

Published
4 years agoon
By
UBT newsRoveri i NASA-s, Perseverance, u ul në Mars vetëm 10 muaj më parë. Tani shkencëtarët kanë njoftuar se ai tashmë ka zbuluar diçka krejtësisht të papritur.
Ai zbuloi se lava vullkanike dikur rridhte në vendin e një liqeni të lashtë në Mars.
Sipas CNN, zbulimi i fundit tregon se shtrati i liqenit mbi të cilin ka lëvizur që nga zbarkimi është formuar nga llava e lëngshme vullkanike. Shkencëtarët e NASA-s thonë se kjo ishte “plotësisht e papritur”. Më herët mendohej se gurët në fund të shtratit të lumit, të cilët Perseverance i fotografoi, ishin me origjinë sedimentare.
Gurët që ka hulumtuar deri më tani Perseverance është treguar se integrohen me ujë disa herë dhe disa nga mostrat përmbanin molekula organike.
Këto zbulime mund t’i ndihmojnë shkencëtarët të krijojnë një pamje të rrjedhës kohore të asaj që po ndodhte në Liqen, siç quhej krateri ku zbarkoi Perseverens, por mund të ketë gjithashtu implikime më të gjera për të kuptuar Marsin.
Zbulimi i ri i roverit Perseverance u njoftua në konferencën e vjeshtës të Shoqatës Gjeologjike Amerikane, e cila u mbajt në New Orleans.
Përkatësisht, shkencëtarët kanë vite që pyesin nëse gurët në kraterin Jezero janë sedimentarë, pra të krijuar nga shtresat e materialit të shkaktuara nga një lumë i lashtë, apo me origjinë vullkanike – ai që krijohet kur llava e lëngshme ftohet.
“Fillova të dëshpërohesha duke menduar se nuk do ta dinim kurrë përgjigjen”, tha Ken Farley, një shkencëtar i Caltech.
“Kristalet në gurë ishin prova përfundimtare”, shtoi ai.
Perseverance është i pajisur me disa instrumente të sofistikuara që mund të regjistrojnë dhe analizojnë mostrat e gurëve dhe të zbulojnë përbërjen e tyre.
Në nëntor, Perseverance përdori një nga instrumentet për të studiuar gurin që studiuesit e quajtën “Brac”. Nga analiza u zbuluan kristale të mëdhenj të rrethuar nga kristale të tjera, gjë që tregon faktin se bëhet fjalë për një gur me origjinë vullkanike.
“Një student i mirë i gjeologjisë do t’ju tregojë menjëherë se një teksturë e tillë na tregon se guri u formua duke formuar kristale dhe duke u vendosur në magmë që ftohet ngadalë – për shembull në një shtresë të trashë llave të lëngshme ose një liqen llave”, shpjegoi Farley.
Një gur i tillë më pas ra në kontakt me ujin në disa raste, gjë që e bën atë jashtëzakonisht të dobishëm për shkencëtarët të cilët do të jenë në gjendje të datojnë ngjarjet në liqenin e kraterit dhe të kuptojnë më mirë periudhën kur uji ishte një dukuri normale në sipërfaqen e Marsit për të zbuluar historinë e planetit.
“Kjo ishte krejtësisht e papritur. Tani duhet të kuptojmë se çfarë do të thotë. Mund të spekuloj se ky ndoshta nuk është shtrati origjinal i kraterit. Duke gjykuar nga diametri i kraterit, ne presim që shtrati origjinal i kraterit të ishte dukshëm më i thellë se sa shohim tani”, tha Farley.
Teknologji
OpenAI planifikon të prodhojë çipin e vet për të ulur varësinë nga Nvidia
Published
2 hours agoon
September 8, 2025By
UBT News
OpenAI, kompania pas ChatGPT, planifikon që vitin e ardhshëm të nisë prodhimin e çipit të inteligjencës artificiale, një hap që synon të përballojë kërkesën e lartë për ‘compute power’ dhe të ulë varësinë nga gjiganti i çipeve, Nvidia.
Sipas Financial Times, çipi, i dizajnuar në bashkëpunim me gjigantin amerikan të gjysmëpërçuesve Broadcom, pritet të shpërndahet vitin e ardhshëm. Administratori i Broadcom, Hock Tan, ka bërë të ditur për një klient të ri që ka premtuar porosi prej 10 miliardë dollarësh.
Lajmi ka nxitur rritje prej 9.4% të aksioneve të Broadcom, duke e çuar kapitalizimin e tregut të kompanisë në 1.6 trilion dollarë.
Ky lëvizje e OpenAI ndjek strategjinë e gjigantëve tjerë teknologjikë, si Google, Amazon dhe Meta, që kanë krijuar çipat e specializuar për ngarkesat e AI. Industria ka parë një kërkesë për fuqinë kompjuterike të nevojshme për trajtimin dhe ekzekutimin e modeleve të AI.
Sipas FT, OpenAI planifikon të përdorë çipin për përdorim të brendshëm dhe nuk ka plane për t’i shitur tek klientët e jashtëm.
Bashkëpunimi i parë me Broadcom ishte njoftuar vitin e kaluar, por afati për prodhimin masiv kishte qenë i paqartë deri tani.
Teknologji
Apple nesër lanson telefonin e ri: Gjithçka që dihet për modelin e veçantë!
Published
8 hours agoon
September 8, 2025By
UBT News
Apple do ta lansojë telefonin më të ri më 9 shtator. Ngjarja më e madhe e vitit e kompanisë së madhe amerikane do të sjellë telefonat e rinj, orët dhe kufjet. Mund të ketë edhe befasi.
iPhone 17 do të jetë pajisja kryesore e ngjarjes. Në serinë e re të telefonave, pos standardëve iPhone 17 dhe modeleve Pro, do të vijë një telefon super i hollë me emrin iPhone 17 Air. Do të jetë ndryshimi më i madh në telefonat e Appleit në gati një dekadë.
Sipas MacRumors, pajisja do të jetë rreth dy milimetra më i hollë se iPhone 16. Do të jetë telefoni më i hollë deri tash, me 5.5 milimetra trashësi.
Në të do të akomodohet kamera horizontale me lente 48 megapikselë. Përpara kamera do të jetë 24 megapikselëshe.
iPhone 17 Air do të ketë ekran 6.6 inç dhe kornizë të kombinuar titan – alumin. Me vetëm 145 gramë peshë, kjo pajisje do të jetë fare pak më e rëndë se iPhone 13 Mini.
iPhone 17 Air do ta ketë çipin A19 sikur në iPhone 17. Do të ketë edhe 12 GB RAM. Dallimi do të jetë se ky telefon do të jetë vetëm me eSim pasi nuk ka hapësirë për kartela të telefonit.
Teknologji
Nepali drejt bllokimit të Facebook, X, YouTube dhe platformave tjera
Published
2 days agoon
September 6, 2025By
UBT News
Qeveria e Nepalit ka thënë se do të ndërpresë qasjen në platformat kryesore të mediave sociale, përfshirë Facebook dhe X, pasi ato nuk arritën të përmbushnin kërkesat e regjistrimit të autoriteteve.
Lëvizja, e njoftuar të enjten, është pjesë e asaj që qeveria e quan një përpjekje për të frenuar urrejtjen online, thashethemet dhe krimin kibernetik.
Kompanive iu dha një afat deri të mërkurën për t’u regjistruar në Ministrinë e Komunikimit dhe Teknologjisë së Informacionit dhe për të siguruar një kontakt lokal, një përpunues ankesash dhe një person përgjegjës për vetërregullimin – ose do të përballen me mbyllje.
“Platformat e paregjistruara të mediave sociale do të çaktivizohen nga sot e tutje”, ka thënë zëdhënësi i ministrisë Gajendra Kumar Thakur.
Ministri i Komunikimit dhe IT-së Prithvi Subba Gurung tha: “Ne u dhamë atyre kohë të mjaftueshme për t’u regjistruar dhe u kërkuam vazhdimisht që të përmbushnin kërkesën tonë, por ata e injoruan [këtë] dhe ne u desh të mbyllnim operacionet e tyre në Nepal”,
Meta, e cila zotëron Facebook, Instagram dhe WhatsApp, Alphabet, kompania prindërore e YouTube, X, Reddit dhe LinkedIn u kërkuan të regjistroheshin deri në afatin e së mërkurës.
Kufizimet online vijnë pas një direktive të vitit 2023 që u kërkon platformave të mediave sociale – të cilat kanë miliona përdorues në Nepal me llogari për argëtim, lajme dhe biznes – të regjistrohen dhe të krijojnë një prani lokale.
Vetëm pesë, përfshirë TikTok dhe Viber, janë regjistruar zyrtarisht që atëherë, ndërsa dy të tjera janë në proces.
Teknologji
Google shmang shitjen, por duhet të ndajë të dhëna me rivalët
Published
2 days agoon
September 6, 2025By
UBT News
Google nuk do të jetë i detyruar të shesë shfletuesin Chrome, por duhet të ndajë informacion me konkurrentët, ka urdhëruar një gjykatës federal amerikan.
Mjetet juridike të vendosura nga gjykatësi i qarkut Amit Mehta kanë dalë në dritë pas një beteje gjyqësore disavjeçare mbi dominimin e Google në kërkimin online.
Çështja u përqendrua rreth pozicionit të Google si motori i kërkimit parazgjedhur në një gamë të produkteve të veta, si Android dhe Chrome, si dhe të tjera të prodhuara nga kompani të ngjashme me Apple.
Departamenti Amerikan i Drejtësisë kishte kërkuar që Google të shiste Chrome – vendimi i së martës do të thotë që gjigandi i teknologjisë mund ta mbajë atë, por do të ndalohet të ketë kontrata ekskluzive dhe duhet të ndajë të dhënat e kërkimit me rivalët.
Google kishte propozuar zgjidhje më pak drastike, të tilla si kufizimi i marrëveshjeve të ndarjes së të ardhurave me firma si Apple për ta bërë motorin e saj të kërkimit si motorin e parazgjedhur në pajisjet dhe shfletuesit e tyre .
Të martën, kompania tregoi se e shihte vendimin si fitore e tha se rritja e inteligjencës artificiale ndoshta kontribuoi në rezultat.
Gjigandi i teknologjisë kishte mohuar çdo shkelje që kur u ngritën akuzat e para kundër tij më 2020, duke thënë se dominimi i tij në treg është për shkak se motori i tij i kërkimit është një produkt superior ndaj të tjerëve dhe konsumatorët thjesht e preferojnë atë ndaj të tjerëve.
Vitin e kaluar, gjykatësi Mehta vendosi që Google kishte përdorur metoda të padrejta për të vendosur një monopol mbi tregun e kërkimit online, duke punuar në mënyrë aktive për të ruajtur një nivel dominimi deri në masën që shkelte ligjin amerikan.

Kur kamera mashtron: Reagimi i Frankie Grande bëhet viral në MTV VMA

Kushtetuesja për akuzat e VV-së: Deklarime të pamatura, të dëmshme për zhvillimin demokratik

Votëbesimi në Francë trondit obligacionet, aksionet mbeten të pandryshuara

Më 12 shtator, seanca e parë e Kuvendi të ri në Shqipëri, Begaj mesazh deputetëve

Kreu i të drejtave të njeriut të OKB-së paralajmëron situatën “katastrofale” në Sudan

Studimi: Ananasi ndihmon kundër plakjes

Sa shpesh duhet t’i prisni flokët?

Zgjatet afati për regjistrimin e institucioneve në Programin e Kuponëve

Kosova pranon dronë të blerë nga Shtetet e Bashkuara
Të kërkuara
-
Aktualitet2 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26