Kulturë
Zëri i Kabasë në UBT: Në kërkim të trashëgimisë së humbur shqiptare
UBT mori udhëheqjen për të sjellë një ngjarje të jashtëzakonshme: tryezën shkencore me titullin “Kabaja – Simbol dhe Identitet i Muzikës Tradicionale Shqiptare”.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiNë një mjedis ku emocionet kulturore ziheshin me ngrohtësi dhe pasion, Universiteti për Biznes dhe Teknologjis u shndërrua në arenën e një spektakli intelektual më 29 mars. UBT mori udhëheqjen për të sjellë një ngjarje të jashtëzakonshme: tryezën shkencore me titullin “Kabaja – Simbol dhe Identitet i Muzikës Tradicionale Shqiptare”.
Në krahinat e thella të Shqipërisë, një instrument muzikor ka qenë simbol i përjetshëm i identitetit dhe trashëgimisë kulturore: kabaja. E njohur për lidhjen e ngushtë me historinë dhe traditën e vendit, kabaja ka qenë më shumë se vetëm një instrument, ajo është bërë një simbol i muzikës tradicionale shqiptare, duke ndikuar në identitetin kulturor të vendit. Nëpërmjet tingujve të saj unikë, kabaja ka përjetuar një udhëtim të gjatë nëpër kohë dhe hapësirë. Nga malësorët nëpër qytete e fshatra, zëri i kabasë ka shënuar ngjarje të rëndësishme në historinë dhe jetën e përditshme të shqiptarëve. Në të gjetën zërin e tyre artistë të shquar si Remzi Lela, Mulla Merkoja, Selim Leskoviku dhe shumë të tjerë, të cilët me virtuozitetin e tyre e kanë shpërndarë këtë trashëgimi nëpër breza.
Në këtë udhë krenarie të muzikës shqiptare, një tjetër emër i rëndësishëm është Fatos Qerimaj, që në tryezën shkenoce që u mbajt, artisti i njohur demonstroi virtuozitetin e tij me kabanë. Ai përcolli jo vetëm zërin e instrumentit, por edhe historinë e thellë të sazeve shqiptare.
“Etnologjia evropiane e perfeksionimit të instrumenteve në lindjen dhe evoluimin e sazeve ka ushtruar një rol të jashtëzakonshëm. Ishte futja në gjysmën e dytë të shekullit 19-të e instumenteve të temperuar si klarineta, violina, fizamonika, lahuta, shpikja e mjeteve të regjistrimit si dhe gramafoni. Këto tri drejtime të modernitetit tekonologjik instrumental, mjetet e regjistrimit, sollën hapin e madh të kalimit nga instrumentët e patemperuar në një bashkëjetesë me instrumentët e temperuar të ardhur nga punishtet dhe produktet e Evropës”, deklaroi Aleksandër Peçi – mjeshtër i kabasë.
Në historinë e muzikës shqiptare, emrat e disa artistëve ngjiten në lartësinë e legjendës. Ndër ta, një emër që ndriçon me shkëlqimin e vet është ai i Remzi Lelës, i njohur ndryshe si Çobani. Nëpërmjet shërbimit të tij të pazëvendësueshëm në botën e klarinetës, ai jo vetëm ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm për muzikën shqiptare, por edhe ka ndërtuar një urë mes brezave dhe krahinave të vendit tonë.
“Cobani ishte një klarinetist që i ka studiuar të gjitha kabatë që kur ka qenë i ri, për të cilën e ka ndihmuar babai jonë që edhe ai ka qenë muzikantë. Por, Remziu mbase i ka mësuar shumë mirë kabatë e të gjitha trevave. Ai fillonte dhe lulëzonte mbi këto kaba, fuste shpirtin e tij por më interesantja dhe më e bukura ishte që Remziu- Çobani në atë krahinë që ishte për sa i përket asaj lloj kabaje ai nuk devijonte dhe improvizonte gjithmonë brenda karakterit duke njohur të gjitha zonat e Shqipërisë”, deklaroi artisti Fatmir Lela.
Studiues të kësaj teme na udhëheqën edhe në udhëtimin e shkurtër, por të pasur në historinë e kabasë në Maqedoninë e Veriut. Ata përshkruan rrënjët e thella të këtij instrumenti në kulturën e toskëve, banorëve vendas të këtij rajoni. Ndërkaq, theksohet edhe ndikimi i madh që kabaja ka pasur në kulturën dhe jetën e përditshme të komunitetit shqiptar në këtë territor.
“Historiku i kabasë shqiptare në Maqedoninë e Veriut është një rrugëtim i gjatë dhe i pasur, rrënjët e thella ndodhen në kulturën e toskëve që janë banorë vendas të pjesës jugperëndimore të Maqedonisë së Veriut, pra bregu i djathtë i Drinit të Zi, Strugë, Ohër, Prespë dhe Manastir dhe që flasin në variantin lindor të toskërishtes. Kjo formë muzikore ka qenë e përhapur gjerësisht në këtë rajon dhe ka pasur ndikim të madh në kulturën dhe jetën e përditshme të komunitetit shqiptar. Sipas fjalorit të sotëm të gjuhës shqipe Kabaja është pjesë muzikore popullore e shtruar, që luhet zakonisht me gërrnetë ose me violinë”, deklaroi studiuesi Bekim Ramadani.
Historia e kabasë, si një nga instrumentet më simbolike të muzikës tradicionale shqiptare, është një rrugëtim i gjatë e i pasur që ka ndikuar thellë në identitetin dhe kulturën tonë. Emrat e shquar si Remzi Lela, Mulla Merkoja, Asllan Leskoviku, dhe shumë të tjerë, janë figura që kanë udhëhequr këtë udhëtim muzikor, duke përhapur zërin dhe emocionet e kabasë nëpër krahina dhe treva të ndryshme të Shqipërisë. Përmes tyre, muzika e kabasë ka gjetur shprehjen më të lartë të trashëgimisë sonë kulturore. Kjo trashëgimi e pasur është një pjesë e thellë e identitetit tonë kombëtar dhe një burim frymëzimi për brezat e ardhshëm./UBTNews/
Realizoi: Dionesa Ebibi
Libra
Sot publikohet dhe promovohet kompleti i veprave të Xhemail Mustafës
Published
15 minutes agoon
December 1, 2025By
UBT News
Të hënën, më 1 dhjetor 2025, në orën 12:00, në Bibliotekën e Qytetit “Hivzi Sulejmani” në Prishtinë do të promovohet kompleti me pesë vepra të Xhemail Mustafës.
Në këtë botim përfshihen librat “Një lutje për Prishtinën”, “Mrekullia e shkrimit”, “Metafora e absurdit”, “Trumfi i mendjes” dhe “Iluzionet e politikës”.
Ky botim sjell para publikut një thesar të rrallë të shkrimeve kritike, eseistike dhe publicistike të autorit, të cilat po publikohen nga Pen Qendra e Kosovës. Shkrimet e Mustafës dëshmojnë vlerën e tij intelektuale dhe dimensionin e gjerë të krijimtarisë së tij.
Xhemail Mustafa (23 gusht 1953 – 23 nëntor 2000), gazetar, publicist, kritik, eseist dhe politikan, ishte një ndër intelektualët e shquar të letërsisë, kulturës dhe jetës publike në Kosovë nga vitet 1970 deri në vitin 2000.
Ai u vra në Prishtinën e porsaçliruar dhe vrasja e tij ende mbetet e pandriçuar. /A.Z/UBT News/

Kulturë
Dy lidere të Kosovës pjesë e ekspozitës globale të fotografisë për gratë dhe paqen
Published
4 days agoon
November 27, 2025By
UBT News
Dy promovuese të shquara të paqes në Kosovë, ish-presidentja Atifete Jahjaga dhe Gordana Gjoriq, janë pjesë e ekspozitës globale të fotografisë të UNMIK-ut, e cila shënon fillimin e 16 Ditëve të Aktivizmit kundër Dhunës me Bazë Gjinore.
Ekspozita promovon rolin jetik të grave në paqe, mbrojtjen e të drejtave të grave dhe siguri, duke fokusuar agjendën Gratë, Paqja dhe Siguria (WPS).
Zëvendës Përfaqësuesi Special i OKB-së, Milbert Dongjoon Shin, theksoi se siguria dhe përfshirja e grave janë thelbësore për shoqëri të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse.
Fotoreporterja Laura Hasani realizoi portretet e liderëve kosovarë për të nxjerrë në pah rolin e grave në ndërtimin e paqes dhe ndryshimin pozitiv në komunitete.
Ekspozita, e lansuar në New York në qershor 2025 për 25-vjetorin e Rezolutës 1325 të OKB-së, shfaqet në Kosovë në Bulevardin Nënë Terezë, Prishtinë, nga 25 Nëntori deri më 10 Dhjetor, në kuadër të bashkëpunimit të OKB-së me UN Women dhe Fondacionin Elsie Initiative Fund. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
Si t’i bëni peshqirët sërish të butë me një produkt krejt natyral?
Published
4 days agoon
November 27, 2025By
UBT News
Peshqirët me kalimin e kohës ashpërsohen sepse shumica e njerëzve i lajnë gabim.
Përdorimi i shpeshtë i zbutësit krijon shtresë yndyrore mbi fibra, e cila mbledh sapun e baktere dhe i bën peshqirët të ngurtë dhe jo thithës.
Ekspertët e Secret Linen Store rekomandojnë një zgjidhje të thjeshtë dhe të lirë: uthullën e bardhë. Mjafton të shtoni 250 ml uthull së bashku me detergjentin dhe ta vendosni direkt në daullen e lavatriçes para ciklit të larjes. Aroma e uthullës zhduket gjatë shpëlarjes.
Uthulla e bardhë është një pastrues natyral që zbërthen mbetjet yndyrore dhe heq shtresën e krijuar nga zbutësi i rrobave. Ajo eliminon mikrobet dhe mykun, duke i lënë peshqirët më të butë, më thithës dhe më të freskët.
Mund ta përdorni të vetme: lani peshqirët në ujë të nxehtë vetëm me uthull, nëse doni bëni një cikël të dytë me detergjent (pa zbutës).
Pas larjes, tundi peshqirët mirë dhe thajini në tharëse me temperaturë të ulët ose varini për t’u tharë. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Biblioteka Kombëtare e Kosovës hap “Koha e shndërrimit: Kosova 1968–1981, dokumente dhe dëshmi”
Published
4 days agoon
November 27, 2025By
UBT News
Në ambientet e Bibliotekës Kombëtare të Kosovës u hap ekspozita dokumentare “Koha e shndërrimit: Kosova 1968–1981 dokumente dhe dëshmi”, e organizuar nga Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës, me rastin e Festës së Flamurit.
Ekspozita paraqet një përzgjedhje të pasur dokumentesh arkivore që hedhin dritë mbi një periudhë kyçe të historisë së Kosovës, ku ndryshimet shoqërore dhe kërkesat për të drejta u shprehën me vendosmëri dhe qartësi.

Hapjen e ekspozitës e bëri U.D. Drejtori Ekzekutiv i ASHAK-ut, Bekim Aliu, i cili theksoi rëndësinë historike të viteve 1968–1981 e nënvizoi se dokumentet e ekspozitës “na ndihmojnë ta shohim veten më qartë”, duke ofruar pasqyrë të sinqertë të transformimeve të asaj periudhe.
Ngjarja u nderua me pjesëmarrjen e Kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, i cili përgëzoi punën e ASHAK-ut, e cilësoi periudhën 1968–1981 si “vite kyçe e shndërruese në historinë politike e kombëtare”, një kohë që formësoi një gjeneratë të re me ideale të qarta dhe guxim qytetar.
Drejtoresha e Bibliotekës Kombëtare, Blerina Rogova Gaxha, theksoi rëndësinë e ruajtjes së dokumenteve dhe kujtesës historike:
“Biblioteka Kombëtare mbetet vendi ku dokumentet marrin zë dhe historia rigjen kuptimin e saj. Kjo ekspozitë na rikujton se e kaluara nuk është vetëm për t’u ruajtur, por për t’u kuptuar dhe për t’u përdorur si themel në ndërtimin e të ardhmes.”
Ekspozita përfshin dokumente të rralla, materiale arkivore dhe fotografi që ilustrojnë transformimet shoqërore, politike dhe kulturore të viteve 1968–1981, një periudhë kur qytetarët e Kosovës shprehën aspiratat e tyre për barazi, dinjitet dhe identitet kombëtar.
Kjo ekspozitë ofron udhëtim në të shkuarën e vendit, duke reflektuar mbi sfidat, idealet dhe guximin qytetar që kanë formësuar historinë. /A.Z/UBT News/

Sot publikohet dhe promovohet kompleti i veprave të Xhemail Mustafës
Përmbyllet afati i KQZ-së për certifikim të pjesëmarrjes në zgjedhjet e 28 dhjetorit
Vritet biznesmeni i njohur në Shqipëri
CNN: Bisedimet SHBA-Ukrainë në Florida të vështira, por konstruktive
Atalanta e Gjimshitit zgjat agoninë e Fiorentinës
Parashikimi i motit
Greva e Trafikut Urban vazhdon edhe sot
Dita Botërore e Luftës Kundër HIV/AIDS
Rektori Hajrizi po qëndron në vizitë zyrtare në Texas
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
