Kulturë

UNESCO shton vende të reja në Listën e Trashëgimisë Botërore

Diskutimet filluan të shtunën duke marrë në konsideratë 50 vende të nominuara për Listën e mirënjohur të Trashëgimisë Botërore.

Published

on

Komiteti i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s ka përfunduar diskutimet e tij në lidhje me vendet që janë në rrezik dhe filloi të shtojë vende të reja të shtunën në listën e tij prestigjioze të Trashëgimisë Botërore.

Vendet në Ukrainëm, Katedralja e Shën Sofisë dhe kompleksi i manastirit Kyiv-Pechersk Lavra, të dyja të vendosura në kryeqytetin e Kievit dhe qendra historike e Lviv në Ukrainën perëndimore u konsideruan të jenë “në rrezik”.

Diskutimet filluan të shtunën duke marrë në konsideratë 50 vende të nominuara për Listën e mirënjohur të Trashëgimisë Botërore.

Masivi pyjor i Odzala-Kokoua në Kongo dhe vullkanet dhe pyjet e malit Pelée dhe Pitons në ishullin francez të Martinique, u zgjodhën për t’u regjistruar në Listën e Trashëgimisë Botërore në ditën e parë.

Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik përfshin vende të trashëgimisë që kërcënohen nga forca të tilla si konflikti i armatosur, fatkeqësitë natyrore, ndotja dhe më shumë.

E ndërtuar në shekullin e 11-të dhe e zbukuruar me mozaikë dhe afreske tërheqëse, katedralja e Shën Sofisë dhe ndërtesat manastire të lidhura me të u shtuan në listën në rrezik së bashku me kompleksin manastirik të afërt Kiev-Pechersk Lavra, i njohur gjithashtu si Manastiri i Shpellave.

E vendosur pranë kufirit polak, në listë u shtua edhe qendra historike e qytetit të Lviv, e cila përbëhet nga një kështjellë e shekullit të pestë, një sinagogë dhe ndërtesa të tjera fetare.

Vendimi u mor “për shkak të kërcënimit të shkatërrimit që paraqet ofensiva ruse”, sipas një deklarate nga UNESCO, e cila theksoi se të dyja “kishin mbetur nën kërcënim të përhershëm që nga fillimi i pushtimit”.

Vendimi për të shtuar vendet e Ukrainës erdhi menjëherë pasi komiteti zgjodhi të mos regjistronte qytetin italian të Venecias dhe lagunën e tij në të njëjtën listë.

Ndërsa diskutimet u zhvendosën tek pretendentët për Listën e Trashëgimisë Botërore, Masivi Pyjor i Odzala-Kokoua në Kongo u përfshi të shtunën. Është një nga parqet më të vjetra të Afrikës, si dhe një nga pyjet më të mëdha tropikale të shiut në botë.

Në ishullin francez të Martinique, vullkanet dhe pyjet e malit Pelée dhe Pitons në pjesën veriore të ishullit u njoftuan gjithashtu si një shtesë e re në listë gjatë ditës së parë të diskutimeve.

Ndërkohë, një sit ekzistues i Trashëgimisë Botërore, Gjiri Ha Long i Vietnamit u zgjerua për të përfshirë arkipelagun Cat Ba, arkipelagun më të madh gëlqeror të vendit. Tani renditet si një vend: Ha Long Bay, Cat Ba Archipelago. Ha Long Bay u njoh për herë të parë në 1994.

Statusi i Parkut Kombëtar Tsingy de Bemaraha të Madagaskarit, i përbërë nga pesë zona të mbrojtura, u zgjerua gjithashtu për të përfshirë Pyjet e Thatë Andrefana, të cilat mund të gjenden vetëm në ishullin e Oqeanit Indian.

Gjatë ditëve të ardhshme, komiteti do të shqyrtojë nominimet e mbetura, të cilat përfshijnë një kështjellë unazore të epokës së vikingëve në Danimarkë dhe një punim tokësor 2000-vjeçar në Ohajo.

Vendet duhet të jenë me “vlerë të jashtëzakonshme universale” për t’u shtuar në Listën e Trashëgimisë Botërore, sipas UNESCO-s.

Për t’u kualifikuar, një vend duhet të plotësojë të paktën një nga një listë specifike kriteresh, e cila “rishikohet rregullisht nga komiteti për të pasqyruar evolucionin e vetë konceptit të Trashëgimisë Botërore”.

Kulturë

Edi Rama për Ditën e Trashëgimisë: Një pasuri që lidh të kaluarën me të ardhmen

Published

on

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka përkujtuar Ditën Kombëtare të Trashëgimisë Kulturore me një mesazh të veçantë dhe një dedikim mbi rëndësinë e saj për identitetin kombëtar.

Ai ndau me publikun pamje që përfaqësojnë motive tradicionale shqiptare, duke theksuar se kjo trashëgimi është një pasuri e çmuar që lidhet ngushtë me rrënjët, historinë dhe shpirtin e popullit tonë.

”Sot kremtojmë Ditën Kombëtare të Trashëgimisë Kulturore, një ditë që na kujton pasurinë më të çmuar të identitetit tonë kombëtar. Trashëgimia jonë kulturore është lidhja jonë me të kaluarën, një pasqyrë e historisë dhe frymëzim për të ardhmen. Ajo na kujton rrënjët tona, traditat e gjyshërve, dhe forcon lidhjen me shpirtin e vendit tonë. Ruajtja dhe vlerësimi i saj nuk është vetëm një detyrë historike, por edhe një angazhim për të kultivuar krenarinë dhe për të trasmetuar gjallërinë e kulturës shqiptare brez pas brezi”, shkroi Rama.

Ai theksoi se ruajtja e trashëgimisë kulturore është një detyrë kolektive që kërkon bashkëpunim dhe vëmendje nga të gjithë qytetarët, institucionet dhe komunitetet, duke e bërë këtë ditë një mundësi për të reflektuar mbi vlerat që na lidhin si komb. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Vdes sopranoja e njohur, nëna e Piro Çakos

Published

on

Ndërron jetë sopranoja e njohur shqiptare, Luiza Papa-Çako. Artistja u nda nga jeta në moshë të shtyrë, duke lënë pas një trashëgimi të çmuar në muzikën klasike shqiptare.

Luiza Çako ishte një nga emrat më të spikatur të skenës lirike shqiptare. Me një karrierë të gjatë dhe të suksesshme, ajo kontribuoi në pasurimin e kulturës muzikore në vend, duke interpretuar një sërë rolesh kryesore në vepra operistike brenda dhe jashtë Shqipërisë.

Ajo njihej për interpretimin e saj të ndjerë, teknikën vokale dhe elegancën artistike.

Luiza Çako ishte gjithashtu bashkëshortja e tenorit të njohur Gaqo Çako dhe nëna e këngëtarit të njohur Pirro Çako, duke qenë pjesë e një familjeje me traditë të thellë muzikore. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Sean ‘Diddy’ Combs rikthehet në gjykatë për të kërkuar një gjykim të ri

Published

on

Personazhi Sean “Diddy” Combs dhe avokatët e tij u rikthyen në gjykatën federale të New York për t’i kërkuar një gjyqtari të anulojë dënimet e tij, ku akuzohet për prostitucion ose edhe të lejojë të zhvillohet një gjyq i ri.

Gjyqtari Arun Subramanian shtyu seancën dëgjimore dhe nuk vendosi menjëherë për kërkesën e mbrojtjes.

Producenti amerikan i muzikës, i cili u akuzua për drejtimin e një operacioni të gjerë të trafikimit seksual, është burgosur që nga arrestimi i tij shtatorin e kaluar dhe i njëjti u dënua në korrik për dy akuza për prostitucion.

Avokatët e Combs argumentojnë se dënimet e tij ishin një keqpërdorim i Aktit Mann , një ligj federal që u miratua për të luftuar trafikimin e qenieve njerëzore dhe shfrytëzimin seksual të grave.

Reperi përballet deri në 10 vjet burg për secilën akuzë të ngritur./S.K/BBC News/.

 

Continue Reading

Kulturë

18 nga librat më të mirë të vitit sipas gazetarëve të BBC

Published

on

Disa nga gazetarët e BBC-së, kanë renditur disa nga librat, si ndër më të mirët e vitit të paktën deri më tani. Në vijim mund të lexoni 18 titujt e librave, 5 nga ta më të detajuar.

Helm by Sarah Hall

Hall është autore e romaneve, përfshirë romanin e nominuar për çmimin Booker, The Electric Michelangelo (2004) dhe Burntcoat të vitit 2021, Ajo është edhe krijuese e disa koleksioneve me tregime të shkurtra.

Moti dhe peizazhi kanë qenë shpesh shqetësimet e saj, siç janë edhe këtu, në një pjesë historiku të hulumtuar thellë që i mori Hall pjesën më të madhe të 20 viteve për ta përfunduar.

Personazhi qendror i Helm është era e vetme e emërtuar e Britanisë, e cila ndodh në një pjesë të veçantë të Cumbria-s, ku Hall u rrit. Ajo bashkon fije që skicojnë përpjekjet e njerëzimit për të zotëruar erën, nga kohërat parahistorike deri në ditët e sotme, ku protagonistja e saj është Dr. Selima Satur, një klimatologe, hulumtimi i së cilës papritmas bën bujë.

Good and Evil and Other Stories by Samanta Schweblin

Secila prej gjashtë tregimeve në këtë përmbledhje nga autorja argjentinase Samanta Schweblin, paraqet personazhe në momente kyçe që shpejt shndërrohen në diçka thellësisht shqetësuese.

Një nënë del nga një liqen, pasi ka qenë dëshmitare e diçkaje të tmerrshme; një baba i ri përndiqet nga një moment shpërqendrimi që ka pasur pasoja të thella; akti i dhembshur i një gruaje të vetmuar përballet me një pushtim të frikshëm në shtëpi.

Që nga historia hapëse “e guximshme” e tutje, thotë The Guardian, Schweblin e shikon botën drejtpërdrejt, duke shpuar sipërfaqen e saj mashtruese, duke i lejuar lexuesit të bëjë të njëjtën gjë.

“Drejtpërdrejtësia dhe qartësia e gjuhës së autores hap një terren unik emocional ku frika dhe dhembshuria bashkohen”.

Flashlight by Susan Choi

Louisa dhjetëvjeçare gjendet në një plazh në Japoni, babai i saj i zhdukur dhe supozohet i mbytur, dhe që andej historia shpaloset nëpër breza dhe kontinente, duke eksploruar prejardhjen familjare të Louisës që përfshin Korenë e Veriut dhe SHBA-në.

I përzgjedhur për Çmimin Booker, romani i gjashtë i Susan Choi ndryshon zhanret nga satira në dramë dhe nga romani i rritjes në thriller ndërkombëtar.

“I ndërlikuar, surprizues dhe i thellë” është mënyra se si përshkruhet nga gjyqtarët e Booker.

Autorja përfundon se ata balancojnë tensionet historike dhe dramat intime me një elegancë të jashtëzakonshme. Karakterizimi i Choi duket se është i duruar dhe i sigurt, thotë Times Literary Supplement.

Katabasis by RF Kuang

Në moshën 29 vjeç dhe autore e gjashtë romaneve, përfshirë bestsellerin e vitit 2022 Babel dhe hitin viral të vitit 2023, Yellowface, pra librit të fundit të mrekullueshëm nga Rebecca Kuang.

Kjo fillon me një premisë shakaje se universiteti është ferr dhe një akademi e krahasuar me një kryqëzim midis Inferno-s së Dantes dhe Piranesi-t të Susanna Clarke, Katabasis (që do të thotë zbritje në botën e nëndheshme) e që fillon në kufijtë e gjelbër të Universitetit të Kembrixhit.

Duke vrarë potencialisht mbikëqyrësin e saj “magjik”, Profesor Jacob Grimes, në një eksperiment laboratorik, pasuniversitarja Alice Law e ndjekur nga rivali i saj student Peter Murdoch – udhëton për ta ringjallur atë, ku ajo zbulon se ferri është një kampus dhe zbulon shkallën e plotë të gabimeve të profesorit.

Bring the House Down by Charlotte Runcie

Një roman debutues nga gazetarja e artit Charlotte Runcie, Bring the House Down eksploron marrëdhënien midis artistes dhe kritikut, si dhe temat e zemërimit femëror dhe kulturës së anulimit.

Duke u zhvilluar gjatë katër javëve në Festivalin Fringe të Edinburgut, historia përqendrohet rreth kritikut të teatrit Alex, koleges së tij dhe narratores Sophie, si krijueses të një shfaqjeje me një grua, Hayley.

Ngjarjet zhvillohen kur Alex shkruan një vlerësim dënues për shfaqjen e Hayley, por më pas vazhdon të flejë me të para se të publikohet vlerësimi. Los Angeles Times e përshkruan atë si thellësisht argëtues dhe kënaqësisht të shijshëm, ndërsa Chicago Review of Books thotë se është një udhëtim i trazuar dhe i dhimbshëm mbi atë që do të thotë vërtet të kritikosh një kulturë.

Lista e librave të tjerë vijon si:

The Loneliness of Sonia and Sunny by Kiran Desai

Dream Count by Chimamanda Ngozi Adichie

We Do Not Part by Han Kang

Stag Dance by Torrey Peters

Theft by Abdulrazak Gurnah

Universality by Natasha Brown

The Names by Florence Knapp

The Emperor of Gladness by Ocean Vuong

Eden’s Shore by Oisín Fagan

Dream State by Eric Puchner

The Dream Hotel by Laila Lalami

Confessions by Catherine Airey

Flesh by David Szalay./S.K/BBC News/

 

Continue Reading

Të kërkuara