Lajmet

Vetmia – sëmundja e modernitetit

Published

on

Vetmia mendohet të jetë universale, e pashmangshme, e mundimshme dhe psikologjike. Jo vetëm Britania e Madhe, por edhe segmente të mëdha të popullsive post-industriale në të gjithë Europën, Shtetet e Bashkuara dhe Japoni, raportojnë nivele të larta të vetmisë, me pasoja serioze për shëndetin publik.

Gjetjet e një sondazhi të kohëve të fundit të BBC mbi vetminë – se një e treta e të anketuarve (55.000 në Britani të Madhe) thanë se ndihen shpesh të vetmuar, se kanë një lloj ndrojtje, që mund të prekë njerëzit në të gjitha fazat e jetës, dhe që është i lidhur me përdorimin e mediave sociale dhe të lidhura me shëndetin e dobët –japin detaje pas diskutimit të një “epidemie të vetmisë”.

Por as fiziciteti i vetmisë, dhe as origjina e tij, nuk pati shumë ndikim në studim. Dhe, siç e bën të qartë historia e saj, vetmia është më komplekse, sesa sugjeron shumica e analizës aktuale.

Shumica e hulumtimeve, e pranojnë rolin e modernitetit në këtë “epidemi” (rritja e familjeve të me një kryefamiljar, më pak ndërveprim ballë për ballë, ndikimi i mediave sociale), sikur të supozohej se njerëzit kanë qenë gjithmonë të vetmuar. Por nuk është kështu.

Vetmia si një problem, është një produkt i mënyrave bashkëkohore të të menduarit rreth vetes dhe shoqërisë. Para vitit 1800, fjala angleze “loneliness” (vetmi) nuk ekzistonte.

Njerëzit jetonin në komunitete të vogla, ata kishin prirje të besonin tek Zoti (gjë që do të thoshte se ata nuk ishin kurrë vetëm, edhe kur qenë fizikisht të izoluar) dhe kishin një koncept filozofik të bashkësisë si burim i së mirës së përbashkët.

Nuk kishte nevojë për një gjuhë të vetmisë. Natyrisht, ekzistonte dhe vetmia (kur nuk është e zgjedhur) që mund të dëmtonte, ashtu si vetmia sot. Por ankthi modern dhe ekzistencial i ndjenjës së vetmisë nuk mund të ekzistonte, pasi “individi” modern nuk u shfaq deri në shekullin XIX-të, me industrializimin në perëndim, dhe krijimin e sistemeve filozofike dhe politike, që u fokusuan tek individualizmi.

Mjekësia shkencore, e ndau mendjen nga trupi, duke identifikuar trurin si organ të njohurisë dhe mendjes. Emocionet patologjike, u përcaktuan si probleme “mendore”. Sot, organizata e shëndetit mendor “Mind”, e lidh vetminë me çrregullime të tjera mendore, përfshirë depresionin dhe ankthin. Ajo rekomandon terapitë e bisedimeve, që përqendrohen në shëndetin mendor, por mbikëqyr pjesën më të madhe të dimensionit fizik të vetmisë.

Dhe vetmia është fizike. Për më shumë se 2.000 vjet përpara zhvillimit të mjekësisë shkencore, mjekët kishin një qasje më gjithëpërfshirëse për shëndetin mendor dhe atë fizik. Ajo çfarë ishte duke ngrënë dhe pirë, lëvizjet, ajri, gjithçka ndikonte në emocionet e një personi.

Mjeku skocez i shekullit të 18-të, Uilliam Kallen, rekomandoi kalërimin për të forcuar fibrat e trupit dhe “shpirtrat” ​​e tij. Ai e këshilloi zonjën Ri në vitin 1777, të angazhohej në takimin e miqve, duke shmangur vetminë e tepruar, dhe duke i dhënë mendjes “po aq vëmendje sa edhe trupi”, për të pasur një shëndet optimal.

Megjithatë në neurocentrikën e shekullin e XXI-të, ka pak diskutime për trupin e vetmuar.

Ne nuk jemi mësuar të shohim gjuhën e trupit të të tjerëve, për të parë nëse mund të zbulojmë vetminë (e cila për shkak se është një “grumbull” emocionesh – zemërimi, trishtimi, hidhërimi, frika – nuk ka një shprehje uniforme nga jashtë).

As nuk jemi të inkurajuar të punojmë me dhe përmes trupit, për të parandaluar ose lehtësuar vetminë. Kujdesi social është zhveshur, kështu që shumë njerëzve u mohohet ndihma për ilaçe, lëre me pastaj për “punët me trupin”.

Megjithatë ne e dimë që terapitë e masazhit e zvogëlojnë vetminë, veçanërisht në mesin e atyre ku prekja nuk është një pjesë e marrëdhënieve të tyre të përditshme.

Punonjësit e shëndetësisë në kujdesin paliativ, kanë zbuluar se masazhi prodhon një formë të “relaksimit ekzistencial”. Angazhimi i trupit dhe shqisave të tij, duket se i kthen njerëzit tek lidhshmëria shoqërore. “Spitz Charitable Trust”, ka një program muzikor që evoluon, i cili redukton vetminë tek njerëzit e moshuar.

Dhe ata me dementia mund të ringjallohen, duke dëgjuar muzikën e rinisë së tyre. Muzika ndikon pozitivisht në uljen e ndjesës së vetmisë në të gjitha moshat, siç shihet nga përdorimi i muzikës së kompozitoriy Najxhëll Osbourn, si dhe arteve krijuese për të mbështetur fëmijët e traumatizuar.

Vallëzimi bën bashkë lëvizjen dhe muzikën, dhe vallëzimi në një pistë, është gjetur se lehtëson vetminë tek të moshuarit në Brazil. Studiuesit zbuluan se ai rrit “mirëqenien mendore, emocionale dhe fizike”, si dhe i kundërvihet izolimit social.

Përveç ritualeve të përkatësisë që janë të përfshira në gatim dhe ngrënien së bashku, ushqimi sjell një ndjenjë të përkatësisë fizike. Duket sikur supa e pulës, siç e ka konstatuar një studim, është vërtet shumë e mirë për shpirtin.

E kundërta është se njerëzit e vetmuar mund të hanë me tepri, ose të bëhen të ndërvarur nga rehatia apo ushqimet e pashëndetshme, si një mënyrë për të mbushur një ndjenjë të “mungesës”.

Ushqimi, vallëzimi, muzika, masazhi, përpunimi i drurit – të gjitha sjellin elementë të kontaktit, lëvizjes dhe shqisave. Ata gjithashtu ftojnë ndjenja të ngrohtësisë fizike, ndërsa vetmia ndonjëherë përshkruhet nga të vuajturit prej “të ftohtit”.

Kjo gjuhë është e rëndësishme: njerëzit e vetmuar e ndiejnë të ftohtin, dhe vdesin për ushqimet e ngrohta dhe ngrohtësinë fizike, si një kundërpeshë fizike dhe metaforike.

Ne jemi qenie sociale, që lulëzojmë në lidhje fizike, mendore, emocionale dhe madje shpirtërore. Përgjigja ndaj vetmisë, sugjeron historia, nuk shtrihet tek të folurit mbi të, por duke lëvizur nëpër të; në gjetjen e lidhjes që punon me trupin po aq sa edhe me mendjen. E si ta arrijmë këtë?

Përpjekja për të ri-krijuar përvojën para vitit 1800 e komunitetit të vogël, nuk është domosdoshmërisht përgjigja. Unë dyshoj se kjo do të ishte tejet mbytëse për shumë njerëz. Por ne mund të fillojmë të investojmë më shumë në kujdesin shëndetësor dhe social, që pranon lidhjen mes shëndetit fizik dhe mendor, si dhe në programet që gjenerojnë dhe mbështesin komunitetet lokale.

Ne kemi nevojë për një kujdes shëndetësor, që është parandalues ​​dhe jo reaktiv, që e sheh trupin më pak si një sërë pjesësh që do të trajtohen, sesa si një tërësi komplekse në të cilën ndjenjat arrihen përmes prekjes, tingullit, aromës, shijes dhe shikimit.

Lajmet

​Mbrojtja e ish-eprorëve të UÇK-së do të kërkojë shtyrje të afatit për të mbyllur çështjen e saj

Published

on

By

Mbrojtja e ish-krerëve të UÇK-së pritet të kërkojë shtyrje të afatit për të përfunduar me dëshmitarët dhe për të dorëzuar dosjen paraprake.

Katërmbëdhjetë nëntori ishte planifikuar datë për përfundimin me dëshmitarët ndërkaq, 22 dhjetori për të dorëzuar dosjen përfundimtare.

Pasi përfundoi dëshmia e Jock Covey të enjten më 2 tetor, avokati kryesor i Hashim Thaçit, Luka Mishetiq tha se do të bëjnë një kërkesë për shtyrje të afatit.

Desha të ju tregoja, pas konsultimit me anëtarët e tjerë nga pala mbrojtëse, që nuk do të jetë e mundur që ne të përfundojmë me datën 14 dhe për të dërguar edhe mocionet e tjera që na duhen, po ashtu edhe dosjen përfundimtare brenda datës 22 dhjetor. Pra, ne presim të bëjmë një kërkesë të përbashkët për ta shtyrë këtë afat, përpara se ta bëjmë këtë, do të thosha që kemi folur me prokurorinë dhe do të konsultohemi inter partes për të arritur një marrëveshje përpara se të mund të vijmë me kërkesën tonë për shtyrje të afatit”, tha Mishetiq.

Gjithashtu, për afatet foli edhe mbrojtja e Kadri Veselit, avokati Rodney Dixon.

Mbetet një numër apelesh të cilat duhet të merren parasysh në kuadri ne provave të përbashkëta, dhe në kuadrin e asaj që do të pranohet. E kam fjalën për apelet që kanë të bëjnë lidhur me analizat mjeko ligjore, me përgjimet dhe me dëshmitarët e rregullit 155, desha t’i përmend këto për të thënë që të gjitha duhet të merren parasysh kur bëhet fjalë për afatin kohor, këto vendime duhet të dalin dhe ndikojnë mbi këtë çështje në tërësi”, tha ai.

Paraqitja e provave të mbrojtjes nisi më 15 shtator. Mbrojtja e Thaçit ka planifikuar t’i sjell 11 dëshmitarë në tërësi, pas së cilëve pritet të dëshmojnë dy të tjerë të thirrur nga mbrojtja e Jakup Krasniqit.

Deri më tash është dëgjuar dëshmia e ish-sekretarit amerikan të Shtetit, James Rubin, ajo e ish-këshilltarit ligjor të ekipit të Kosovës në Rambuje, Paul Williams, dëshmia e ish-diplomatit britanik John Stewart Duncan, si dhe dëshmia e Jock Covey, zëvendës i përfaqësuesit të OKB-së, Bernard Kushner më 1999.

Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi e Rexhep Selimi akuzohen për krime të pretenduara të luftës. Ata ndodhen në paraburgim prej nëntorit të vitit 2020./D.B/KP

Continue Reading

Lajmet

Kurti nga Shtimja premton 100 euro shtesë për gjyshërit që kujdesen për nipërit

Published

on

By

Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, nga përurimi i çerdhes së re në fshatin Godanc të Shtimes, premtoi se në mandatin e ardhshëm të udhëhequr nga ai, Qeveria do të japë mbështetje financiare për gjyshërit dhe gjyshet që kujdesen për nipërit dhe mbesat e tyre, me nga 100 euro mbi pensionin bazë që ata marrin.

Kurti tha se kjo është pjesë e një programi më të gjerë të qeverisë për të përmirësuar mirëqenien e familjeve në Kosovë dhe për të forcuar kujdesin për fëmijët.

Shtesat për fëmijë, shtesat për nënat lehona, mbështetja financiare për gratë, për familjet në përgjithësi. Në mandatin e ardhshëm ju e dini që përveç që do të ndërtojmë çerdhe e do të vazhdojmë të përmirësojmë mirëqenien e familjeve, në të njëjtën kohë do të japim mbështetje për gjyshërit dhe për gjyshet të cilët do të kujdesen për nipërit dhe mbesat – 100 euro mbi pension bazë që ata marrin. Meqenëse të gjithë fëmijët nuk janë vetëm anëtarë të familjeve por edhe qytetarë të Republikës, për të cilët shteti jonë, Kosova me qeverinë tonë, do t’u dalë përherë në ndihmë dhe atë gjithnjë e më shumë. Mungesa e kujdesit shëndetësor, e përkujdesjes institucionale për fëmijët dhe e mbështetjes për familjet është diçka që ne po e korrigjojmë hap pas hapi”, tha Kurti.

Ai foli edhe për rëndësinë e inaugurimit të çerdhes në Godanc, duke theksuar se ky investim është dëshmi e përkushtimit të qeverisë për të investuar në arsim dhe edukim të hershëm.

Kurti bëri të ditur se çerdhja kap vlerën e investimit prej 440 mijë eurosh.

Kemi qenë këtu me 20 tetor 2023 kur e kemi vendosur gurthemelin dhe dy vjet minus 18 ditë e bëmë përurimin e një pune të realizuar me sukses, me standarde të larta dhe kushte moderne”, tha Kurti.

Ministrja në detyrë e Arsimit, Arbërie Nagavci, u shpreh se ky institucion arsimor është i një rëndësie të madhe për komunitetin, pasi u ofron mundësi më shumë se 70 fëmijëve të këtij fshati dhe familjeve të tyre.

Jam e lumtur që po e inaugurojmë këtë objekt që do të ofrojë mundësi për më shumë se 70 fëmijë dhe familje që do të fillojnë hapat e tyre të parë në rrugën e gjatë drejt dijes. Në përmirësim të infrastrukturës arsimore, Qeveria e Kosovës në këtë mandat të kryetarit Aliu ka investuar 8 milionë euro duke ndërtuar çerdhe të reja, salla të edukatës fizike, kabinete laboratorike dhe duke krijuar mundësi më të mira për edukimin dhe arsimimin e fëmijëve”, tha Nagavci./D.B/EO

Continue Reading

Lajmet

Aksident në mes tri veturave në Komoran, e përfshirë edhe autoambulanca

Published

on

By

Një aksident i rëndë trafiku ka ndodhur sot në mes tri veturave në Komoran, e përfshirë edhe autoambulanca. 

Në pamjet që ka siguruar KosovaPress nga vendi i ngjarjes, nuk dihet ende për viktima apo numrin e të lënduarve.

KosovaPress ka kërkuar përgjigje nga Policia e Kosovës, por deri në publikimin e lajmit nuk janë prononcuar.

Si pasojë e këtij aksidenti janë krijuar kolona të gjata të automjeteve në komunikacion./D.B/KP

Continue Reading

Lajmet

Samiti i Komunitetit Politik Evropian, Spiropali takon Zelenskyn

Published

on

By

Ministrja për Europën dhe Punët e Jashtme, Elisa Spiropali merr pjesë sot në Samitin e radhës të Komunitetit Politik Europian (EPC) me delegacionin shqiptar të kryesuar nga Kryeministri Edi Rama.

Përmes rrjeteve të saj sociale, Ministrja Spiropali ka shpërndarë momente në prag të nisjes me momente takimesh të zhvilluara me krerë shtetesh që marrin pjesë në këtë samit, mes të cilëve edhe Presidenti Zelensky.

Spiropali deklaron se: “Pas mikpritjes shembullore të Shqipërisë të Komunitetit Politik Europian #EPC në Maj, sot në Kopenhagë në Samitin e radhës mbi sfidat më të mëdha që prekin Europën dhe rajonin tonë. Në fokus kryesor: siguria, migracioni, bashkëpunimi ekonomik, integrimi dhe përkrahja për Ukrainën.

Në samitin paraardhës, më 16 Maj të këtij viti, Shqipëria u shndërrua në kryeqendër të diplomacisë ndërkombëtare duke organizuar Samitin e VI të Komunitetit Politik Evropian./D.B/EO

Continue Reading

Të kërkuara