Kulturë

“Via Appia” thesari arkeologjik që Italia po tenton ta bëjë pjesë të UNESCO-s

Të endesh sot përgjatë Rrugës Apiane do të thotë të bësh një udhëtim nëpër të kaluarën.

Published

2 years ago

January 28, 2023

UBT news

Të gjitha rrugët të çojnë në Romë, siç thotë shprehja, dhe më prestigjiozja është Rruga Appian, autostrada strategjike për Perandorinë Romake që tani shpreson të bëhet një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.

Një rrugë e asfaltuar prej më shumë se 500 kilometrash filloi në vitin 312 p.e.s. nga burrështetasi romak Appius Claudius Caecus, “Via Appia” është një thesar arkeologjik, ku një gërmim i vazhdueshëm shpreson të zbulojë pikënisjen aktuale të rrugës në Romë.

Rruga që të çonte në jug në portin kyç të Brindizit siguroi një portë për në Mesdheun lindor, veçanërisht Greqinë, dhe ishte me rëndësi strategjike për ushtritë dhe tregtarët e një Rome që po zgjerohej shpejt.

Këtë javë, arkeologët treguan përparim në përpjekjen e tyre për të gërmuar aq thellë sa për të zbuluar fillimin e rrugës, të fshehur shumë poshtë Banjave të Romës të Karakallës, të ndërtuara rreth pesë shekuj pas Rrugës Apiane.

“Ajo që shohim sot është rezultat i një gërmimi që filloi në korrik me qëllimin qendror për të gjetur të dhëna për vendndodhjen e seksionit të parë të Rrugës Apiane”, tha arkeologu Riccardo Santangeli Valenzani.

Seksioni i parë, më i hershëm i rrugës është ai që ofron “më shumë probleme në lidhje me vendndodhjen e saktë”, paralajmëroi profesori në Universitetin Roma Tre.

Ndërtimi i Rrugës Apiane kërkonte inxhinieri herkuliane, që nga nivelimi i tokës, ndërtimi i kanaleve dhe sipërfaqja e rrugës me zhavorr dhe gurë të rëndë, deri te ndërtesat e zyrave postare dhe bujtinave për të mbështetur mijëra ushtarë dhe tregtarë që shkonin drejt jugut.

Të endesh sot përgjatë Rrugës Apiane do të thotë të bësh një udhëtim nëpër të kaluarën.

Monumente të p.e.s., varri i vajzës së një konsulli, Cecilia Metella, ndodhet pranë katakombeve dhe kishave antike, gurëve të varreve të shkatërruara të familjeve romake dhe vilave me gjethe.

Rruga Apiane hedh dritë jo vetëm mbi Republikën Romake dhe më vonë Perandorinë Romake, por edhe mbi jetën dhe vdekjen në Mesjetë me faltoret dhe kriptet e saj pelegrinazhi.

Rruga ofron gjithashtu një paraqitje të shkurtër të mrekullive moderne arkitekturore, të tilla si vilat luksoze në pronësi të të pasurve dhe të famshëmve të Italisë, duke përfshirë legjendën e filmit Gina Lollobrigida ose ish-kryeministrin Silvio Berlusconi.

Italia, e cila në fillim të këtij muaji paraqiti ofertën e saj për futjen e Rrugës Apiane në UNESCO, ka tashmë 58 vende të njohura si Vende të Trashëgimisë Botërore, më shumë se çdo vend tjetër./UBTNews/

Kulturë

Panairi i 25-të i librit në Prishtinë, nis javën e ardhshme

Published

13 hours ago

June 2, 2025

Albina Zeneli

Me moton “Inteligjenca rrjedh nga libri” edicioni i 25-të i panairit mbarëkombëtar të librit “Prishtina 2025”, do të mbahet më 11-15 qershor 2025.

Ceremonia e hapjes fillon më 11 qershor në orën 12:00, ndërsa do të jetë i hapur për vizitorë çdo ditë nga ora 9:00-21:00.

Panairi do të mbyllet më 15 qershor në orën 19:00.

Në këtë ngjarje marrin pjesë rreth 100 botues nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe diaspora.

Numri i titujve të rinj do të jetë rreth 2000, derisa numri i titujve të viteve të fundit është rreth 6000.

Magazinë

Netflix gjen një tjetër hit britanik “Dept Q” – fansat e adhurojnë dhe kërkojnë sezonin e dytë

Published

13 hours ago

June 2, 2025

Albina Zeneli

Drama kriminale britanike “Dept Q” po përshëndetet si një nga më të mirat në Netflix, duke ngjitur shpejt majat e listave dhe duke fituar lavdërime masive nga publiku.

Shumë shikues e kanë cilësuar serialin si “madhështi e pastër” dhe e kanë ndjekur me maratonë menjëherë pas publikimit.

Seriali përqendrohet te detektivi i mprehtë por i trazuar Carl Morck (i luajtur nga Matthew Goode), i cili punon për të zgjidhur raste të pazgjidhura në Edinburg.

Përkrah tij janë Chloe Pirrie nga “The Queen’s Gambit” dhe Jamie Sives nga “Guilt”, shkruan DailyMail.

Me një vlerësim prej 81% në Rotten Tomatoes dhe komente pozitive në rrjet, “Dept Q” është kthyer në fenomen për adhuruesit e trillerëve kriminalë. Një përdorues në X shkroi: “Dept Q është një thriller krimi i mirë. Matthew Goode është në një nivel tjetër!” – ndërsa të tjerë e krahasuan me “True Detective” dhe kërkuan menjëherë sezonin e dytë.

Në këtë sukses kontribuon edhe roli karizmatik i Goode, i njohur për performanca të spikatura në “Downton Abbey”, “The Crown”, “The Imitation Game” dhe “A Discovery of Witches”.

Duke kombinuar tensionin klasik britanik me aktrim të shkëlqyer, Dept Q është shndërruar në serial që s’duhet humbur.

Magazinë

Ylli i “Shtëpiake të Dëshpëruara” ndërron jetë në moshën 71-vjeçare

Published

17 hours ago

June 2, 2025

Albina Zeneli

Aktorja e njohur, Valerie Mahaffey, ka ndërruar jetë në moshën 71-vjeçare pas një beteje me kancerin. Lajmin e bëri të ditur familja e saj.

Mahaffey la pas një karrierë të mrekullueshme në aktrim, duke u bërë një ndër figurat më të dashura për publikun me rolet e saj, përfshirë Alma Hodge në “Desperate Housewives”, ish-bashkëshortja e personazhit të Kyle McLaughlin, si dhe mësuesja e Sheldon, MacElroy, në serialin “Young Sheldon”.

Ajo u vlerësua me çmimin Emmy më 1992 për rolin e Eve në serialin “Northern Exposure”, një nga personazhet më të preferuara të saj.

Ndër rolet e tjera të njohura përfshihen edhe tri episode në “Glee” dhe pjesëmarrja në serialin “Dead to Me”.

Mahaffey la pas bashkëshortin e saj, aktorin Joseph Kell, dhe vajzën e tyre, Alice.

“Kam humbur dashurinë e jetës sime, ndërsa Amerika ka humbur një nga aktoret më të dashura,” tha Kell në një deklaratë për Variety.

Magazinë

Princi Harry donte ta ndryshonte mbiemrin në Spencer, përçarja vazhdon në Pallatin Mbretëror

Published

19 hours ago

June 2, 2025

Albina Zeneli

Princi Harry kishte ndërmend të ndryshonte mbiemrin, ai ishte konsultuar me vëllain e Princeshës Diana për këtë çështje.

Duka i Sussex ka qenë duke eksploruar mënyra për të marrë mbiemrin e nënës, Spencer, veprim që do të thoshte se ai do duhej të hiqte dorë nga Mountbatten-Windsor, të cilin e mbajnë fëmijët, Princi Archie dhe Princesha Lilibet.

Raportet thonë se e diskutoi çështjen me dajen e tij, Earl Spencer, gjatë një vizite të rrallë në Britani, por u informua se procesi është i ndërlikuar dhe pengesat ligjore janë të pakapërcyeshme.

“Ata patën një bisedë shumë miqësore dhe Spencer e këshilloi të mos ndërmerrte një hap të tillë”, tha një mik i Harry-t.

Fakti që ai u konsultua me kontin për këtë çështje, sugjerim që do ta kishte zhgënjyer vëllanë dhe babanë është provë e qartë se përçarja me familjen e tij është e thellë. Mountbatten-Windsor është mbiemri që mbajnë pasardhësit e Mbretëreshës së ndjerë Elizabeth dhe Princit Philip. Ai kombinon emrin e familjes mbretërore Windsor dhe mbiemrin e adoptuar të Dukës së Edinburgut.

Në certifikatat e tyre të lindjes, fëmijët e Dukës dhe Dukeshës së Sussex janë Archie Harrison Mountbatten-Windsor dhe Lilibet Diana Mountbatten-Windsor.

Autori Tom Bower ka argumentuar se “Meghan vendosi që qëllimi i vërtetë në jetë ishte të ishte Diana e ardhshme”. Nëse ndryshimi i emrit do ishte bërë, vajza e Meghan, e cila thuhet se e ka takuar gjyshin Charles vetëm një herë, quhej Lilibet Diana Spencer dhe do të ishte homazh për nënën e ndjerë të Harry-t.

Ky veprim do të ishte veçanërisht i dëmshëm për Mbretin Charles, i cili e do emrin Mountbatten njësoj si babai i tij. Një mentor i Princit Philip, Konti i Parë Mountbatten i Burmës ushtroi gjithashtu një ndikim të fortë te stërnipi i tij, Mbreti i ardhshëm Charles.

Filipi e mori emrin Mountbatten kur u bë shtetas britanik i natyralizuar dhe hoqi dorë nga titujt mbretërorë grekë dhe danezë në vitin 1947.

Mbretëresha dhe Filipi vendosën në vitin 1960 se do të donin që pasardhësit e tyre të drejtpërdrejtë të njiheshin si Mountbatten-Windsor.

Emrat dhe titujt janë temë e ndjeshme për Dukën dhe Dukeshën e Sussex . I’u dhanë titujt Sussex nga Mbretëresha Elizabeth në ditën e dasmës së më 2018.

Meghan këmbënguli së fundmi se mbiemri i saj është Sussex, duke korrigjuar një të ftuar në emisionin e gatimit dhe stilit të jetesës në Netflix.