimbja është e lehtë e kalon brenda një dite ose dy, përdorni disa metoda natyrale si: shpëlarja me ujë të kripur dhe përdorimi i kompresës së ftohtë.
Këto ndihmojnë në uljen e inflamacionit dhe pastrimin e gojës. Nëse dhimbja vazhdon, konsultohuni me dentistin.
Kujdes! Nëse jeni shtatzënë, jeni duke ushqyer me gji apo keni ndonjë sëmundje, konsultohuni me dentistin para se të përdorni ndonjë përbërës natyral.
Metodat natyrale më të zakonshme për lehtësimin e dhimbjes së dhëmbit:
Shpëlarja me ujë të kripur
Uji i kripur është dezinfektues natyral.
Ndihmon në pastrimin e gojës dhe në uljen e inflamacionit.
Si ta përdorni: përzieni gjysmë lugë çaji kripë në një gotë me ujë të ngrohtë dhe shpëlani gojën për disa sekonda.
Shpëlarja me peroksid hidrogjeni
Ndihmon në uljen e dhimbjes dhe në vrasjen e baktereve.
Shumë efektiv për mishrat e përgjakur dhe reduktimin e pllakes dentare.
Si ta përdorni: përzieni peroksid 3% me ujë në sasi të barabarta dhe përdoreni për të shpëlarë gojën. Mos e gëlltisni!
Kompresë e ftohtë
E dobishme veçanërisht nëse dhimbja vjen nga ndonjë goditje apo traumë, ftohja ngushton enët e gjakut, duke ulur dhimbjen dhe ënjtjen.
Si ta përdorni: vendosni një qese akulli të mbështjellë me peshqir [për 20 minuta] në pjesën ku keni dhimbje. Përsëriteni çdo disa orë.
Qeset e çajit me nenexhik
Njihet për efektin qetësues, mund ta përdorni një qese të ngrohtë ose ta vendosni në frigorifer për disa minuta e ta aplikoni mbi dhëmbin që ju dhemb.
Hudhra
Ka veti antibakteriale dhe qetësuese.
Shtypni një thelb për të krijuar pastë e vendoseni mbi dhëmbin që ju dhemb. Mund të shtoni pak kripë. Ose mund ta përtypeni ngadalë një thelb të freskët.
Shëndeti
Ekspertët paralajmërojnë: Dietat strikte dëmtojnë shëndetin mendor
Published
21 hours agoon
June 19, 2025
Dieta zakonisht shoqërohet me shëndet më të mirë fizik, por një studim i ri sugjeron që planet e të ngrënit që përqendrohen në kufizimin e kalorive mund ta përkeqësojnë shëndetin mendor .
Hulumtimi, i botuar më 2 qershor në revistën BMJ Nutrition, Prevention and Health , zbuloi se gati 30 mijë njerëz në një dietë me kalori të kufizuara kishin më shumë gjasa të raportonin simptoma depresive sesa ata që ishin në dieta të tjera ose që nuk mbanin fare dietë.
Depresioni mund të rezultojë nga shumë faktorë, dhe ndikimi i dietës në gjendjen e shëndetit mendor është një fushë relativisht e re e kërkimit shkencor.
“Ky studim shton kuptimin si zgjedhjet ushqimore të bëra në jetën e përditshme ndikojnë në simptomat depresive”, tha bashkautori i studimit, Venkat Bhat.
Ekspertët rekomandojnë dieta të ekuilibruara dhe të qëndrueshme për të mbështetur shëndetin mendor dhe fizik.

Kosova në top-10 shtetet në Botërorin e xhudos

Çka të hani që të mos keni fryrje barku?

Mbi një mijë fëmijë vrapuan në Prishtinë për Ditën Olimpike

Macron ngre alarmin: Rafale po telefonon, siguroni Evropën!

Dita e Çlirimit në Istog, “triumf për liri dhe drejtësi”

Bëhet ‘lëmsh’ rrjeti, Selena Gomez dhe Hailey Bieber nuk ndiqen më në rrjete sociale

Studimi: Pini kafe pa sheqer dhe yndyrë, jetoni më gjatë

Irani refuzon negociatat me SHBA: Nuk ka dialog derisa të ndalen sulmet izraelite

Izraeli paralajmëron Hezbollahun kundër përfshirjes në konflikt
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore