Lajmet

Vetmia – sëmundja e modernitetit

Published

on

Vetmia mendohet të jetë universale, e pashmangshme, e mundimshme dhe psikologjike. Jo vetëm Britania e Madhe, por edhe segmente të mëdha të popullsive post-industriale në të gjithë Europën, Shtetet e Bashkuara dhe Japoni, raportojnë nivele të larta të vetmisë, me pasoja serioze për shëndetin publik.

Gjetjet e një sondazhi të kohëve të fundit të BBC mbi vetminë – se një e treta e të anketuarve (55.000 në Britani të Madhe) thanë se ndihen shpesh të vetmuar, se kanë një lloj ndrojtje, që mund të prekë njerëzit në të gjitha fazat e jetës, dhe që është i lidhur me përdorimin e mediave sociale dhe të lidhura me shëndetin e dobët –japin detaje pas diskutimit të një “epidemie të vetmisë”.

Por as fiziciteti i vetmisë, dhe as origjina e tij, nuk pati shumë ndikim në studim. Dhe, siç e bën të qartë historia e saj, vetmia është më komplekse, sesa sugjeron shumica e analizës aktuale.

Shumica e hulumtimeve, e pranojnë rolin e modernitetit në këtë “epidemi” (rritja e familjeve të me një kryefamiljar, më pak ndërveprim ballë për ballë, ndikimi i mediave sociale), sikur të supozohej se njerëzit kanë qenë gjithmonë të vetmuar. Por nuk është kështu.

Vetmia si një problem, është një produkt i mënyrave bashkëkohore të të menduarit rreth vetes dhe shoqërisë. Para vitit 1800, fjala angleze “loneliness” (vetmi) nuk ekzistonte.

Njerëzit jetonin në komunitete të vogla, ata kishin prirje të besonin tek Zoti (gjë që do të thoshte se ata nuk ishin kurrë vetëm, edhe kur qenë fizikisht të izoluar) dhe kishin një koncept filozofik të bashkësisë si burim i së mirës së përbashkët.

Nuk kishte nevojë për një gjuhë të vetmisë. Natyrisht, ekzistonte dhe vetmia (kur nuk është e zgjedhur) që mund të dëmtonte, ashtu si vetmia sot. Por ankthi modern dhe ekzistencial i ndjenjës së vetmisë nuk mund të ekzistonte, pasi “individi” modern nuk u shfaq deri në shekullin XIX-të, me industrializimin në perëndim, dhe krijimin e sistemeve filozofike dhe politike, që u fokusuan tek individualizmi.

Mjekësia shkencore, e ndau mendjen nga trupi, duke identifikuar trurin si organ të njohurisë dhe mendjes. Emocionet patologjike, u përcaktuan si probleme “mendore”. Sot, organizata e shëndetit mendor “Mind”, e lidh vetminë me çrregullime të tjera mendore, përfshirë depresionin dhe ankthin. Ajo rekomandon terapitë e bisedimeve, që përqendrohen në shëndetin mendor, por mbikëqyr pjesën më të madhe të dimensionit fizik të vetmisë.

Dhe vetmia është fizike. Për më shumë se 2.000 vjet përpara zhvillimit të mjekësisë shkencore, mjekët kishin një qasje më gjithëpërfshirëse për shëndetin mendor dhe atë fizik. Ajo çfarë ishte duke ngrënë dhe pirë, lëvizjet, ajri, gjithçka ndikonte në emocionet e një personi.

Mjeku skocez i shekullit të 18-të, Uilliam Kallen, rekomandoi kalërimin për të forcuar fibrat e trupit dhe “shpirtrat” ​​e tij. Ai e këshilloi zonjën Ri në vitin 1777, të angazhohej në takimin e miqve, duke shmangur vetminë e tepruar, dhe duke i dhënë mendjes “po aq vëmendje sa edhe trupi”, për të pasur një shëndet optimal.

Megjithatë në neurocentrikën e shekullin e XXI-të, ka pak diskutime për trupin e vetmuar.

Ne nuk jemi mësuar të shohim gjuhën e trupit të të tjerëve, për të parë nëse mund të zbulojmë vetminë (e cila për shkak se është një “grumbull” emocionesh – zemërimi, trishtimi, hidhërimi, frika – nuk ka një shprehje uniforme nga jashtë).

As nuk jemi të inkurajuar të punojmë me dhe përmes trupit, për të parandaluar ose lehtësuar vetminë. Kujdesi social është zhveshur, kështu që shumë njerëzve u mohohet ndihma për ilaçe, lëre me pastaj për “punët me trupin”.

Megjithatë ne e dimë që terapitë e masazhit e zvogëlojnë vetminë, veçanërisht në mesin e atyre ku prekja nuk është një pjesë e marrëdhënieve të tyre të përditshme.

Punonjësit e shëndetësisë në kujdesin paliativ, kanë zbuluar se masazhi prodhon një formë të “relaksimit ekzistencial”. Angazhimi i trupit dhe shqisave të tij, duket se i kthen njerëzit tek lidhshmëria shoqërore. “Spitz Charitable Trust”, ka një program muzikor që evoluon, i cili redukton vetminë tek njerëzit e moshuar.

Dhe ata me dementia mund të ringjallohen, duke dëgjuar muzikën e rinisë së tyre. Muzika ndikon pozitivisht në uljen e ndjesës së vetmisë në të gjitha moshat, siç shihet nga përdorimi i muzikës së kompozitoriy Najxhëll Osbourn, si dhe arteve krijuese për të mbështetur fëmijët e traumatizuar.

Vallëzimi bën bashkë lëvizjen dhe muzikën, dhe vallëzimi në një pistë, është gjetur se lehtëson vetminë tek të moshuarit në Brazil. Studiuesit zbuluan se ai rrit “mirëqenien mendore, emocionale dhe fizike”, si dhe i kundërvihet izolimit social.

Përveç ritualeve të përkatësisë që janë të përfshira në gatim dhe ngrënien së bashku, ushqimi sjell një ndjenjë të përkatësisë fizike. Duket sikur supa e pulës, siç e ka konstatuar një studim, është vërtet shumë e mirë për shpirtin.

E kundërta është se njerëzit e vetmuar mund të hanë me tepri, ose të bëhen të ndërvarur nga rehatia apo ushqimet e pashëndetshme, si një mënyrë për të mbushur një ndjenjë të “mungesës”.

Ushqimi, vallëzimi, muzika, masazhi, përpunimi i drurit – të gjitha sjellin elementë të kontaktit, lëvizjes dhe shqisave. Ata gjithashtu ftojnë ndjenja të ngrohtësisë fizike, ndërsa vetmia ndonjëherë përshkruhet nga të vuajturit prej “të ftohtit”.

Kjo gjuhë është e rëndësishme: njerëzit e vetmuar e ndiejnë të ftohtin, dhe vdesin për ushqimet e ngrohta dhe ngrohtësinë fizike, si një kundërpeshë fizike dhe metaforike.

Ne jemi qenie sociale, që lulëzojmë në lidhje fizike, mendore, emocionale dhe madje shpirtërore. Përgjigja ndaj vetmisë, sugjeron historia, nuk shtrihet tek të folurit mbi të, por duke lëvizur nëpër të; në gjetjen e lidhjes që punon me trupin po aq sa edhe me mendjen. E si ta arrijmë këtë?

Përpjekja për të ri-krijuar përvojën para vitit 1800 e komunitetit të vogël, nuk është domosdoshmërisht përgjigja. Unë dyshoj se kjo do të ishte tejet mbytëse për shumë njerëz. Por ne mund të fillojmë të investojmë më shumë në kujdesin shëndetësor dhe social, që pranon lidhjen mes shëndetit fizik dhe mendor, si dhe në programet që gjenerojnë dhe mbështesin komunitetet lokale.

Ne kemi nevojë për një kujdes shëndetësor, që është parandalues ​​dhe jo reaktiv, që e sheh trupin më pak si një sërë pjesësh që do të trajtohen, sesa si një tërësi komplekse në të cilën ndjenjat arrihen përmes prekjes, tingullit, aromës, shijes dhe shikimit.

Lajmet

​Kosova dhe Shqipëria zyrtarisht bashkë në Lojërat Mesdhetare

Published

on

By

Kosova dhe Shqipëria anë nënshkruar marrëveshjen e bashkëpunimit për organizimin e sportit të lundrimit në qytetin e Durrësit.

Ky sport do të zhvillohen në Durrës në kuadër të Lojërave Mesdhetare që do të zhvillohen në Kosovë në vitin 2030, raporton KosovaPress.

Ky bashkëpunim vjen për shkak se Kosova nuk ka dalje në det dhe rrjedhimisht nuk kishte kushte për zhvillimin e lojërave në ujë brenda territorit të saj.

Edhe një moment i rëndësishëm drejt organizimit të Lojërave Mesdhetare “Prishtina 2030”. Me Qeverinë e Republikës së Shqipërisë, sot nënshkruam marrëveshjen e bashkëpunimit mes dy shteteve tona për organizimin e sportit të lundrimit në qytetin e Durrësit”, ka shkruar zëvendësministrja e Ministrisë për Kulturë, Rini dhe Sport, Daulina Osmani.

Continue Reading

Lajmet

“Nuk rri dot pa ua thënë vëllazërisht”, Rama iu drejtohet deputetëve për Specialen

Published

on

By

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama tha se nëse Kuvendi i Kosovës do të ndërmerrte nismë për t’iu drejtuar shteteve sponsorizuese të Gjykatës Speciale për të ndarë me to dyshimin për cenimin e standardeve demokratike në procesin ligjor, ai do ta mbështeste.

Në fjalimin e tij para deputetëve në seancën e dy kuvendeve që u mbajt në Prishtinë, Rama u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës nuk ka ndërmarrë deri tani asnjë nismë të tillë.

Në fjalimin e tij para deputetëve në seancën e dy kuvendeve që u mbajt në Prishtinë, Rama u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës nuk ka ndërmarrë deri tani asnjë nismë që do të adresonte shqetësimet mbi standardet e procesit në Speciale.

Nuk rri dot po ashtu pa ua thënë këtu vëllazërisht çudinë time për faktin se në këtë sallë nuk është ndërmarrë asnjëherë një nismë për t’iu kërkuar, përmes një rezolute, të mbështetur nga të gjitha forcat politike, të paktën nga partitë shqiptare, të gjitha vendeve financuese të asaj gjykate, shqetësimin e madh mbi standardet e atij procesi, dhe për të kërkuar ngritjen e një misioni verifikimi lidhur me këtë shqetësim. Gjykata është e pavarur, por standardet nuk janë të varura nga gjykatësit. Ndoshta ku shqetësim i përhapur mund të mos qëndrojë, por nëse qëndron kjo është një gjëmë e madhe, jo për ata të katër njerëz të thjeshtë, as vetëm për Republikën e Kosovës, por edhe për vetë integriteti ne drejtësisë ndërkombëtare të cilës kjo republikë përmes përfaqësuesve të saj në këtë sallë ia dha në mirëbesim gjykimin e historisë që lindi republikën, dhe prandaj nuk mund të lihet, sipas meje, në heshtjen shurdhuese që ushqehet prej gjithfarë motivesh, që ajo gjëmë nëse është gjëmë ta bëjë dëmin e vet deri në fund”, tha Rama.

Ai tha se pa Thaçin dhe UÇK-në, “e sotmja do t’i ngjante më shumë të shkuarës sesa të ardhmes”.

Nuk e dimë sot dot se çfarë rruge do të kishte marrë fati i Kosovës në hyrje të këtij shekulli, por çfarë dimë ne me siguri është se ato çaste vendimmarrjesh të mëdha nuk do të kishin ardhur dot, ashtu siç erdhën dhe sotmja me shumë gjasë do t’i ngjante shumë më tepër të shkuarës sesa të ardhmes, pa Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës me në krye Hashim Thaçin”, tha Rama.

Megjithatë, Rama tha se nuk e diskuton të drejtën e Gjykatës Speciale për të bërë punën e saj.

Por sot që të jemi të gjithë këtu në kuvendin që u shpallë dhe ku u firmos këtu përpara meje pavarësia e Kosovës, Hashim Thaçi, Jakup Kransiqi, Kadri Veseli e Rexhep Selimi mbahen peng prej gati pesë vjetësh në qelitë e një drejtësie kombëtare e cila në çdo hap ka zhgënjyer këdo që ka pritur prej saj virtytet e drejtësisë të një shteti të së drejtës. Unë as nuk e kam diskutuar ndonjëherë e nuk e diskutoj as sot të drejtë ne asaj gjykate speciale për të bërë punën që ja ka ngarkuar edhe vendimmarrja e kësaj salle, ku vetë Hasemi ka ngritur dorën për të formuar këtë gjykatë, por ajo që unë nuk vijë dot deri këtu në Prishtinë të marrë fjalën dhe pastaj ta gëlltis në heshtje, në këtë foltore para jush, në mungesë të Hashimit, Kadriut, Jakupit, Rexhepit, është nyja e mbledhur në fyt nga një dyshim shumë i madh dhe krejt arsyeshëm për fat të keq se ai proces është një proces i parregullt ligjor, dhe se normat dhe standardet e tij janë nën standarde të drejtësisë të gjithë vendeve demokratike që e financojnë atë farë gjykate”, tha Rama.

Ish-krerët e UÇK-së ndodhen në një proces gjyqësor ndaj të cilëve rëndojnë akuza me pretendime për krime lufte.

Ata ndodhen në qendrën e paraburgimit në Hagë prej nëntorit 2020.

Continue Reading

Lajmet

BE-ja me mision vëzhgues për zgjedhjet e shkurtit në Kosovë

Published

on

By

Bashkimi Evropian do ta dërgojë një mision për t’i vëzhguar zgjedhjet parlamentare në Kosovë më 9 shkurt të vitit 2025, me kërkesë të presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, njoftoi blloku evropian të premten.

Duke iu përgjigjur ftesës nga ana e presidentes së Kosovës, përfaqësuesja e lartë Kaja Kallas ka vendosur ta dërgojë një mision vëzhgues (EOM) për t’i vëzhguar zgjedhjet parlamentare në caktuara për 9 shkurt 2025”, thuhet në njoftim

Nathalie Loiseau, deputete e Parlamentit Evropian, është emëruar shefe e misionit vëzhgues, thuhet në njoftim.

BE-ja tha se misioni i saj vëzhgues për zgjedhjet në Kosovë do ta dëshmojë mbështetjen e vendosur të BE-së për Kosovën në përpjekjet e saj për të forcuar më tej qeverisjen demokratike.

Prania e këtij misioni në terren ka për qëllim të kontribuojë për një proces zgjedhorë gjithëpërfshirës, të besueshëm dhe transparent, i cili do t’u mundësojë votuesve në Kosovë që të shprehin qartë zgjedhjen e tyre”, thuhet në njoftim.

Bashkimi Evropian i ka vëzhguar të gjitha zgjedhjet në Kosovë që nga viti 2013.

Këto do të jenë zgjedhjet e para të rregullta parlamentare që do të organizohen në Kosovë, që nga shpallja e pavarësisë më 2008.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve në Kosovë (KQZ) ka bërë të ditur se 28 subjekte politike kanë aplikuar për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit.

Në mesin e 28 subjekteve politike janë 20 parti politike, pesë koalicione, dy iniciativa qytetare dhe një kandidat i pavarur.

Në mesin e subjekteve janë parti shqiptare, të komunitetit serb, dhe komuniteteve tjera më të vogla në Kosovë.

KQZ-ja duhet t’i konfirmojë listat më së voni deri më 25 dhjetor./REL/

Continue Reading

Lajmet

Berisha: Çdo ndërhyrje e Shqipërisë në dialogun Kosovë-Serbi është antikombëtare

Published

on

By

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, gjatë një konference për gazetarët të mbajtur këtë të premte ka kritikuar ashpër qeverinë për ndërhyrjen në procesin e dialogut mes Prishtinës dhe Beogradit.

Reagimi i tij vjen ndërkohë që në Prishtinë është zhvilluara seanca e përbashkët mes dy kuvendeve Kosovë-Shqipëri.

Ai ka cilësuar çdo përpjekje të Shqipërisë për të ndërmjetësuar në këtë çështje si antikombëtare dhe bllokuese. Berisha theksoi se propozimet dhe qëndrimet e Edi Ramës kanë sjellë “vendnumëro” dhe acarime mes Kosovës dhe Serbisë.

Çdo ndërhyrje të Shqipërisë në problemin e dialogut Prishtinë-Beograd e konsideroj antikombëtare. E konsideroj absolutisht bllokuese dhe jo nxitëse për zgjidhjet.

Të gjitha propozimet e Edi Ramës, qëndrimet e bashkërenduara me Aleksandër Vuçiçin si argat i tij, kanë sjellë vendnumëro në procesin e negociatave, madje edhe acarime serioze midis këtyre dy vendeve.

Shqipëria nuk mund të jetë as ndërmjetës, as pjesëmarrës. Shqipëria qëndron në anën e Kosovës.

Shprehet për dialogun, por çdo hap tjetër i Shqipërisë e dëmton dialogun. Nuk ka asnjë tagër qeveria e Tiranës të japë formula apo skema, aq më tepër një qeveri që shpallte Dnjepër veriun e Kosovës.

Aq më tepër një qeveri, e cila i thoshte Kosovës nënshtrohu ose do shkosh në kohën e bronzit. Aq më tepër një njeri, që i vendosi i pari në Europë sanksione Kosovës. Aq më tepër një njeri, i cili u përzie në plane për ndarjen, copëtimin e Kosovës me Beogradin. Një njeri që përkrahu Ballkanin e Hapur, një projekt të qartë ruso-serb.

Por ka një zhvillim pozitiv këtu. Qeveria aktuale e Kosovës ka dëshmuar meritën për t’i shumëzuar me zero, për t’ia kthyer reston Pashiqit të Tiranës, njëlloj si Pashiqit të Beogradit”,-u shpreh Berisha.

Continue Reading

Të kërkuara