Published
3 years agoon
By
UBT newsRoveri i NASA-s, Perseverance, u ul në Mars vetëm 10 muaj më parë. Tani shkencëtarët kanë njoftuar se ai tashmë ka zbuluar diçka krejtësisht të papritur.
Ai zbuloi se lava vullkanike dikur rridhte në vendin e një liqeni të lashtë në Mars.
Sipas CNN, zbulimi i fundit tregon se shtrati i liqenit mbi të cilin ka lëvizur që nga zbarkimi është formuar nga llava e lëngshme vullkanike. Shkencëtarët e NASA-s thonë se kjo ishte “plotësisht e papritur”. Më herët mendohej se gurët në fund të shtratit të lumit, të cilët Perseverance i fotografoi, ishin me origjinë sedimentare.
Gurët që ka hulumtuar deri më tani Perseverance është treguar se integrohen me ujë disa herë dhe disa nga mostrat përmbanin molekula organike.
Këto zbulime mund t’i ndihmojnë shkencëtarët të krijojnë një pamje të rrjedhës kohore të asaj që po ndodhte në Liqen, siç quhej krateri ku zbarkoi Perseverens, por mund të ketë gjithashtu implikime më të gjera për të kuptuar Marsin.
Zbulimi i ri i roverit Perseverance u njoftua në konferencën e vjeshtës të Shoqatës Gjeologjike Amerikane, e cila u mbajt në New Orleans.
Përkatësisht, shkencëtarët kanë vite që pyesin nëse gurët në kraterin Jezero janë sedimentarë, pra të krijuar nga shtresat e materialit të shkaktuara nga një lumë i lashtë, apo me origjinë vullkanike – ai që krijohet kur llava e lëngshme ftohet.
“Fillova të dëshpërohesha duke menduar se nuk do ta dinim kurrë përgjigjen”, tha Ken Farley, një shkencëtar i Caltech.
“Kristalet në gurë ishin prova përfundimtare”, shtoi ai.
Perseverance është i pajisur me disa instrumente të sofistikuara që mund të regjistrojnë dhe analizojnë mostrat e gurëve dhe të zbulojnë përbërjen e tyre.
Në nëntor, Perseverance përdori një nga instrumentet për të studiuar gurin që studiuesit e quajtën “Brac”. Nga analiza u zbuluan kristale të mëdhenj të rrethuar nga kristale të tjera, gjë që tregon faktin se bëhet fjalë për një gur me origjinë vullkanike.
“Një student i mirë i gjeologjisë do t’ju tregojë menjëherë se një teksturë e tillë na tregon se guri u formua duke formuar kristale dhe duke u vendosur në magmë që ftohet ngadalë – për shembull në një shtresë të trashë llave të lëngshme ose një liqen llave”, shpjegoi Farley.
Një gur i tillë më pas ra në kontakt me ujin në disa raste, gjë që e bën atë jashtëzakonisht të dobishëm për shkencëtarët të cilët do të jenë në gjendje të datojnë ngjarjet në liqenin e kraterit dhe të kuptojnë më mirë periudhën kur uji ishte një dukuri normale në sipërfaqen e Marsit për të zbuluar historinë e planetit.
“Kjo ishte krejtësisht e papritur. Tani duhet të kuptojmë se çfarë do të thotë. Mund të spekuloj se ky ndoshta nuk është shtrati origjinal i kraterit. Duke gjykuar nga diametri i kraterit, ne presim që shtrati origjinal i kraterit të ishte dukshëm më i thellë se sa shohim tani”, tha Farley.
Teknologji
Paul McCartney: Mos e lejoni AI-në t’i dëmtojnë artistët
Published
5 days agoon
January 28, 2025Këngëtari i njohur Paul McCartney ka paralajmëruar se ndryshimet e mundshme në ligjin për të drejtat e autorit mund të ndikojnë në “shfrytëzimin” e artistëve dhe të dëmtojnë krijimtarinë.
The Guardian ka shkruar se ish-anëtari i grupit “The Beatles” ka thënë se qeveria duhet ta mbrojë punën e krijuesve, duke i kërkuar që të sigurohet që artistët të kenë kontroll mbi materialet e tyre të mbrojtura me të drejtat e autorit.
McCartney e ka shprehur shqetësimin se përdorimi i materialeve të mbrojtura për të trajnuar modelet e inteligjencës artificiale (AI) mund të çojë në humbjen e motivimit për tekstshkruesit dhe artistët, dhe për pasojë të sjellë “humbje të kreativitetit”.
Ai ka shpjeguar situatën për BBC-në.
“Djemtë dhe vajzat e reja krijojnë këngë të bukura, por ata nuk e zotërojnë atë. Dhe kushdo mund t’i kopjojë dhe të përfitojë prej tyre. E vërteta është, paratë po shkojnë diku … Dikush po paguhet, pra pse të mos jetë ai që u ul dhe e shkroi këngën ‘Yesterday’’”, ka thënë McCartney.
Ky debat ka lindur pasi janë shfaqur pasiguri rreth përdorimit të materialeve të mbrojtura për të trajnuar modelet e AI-së. Pati padi nga individë e kompani në industrinë krijuese që pretendojnë se përdorimi i paautorizuar i materialeve është shkelje e të drejtave të autorit.
Disa organizata botuese dhe media kanë nënshkruar marrëveshje licencimi me kompanitë e AI-së për të lejuar përdorimin e materialeve të tyre për trajnim të modeleve. McCartney ka paralajmëruar se AI-ja mund të “marrë kontrollin” në botën e artit, dhe ka firmosur një peticion bashkë me aktorë të njohur si Julianne Moore, Stephen Fry dhe Hugh Bonneville, ku shprehen se përdorimi i paautorizuar i veprave krijuese për trajnim të AI-së është një kërcënim i padrejtë për mbijetesën e artistëve dhe nuk duhet të lejohet.
Autorja Kate Mosse ka mbështetur një kërkesë për ndryshime në ligj për të dhënë mundësinë që krijuesit të negociojnë një pagesë të drejtë kur i licencojnë materialet e tyre. Qeveria britanike ka njoftuar se do të mbajë konsultim publik për të shqyrtuar çështjet kryesore të debatit deri më 25 shkurt, duke përfshirë mënyrat për të përmirësuar marrëdhëniet mes industrisë krijuese dhe AI-së, si dhe mënyrat për të siguruar që krijuesit të mund të licencojnë materialet dhe të paguhen drejt.
McCartney i bëri thirrje qeverisë që t’i rishikojë këto plane.
“Ne jemi njerëzit, ju jeni qeveria. Duhet të na mbroni ne, kjo është puna juaj”, ka thënë ai.
Në një notë pozitive, McCartney dhe Ringo Starr përdorën teknologjinë AI për të krijuar këngën “Now And Then” në muajin nëntor të vitit 2023, duke ndarë vokalet e anëtarit të njohur të grupit të tyre, John Lennon nga një demo e incizuar në vitin 1977.
Sekretarja e Kulturës, Lisa Nandy, ka thënë se qeveria beson se artistët, tekstshkruesit dhe krijuesit e tjerë duhet të kenë mundësinë të kontrollojnë përdorimin e materialeve të tyre nga kompanitë e AI-së dhe të mund të negocionin marrëveshje licencimi dhe pagesa të drejta.
Automobilizëm elektrikë
Tesla dominon tregun e prodhuesve të automjeteve në botë, markat kineze rrisin konkurrencën
Published
1 week agoon
January 23, 2025By
UBT NEWSTesla dominon tregun global të prodhuesve të automjeteve, me një kapital tregu prej 1,37 trilion dollarësh, duke u renditur si lider në mesin e 50 prodhuesve më të vlefshëm të automjeteve në botë. Pas Teslës, Toyota është prodhuesi i dytë më i madh me një kapital prej 240 miliardë dollarësh, ndërsa prodhuesit kinezë të makinave, si Xiaomi dhe BYD, kanë shtuar konkurrencën, me vlerë tregu përkatësisht 111,9 miliardë dhe 110,1 miliardë dollarë.
Kompania kineze Xiaomi ka filluar të prodhojë automjete elektrike (EV) që nga viti 2021, duke lançuar modelin e saj të parë sportiv elektrik, SU7. Përveç markave të njohura japoneze dhe kinezë, prodhuesit evropianë si Ferrari, Porsche dhe Mercedes-Benz gjithashtu kanë një pozicion të fortë në tregun global, me kapital tregu të lartë. Kjo ka përmirësuar konkurrencën në industrinë e makinave, sidomos në sektorin e automjeteve elektrike, që ka pasur një rritje të dukshme.
Industria globale e automjeteve po kalon në një fazë tranzicioni masiv, me përparimin e automjeteve elektrike. Në këtë kuadër, Kina ka parë një rritje të shpejtë të prodhuesve të automjeteve, duke përfaqësuar 17 marka në top 50, ndërsa shtetet tradicionale si SHBA, Japonia dhe Gjermania vazhdojnë të ruajnë pozitat e tyre. Ky kalim në makina elektrike ka shtuar konkurrencën dhe ka detyruar prodhuesit tradicionalë të adaptohen për të mbajtur pozitat e tyre në treg.
Magazinë
Netflix rrit çmimet e abonimeve në ShBA dhe Kanada: A do të jenë vendet evropiane të radhës?
Published
1 week agoon
January 23, 2025Netflix ka njoftuar një valë tjetër rritjeje të çmimeve për plane të ndryshme abonimi – duke përfshirë rritjen e çmimit të paketës Premium në 25 dollarë (24 euro) në muaj në SHBA. Megjithatë, për momentin, shumica e vendeve evropiane nuk do të preken nga kjo rritje.
Lajmi vjen pasi Netflix festoi rritjen më të madhe të abonentëve tremujorë në histori, me 19 milionë përdorues të rinj që iu bashkuan platformës së transmetimit gjatë tremujorit të fundit.
Ky sukses besohet të jetë rezultat i një kombinimi të sporteve live dhe prodhimit të serialeve dhe filmave të platformës, duke përfshirë sezonin e dytë të serialit “Squid Game,” i cili tashmë ka mbledhur mbi 165.7 milionë shikime.
Në këtë kontekst, Netflix ka deklaruar se pret të gjenerojë të ardhura më të larta se sa pritej në vitin 2025, të nxitura pjesërisht nga raundi i ri i rritjes së çmimeve. Rritja e çmimeve është paralajmëruar për SHBA, Kanada, Portugali dhe Argjentinë dhe do të hyjë në fuqi menjëherë.
“Ndërsa ne vazhdojmë të investojmë në programim dhe të ofrojmë më shumë vlerë për anëtarët tanë, herë pas here do t’u kërkojmë anëtarëve tanë të paguajnë pak më shumë, në mënyrë që të mund të riinvestojmë për ta bërë Netflix edhe më të mirë,” thanë ata.
Në këtë drejtim, çmimet po rriten për shumicën e planeve. Plani i abonimit të mbështetur nga reklamat po rritet nga 6,99 dollarë (6,71 euro) në 7,99 dollarë (7,67 euro) në muaj, ndërsa abonimi standard pa reklama po shkon nga 15,49 dollarë (14,87 euro) në 17,99 dollarë (17,27 euro). Për nivelin Premium, çmimi do të rritet nga 22,99 dollarë (22,06 euro) në 24,99 dollarë (23.98 euro) në muaj.
Deri tani, nuk ka indikacione për rritje të çmimeve jashtë katër vendeve të shpallura aktualisht.
Megjithatë, bazuar në praktikat e kaluara të Netflix, ekziston një mundësi e madhe që ndryshimet e çmimeve të zbatohen edhe në vende të tjera në një të ardhme të afërt.
Ylli i rrjetit social Youtube dhe rrjetit social TikTok, MrBeast i ka hyrë garës për ta blerë TikTokun si pjesë e një grupi të investitorëve, pasi rrjeti social kinez ka një afat prej 75 ditësh për të gjetur një pronarë amerikanë.
“Në rregull, unë do ta blej TikTokun që të mos ndalohet”, ka shkruar MrBeast në rrjetin social “X” më 13 janar. Emri real i tij është Jimmy Donaldson. Edhe pse dukej si shaka, avokati i tij e ka konfirmuar se oferta është serioze të martën, për CNN.
Të shtunën TikTok-u u ndalua në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe u kthye pas 12-orësh, pasi presidenti amerikan Donald Trump njoftoi se ai do ta shtyjë vendimin për 75 ditë. Dy ditë pas postimit në X, Donaldson ka postuar një video ku njoftoi se do blejë rrjetin social.
“Sapo dola nga takimi me disa miliarderë. TikTok-un ne e mendojmë biznes…Ne kemi një ofertë gati, dhe duam ta blejmë programin”, MrBeast ka thënë në video.
Oferta vjen si përgjigje ndaj vendimit të Gjykatës Supreme për ta ndaluar rrjetin social nëse nuk shitet te një pronar jokinez, ka deklaruar një përfaqësues i firmës ligjore Paul Hastings, i cili përfaqësoi ofertën e grupit.
Grupi i investitorëve, i cili udhëhiqet nga Jesse Tinsley, themelues dhe shef ekzekutiv i Employer.com, është i përbërë prej njerëzve të pasur dhe investitorëve, që nuk duan ta shohin ndalimin e TikTok-ut.
TikToku ka 170 milionë përdorues në SHBA.
“Oferta jonë përfaqëson një situatë fitoreje për të gjithë, sepse ruan këtë platformë vitale, derisa ka adresuar shqetësime legjitime të sigurisë kombëtare”, ka shtuar Tinsley. Nuk u tregua se sa janë ofruar.
WhatsApp thotë se dhjetëra përdorues ishin cak i softuerit izraelit të spiunimit
Konsumatorët në të gjithë Ballkanin bojkotojnë supermarketet në shenjë proteste kundër rritjes së çmimeve
Spanja, e fundit në listën e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes
Bethoven, Da Vinçi dhe Kyri’ në kartëmonedhat e reja euro
Inflacioni francez mbetet i qëndrueshëm, BQE ul normat e interesit
Pas SHBA-së edhe Zvicra ndërpret ndihmën ekonomike për Shqipërinë
Spanja renditet e fundit në listën e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes
Studentët protestues serbë vazhdojnë marshin drejt Novi Sadit
Dënimi i Dodajt, mbrojtja e Ademajt mirëpret pranimin e fajësisë
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet3 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!
-
Magazinë2 months ago
Ky mendohet se është djali 20 vjeçar i Parashqevi Simaku, Luke Nohfe
-
Bota6 days ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë