Lajmet

Veri: Qindra punëtorë paguhen pa punuar

Published

on

Në veri, qindra punëtorë vazhdojnë të paguhen pa punuar.

Që nga fundi i vitit 2016 e deri më sot, mbi 300 punëtorë serbë nga veriu i Kosovës vazhdojnë të marrin paga nga buxheti i Kosovës, por nuk janë të pranishëm në vendin e tyre të punës, në baza ditore. Ata ishin integruar në institucionet e Kosovës pas shpërbërjes së strukturave paralele serbë në katër komuna të veriut të Kosovës, të banuara me shumicë serbe.

Kështu deklaron ish-ministrja për Dialog e Kosovës, Edita Tahiri.

Zyrtarët komunalë të komunave Zveçan dhe Mitrovicë e Veriut, thonë se për shkak të pandemisë, punëtorët që janë të punësuar në komunë, tash për tash, kryesisht punojnë nga shtëpitë. Por, ata nuk e kanë bërë krejtësisht të qartë nëse të punësuarit, për të cilët është interesuar Radio Evropa e Lirë, kanë qenë të pranishëm në vendet e tyre të punës para pandemisë.

Problematikën e këtyre të punësuarve, Qeveria e Kosovës e cilëson si “çështje të trashëguar”.

Flamuj të Serbisë të vendosur në qytetin e Mitrovicës. Foto nga arkivi.  

Marrëveshja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në Bruksel, e marsit të vitit 2015, për shpërbërjen e strukturave paralele serbe në komunat e veriut të Kosovës, të banuara me shumicë serbe, si dhe integrimi i pjesëtarëve të komunitetit serb në institucionet e Kosovës, kishte nisur fillimisht me sukses. Strukturat paralele serbe ishin shpërbërë në fushën e policisë, doganave, gjykatave dhe ishin integruar në po të njëjtat fusha në sistemin e Kosovës.

Por, shpërbërja e “Mbrojtjes Civile”, e cila kishte mbi 700 anëtarë, ishte më problematike. Megjithatë, rreth 500 prej tyre, gradualisht ishin punësuar në 23 institucione të Kosovës, të cilat përfshinin dikasteret qeveritare, por edhe agjencitë e shtetit të Kosovës që kanë veprimtari lokale.

Tahiri: Nuk ka pasur angazhime për rihapjen e zyrave të qeverisë në veri

Ish-ministrja për Dialog e Kosovës, Edita Tahiri, thotë se Qeveria e Kosovës, në vitin 2016 kishte krijuar kushtet për punë për të gjitha këto dikastere dhe agjenci, duke i hapur zyrat në një objekt të përbashkët në Mitrovicën e Veriut, të cilat do të ishin vend pune për rreth 300 punëtorë. Më 28 dhjetor të vitit 2016, zyrat ishte përuruar nga vet Tahiri, por në mbrëmjen e së njëjtës datë, në objektin ky gjendeshin zyrat, ishin hedhur mjete shpërthyese, të cilat dëmtuan objektin.

“Prej atëherë, nuk ka pasur angazhime që të rihapen zyrat. Ndërkohë që këta punonjës për të cilët po flas, praktikisht marrin prej buxhetit të Kosovës, prej dhjetorit të vitit 2016 e deri sot dhe nuk ka pasur asnjë qeveri që ka ardhur pas qeverisë së fundit ku kam qenë unë (2017), që të riaktivizojë apo t’i hapë zyrat. Kjo do të duhej të bëhej, me një angazhim dhe me një kërkesë që Bashkimi Evropian të ndërhyjë për ta bllokuar Serbinë dhe që të mos lejojë shkeljen e marrëveshjeve. Do të duhej njerëzit të punonin. Përderisa paguhen ata duhet të punojnë”, tha Tahiri.  

Udhëheqësit serbë me paga të dyfishta

Zyrtarët e komunave në Mitrovicë të Veriut dhe në Zveçan, thonë se tashmë është kohë pandemie dhe prania e punëtorëve në vendet e punës në kuadër të këtyre komunave e kufizuar.

Adrijana Hoxhiq, zëvendëskryetare e Komunës së Mitrovicës së Veriut, thotë për Radion Evropa e Lirë se të gjithë të punësuarit, në të gjithë sektorët në kuadër të Komunës së Mitrovicës së Veriut, aktualisht janë të angazhuar në përputhje me masat kundër pandemisë së COVID-19.

“Varësisht nga sektori ku janë të angazhuar, ne jemi përpjekur që të puna të organizohet në atë mënyrë që secili të ketë rastin që të japë kontributin e vet në mënyrën sa më të mirë të mundur”, theksoi Hoxhiq.  

‘Iluzioni’ i funksionimit të komunave veriore

Ngjashëm thotë për Radion Evropa e Lirë edhe shefi i shërbimit për kuadro në Komunën e Zveçanit, Stevan Gjokiq. Por, megjithatë, sipas tij edhe në rrethana normale, kjo komunë ka pak hapësira për të punësuarit.

“Komuna e Zveçanit është komunë e vogël dhe ka mungesë të hapësirës ku të gjithë do të mund të jenë të pranishëm fizikisht. Por, për shkak të pandemisë, e cila e ka goditur edhe rajonin tonë që nga marsi i vitit të kaluar, të gjithë punëtorët kryesisht janë të angazhuar që obligimet e tyre t’i përmbushin online nga shtëpia”, tha Gjokiq.

“Çështja e trashëguar” kërkon angazhim të Brukselit?

Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Qeverisë së Kosovës lidhur me çështjen e të punësuarve serbë në institucionet e Kosovës, të cilët para vitit 2015 ishin pjesë e “Mbrojtjes Civile” dhe më pas janë integruar në sistemin e Kosovës, si dhe për atë se është duke e shqyrtuar mundësinë e rihapjes së zyrave të saj në veriu e Kosovës.

Zëdhënësi i Qeverisë së Kosovës, Përparim Kryziu, në një përgjigje me shkrim për Radion Evropa e Lirë, ka thënë theksuar se për qeverinë aktuale “kjo çështje është e trashëguar”.

“Qeveria është në javën e katërt të detyrës së saj. Jemi në fazën e identifikimit të çështjeve të ngjashme, ashtu që të kemi një pasqyrë të qartë të gjërave që kanë nevojë për zgjidhje dhe adresim”, ka thënë Kryeziu.

Ish-ministrja për Dialog e Kosovës, Edita Tahiri, sugjeron që lidhur me këtë çështje, Qeveria e Kosovës duhet t’i drejtohet Bashkimit Evropian.

Ajo thotë se pas sulmit në objektin ku ishin zyrat e dikastereve qeveritare dhe agjencive të ndryshme të Kosovës, në Mitrovicën e Veriut, në fundin e dhjetorit të vitit 2016, i ishte drejtuar edhe Bashkimit Evropian. Megjithatë, sipas saj, sulmi kishte ndodhur në kohën kur, siç thotë ajo, “Serbia kishte nisur lojërat e ndryshimit të kufijve”, ndërkohë që qeveria e Isa Mustafës, pjesë e së cilës ishte ajo, kishte rënë në vitin 2017 dhe nuk kishte arritur ta adresonte më tej këtë çështje.

“Kur ka ndodhur ajo, unë i kam shkruar Brukselit për ngjarjen dhe kam kërkuar që Brukseli të angazhohet- pra, Bashkimi Evropian bashkë me ne- që të rifillojë puna. Mirëpo, në atë kohë kur unë ju kam shkruar, Brukseli – kur them Brukseli, e kam fjalën për atë të (ish-shefes së politikës së jashtme të BE-së, Federeca) Mogherinit – tashmë kishte dalë nga binarët e dialogut për normalizim marrëdhëniesh. Ishte filluar t’i jepej hapësirë lojës së kufijve. Kjo lojë e kufijve i zhvendosi prioritetet që kishte obligimi i dialogut të Brukselit”, theksoi Tahiri.

Si u krijua Mbrojtja Civile në veri?

Të dhënat e Qendrës Kosovare për Studime të Sigurisë, thonë se ‘Mbrojtja Civile’ ishte themeluar më 2006, në kohën kur në Serbi, kryeministër ishte Vojisllav Koshtunica. Deri në vitin 2014, kjo strukturë paralele dhe jolegale, kishte arritur që t’i ketë brenda vetes 751 persona, të cilët paguheshin nga Qeveria e Serbisë. Pjesëtarët e saj kishin të kaluar ose ishin trajnuar me metoda ushtarake.

Për shpërbërjen e kësaj strukture paralele dhe për integrimin e pjesëtarëve të saj në institucionet e Kosovës, bisedimet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në Bruksel kishin zgjatur dy vjet. Ata ishin sistemuar në 12 ministri dhe 11 agjenci dhe institucione tjera shtetërore.(RFE)

Aktualitet

Aksident trafiku në Klinë të Ulët, një e vdekur dhe katër të lënduar

Published

on

Një aksident trafiku ndodhi sot në rrugën rajonale Mitrovicë – Skenderaj, pikërisht në fshatin Klinë e Ulët.

Policia e Kosovës njoftoi se në aksident u përfshinë dy vetura, ku si pasojë e lëndimeve të pësuara humbi jetën viktima një femër rreth 65 vjeçare, ndërsa u lënduan edhe katër persona të tjerë, të cilët u dërguan për mjekim në Spitalin Rajonal të Mitrovicës.

Continue Reading

Lajmet

Çmimi i rrymës për bizneset pritet të rritet deri në 30 për qind

Published

on

Deri në 30 për qind pritet të shtrenjtohet çmimi i energjisë për bizneset e mëdha, paralajmërojnë përfaqësues të disa kompanive të licencuara për furnizimin me energji elektrike në Kosovë.

Këto kompani aktualisht kanë shtuar përpjekjet për sigurimin e energjisë, në prag të nisjes së procesit të liberalizimit të tregut të energjisë.

Çfarë do të thotë liberalizimi i tregut të energjisë?

Procesi i liberalizimit të tregut të energjisë në vendet e Bashkimit Evropian ka filluar në fund të viteve ‘90 me qëllim rritjen e konkurrencës, efikasitetit, sigurisë dhe zgjedhjes për konsumatorët. Ndërsa, në Ballkanin Perëndimor ky proces është ende në zhvillim.

Në Kosovë, liberalizimi i tregut të energjisë është paraparë me Ligjin për energjinë elektrike të miratuar në vitin 2017, por zbatimi i tij është shtyrë për shkak të rrethanave të ndryshme. Tashmë, Zyra e Rregullatorit për Energji ka marrë vendim që nga data 1 qershor të gjitha kompanitë e mëdha – konkretisht ato me mbi 50 të punësuar ose me qarkullim vjetor mbi 10 milionë euro – të kalojnë në tregun e hapur të energjisë. Sipas ZRRE-së, numri i tyre është mbi 1.000.

Këto biznese furnizohen nga Operatori për Furnizim me Energji, si furnizuesi kryesor i licencuar për energji me çmime të rregulluara nga ZRRE-ja.

Nga 1 qershori, kompanitë e mëdha duhet të zgjedhin vetë furnizuesin, me çmime të parregulluara, që përcaktohen nga kërkesa dhe oferta në treg.

Aktualisht, në tregun e lirë janë të licencuara 18 kompani që ofrojnë furnizim me energji elektrike, shumica janë nga Kosova, por ka edhe kompani nga rajoni. Disa prej tyre kanë nisur negociatat me prodhues të energjisë në rajon për të siguruar kapacitetet e nevojshme për furnizimin e klientëve të rinj.

Ndërkohë, disa biznese, si Frutex në Suharekë, po kërkojnë kompani vendore për të negociuar çmimin për rrymën.

Bizneset përballë zgjedhjes së furnizuesve të rinj

Drilon Brahimi, drejtor i përgjithshëm i kompanisë Tredint Group L.L.C, e cila u licencua për furnizim me energji elektrike në fund të vitit të kaluar, thotë se janë në fazën e hulumtimit të tregut për të siguruar çmime më të volitshme, por ende nuk kanë nënshkruar asnjë kontratë me kompani prodhuese nga rajoni.

“Shumë kompani vendore, konkretisht ato prodhuese, kanë filluar të na dërgojnë profilin vjetor të konsumit energjetik dhe po kërkojnë informacione rreth çmimit. Ne jemi në fazën e përgatitjes së ofertave. Përgjigjja konkrete për secilën pritet t’iu dërgohet në fillim të majit”, thotë ai për Radion Evropa e Lirë.

Megjithatë, Brahimi thekson se çmimi për muajt e parë pritet të jetë deri në 30 për qind më i lartë se tarifat aktuale të energjisë.

Aktualisht, për konsumatorët e amvisërisë dhe ata komercialë që shpenzojnë deri në 800 kilovatë në orë brenda një muaji, çmimi i rrymës gjatë ditës është 7.79 centë për kilovat, ndërsa për ata që shpenzojnë më shumë se 800 kilovatë, pjesa mbi këtë u llogaritet me çmim prej 13.29 centësh.

Nga 1 maji hyjnë në fuqi tarifat e reja, me një rritje prej 16.1 për qind, por ato nuk do të zbatohen për bizneset me mbi 50 punëtorë.

Rritjen prej 30 për qind për kompanitë e mëdha e paralajmëron edhe Diamant Dalladaku nga kompania Enerco LLC.

Edhe ai thotë se ende nuk ka nënshkruar ndonjë kontratë me kompani të huaja dhe se janë në proces të hulumtimit të tregut.

“Liberalizimi i tregut të energjisë është një proces i ri dhe gjatë zbatimit po paraqiten sfida. Si problem në kohën e përgatitjes është mungesa e informacioneve për energjinë që shpenzojnë bizneset, të cilat po dalin në tregun e hapur”, thotë Dalladaku për Radion Evropa e Lirë.

Në raportin vjetor të ZRRE-së thuhet se vitin e kaluar mbi 5.400 gigavatë në orë (GWh) ka qenë sasia e përgjithshme e energjisë së shitur te të gjithë konsumatorët në Kosovë. Nga kjo sasi, 3.156 GWh apo 58.4 për qind janë shpenzuar nga konsumatorët familjarë, kurse pjesa tjetër, 2.041 apo mbi 37 për qind, është shpenzuar nga konsumatorët jofamiljarë dhe në këtë kategori përfshihen të gjitha bizneset.

Palushi: Ende nuk kemi oferta konkrete për energjinë

Kompania për prodhimin e lëngjeve Frutex në Suharekë është një nga kompanitë që nga qershori do gjejë vetë kompaninë furnizuese për rrymë.

Pronari i saj, Shaqir Palushi, thotë se kanë dërguar kërkesë për takim në të gjitha kompanitë e licencuara për furnizim me energji, në mënyrë që të negociojnë për çmimin. Megjithatë, Palushi ende nuk ka pranuar ndonjë përgjigje nga to.

“Po pres në ditët në vazhdim… por, nuk besoj se ato janë të përgatitura për këtë proces, sidomos në kushtet e turbulencës që kanë mbizotëruar vitet e fundit lidhur me çmimet e energjisë elektrike”, thekson ai.

Palushi tregon se për një muaj shpenzon energji në vlerë deri në 40 mijë euro. Në rast të rritjes së çmimit për 30 për qind, për sasinë e njëjtë të shpenzuar ai do të paguante mbi 52 mijë euro.

“Sigurisht se kjo rrit shpenzimet operative, por do bëjmë përpjekje të ketë ndikim në uljen e profitit të kompanisë dhe jo të rrisim çmimet”, thotë ai.

Kompanitë e licencuara, të papërgatitura?

Odat ekonomike në Kosovë kanë kërkuar shtyrjen e këtij vendimi, pasi sipas tyre, edhe pse kompanitë janë të licencuara, shumica prej tyre nuk kanë pasur klientë fundorë dhe kanë ekzistuar vetëm “në letër”, pa veprimtari reale tregtare.

Ky tranzicion, sipas tyre, do të destabilizojë furnizimin dhe do të ndikojë në rritjen e çmimeve të produkteve të tjera.

Më 21 mars, Oda Ekonomike e Kosovës kërkoi nga Avokati i Popullit që të iniciojë këtë çështje në Gjykatën Kushtetuese dhe të kërkojë pezullimin e vendimit për të paktën një vit. Avokati i Popullit konfirmoi për Radion Evropa e Lirë se e ka pranuar ankesën e Odës Ekonomike të Kosovës dhe është duke e shqyrtuar.

“Për Avokatin e Popullit kjo është një situatë komplekse për faktin se këto zhvillime janë bërë në kohën kur institucionet kryesore janë në krijim e sipër”, thuhet në përgjigje, ku shtohet se shtrenjtimi i tarifave të rrymës do të ketë pasoja në të drejtat socio-ekonomike për qytetarët.

Megjithatë, ZRRE-ja përsëriti se kapacitetet ekzistuese janë të mjaftueshme për t’i furnizuar bizneset me energji pas liberalizimit të tregut.

“Shumica e furnizuesve janë duke bërë përgatitjet e nevojshme teknike dhe administrative për të qenë funksionalë në treg”, thuhet në një përgjigje që ZRRE-ja i dërgoi Radios Evropa e Lirë.

ZRRE-ja thotë se është duke zhvilluar takime të rregullta dhe informuese me të gjithë furnizuesit e licencuar me qëllim që të informohen në mënyrë sa më të qartë rreth hapave dhe mundësive që ofron liberalizimi i tregut.

Continue Reading

Aktualitet

Punëtorët e KEK-ut protestojnë më 1 maj

Published

on

Sindikata e Re e Korporatës së Energjisë së Kosovës njoftoi për organizimin e një proteste më 1 Maj, Ditën Ndërkombëtare të Punëtorëve, për të kërkuar paga më dinjitoze dhe kushte më të mira pune për punëtorët e sektorit energjetik.

Protesta do të mbahet të mërkurën, në ora 12:00, në sheshin “Skënderbeu” në Prishtinë.

Në njoftimin e bërë publik, Sindikata thekson se puna e tyre përmban lodhje ekstreme, rrezik të përhershëm dhe sakrificë të përditshme, duke theksuar se “kjo punë nuk ka para që mund ta paguajë”.

Për të ilustruar realitetin e vështirë, sindikata ka shpërndarë edhe një fotografi të një punëtori me fytyrë të mbuluar nga pluhuri i zi, simbol i kushteve të rënda në të cilat punojnë minatorët dhe teknikët e KEK-ut.

“Protestojmë për një pagë dinjitoze dhe respekt për punën tonë”, thuhet në thirrjen publike, ku organizatorët ftojnë qytetarët dhe përfaqësuesit sindikalë të solidarizohen me kërkesat e tyre.

Continue Reading

Aktualitet

Zhduket një person në Shtime

Published

on

Një person është raportuar i zhdukur në Shtime tash e dy ditë.

Sipas njoftimit nga Policia, babai i viktimës ka raportuar në polici të hënën pasdite se djali i tij është  larguar nga shtëpia dhe nuk është kthyer më.

Rasti vazhdon të hetohet.

Continue Reading

Të kërkuara