Kulturë

Vdekja e Albert Camus: Një fund që përjetësoi një filozofi të pavdekshme

Published

on

Më 4 janar 1960, në një aksident tragjik automobilistik pranë fshatit Villeblevin në Francë, ndërroi jetë Albert Camus (Alber Kamy), një nga intelektualët dhe shkrimtarët më të njohur të shekullit të XX-të. Në moshën 46-vjeçare, ai u nda nga jeta, duke i dhënë fund një jete të shndritur, të mbushur me ngjarje dhe arritje të jashtëzakonshme, që nuk do t’i shuheshin kurrë.

I shoqëruar nga redaktori i tij, Michel Gallimard, i cili gjithashtu humbi jetën në këtë aksident, Kamy udhëtonte nga qyteti, duke vendosur të pranonte udhëtimin me makinë, ndryshe nga plani fillestar për të udhëtuar me tren drejt Parisit. Në makinën e tij u gjet një dorëshkrim i papërfunduar i romanit “The First Man”, që do të publikohej vetëm pas vdekjes së tij.

Përveç veprave të tij të shquara, Kamy ishte i njohur për angazhimin e tij të thellë filozofik dhe shoqëror, ku ai luftonte kundër çdo forme të totalitarizmit dhe merrte mbi shpinë barrën e mbrojtjes së jetës njerëzore, duke qenë një zë i fuqishëm kundër çdo padrejtësie. Vepra e tij më e njohur është “I huaji” (“The Stranger”), një roman që ka pasur ndikim të madh dhe është konsideruar një klasik i letërsisë botërore.

Në vitin 1957, Kamy fitoi Çmimin Nobel për Letërsi, duke u bërë një nga shkrimtarët më të rinj që ka marrë këtë çmim, vetëm 44 vjeç. Ai e arriti këtë sukses ndërkohë që kishte ende shumë për të dhënë, ndërsa shkrimet e tij shquheshin për një pasqyrë të thellë të ekzistencës njerëzore dhe absurditetin e saj.

65 vite pas vdekjes së tij, trashëgimia e Kamy vazhdon të mbijetojë dhe të frymëzojë brez pas brezi, duke u ngulitur jo vetëm në fushën e letërsisë, por edhe në filozofi, teatër dhe art. Puna e tij ka kaluar përtej kufijve të kohës dhe ndihmon për të përballuar sfidat që shoqëria bashkëkohore përballet sot.

Një nga citatet më të njohura të tij mbetet: “Por njerëzit vdesin, pavarësisht vullnetit të tyre, pavarësisht maskimit të tyre”. Kjo thënie mbart një pesimizëm të thellë, por njëkohësisht një realizëm të pamëshirshëm mbi natyrën e jetës dhe të vdekjes. Kamy, gjithashtu, thekson se, përballë kësaj bote, ai nuk dëshironte të gënjehej, as të gënjente, dhe se synonte të përballonte fundin e tij me të gjithë frikën dhe xhelozinë që ndiente për jetën, pa i fshehur asnjëherë ndjenjat e tij.

Pavarësisht se ka kaluar një gjysmë shekulli nga ndarja e tij nga jeta, Camus mbetet një figurë e pashuar dhe një mendimtar që flet akoma me forcë për natyrën e realitetit shoqëror dhe ekzistencial, që kërkon të gjejë përgjigje për pyetje të thella dhe universale./UBTNews/

 

Kulturë

Në Prishtinë nis sot “FRAGMENTA 2025, edicioni debutues për artistët e rinj

Published

on

Në kryeqytet hapet edicioni i parë i ekspozitës së Artistëve të Rinj “FRAGMENTA 2025”, pjesë e programit vjetor të Asociacionit të Artistëve Vizualë të Kosovës.

Ky është projekti i dytë i këtij viti dhe sjell në qendër të vëmendjes artin bashkëkohor, eksperimentimin dhe përdorimin e mediave të reja.

“Fragmenta” konceptohet si hapësirë ku fragmente idesh, formash e tregimesh ndërthuren për të krijuar një mozaik të ri kulturor.

Qëllimi kryesor është të nxisë bashkëpunimin mes artistëve të rinj, studiuesve dhe publikut, duke hapur horizonte të reja krijuese dhe duke promovuar dialog ndërdisiplinor.

Me pjesëmarrjen e krijuesve të rinj nga fusha të ndryshme, ky edicion synon të rimendojë rolin e artit e dizajnit në shoqërinë moderne, duke vënë në pah risinë, eksperimentimin e interpretimin e lirë artistik.

Në kuadër të aktivitetit do të akordohet edhe RAW Award (Rising Artists Work), çmim që vlerëson artistët që formësojnë gjuhën e re të artit bashkëkohor dhe kontribuojnë në zhvillimin e skenës vizuale.

Lokacionet dhe oraret e hapjes së ekspozitave:

Tunelli i Kurrizit – ora 17:00

Observatoriumi – ora 18:30

Biblioteka “Hivzi Sylejmani” – ora 19:30

Ekspozita vazhdon më 5 dhjetor, në Hamam, nga ora 19:00.

Ceremonia e ndarjes së RAW Award do të mbahet të shtunën, më 6 dhjetor, në orën 19:00.

“Fragmenta 2025” synon të kthehet në një pikëtakim të rëndësishëm për skenën e artit të ri në Kosovë, duke ofruar një platformë të hapur për vizion, inovacion dhe talent të ri. /A.Z/UBT News/

 

 

 

 

Continue Reading

Kulturë

Abu Dhabi hap muzeun më të madh të historisë natyrore në Lindjen e Mesme

Published

on

Muzeu i Historisë Natyrore në Abu Dhabi po hap dyert për publikun, duke ofruar një udhëtim nga krijimi i planetit deri te zhvillimi i jetës në Tokë.

Me 35,000 m² hapësirë ekspozuese, ai mbulon po ashtu 13.8 miliardë vjet shkencë, evolucion dhe zbulime, duke e bërë muzeun më të madh të këtij lloji në rajon.

Një nga atraksionet kryesore është “Stan”, fosili 66 milionë vjeçar i një dinosauri, i prezantuar për herë të parë në një skenar beteje me një tjetër dinosaur.

Vizitorët mund të shohin gjithashtu meteoritet Murchison, një nga shkëmbinjtë më primitivë kozmikë, dhe ekspozita mbi historinë natyrore të Gadishullit Arabik, arkeologjinë dhe trashëgiminë kulturore.

Mes 1,500 objekteve të ekspozuara spikasin një rikrijim i një anijeje tregtare nga Epoka e Bronzit dhe “Perla e Abu Dhabit”, perla më e vjetër në botë, e datuar 5800–5600 p.e.s.

Ky muze përfaqëson një destinacion të ri botëror për dashamirët e shkencës, historisë dhe natyrës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

14 vjet pa Sabri Godon, figurë e rrallë e kulturës dhe politikës shqip

Published

on

Sot shënohen 14 vjet nga ndarja nga jeta e Sabri Godos, një prej figurave më të rëndësishme të kulturës, letërsisë dhe politikës shqiptare.

Shkrimtar brilant, publicist dhe politikan me vizion, ai mbetet një nga personalitetet më të vyera që ka formësuar mendimin dhe shtetin shqiptar në dekadat e fundit.

Rrënjë patriotike dhe rinia e trazuar

Godo u lind më 8 gusht 1929 në Delvinë, në një familje me tradita të forta patriotike. Që i ri u rrit në një mjedis ku letërsia, kultura dhe dashuria për atdheun ishin pjesë e jetës së përditshme.

Në adoleshencë iu bashkua luftës antifashiste dhe u dallua në betejat e Brigadës VI në Shqipëri e Jugosllavi, duke u nderuar për trimëri.

Pas çlirimit shërbeu si oficer deri më 1948, por përplasjet me regjimin komunist, akuzat politike dhe ndëshkimet e vazhdueshme e ndoqën për shumë vite. Martesa me një vajzë nga një familje aristokrate dhe lidhjet me intelektualë të persekutuar shpesh e vunë në rrezik burgimi.

Shkrimtari i historisë dhe i njeriut

Pavarësisht presioneve, ai u afirmua si një nga shkrimtarët më të fuqishëm të letërsisë shqiptare.

Romanet e tij historike janë kthyer në pikë referimi të kulturës kombëtare:

Skënderbeu

Ali Pashë Tepelena

Plaku i Butkës

Ujërat e qeta

Koha e njeriut

Udhëtari, e shumë të tjera.

Në veprat e tij, figura monumentale si Skënderbeu dhe Ali Pasha marrin trajtim të ri, të thelluar artistikisht dhe të mbështetur në dokumente. Librat e tij janë ribotuar disa herë dhe janë përkthyer në gjuhë të ndryshme.

Më 1974, për shkak të akuzave për “devijim nga realizmi”, u përjashtua nga Lidhja e Shkrimtarëve, kaloi 11 vjet në internim e riedukim.

Ai ishte edhe autor qindra shkrimesh publicistike, sidomos për revistën satirike “Hosteni”.

Angazhimi politik – “Babai i Kushtetutës”

Pas rënies së diktaturës, Sabri Godo u bë një prej figurave kyçe të tranzicionit demokratik. Më 10 janar 1990, ai themeloi Partinë Republikane dhe e drejtoi për tetë vjet. U zgjodh deputet dhe udhëhoqi Komisionin e Politikës së Jashtme.

Puna e tij më e rëndësishme politike mbetet hartimi i Kushtetutës s 1998, ku si bashkëkryetar i komisionit kushtetues luajti rol vendimtar.

Për këtë arsye, kujtohet si “Babai i Kushtetutës”. Dedikimi i tij për çështjen kombëtare ishte i pandalshëm: për Kosovën, Çamërinë, shqiptarët në Maqedoni e Luginën e Preshevës. Kontributi i tij u vlerësua gjerësisht nga personalitetet e të gjitha trevave shqiptare.

Vlerësime dhe nderime

Pas ndarjes nga jeta, Sabri Godo u nderua me tituj dhe dekorata të rëndësishme:

Urdhrin e Skënderbeut (nga Presidenti Bujar Nishani, 2012)

Titullin “Commendator” (nga Presidenti i Italisë, Giorgio Napolitano, 2012)

Shpalljen e Zisë Kombëtare (4 dhjetor 2011)

Një bust pranë Kuvendit të Shqipërisë (10 maj 2013)

Sabri Godo ndërroi jetë më 3 dhjetor 2011, pas një beteje me tumor në mushkëri. U përcoll me nderime shtetërore dhe me respektin e mijëra qytetarëve, kolegëve dhe figurave të jetës publike. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

50 histori që frymëzojnë – festivali “Art Without Limit” ndriçon shpresën

Published

on

Festival, i dedikuar personave me nevoja të veçanta, ka hapur edicionin e gjashtë në kinemanë “Armata” me 50 filma nga e gjithë bota.

Rrëfimi kryesor sivjet është dokumentari i shkurtër “Sara”, që sjell historinë frymëzuese të futbollistes së re Sara Bulliqi, e cila ka lindur pa njërën dorë dhe sfidat i ka shndërruar në forcë.

Organizatorët theksojnë se festivali mbetet i përkushtuar te temat e aftësive të kufizuara dhe fuqizimit përmes artit.

Drejtoresha Ganimete Sava dhe drejtori artistik Burim Haliti theksuan rëndësinë e krijimit të filmave që tregojnë histori të tilla.

Programi treditor përfshin filma dokumentarë, dramë e animacion, ekspozitën “XR: Interaction without Limits” dhe ngjarjen përmbyllëse “Gratë që thyejnë kufizimet përmes artit”.

Festivali mbyllet më 3 dhjetor – Ditën Ndërkombëtare të Personave me Nevoja të Veçanta – me ceremoninë e çmimeve.

Në juri marrin pjesë edhe producentët danezë Kim Magnusson dhe Rebecca Pruzan, si dhe aktorja Igballe Qena. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara