Shefi i përkohshëm i NASA-s, Sean Duffy, ka urdhëruar agjencinë hapësinore amerikane të përshpejtojë planet për vendosjen e një reaktori bërthamor në sipërfaqen e Hënës, me synim furnizimin e misioneve të eksplorimit dhe krijimin e një baze të përhershme.

Sipas një udhëzimi të datës 31 korrik, të siguruar nga CNN, kjo lëvizje synon ta mbajë SHBA-në përpara Kinës dhe Rusisë, të cilat kanë shpallur disa herë planet e tyre për një projekt të përbashkët të këtij lloji deri në mesin e viteve 2030.

Duffy tha se nëse një vend tjetër e realizon i pari këtë, mund të shpallë një “zonë të ndaluar” në Hënë, duke penguar planet amerikane përmes “Artemis”. Misioni “Artemis III”, i planifikuar për 2027, synon të rikthejë njerëzit në Hënë për herë të parë pas më shumë se 50 vitesh, programi ende ka sfida përpara.

“Jemi në një garë për në Hënë, në një garë me Kinën. Dhe për të pasur një bazë në Hënë, na duhet energji,” deklaroi Duffy.

Në një kohë kur inteligjenca artificiale po ndryshon mënyrën si jetojmë dhe punojmë, UBT sjell në Kosovë një nga programet më të avancuara të studimeve master – Shkenca Kompjuterike dhe Inxhinieri, me orientim të veçantë në këtë fushë.

Programi, i ndërtuar mbi standarde ndërkombëtare dhe i mbështetur nga laboratorët më modernë në vend, synon të formojë gjeneratën e re të ekspertëve që do të udhëheqin transformimin digjital në Kosovë dhe më gjerë.

Ky master përfshin edhe dy orientime të tjera: Inxhinieria e Komunikimit dhe Inxhinieria e Sistemeve Softuerike. Planprogrami është hartuar me standarde ndërkombëtare, duke u mbështetur në laboratorët më të sofistikuar të teknologjisë informative në vend dhe në bashkëpunimin me profesorë të njohur ndërkombëtarisht, të cilët sjellin përvojën dhe ekspertizën e tyre në UBT.

Studentët e këtij programi do të kenë mundësinë të zhvillojnë njohuri dhe aftësi në fusha si inteligjenca artificiale, inxhinieria softuerike, shkenca e të dhënave, sistemet informative, rrjetat kompjuterike, robotika, multimedialiteti dhe vizualizimi, si dhe informatika shëndetësore.

UBT garanton kushte moderne studimi, përfshirë laboratorët e sigurisë kibernetike, zhvillimit të softuerëve, modelimit dhe simulimit, telekomunikimit, robotikës dhe realitetit virtual. Ligjëratat do të zhvillohen me orar fleksibël, 2–3 herë në javë pas orës 17:30, duke u përshtatur me nevojat e profesionistëve që tashmë janë aktivë në tregun e punës.

APLIKO TANI ONLINE!

Modeli i ri ChatGPT-5 i OpenAI është më pak i prirur ndaj “halucinacioneve” – shpikjes së informacionit të rremë – sesa versionet e mëparshme, sipas testeve të fundit nga Vectara.

Sipas rezultateve, “shkalla e halucinacioneve të bazuara” e ChatGPT-5 është 1.4 përqind, që është më e mirë se GPT-4o (1.49%) dhe GPT-4 (1.8%).

Megjithatë, ka modele me shkallë gabimesh edhe më të ulëta: o3-mini High Reasoning regjistron vetëm 0.795%, ndërsa GPT-4.5 Preview është në 1.2%.

Grok-4 konkurrues nga xAI doli të ishte më i prirur ndaj fabrikimit, me deri në 4.8% halucinacione. Edhe pse ChatGPT-5 është më i përparuar, disa përdorues u ankuan se modeli i ri është “më i ftohtë”, më pak kreativ dhe jep përgjigje më të shkurtra krahasuar me GPT-4o.

Drejtori ekzekutiv i OpenAI, Sam Altman, pranoi se kompania bëri një gabim duke hequr modelet e vjetra pa paralajmërim dhe njoftoi se GPT-4o do të vihej përsëri në dispozicion përkohësisht.

Ai premtoi përmirësime të reja, duke përfshirë një “modalitet të të menduarit” për detyra më komplekse dhe ndërrim automatik më të mirë midis versioneve.

Përveç nivelit të lartë të halucinacioneve, Grok-4 është kritikuar edhe për modalitetin e tij “Pikant”, i cili dyshohet se gjeneroi përmbajtje të papërshtatshme dhe materiale të rreme pavarësisht filtrave të integruar.

Më keq, Grok e bëri këtë pavarësisht se sistemi supozohet se kishte filtra kundër krijimit të përmbajtjes së tillë.

Gjigantët e çipave Nvidia dhe AMD kanë rënë dakord t’i paguajnë qeverisë amerikane 15% të shitjeve të tyre të gjysmëpërçuesve në Kinë.

Marrëveshja është pjesë e një marrëveshjeje tjetër për të siguruar licenca eksporti në ekonominë e dytë më të madhe në botë.

“Ne ndjekim rregullat që qeveria amerikane vendos për pjesëmarrjen tonë në tregjet botërore. Ndërsa nuk kemi dërguar H20 në Kinë për muaj të tërë, shpresojmë që rregullat e kontrollit të eksportit do ta lejojnë Amerikën të konkurrojë në Kinë dhe në mbarë botën”, tha Nvidia.

Sipas marrëveshjes, Nvidia do t’i paguajë qeverisë amerikane 15% të të ardhurave të saj nga shitjet e çipave H20 në Kinë, ndërsa AMD do t’i japë të njëjtën përqindje nga të ardhurat e saj nga çipat MI308, gjë që u raportua për herë të parë nga Financial Times.

Uashingtoni më parë ka ndaluar shitjen e çipave H20 të Nvidia në Pekin për shkak të shqetësimeve për sigurinë, megjithëse kompania njoftoi së fundmi se kjo do të anulohej, shkruan BBC.

Drejtori ekzekutiv i Nvidia, Jensen Huang, ka kaluar muaj duke lobuar për një rifillim të shitjeve të çipave në Kinë. Ai thuhet se u takua edhe me presidentin e SHBA-së, Donald Trump, javën e kaluar. Rifillimi i shitjeve të çipave në Kinë vjen në një kohë kur tensionet tregtare midis Pekinit e Uashingtonit janë zbutur.

Pekini ka zbutur kontrollet mbi eksportet e metaleve të rralla, ndërsa SHBA ka hequr kufizimet mbi kompanitë e softuerëve të dizajnit të çipave që operojnë në Kinë. Në maj, dy ekonomitë më të mëdha në botë ranë dakord për një armëpushim 90-ditor në luftën e tyre të tarifave.

Që atëherë, zyrtarët më të lartë të tregtisë nga të dyja palët janë takuar në disa raste, megjithëse një marrëveshje për të zgjatur pauzën e tarifave nuk është konfirmuar ende përpara afatit të 12 gushtit.