Shëndet
Zemërimi e dëmton shëndetin më shumë sesa trishtimi
Published
5 years agoon
By
Betim GashiNe e dimë që ndjenjat mund të kenë një ndikim të rëndësishëm në mirëqenien tonë fizike dhe mendore. Por, a mund ta masim këtë peshë dhe të bëjmë krahasime mes gjendjeve të ndryshme shpirtërore, dhe efekteve të tyre në shëndetin tonë? Për shembull, a është më keq të ndjesh zemërim apo trishtim?
Përgjigjja nuk është e prerë: në fakt me kalimin e moshës këto dy ndjenja mund të kenë një ndikim shumë të ndryshëm tek shëndeti jonë. Kjo sugjerohet nga një studim i studiuesve të Shoqatës së Psikologëve Amerikane, sipas të cilit, zemërimi mund të jetë më i dëmshëm për shëndetin fizik të të moshuarve se sa trishtimi.
Është konstatuar se ndjenja e inatit, mund të rimodulojë reagimin e sistemit imunitar, duke rritur inflamacionin, që lidhet me zhvillimin e sëmundjeve kronike, siç janë sëmundjet e zemrës, artritet dhe tumoret.
Mosha dhe ndjenjat negative
“Kur njerëzit plaken, ata nuk mund të kryejnë më shumë nga aktivitetet, që bënin dikur. Dhe kur përjetojnë humbjen e bashkëshortit të tyre, ndjejnë zemërim dhe pikëllim”, komentoi shkencëtarja që udhëhoqi këtë studim Megan A.Barlou e Universitetit Kondkordia.
“Megjithatë, studimi ynë, ka treguar se zemërimi mund të çojë në zhvillimin e sëmundjeve kronike, ndërsa trishtimi jo”, deklaroi ajo.
Siç e tregojnë kërkuesit, inflamacioni në përgjithësi na ndihmon të mbrojmë trupin tonë dhe ta shërojmë atë, por inflamacioni afatgjatë mund të çojë në sëmundje të ndryshme, sidomos në pleqërinë e avancuar.
Studimi
Për të kuptuar se si zemërimi dhe trishtimi, mund të ndikojnë tek inflamacioni, ose reagimi i sistemit imunitar ndaj kërcënimeve të tilla, si infeksioni ose dëmtimi i indeve, Barlou dhe ekipi i saj ekzaminuan të dhënat nga 226 njerëz të moshës 59-93 vjeç në Montreal të Kanadasë. Më pas, ata i ndanë në dy grupe: ata me moshë më të vjetër (80 vjeç e lart), dhe më të rinj, midis 59 dhe 79 vjeç.
Për më shumë se një javë, pjesëmarrësit në studim plotësuan disa pyetësorë të shkurtër rreth asaj se sa të zemëruar apo të trishtuar e ndjenin veten. Ndërkohë, hulumtuesit matën nivele të ndryshme të inflamacionit përmes mostrave të gjakut, dhe pastaj u kërkuan pjesëmarrësve të raportonin nëse kishin sëmundje kronike që lidheshin me moshën.
Zemërimi dhe sëmundjet kronike
Nga analizat, studiuesit zbuluan se pjesëmarrësit që kishin raportuar çdo ditë ndjenja të zemërimit, kishin gjithashtu nivele më të larta të inflamacionit dhe sëmundjeve kronike. Por, kjo nuk ishte e vlefshme për të gjithë pjesëmarrësit.
“Ne kemi zbuluar se përjetimi çdo ditë i ndjenjës së zemërimit, është i lidhur me nivele më të larta të inflamacionit dhe sëmundjeve kronike për njerëzit e moshës 80 vjeç e lart, por jo për njerëzit më pak të moshuar”, shprehet bashkautori i studimit Karsten Urosh, po nga Universiteti Kondkordia.
“Përkundrazi, ne kemi vënë re se trishtimi nuk është i lidhur as me inflamacionin, dhe as me sëmundje kronike”, theksoi ai.
Studiuesit arritën në përfundim se trishtimi si ndjenjë mund t’i ndihmojë të moshuarit të shkëputur nga qëllimet që nuk janë më të arritshme.
“Nga ana tjetër zemërimi është një ndjenjë që mund të ndihmojë njerëzit të motivohen për të ndjekur qëllimet. Prandaj njerëzit e moshuar mund të jenë në gjendje ta përdorin këtë ndjenjë, si një “karburant” për të kapërcyer sfidat e jetës. Por, për njerëzit që janë 80 vjeç e lart, zemërimi shndërrohet në një problem, pasi kënaqësitë e jetës dhe qëllimet e tjera bëhen të papërshtatshme”, përfundon Barlou.
Shëndet
Ky frut ‘i shëndetshëm’ mund të dëmtojë tretjen tuaj
Published
26 minutes agoon
November 24, 2025By
UBT News
Një mjek i njohur nga Universiteti i Harvardit ka zbuluar se jo të gjitha frutat janë po aq të dobishme për shëndetin, duke treguar se një prej tyre nuk bën pjesë kurrë në dietën e tij.
Sipas specialistit, ky frut, edhe pse shihet si i shëndetshëm shkakton probleme me tretjen dhe po ashtu ndikon negativisht në shëndetin e zorrëve, veçanërisht tek personat me ndjeshmëri të lartë.
Në intervistën e tij, mjeku përmendi frutat më të mira për aparatin tretës, si frutat e pyllit, kivi, mollët dhe dardhat, të pasura me fibra që ndihmojnë në balancën e mikrobiotës intestinale.
Ai paralajmëroi për disa fruta që duhen konsumuar me kujdes, pasi përmbajnë sheqerna të thjeshta në sasi të larta ose mund të shkaktojnë fryrje dhe parehati. Në këtë grup përfshihet edhe fruti që ai nuk e konsumon asnjëherë, duke e cilësuar problematik për shëndetin e zorrëve.
Sipas mjekut të Harvardit, fruti që duhet shmangur është bananja e pjekur. Ai shpjegon se bananjat që kanë arritur në një fazë të pjekur përmbajnë sheqerna të thjeshta në sasi të madhe, që rrisin glukozën në gjak dhe nuk furnizojnë siç duhet bakteret e mira të zorrëve.
Ky qëndrim ka tërhequr vëmendje, duke treguar se edhe ushqimet që konsiderohen “gjithmonë të shëndetshme” mund të kenë efekte të padëshiruara, varësisht nga organizmi i secilit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kaliumi në kripë, çelësi për tension më të ulët dhe zemër më të shëndetshme
Published
3 hours agoon
November 24, 2025By
UBT News
Kripa e pasuruar me kalium rekomandohet për kontrollin e tensionit të gjakut, ka njoftuar National Hypertension Taskforce Australia, institucioni kryesor australian për menaxhimin e hipertensionit.
Kripa e pasuruar me kalium paraqet mënyrën më efikase për uljen e tensionit të gjakut, dhe për parandalimin e infarktit dhe goditjes në tru.
“Ky është rekomandim i fuqishëm i bazuar në prova, i cili e përafron Australinë me udhëzimet më të avancuara ndërkombëtare. Kalimi në përdorimin e kripës së pasuruar me kalium është një ndër mënyrat më praktike për të ulur tensionin dhe për të reduktuar rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare,” deklaroi profesori Bruce Neal nga George Institute for Global Health.
Rekomandimet janë publikuar në Journal of Hypertension. Përfshirja e kripës së pasuruar me kalium në udhëzimet kombëtare të hipertensionit është hap i rëndësishëm, përmirëson kontrollin e tensionit të gjakut dhe ulë vdekshmërinë nga sëmundjet e zemrës.
National Hypertension Taskforce, i themeluar më 2022 për të adresuar nivelet e ulëta të kontrollit të hipertensionit, synon rritjen e normës së kontrollit nga 32% në 70% deri në vitin 2030. Hipertensioni prek një në tre të rritur australianë dhe konsiderohet shkaku kryesor i vdekjeve të parandalueshme në vend.
Për çfarë shërben kripa e pasuruar me kalium?
Kripa e pasuruar me kalium, një përzierje e natrium-klorurit dhe kalium-klorurit përdoret si alternativë më e shëndetshme ndaj kripës së zakonshme. Ajo sjell disa përfitime të rëndësishme:
Ulet tensionin e gjakut
– Më pak natrium redukton mbajtjen e lëngjeve.
– Kaliumi ndihmon në balancimin e natriumit dhe relakson enët e gjakut.
Përmirëson balancën e elektroliteve
– Kaliumi është i domosdoshëm për funksionimin e zemrës, muskujve dhe sistemit nervor.
Ul rrezikun e goditjes në tru dhe sëmundjeve kardiovaskulare
– Përfitimi vjen nga reduktimi i natriumit dhe rritja e marrjes së kaliumit.
Teprica e natriumit e mungesa e kaliumit lidhen me tensionin. Vetëm konsumimi i tepërt i natriumit shkakton 1.9 milionë vdekje në vit globalisht. Në kripën e pasuruar me kalium, zakonisht rreth 25% e natrium-klorurit zëvendësohet me kalium-klorid.
Provat klinike tregojnë se kjo formulë ul presionin e gjakut dhe redukton rrezikun e ngjarjeve të rënda kardiovaskulare.
Megjithëse shumica e udhëzimeve botërore rekomandojnë uljen e natriumit dhe rritjen e kaliumit, vetëm pak prej tyre theksojnë në mënyrë të qartë përdorimin e kripës së pasuruar me kalium.
Udhëzimet e fundit të European Society of Hypertension, European Society of Cardiology dhe American College of Cardiology/AHA tashmë e përfshijnë këtë rekomandim. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Një pilulë, një rrezik, mos vozitni nën ndikimin e barnave!
Published
3 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Shumë aksidente rrugore ndodhin si pasojë e përdorimit të barnave, duke përfshirë edhe ato që duket se nuk janë të rrezikshme, si barnat për gripin.
Barnat që ndikojnë më shumë në aftësitë vozitëse janë anksiolitikët (për qetësim), që ngadalësojnë reagimin dhe vlerësimin e largësisë ndërmjet automjeteve.
Të shmangshme për shoferët janë edhe:
Antidepresivët – kundër depresionit
Analgjetikët e fortë – kundër dhimbjes
Antihistaminikët – kundër alergjisë
Statistikat tregojnë se 3–7% e aksidenteve ndodhin për shkak të përdorimit të këtyre barnave gjatë vozitjes. Për siguri, duhet të kalojnë 12 orë nga marrja e barnave deri tek momenti i vozitjes. Përdorimi i tyre më herët rrit ndjeshëm rrezikun për shoferin dhe të tjerët në rrugë.
Vlerësohet se afër 10% e shoferëve përdorin barna për qetësim, duke i ekspozuar veten ndaj rreziqeve të mundshme. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Hani këto fruta në mëngjes dhe ndjeni fuqinë e stomakut bosh
Published
3 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Të hash fruta me stomak bosh në mëngjes është mënyra më e mirë për të nisur ditën.
Kjo ndihmon në pastrimin e organizmit, rrit energjinë, përmirëson tretjen dhe ndihmon në humbjen e peshës.
Frutat janë të pasura me vitamina dhe minerale, por përthithja e tyre maksimale varet nga koha e konsumit.
Nëse hani fruta pas vakteve, vlerat ushqimore ulet, sepse fermentohen me ushqimin tjetër, duke krijuar acid dhe duke penguar tretjen.
Frutat më të mira për mëngjes:
Kivi: Burim i shkëlqyer i magnezit, kaliumit, vitaminës E dhe C.
Molla: Përmban antioksidantë dhe flavonoidë që ndihmojnë vitaminën C.
Luleshtrydhet: Antioksidantë që mbrojnë nga radikalet e lira dhe probleme të zemrës.
Portokalli: Ul kolesterolin, parandalon gurët në veshka dhe forcon imunitetin.
Fiqtë: Japin energji, qetësojnë organizmin dhe rregullojnë presionin e gjakut.
Shalqini: Përbëhet 92% nga uji, hidratuese dhe e pasur me vitamina, kalium dhe antioksidantë. /A.Z/UBT News/
Ky frut ‘i shëndetshëm’ mund të dëmtojë tretjen tuaj
Ndahet nga jeta Ornella Vanoni, zëri i pavdekshëm i Italisë
“Pa paga s’ka punë”, punëtorët e RTK-së që 24 ditë pa paga, futen në grevë dy orëshe
Shkenca e shpjegon: Pse disa nuk mund të flenë pa zhurmë në sfond?
Fillojnë afatet për aplikim online të subjekteve politike për certifikim
Real Madridi i Alonsos në krizë
TikTok dhe Reels! Si po e ndryshojnë trurin tonë?
“Me 28 dhjetori le ta mbajnë këta festën”, punëtorët e “Trafikut Urban” i bëjnë thirrje Kurtit e Muratit: Dilni edhe takona
Real Madridi synon mesfushorin danez Victor Froholdt
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
