Lajmet
Vaksina kundër kancerit dhe sëmundjeve të zemrës deri në vitin 2030?
Kompania Moderna njoftoi se shumë shpejt do të prodhet vaksina për ta luftuar kancerin dhe sëmundjet e tjera.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiE ardhmja mund të jetë një vend më i mirë për të jetuar, nëse është e vërtetë deklarata e kompanisë farmaceutike Moderna se shumë shpejt do të jemi në gjendje ta luftojmë kancerin dhe sëmundjet e tjera duke përdorur vaksinat.
Pol Burton, nga një drejtuesit e kompanisë, që u bë i famshëm gjatë pandemisë së Covid-19, deklaroi për britaniken “The Guardian”, se është i bindur se brenda vitit 2030 do të kemi vaksina kundër llojeve të ndryshme të kancerit, problemeve kardiovaskulare dhe shumë sëmundjeve autoimune apo sëmundjeve gjenetike të rralla.
Në fakt, teknologjia mRNA në vaksinat kundër Covid-19, i ka përshpejtuar kërkimet në këtëfushë.
“Unë mendoj se do të jemi në gjendje t’u ofrojmë njerëzve në gjithë botën vaksina të personalizuara kundër kancerit, të cilat funksionojnë për lloje të ndryshme kanceri”, tha Burton, duke shtuar se ato do të jenë “shumë efektive, dhe do të shpëtojnë qindra mijëra në mos miliona jetë”.
Kompania shpreson se do të ketë vaksinën brenda 5 vitesh për të nisur më pas fazën e testeve klinike.
“Na duhet vetëm të jemi në gjendje të identifikojmë me siguri shkakun gjenetik të një sëmundjeje”, thekson eksperti.
Kjo do të bënte të mundur shfrytëzimin e së njëjtës teknologji mRNA që është përdorur kundër Covid-it, për t’i mësuar qelizat e trupit tonë të prodhojnë proteinën e saktë, e cila do të jetë e aftë ta përdorë të gjithë sistemin imunitar kundër patologjisë që duam të luftojmë.
Në rastin e vaksinave të personalizuara të kancerit, gjithçka do të niste me një biopsi të tumorit të pacientit, e cila do të dërgohet në laborator për të identifikuar mutacionet gjenetike karakteristike të qelizave të sëmura dhe jo të pranishme në ato të shëndetshme.
Kjo do të çonte në fazën e përzgjedhjes, në të cilën një algoritëm identifikon se cilat mutacione nxisin rritjen e tumorit, dhe të cilat mund të stimulojnë përgjigjen e sistemit imunitar kundër tij. Në atë moment, mund të krijohet një molekulë mARN (ARN lajmëtare:materiali gjenetik që përmban udhëzimet për sintezën e proteinave të reja) që përmban recetën për krijimin e proteinave kryesore (antigjenet:njëlloj si proteina që vesh nga jashtë SARS-CoV– 2) që të shkaktojnë një përgjigje imune.
Pas marrjes së vaksinës, udhëzimet e përfshira në mRNA do të përdoren nga trupi për të prodhuar proteina identike me ato që gjenden në qelizat e kancerit. Sistemi imunitar do t’i përdorë ato për të mësuar se si të shkatërrojë çdo qelizë me ato karakteristika specifike, dhe në atë pikë do të aktivizohet për të eliminuar qelizat e sëmura.
I njëjti parim mund të përdoret edhe për përgatitjen e vaksinave kundër sëmundjeve të rralla deri tani të patrajtueshme, sëmundjeve autoimune apo atyre kardiovaskulare. Prandaj në të njëjtën të ardhme të afërt, mund të imagjinojmë që pacientët e brishtë ndaj infeksioneve respiratore të mbrohen nga patologji të ndryshme (për shembull nga Covid-19, gripi dhe virusi respirator sincicial) me një injeksion të vetëm.
Në janar të këtij viti, Moderna njoftoi rezultate shumë premtuese nga testi klinik i një vaksine mRNA kundër virusit sincicial. Kompani të tjera farmaceutike (si Pfizer–BioNTech) po punojnë gjithashtu për të shfrytëzuar teknologjinë mRNA kaq efektive kundër Covid–19 në fusha të tjera të kujdesit shëndetësor./Focus – Bota.al
Rajoni
Rektori Hajrizi mori pjesë në Konferencën CIGRE Kosova mbi “Formësimin e fuqisë punëtore të së ardhmes: Perspektiva e universitetit mbi tregun e punës”
Published
10 hours agoon
October 23, 2025By
Driton Iseni
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, mori pjesë në konferencën e organizuar nga CIGRE Kosova, me temën “Formësimi i fuqisë punëtore të së ardhmes: Perspektiva e universitetit mbi tregun e punës në sektorin e energjisë”. Në këtë ngjarje u bashkuan ekspertë të energjisë, akademikë dhe përfaqësues të industrisë, për të diskutuar ndikimin e transformimeve teknologjike në zhvillimin e kapaciteteve profesionale dhe krijimin e vendeve të reja të punës.

Në fjalën e tij, Rektori Hajrizi theksoi se universitetet duhet të kenë një rol udhëheqës në përgatitjen e fuqisë punëtore të digjitalizuar, duke ndërtuar ura bashkëpunimi midis arsimit, inovacionit dhe industrisë. Ai nënvizoi rëndësinë e edukimit ndërdisiplinar dhe zhvillimin e programeve studimore që përfshijnë fusha si energjia e zgjuar, inteligjenca artificiale, teknologjia 5G dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve.
Rektori Hajrizi po ashtu theksoi rëndësinë e studimeve të doktoratës dhe akreditimit të programeve në këtë nivel, si domosdoshmëri për zhvillimin e kërkimit shkencor të avancuar dhe përgatitjen e ekspertëve të nivelit të lartë që i nevojiten tregut të punës. Ai potencoi se akreditimi i doktoraturave në fushat e energjisë, teknologjisë dhe inovacionit është një hap i rëndësishëm për të forcuar lidhjen mes universiteteve dhe industrisë, si dhe për të krijuar një bazë të qëndrueshme të zhvillimit akademik dhe profesional.
Gjithashtu, Rektori prezantoi arritjet e UBT Smart City, e cila ka integruar teknologjinë 5G dhe sistemet e mençura të energjisë, duke e bërë UBT-në një ndër institucionet e para në rajon që po e zbatojnë në praktikë konceptin e qytetit të mençur (Smart City). Këto zhvillime lidhin drejtpërdrejt kërkimin shkencor me nevojat e ekonomisë moderne dhe krijojnë terren të përshtatshëm për përfshirjen e studentëve dhe stafit akademik në projekte të avancuara.
Rektori theksoi se sektori i energjisë është ndër më dinamikët në procesin e digjitalizimit dhe zhvillimit të qyteteve të mençura, duke hapur mundësi të reja për bashkëpunim ndërmjet universiteteve dhe industrisë, si dhe për krijimin e vendeve të punës të orientuara drejt inovacionit, qëndrueshmërisë dhe kërkimit shkencor të avancuar.
Konferenca CIGRE Kosova shërbeu si një platformë e rëndësishme për shkëmbimin e ideve, nxitjen e kërkimit shkencor dhe forcimin e partneriteteve ndërmjet akademisë dhe sektorit energjetik, në funksion të përgatitjes së brezave të rinj për tregun dinamik të punës së së ardhmes.

Aktualitet
Studim i përbashkët UBT – Universiteti i Mynhenit publikohet në revistë ndërkombëtare shkencore
Published
10 hours agoon
October 23, 2025By
Driton Iseni
Një bashkëpunim i rëndësishëm ndërmjet UBT-së dhe Universitetit Teknik të Mynhenit (Technical University of Munich) ka rezultuar me publikimin e një punimi shkencor në një revistë prestigjioze ndërkombëtare të indeksuar në Scopus dhe Web of Science, me faktor impakti 2.2.
Punimi me titull “Microbiological Analysis of Traditional Sausage in Prishtina, Republic of Kosovo, During Production and Storage”, është publikuar në revistën Microbiological Research (MDPI) dhe përfaqëson një nga studimet e para të këtij lloji në Kosovë, duke analizuar aspektet mikrobiologjike dhe të sigurisë ushqimore të suxhukut tradicionalë kosovarë gjatë prodhimit dhe ruajtjes.
Studimi është realizuar nga një ekip ndërdisiplinar studiuesish, përfshirë:
Prof. Dr. Flutura C. Ajazi – UBT, autore e parë dhe correspondent e punimit
Prof. ass. Veton Haziri-UBT, autorë correspondent
Bashkëautorët: Rreze M. Gecaj, Sarah Shaqiri, Idriz Vehapi, Namik Durmishi, Xhavit Bytyçi dhe Violeta Lajqi-Makolli, në bashkëpunim me Prof. Dr. Matthias A. Ehrmann nga Universiteti Teknik i Mynhenit, Gjermani.
Qëllimi i studimit ka qenë vlerësimi i ndryshimeve mikrobiologjike gjatë fazave të fermentimit dhe ruajtjes së suxhukut tradicional të prodhuar në Prishtinë, me fokus në bakteret e acidit laktik (LAB) dhe familjen Micrococcaceae, të cilat kanë rol kyç në sigurinë dhe cilësinë e produktit.
Rezultatet treguan se gjatë procesit të ruajtjes ndodh një ulje e ndjeshme e baktereve patogjene si Enterobacteriaceae, ndërsa bakteret e dobishme (LAB) dhe Micrococcaceae mbeten stabile, duke dëshmuar se produktet tradicionale të prodhuara sipas metodave lokale ruajnë cilësi dhe siguri të lartë mikrobiologjike.
Gjetjet e këtij studimi ofrojnë dokumentacion të vlefshëm të praktikave lokale që mund të ndikojnë në cilësinë e produktit dhe afatin e ruajtjes. Në kontekstin e këtij studimi, autoret bejne thirrje tek autoritetet e sigurisë ushqimore të Kosovës qe të zbatojnë programe ndërgjegjësimi për prodhuesit e produkteve tradicionale të mishit, për të promovuar praktikat më të mira dhe për të siguruar prodhimin e produkteve të sigurta dhe me cilësi të lartë. Kjo është e nevojshme për të rritur cilësinë e suxhukut dhe produkteve të tjera të mishit të prodhuara me metoda tradicionale, përmes përmirësimit të parametrave të tyre higjienikë, etiketimit dhe paketimit, të cilat mund të ndikojnë në rritjen e eksportit dhe të vlerës së produktit.
Punimi është pranuar më 26 gusht 2025 dhe publikuar më 3 shtator 2025, nën redaktimin akademik të Prof. Dr. Beniamino T. Cenci-Goga.
Rajoni
UBT organizon ligjëratë ndërkombëtare dhe hap Panairin e Materialeve në Arkitekturë dhe Konstruksione
Published
10 hours agoon
October 23, 2025By
Driton Iseni
UBT njofton se të premten, më 24 tetor 2025, duke filluar nga ora 09:00, në Kampusin Inovativ të UBT-së në Lipjan (Objekti I), do të mbahet një ligjëratë tematike ndërkombëtare me titull: “Environmental Sustainability of Concrete Structures”, që do të udhëhiqet nga Prof. Bruno Dal Lago nga Universiteti i Insubrias dhe Politekniku i Milanos, Itali.
Ligjërata do të trajtojë praktikat bashkëkohore të qëndrueshmërisë mjedisore në ndërtimet prej betoni, duke sjellë njohuri shkencore dhe përvoja profesionale nga universitetet më prestigjioze evropiane.
Pas ligjëratës, nga ora 10:00, do të zhvillohet Ceremonia e Hapjes së “Panairit të Materialeve”, që do të mbahet në hollin e Objektit I, dhe do të vazhdojë deri në ora 14:00.
Ky panair do të prezantojë materiale dhe teknologji inovative në fushën e arkitekturës, inxhinierisë dhe ndërtimtarisë, si dhe do të shërbejë si platformë për ndërveprim ndërmjet studentëve, profesorëve dhe kompanive bashkëpunëtore.
Gjithashtu, në të njëjtën ditë, nga ora 12:40, do të mbahet prezantimi i kompanisë ndërkombëtare “PENETRON”, e cila do të paraqesë materiale inovative që lidhen me ndërtimet prej betoni, arkitekturën dhe qëndrueshmërinë strukturore.
Ky prezantim do të zhvillohet po ashtu në Objektin I të Kampusit të UBT-së në Lipjan.
Ligjërata është obligative për studentët e programeve “Materialet në Arkitekturë” dhe “Konstruksionet e Betonit” (niveli Bachelor), ndërsa janë të ftuar të marrin pjesë edhe studentët e lëndës “Bazat e Konstruksioneve të Betonit” në Arkitekturë dhe të gjithë studentët e interesuar nga vitet tjera të studimeve.
Kjo ngjarje përfaqëson një mundësi unike për studentët dhe profesionistët e rinj që të njihen nga afër me risitë bashkëkohore të qëndrueshmërisë në ndërtim, materialet inteligjente dhe zhvillimet më të fundit teknologjike në këtë fushë.
Lajmet
Përfundon rinumërimi i 16 kutive të votimit nga 12 vendvotime
Published
11 hours agoon
October 23, 2025By
UBTnews
Në Qendrën e Numërimit dhe Rezultateve është përmbyllur procesi i rinumërimit të kutive të votimit, për rinumërimin e të cilave mori vendim Komisioni Qendror Zgjedhor (KQZ) në mbledhjen e ditës së mërkurë, raporton KosovaPress.
Nga pasditja e ditës së mërkurë dhe deri në orën 15:30 të ditës së enjte, janë rinumëruar 16 kuti të votimit.
Rezultatet nga rinumërimi pasqyrohen platformën https://resultslocal2025.kqz-ks.org/, në rubrikën “Rezultatet QNR – Rinumëruara”.
Gara e balotazhit në Kosovë për kryetar të komunave ku në raundin e parë nuk kishte fitues mbahen më 9 nëntor./KP
Rektori Hajrizi mori pjesë në Konferencën CIGRE Kosova mbi “Formësimin e fuqisë punëtore të së ardhmes: Perspektiva e universitetit mbi tregun e punës”
Studim i përbashkët UBT – Universiteti i Mynhenit publikohet në revistë ndërkombëtare shkencore
UBT organizon ligjëratë ndërkombëtare dhe hap Panairin e Materialeve në Arkitekturë dhe Konstruksione
Brigitte Bardot reagon ndaj raportimeve të rreme për vdekjen e saj
Kina dhe ShBA do zhvillojnë bisedime në Malajzi
Britani e Madhe: Arrestohen tre të dyshuar për ndihmë ndaj shërbimit rus të inteligjencës
Përfundon rinumërimi i 16 kutive të votimit nga 12 vendvotime
Studimi: Njerëzit inteligjentë vuajnë më shumë nga dhimbjet e kokës!
Thierry Henry kritikon Juventusin
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni4 weeks agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
