

Published
2 years agoon
By
Betim GashiIzraelitët po përpiqen të kuptojnë atë që sapo ka ndodhur. Fillimisht e krahasuam katastrofën aktuale me Luftën e Yom Kipur të vitit 1973. Pesëdhjetë vjet më parë, ushtritë e Egjiptit dhe Sirisë filluan një sulm të befasishëm dhe i shkaktuan Izraelit një varg disfatash ushtarake, para se Forcat Mbrojtëse të Izraelit të rigrupoheshin, të rifitonin iniciativën dhe të kthenin situatën në favor të tyre.
Por ndërsa shfaqen gjithnjë e më shumë histori dhe imazhe të tmerrshme rreth masakrës së komuniteteve të tëra, ne kuptojmë se ajo që ka ndodhur nuk është aspak si Lufta e Yom Kipurit. Në gazeta, në mediat sociale dhe në mbledhjet familjare, njerëzit po bëjnë krahasime me orët më të errëta të popullit hebre – kur njësitë e lëvizshme të forcave naziste rrethuan dhe vranë fshatarë hebrenj gjatë Holokaustit, ose kur u zhvilluan dëbime dhe masakra kundër hebrenjve nga Perandoria Ruse.
Unë personalisht kam familje dhe miq në kibuci Be’eri dhe Kfar Aza, dhe kam dëgjuar shumë histori të tmerrshme. Hamasi kishte kontrollin e plotë të këtyre dy komuniteteve për orë të tëra. Terroristët shkonin shtëpi më shtëpi, duke vrarë sistematikisht familje, duke vrarë prindërit në sy të fëmijëve të tyre dhe duke marrë pengje, madje edhe foshnja dhe gjyshe. Të mbijetuarit e tmerruar u mbyllën brenda dollapëve dhe bodrumeve, duke thirrur ushtrinë dhe policinë për ndihmë, e cila mbërriti shumë vonë.
Xhaxhai im 99-vjeçar dhe gruaja e tij 89-vjeçare janë banorë të Be’erit. Të gjitha kontaktet me ta u ndërprenë menjëherë pasi Hamasi mori kontrollin e kibucit. Ata u fshehën në shtëpinë e tyre për orë të tëra, ndërsa dhjetëra terroristë u tërbuan dhe masakruan. Mora lajmin se mbijetuan. Unë njoh shumë njerëz që sapo kanë marrë lajmin më të keq të jetës së tyre.
Halla dhe xhaxhai im janë dy hebrenj të ashpër – të lindur në Evropën Lindore në vitet mes dy luftërave,të cilët kanë kaluar holokaustin si fëmijë. Ne u rritëm me histori për hebrenjtë e pambrojtur që fshiheshin nga nazistët në dollapë dhe bodrume, pa asnjë shpresë se do vinte dikush për t’i ndihmuar. Shteti i Izraelit u themelua për të siguruar që kjo të mos ndodhte më.
Pra, si ndodhi? Si dështoi shteti i Izraelit?
Në një nivel, izraelitët po paguajnë çmimin e viteve të mendjemadhësisë, gjatë të cilave qeveritë tona dhe shumë izraelitë të zakonshëm mendonin se ishim aq më të fortë se palestinezët, saqë ne thjesht mund t’i injoronim ata. Ka shumë për të kritikuar në lidhje me mënyrën se si Izraeli ka braktisur përpjekjen për të bërë paqe me palestinezët dhe ka mbajtur për dekada të tëra nën okupim miliona palestinezë.
Por kjo nuk justifikon mizoritë e kryera nga Hamasi, i cili në asnjë rast nuk ka pranuar një traktat paqeje me Izraelin dhe ka bërë gjithçka që ka në dorë për të sabotuar procesin e paqes në Oslo . Kushdo që dëshiron paqe duhet të dënojë dhe të vendosë sanksione ndaj Hamasit dhe të kërkojë lirimin e menjëhershëm të të gjithë pengjeve dhe çarmatimin e plotë të Hamasit.
Për më tepër, pavarësisht se sa faj i ngarkon dikush Izraelit, kjo nuk e shpjegon mosfunksionimin e shtetit. Historia nuk është një përrallë morali.
Shpjegimi i vërtetë për mosfunksionimin e Izraelit është populizmi dhe jo çdo imoralitet i supozuar. Për shumë vite, Izraeli është qeverisur nga një njeri i fortë populist, Benjamin Netanyahu, i cili është një gjeni i marrëdhënieve me publikun, por një kryeministër i paaftë. Ai ka preferuar vazhdimisht interesat e tij personale mbi interesat kombëtare dhe e ka ndërtuar karrierën e tij në ndarjen e kombit kundër vetvetes. Ai ka emëruar njerëz në poste kyçe bazuar në besnikërinë më shumë se kualifikimet. Ai ka marrë meritat për çdo sukses, duke mos marrë kurrë përgjegjësi për dështimet dhe duke i dhënë pak rëndësi thënies apo dëgjimit të së vërtetës.
Koalicioni i krijuar nga Netanyahu në dhjetor 2022 ka qenë deri tani më i keqi. Është një aleancë e zelltarëve mesianë dhe oportunistëve të paturpshëm, të cilët injoruan problemet e shumta të Izraelit – duke përfshirë situatën e përkeqësuar të sigurisë – dhe u përqendruan në rrëmbimin e pushtetit të pakufizuar për veten e tyre. Në ndjekje të këtij qëllimi, ata adoptuan politika jashtëzakonisht përçarëse , përhapën teori konspirative skandaloze për institucionet shtetërore që kundërshtojnë politikat e tyre dhe etiketuan elitat në shërbim të vendit si tradhtarë të “shteteve armike” .
Qeveria u paralajmërua vazhdimisht nga forcat e saj të sigurisë dhe nga ekspertë të shumtë se politikat e saj po rrezikonin Izraelin dhe po gërryenin parandalimin izraelit në një kohë të kërcënimeve të jashtme në rritje. Megjithatë, kur shefi i shtabit të IDF-së kërkoi një takim me Netanyahun për ta paralajmëruar mbi rreziket e sigurisë që vinin nga qeverisja, ai refuzoi ta takonte.
Kur ministri i Mbrojtjes Yoav Gallant ngriti alarmin, Netanyahu e shkarkoi atë. Më pas ai u detyrua të rivendoste Gallant vetëm për shkak të shpërthimit të një zemërimi popullor. Një sjellje e tillë gjatë shumë viteve mundësoi që një fatkeqësi të godiste Izraelin.
Pavarësisht se çfarë mendon dikush për Izraelin dhe konfliktin izraelito-palestinez, mënyra se si populizmi gërryen shtetin izraelit duhet të shërbejë si një paralajmërim për demokracitë e tjera në mbarë botën.
Izraeli ende mund ta shpëtojë veten nga katastrofa. Ajo ende gëzon një avantazh vendimtar ushtarak ndaj Hamasit, si dhe ndaj shumë armiqve të tjerë të tij. Kujtimi i gjatë i vuajtjeve hebre tani po e nxit kombin. IDF dhe organet e tjera shtetërore po rikuperohen nga tronditja e tyre fillestare. Shoqëria civile po mobilizohet si kurrë më parë, duke plotësuar shumë boshllëqe të lëna nga mosfunksionimi i qeverisë. Qytetarët qëndrojnë në radhë të gjata për të dhuruar gjak, për të mirëpritur refugjatët nga zona e luftës në shtëpitë e tyre dhe për të dhuruar ushqime, rroba dhe gjëra të tjera të nevojshme.
Në këtë orë nevoje, ne gjithashtu u bëjmë thirrje miqve tanë në mbarë botën të na qëndrojnë pranë. Ka shumë për të kritikuar sjelljen e kaluar të Izraelit. E kaluara nuk mund të ndryshohet, por shpresojmë se sapo të sigurohet fitorja mbi Hamasin, izraelitët jo vetëm që do të mbajnë përgjegjësi mbi qeverinë aktuale, por gjithashtu do të braktisin komplotet populiste dhe fantazitë mesianike. Ata do të bëjnë një përpjekje të ndershme për të realizuar idealet themeluese të Izraelit për demokracinë në vend dhe paqen jashtë tij.
***Yuval Noah Harari është autor i “Sapiens”, “Homo Deus” dhe “Unstoppable Us” dhe profesor i historisë në Universitetin Hebraik të Jerusalemit.
You may like
-
Izraeli njofton ndërprerjen e luftimeve në disa pjesë të Gazës, ndërsa agjencitë kritikojnë dërgesat e ndihmave nga ajri
-
Sllovenia i bën thirrje Izraelit të sigurojë qasje të pakufizuar të ndihmës humanitare në Gaza
-
Forcat siriane përgatiten për t’u kthyer në qytetin e druzëve, pavarësisht paralajmërimeve nga Izraeli
Lajmet
DW: Kosova hyn në paqartësi juridike për institucionet
Published
16 hours agoon
July 27, 2025By
UBTnews
Pas përfundimit të afatit që Gjykata Kushtetuese u kishte dhënë deputetëve që të konstituonin Kuvendin e Kosovës, deputetët nuk do të mund të mblidhen më dhe as të marrin ndonjë vendim deri më datën 08 gusht 2025.
Dy përpjekjet e fundit të deputetëve për ta konstituuar Kuvendin e Kosovës gjatë ditës së shtunë, 26.07, dështuan, duke shënuar kështu plot 54 tentime pa rezultat. Shkaku: mungesa e konsensusit politik. Tani është mbyllur afati 30-ditor që Gjykata Kushtetuese u kishte dhënë afat deputetëve për ta përmbyllur çështjen e konstituimit të Kuvendit. Deputetët nuk do të mund të mblidhen më dhe as të marrin ndonjë vendim deri më datën 08 gusht 2025, kur Gjykata Kushtetuese caktoi masën e përkohshme deri në një vendim përfundimtar të saj.
Gjykata Kushtetuese pritet të sqarojë se cilat do të jenë pasojat juridike për deputetët e zgjedhur në zgjedhjet parlamentare të nëntë shkurtit të këtij viti.
Fati i themelimit të institucioneve të reja i paqartë
Lëvizja Vetëvendosje, që doli partia e parë në zgjedhje me 48 mandate, këmbëngulte me kandidaten e saj për kryetare Kuvendi, Albulena Haxhiu, emër ky i papranueshëm për partitë tjera politike opozitare të deritashme, PDK, LDK, AAK dhe një pjesë e pakicave, përfshirë edhe listën Srpska.
Edhe dy përpjekjet e fundit të deputetëve për ta konstituuar Kuvendin e Kosovës gjatë ditës së shtunë, 26.07, dështuan.
“Atë që nuk ua dhanë qytetarët përmes votës, po tentojnë ta grabisin përmes këtyre manovrave”, tha Hekuran Murati nga Lëvizja Vetëvendosje, duke akuzuar partitë e deritashme opozitare si bllokuese të konstituimit të Kuvendit.
”Me keqardhje, deri në orët e fundit, pavarësisht përpjekjeve, shtysës tonë të krijohen institucionet, s’patëm sukses. E pamë që deputetët e opozitës sërish refuzuan të kryejnë obligimin e tyre kushtetues, që të votojnë. Nuk u është dhënë shansi deputetëve përmes votimit të fshehtë të krijoheshin institucionet e vendit”, u shpreh Murati.
Akuza për Vetëvendosjen
Kryetari i partisë së dytë, Partisë Demokratike të Kosovës, PDK, Memli Krasniqi, duke e akuzuar Lëvizjen Vetëvendosje si bllokuese të procesit, tha se “Kosova tani nuk ka më një shtet funksional.
“Asnjë tentim për zgjidhje, asnjë reflektim për pasojat, asnjë empati për qytetarët. Përkundër këshillës së qartë të Kushtetueses për kompromis dhe mirëbesim, kryeneçësia e Albin Kurtit dhe e partisë së tij ka qenë më e madhe sesa përgjegjësia e kërkuar. Më e madhe edhe se shteti e demokracia dhe për fat të keq Kosova sot po ecën në një tokë të panjohur, në një terren të rrezikshëm kushtetues, institucional dhe shoqëror. Në një zonë gri, ku shteti s’ka më busull e qytetarët s’kanë adresë të qartë”, tha Krasniqi.
Edhe kreu i Lidhjes Demokratike të Kosovës, LDK, Lumir Abdixhiku, akuzoi kryeministrin në detyrë Albin Kurtin, duke e cilësuar atë si njeri që nuk respekton vendimet e Gjykatës Kushtetuese.
Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, LDK, Lumir Abdixhiku, e akuzoi kryeministrin në detyrë Albin Kurtin, që nuk respekton vendimet e Gjykatës Kushtetuese
“Unë dhe LDK-ja e kemi shumë të qartë. Albin Kurtit duhet t’i thuhet: respekto vendimin e Gjykatës Kushtetuese që të garanton qartë jo vetëm të drejtën, por edhe përgjegjësinë për të krijuar shumicë. Albin Kurtit duhet t’i thuhet: respekto vendimin e prerë të Gjykatës Supreme që të ndalon ty, ministrat e tu dhe të gjithë kabinetin të jeni në të njëjtën kohë deputetë dhe anëtarë të qeverisë. Je uzurpator i institucioneve të shtetit tash me vendim të Gjykatës Supreme dhe po qëndron aty vetëm e vetëm sepse ky vend ende nuk është i pjekur që të ketë një prokurori dhe një polici që ia ndalon të bëjë një gjë të tillë”, tha Abdixhiku.
Ambasadori gjerman: Klasa politike po dështon përballë qytetarëve
Që nga 15 prilli, kur nisën tentimet e deputetëve për konstituim të Kuvendit dhe dështonin radhazi, organizatat joqeveritare dhe ato të shoqërisë civile u kanë bërë thirrje vazhdimisht deputetëve që t’i formojnë institucionet e reja. Këtyre thirrjeve iu bashkuan edhe ambasadorët e vendeve të QUINT-it dhe diplomat të BE-së. Madje në seancën e së premtes ata ishin brenda sallës së Kuvendit, duke shpresuar që deputetët ta vënë përpara interesin për shtetin, e jo për partitë politike.
Ambasadori i BE-së në Kosovë, Aivo Orav, tha se “Kosovës i duhet një Kuvend menjëherë”, duke theksuar nevojën pastaj “për një qeveri të re që do t’i forconte marrëdhëniet me Brukselin. Një qeveri e re që do ta ndërtojë një urë të re dhe të fortë mes Kosovës dhe BE-së”, deklaroi Orav.
Në të njëjtën linjë u shpreh edhe ambasadori i Gjermanisë, Jorn Rohde, i cili vlerësoi se “klasa politike po dështon përballë qytetarëve”.
Ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Jorn Rohde: Klasa politike po dështon përballë qytetarëve.
“Qytetarët dolën për të votuar më 9 shkurtdhe tani janë bërë gati gjashtë muaj. Është fatkeqësi që Kuvendi nuk po konstituohet”, tha Rohde.
“Ky është një karton i kuq për klasën politike”, vuri në dukje ambasadori gjerman. Edhe ambasadori britanik, Jonathan Hargreaves, u bëri thirrje politikanëve të Kosovës “që të bashkohen dhe të gjejnë një zgjidhje për t’i dhënë fund bllokadës”.
“Kosova po hyn në territor të panjohur dhe shtetasit e saj vazhdojnë të humbin përfaqësimin politik kuptimplotë dhe aftësinë për të marrë vendime të rëndësishme vendase dhe ndërkombëtare që ndikojnë në jetën e qytetarëve”, tha Hargreaves.
Dëme të pariparueshme për rendin kushtetues të Republikës së Kosovës
Gjykata Kushtetuese, pasi vendosi masën e përkohshme, tha se “nëse nuk do të vendosej masa e përkohshme ex officio ndaj vendimeve dhe veprimeve të deputetëve të zgjedhur të Kuvendit të Republikës së Kosovës pas datës 26 korrik 2025, çdo vendim dhe veprim i ndërmarrë pas kësaj date deri në vendimmarrjen e Gjykatës lidhur me kërkesat mund të shkaktojë dëme të pariparueshme për rendin kushtetues të Republikës së Kosovës dhe funksionimin e institucioneve kyçe në Republikën e Kosovës”.
Presidentja Vjosa Osmani iu drejtua më 22 korrik Gjykatës Kushtetuese për të sqaruar se cilat janë pasojat juridike nëse Kuvendi nuk konstituohet deri më 26 korrik.
Presidentja Vjosa Osmani, nga ana e saj më 22 korrik, iu drejtua Gjykatës Kushtetuese me dy kërkesa: që të sqaronte se cilat janë pasojat juridike nëse Kuvendi nuk konstituohet deri më 26 korrik dhe që Kushtetuesja të vendosë masë të përkohshme ndaj afatit 30-ditor, deri në nxjerrjen e një aktvendimi sa i përket kërkesës për pasojat juridike. Paqartësia për pasojat juridike vazhdon, ndërsa, deri në një vendim përfundimtar të Gjykatës Kushtetuese, Kosova nuk do të ketë institucione të reja. /DW
Lajmet
Rritje alarmante e zjarreve: Mbi 1,300 intervenime vetëm këtë vit
Published
16 hours agoon
July 27, 2025By
UBTnews
Zëvendëskomandanti i Brigadës së Zjarrfikësve, Abdusamed Shkodra, ka ngritur alarmin për shtimin e zjarreve fushore dhe malore, për shkak të temperaturave të larta që kanë përfshirë vendin.
Në një intervistë për Ekonomia Online, Shkodra bëri të ditur se numri i rasteve është rritur me 15 për qind, krahasuar me vitet e mëparshme, ndërsa theksoi nevojën për ndërgjegjësim dhe kujdes më të madh nga ana e qytetarëve.
“Me ngritjen e temperaturave të ajrit, më të theksuara janë zjarret fushore dhe malore. Ka rritje të rasteve jo vetëm në krahasim me vitin paraprak, por me të gjitha vitet tjera sipas përqindjes. Jemi diku te 15 për qind rritje. Duhet ngritur alarmin. Menaxhimi më i mirë do të ishte nga qytetarët,” tha Shkodra.
Ai theksoi se shumë nga zjarret shkaktohen nga pakujdesia, përfshirë hedhjen e bishtave të cigareve nga veturat dhe ndezjen e mbetjeve pas korrjes nga ana e bujqve.
“Vetëm më 7 korrik kemi pasur, brenda një orari të ngushtë, rreth 30 intervenime. Në situata të tilla nuk dimë nga t’ia mbajmë apo cilit rast t’i japim prioritet,” shtoi ai.
Derisa mbi 1,300 raste janë regjistruar deri më tani, Shkodra bëri thirrje për vetëdijesim qytetar dhe theksoi se një zjarr ndizet lehtë, por kërkon ditë të tëra për t’u shuar.
“Në këtë situatë, kur përballemi me kaq shumë raste, na shkon shumë kohë dhe e kemi të vështirë edhe me kapacitetet që kemi. Qytetarët duhet të jenë të kujdesshëm, mos të rrezikojnë jetën dhe mjedisin me veprimet e tyre të pakujdesshme,” përfundoi ai./EO
Lajmet
Dështimi i 53-të, deputetët mblidhen sonte prapë në orën 22:00
Published
2 days agoon
July 26, 2025By
UBTnews
As në përpjekjen e 53-të, deputetët nuk e konstituan Kuvendin e Kosovës, të dalë nga zgjedhjet e 9 shkurtit.
Kryesuesi Avni Dehari ua ndërpreu fjalën deputeit të PDK-së Abelard Tahirit, deputetes së LDK-së Jehona Lushaku Sadriu dhe deputetes së AAK-së Time Kadrijaj.
Kryesuesi i seancës konstituive, Avni Dehari, tha se seanca do të mbahet sonte në orën 22:00.
Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka vendosur masë të përkohshme, që do të jetë në fuqi nga 27 korriku deri më 8 gusht, periudhë në të cilën deputetëve u ndalohet të ndërmarrin çdo vendim apo veprim për konstituimin e Kuvendit, të dalë nga zgjedhjet e shkurtit.Palët vazhdojnë të mos gjejnë një kompromis.
Lajmet
Zemaj: Nuk pres të ketë diçka as pas dy javësh
Published
2 days agoon
July 26, 2025By
UBTnews
Deputeti i Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Armend Zemaj tha se nuk pret dalje nga bllokada institucionale as pas dy javësh.
Para fillimit të përpjekjes së 53-të për konstituim të kuvendit, Zemaj tha para mediave se “kryeneçësia e Vetëvendosjes po i kushton Kosovës”.
“Kryeneçësia e Vetëvendosjes, ose më mirë të them kryeneçësia e tyre për të qenë në një pushtet absolut është ka i kushton Kosovës dhe sot jemi në muajin e pestë të mos konstituimit të kuvendit dhe të krijimit të qeverisë së re të Kosovës. tash kemi hyrë edhe në atë që quhet përgjigje legale nga Gjykata Kushtetuese, sot është dita e fundit deri në atë që do ta marrim si masë të përkohshme dhe të presim datën 8”, u shpreh ai.
Gjykata Kushtetuese ka vendosur masa të përkohshme nga data 27 korrik deri më 8 gusht, ku deputetëve u ndalohet të ndërmarrin çdo veprim e vendim që lidhet me konstituim të kuvendit.
Zemaj tha se nuk pret ndryshim as pas dy javëve.
“Duhet shfrytëzuar çdo moment, çdo minutë që të kemi institucione të reja. Por me këtë logjikë dhe me këtë bllokadë që është evidente nga VV-ja, nuk pres që mund të ketë diçka edhe pas dy jave,” ka thënë Zemaj.

Izraeli njofton ndërprerjen e luftimeve në disa pjesë të Gazës, ndërsa agjencitë kritikojnë dërgesat e ndihmave nga ajri

DW: Kosova hyn në paqartësi juridike për institucionet

Rritje alarmante e zjarreve: Mbi 1,300 intervenime vetëm këtë vit

Dështimi i 53-të, deputetët mblidhen sonte prapë në orën 22:00

Zemaj: Nuk pres të ketë diçka as pas dy javësh

Limaj: S’po shoh ndonjë mundësi për ndryshim sot

Murati: Nuk është problem që të sigurohen votat për të tejkaluar këtë ngërç

Bogujevci: Presim që deputetët do të votojnë

Temperaturat e larta, Kuvendi nuk i lë mediat te hyrja kryesore
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit