Kulturë

“The Last Kingdom”: Pesë të vërteta historike për Uhdredin e Bebanburgut

Aventurat e Vikingut të lindur në Saksoni dhe ndikimi i tij në monarkinë angleze ka kapur imagjinatën e audiencave kudo.

Published

on

Fansat e serialit “The Last Kingdom: Seven Kings Must Die” nuk e kanë të huaj personazhin sypatrembur Utrehd i Bebbanburghut. I njohur gjithashtu si Uhtred Ragnarsson ose Uhtred the Brave, aventurat e Vikingut të lindur në Saksoni dhe ndikimi i tij në monarkinë angleze ka kapur imagjinatën e audiencave kudo.

Krijuar fillimisht nga autori Bernard Cornwell për serinë e tij Saxon Stories, Uhtred Ragnarsson është thjesht imagjinar, por i frymëzuar nga një figurë historike shumë reale.

Ja pesë fakte rreth Uhtredid të vërtetë të Bebbanburghut.

  1. Ai ishte lord i Bebbanburghut

Babai i Uhtred, Waltheof, ishte pasardhës nga familja Eadwulfing që kishte sunduar Bebbanbughun (sot Bamburgh) dhe zonën përreth të Northumbrias për më shumë se një shekull. Megjithatë, ndryshe nga pasardhësit e mëparshëm, ku titulli kalohej nga babai te djali pas vdekjes së ealdormanit, Uhtredit iu dha titulli kur babai i tij ishte ende gjallë.

Kur Malcolm II i Skocisë pushtoi Northumbrian dhe rrethoi Durhamin në 1006, babai i Uhtredit refuzoi të ngrinte një ushtri. Shumë i moshuar për të luftuar, ai vendosi të qëndrojë në kështjellën e tij. Duke vepruar në emër të babait të tij, Uhtred mblodhi trupat nga Bernicia dhe Yorkshire dhe i dha fund me sukses rrethimit.

Mbreti Ethelred ishte aq mirënjohës për trimërinë e Uhtred-it, saqë i dha atij rolin e ealdormanit të Bebbanburgh-ut, pavarësisht se babai i Uhtredit ishte ende gjallë.

  1. Ai nuk ishte viking

Për zhgënjimin e shumë prej shikuesve të serialit, Uhtredi i vërtetë nuk ishte pjesërisht sakson, pjesërisht danez. Rrënjët skandinave të emrit të babait të tij sugjerojnë se mund të ketë pasur ndonjë trashëgimi të largët nga pushtimet e kaluara vikinge në linjën e gjakut të Uhtredit. Sidoqoftë, ai me siguri nuk u rrëmbye dhe nuk u rrit nga sulmuesit vikingë.

  1. Ishte martuar tri herë

Uhtred u martua tre herë dhe la trashëgimtarë nga secila prej martesave. Martesa e tij e parë ishte me Ecgfridën, vajzën e peshkopit Aldhun, të cilin Uhtredi e kishte ndihmuar në ndërtimin e Katedrales së Durhamit. Prej kësaj, atij iu dhanë disa prona dhe toka që i përkisnin kishës, dhe së bashku ata patën një djalë – Ealdred.

Uhtred përfundimisht hoqi dorë nga martesa e tij me Ecgfridan dhe u martua me Sigan, vajzën e Styr Ulfsson nga York-u. Sidoqoftë, martesa erdhi me kushtin që Uhtredi të vriste armikun e Styrit, Thurbrand the Hold. Uhtredi nuk e kreu vrasjen dhe çifti u nda edhe pse kishin dy vajza.

Në fund, Uhtred u martua me Ælfgifun, vajzën e mbretit Ethelred. Së bashku ata patën një vajzë.

  1. Ai nuk e njihte mbretin Alfred

Uhtredi nuk ishte një mercenar i paguar nga mbreti Alfred i Madh. Në fakt, ata as që ishin gjallë në të njëjtën kohë. Mbreti Alfredi i Madh sundoi nga 871-886, plot një shekull përpara se të lindte Uhtred.

Uhtred, megjithatë, u ndesh me Vikingun, Cnutin e frikshëm. Ndërsa Uhtred ishte duke bërë fushatë me djalin e mbretit Ethelred, Edmund, Cnut pushtoi Yorkshire. Kur ishte rrugës për në një takim paqeje me Cnutin, Uhtred dhe 40 nga njerëzit e tij u zunë në pritë nga Thurbrand the Hold (po ai Thurbrand që supozohej të kishte vrarë gjatë martesës së tij të dytë) dhe u vranë. Thurbrand kishte bashkëpunuar me Cnutin, i cili kishte orkestruar atentatin.

  1. Vrasja e tij nisi një gjakmarrje

Vrasja e Uhtredit nisi një gjakmarrje që zgjati dekada. Djali i Uhtredit, Ealdred, u hakmor për vdekjen e babait të tij duke vrarë Thurbrand-in, por nga ana tjetër, u vra vetë nga djali i Thurbrandit, Carl. Gjakmarrja vazhdoi të ndërtohej me brezin e ri të secilës familje dhe arriti kulmin gati 60 vjet më vonë kur nipi i Ealdred urdhëroi vdekjen e shumicës së djemve dhe nipërve të Carlit.

Continue Reading

Kulturë

“Sekretet e Ritz-it në Prishtinë”, Philippe Collin zbardh heroin e heshtur të Parisit

Published

on

Sot, në Institutin Francez në Prishtinë u prezantua romani “Barmeni i Ritzit”, në praninë e autorit francez Philippe Collin dhe përkthyeses së tij në shqip, Lindita Gjatani.

Drejtori i institutit, Edouard Mayoral, e hapi ngjarjen duke e kthyer prezantimin në një udhëtim dramatik drejt Parisit të pushtuar gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe botës së fshehtë pas mureve të famshme të Ritz Paris.

Romani zhvillohet në hotelin legjendar Ritz, i cili mbeti i hapur edhe gjatë okupimit nazist të vitit 1940.

Ai u shndërrua në një hapësirë ku takoheshin nazistë, zyrtarë të lartë, kollaboracionistë, artistë, aristokratë e rezistentë.

Në qendër të ngjarjes është Frank Meier, barmeni i njohur i Ritz-it: një figurë e përkushtuar, me mustaqe të holla, me xhaketë të bardhë dhe kravatë të zezë, që fsheh identitetin e tij hebre.

Meier përballet me dilema të thella morale pas pushtimit të Parisit.

Ai përpiqet të ruajë normalitetin e vendit të punës, të mbrojë identitetin e të ndihmojë ata që rrezikohen, duke u shndërruar në lloj “diplomati të barit” – një hero të heshtur që lufton për mbijetesë dhe dinjitet.

Autori Philippe Collin theksoi se romani ndërtohet mbi një histori të jashtëzakonshme rreth një personazhi real dhe një vendi unik për kohën e tij. Ai përshkroi barin e Ritz-it si një hapësirë të vogël me vetëm 53 vende, ku çdo natë takoheshin njerëz nga botë të kundërta: nazistë, ushtarë gjermanë, partizanë dhe spiunë, ndërsa i vetmi që mbetej i pandryshueshëm ishte barmeni që vëzhgonte gjithçka.

Përkthyesja Lindita Gjatani tha se këndvështrimi i romanit e zhyt lexuesin brenda mureve të Ritz-it, aty ku përplasen emocione të forta njerëzore.

Ajo tregoi se libri nis me hyrjen e trupave gjermane në Ritz dhe përmbyllet me largimin e tyre, duke sjellë edhe një moment të veçantë: ardhjen e Ernest Hemingueyt.

Sipas saj, leximi i romanit i jep ndjesinë e qëndrimit pranë Frank Meierit në bar, duke parë të gjithë shoqërinë franceze dhe funksionarët nazistë që kalojnë para syve, ndërsa zbulohen njëkohësisht frika, dashuria, urrejtja, melankolia dhe nostalgjia e asaj periudhe.

“Barmeni i Ritzit” rrëfen historinë e një njeriu të zakonshëm, i cili në zemër të një qyteti të pushtuar shndërrohet në hero të heshtur që dëgjon, vëzhgon e mbijeton në një botë ku historia ndryshon çdo natë. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Prishtina pret edicionin e dytë të ‘Frames of the Future’

Published

on

Në Kino Armata, sot dhe nesër mbahet edicioni i dytë i ngjarjes dyditore unike “Frames of the Future”, ku prezantohet talenti i brezit të ri të kineastëve nga Fakulteti i Arteve i Universitetit të Prishtinës.

Ky vit, edicioni shndërrohet në ngjarje garuese, audienca ka mundësinë të votojë për filmin më të mirë të studentëve, filmi fitues do të sigurojë një vend direkt në garën për Filmin më të mirë të shkurtër në edicionin e 18-të të PriFest, që do të mbahet në shtator 2026.

Dita e parë nis me hapjen zyrtare nga:

Fatos Berisha, drejtor i PriFest

Hazir Haziri, dekan i Fakultetit të Arteve

Ismet Sijarina, Shef i Katedrës së Regjisë së Filmit dhe Televizionit

Pas hapjes, do të shfaqen filmat e studentëve të Fakultetit të Arteve. Secili film do të shoqërohet me fjalë rasti nga ekipet e tij, si dhe sesione Open Q&A, ku publiku mund të bëjë pyetje.

Dita e dytë i dedikohet filmave garues të studentëve dhe projekteve të veçanta të realizuara nga Prishtina Kino Kabaret.

Këto projekte, bashkëprodhim i PriFest dhe Katror Media, janë jashtë garës dhe realizohen nën mentorimin e Valter Lucajt gjatë një jave intensive kreative.

Pas shfaqjes së filmave, do të mbahet një bisedë me Fatos Berishën mbi temën “Nga aplikimi në përzgjedhje”, ku drejtori i PriFest do të flasë për rëndësinë e festivaleve, procesin e aplikimit dhe mundësitë që ofrojnë festivale ndërkombëtare për studentët e filmit.

Në fund, do të shpallet filmi fitues i audiencës, i cili do të jetë filmi i parë zyrtar i edicionit të 18-të të PriFest. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Ivanka Trump zbulon librat për historinë shqiptare: Çfarë e tërheq?

Published

on

Ivanka Trump, vajza e ish-presidentit të SHBA-së, Donald Trump, ka tërhequr vëmendjen e ndjekësve të saj në Instagram duke publikuar disa libra që fokusohen në historinë dhe identitetin shqiptar.

Në postimin e saj, Ivanka ka ndarë veprat “The Albanians” nga Miranda Vickers dhe “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” nga Ismail Kadare, dy tituj të njohur që pasqyrojnë historinë, kulturën dhe trashëgiminë e pasur të Shqipërisë.

Librat trajtojnë tema të rëndësishme si ngjarjet historike, sfidat kulturore dhe identitetin kombëtar shqiptar, duke ofruar një perspektivë të thelluar mbi këtë vend ballkanik.

Postimi shoqërohet me një mbishkrim të thjeshtë, por të fuqishëm: “Hulumtim!”, duke treguar interesin e saj për të njohur dhe për të mësuar më shumë rreth historisë dhe kulturës shqiptare.

Ky veprim ka tërhequr reagime pozitive nga ndjekësit dhe dashamirësit e letërsisë shqiptare, duke nxitur diskutime mbi rëndësinë e ruajtjes dhe promovimit të trashëgimisë kulturore.

Përveç vëmendjes ndaj historisë dhe kulturës, postimi i Ivankës nënvizon rëndësinë e leximtarisë si një mjet për të zgjeruar horizontet dhe për të thelluar njohuritë mbi vende dhe popuj të ndryshëm.

Ky postim është shembull i ndikimit të figurave publike në promovimin e literaturës dhe trashëgimisë kulturore, duke nxitur lexues të rinj dhe të vjetër të interesohen për historinë dhe identitetin shqiptar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Nga Kosova në Hannover, Jehona Kicaj rrëmben çmimin letrar “HANNA 2025”

Published

on

Shkrimtarja me origjinë nga Kosova, Jehona Kicaj, po korr suksese të jashtëzakonshme në skenën letrare gjermane.

Pas përfshirjes në listën e ngushtë për Çmimin Gjerman të Librit 2025 me romanin e saj debutues “ë”, ajo është shpallur fituese e Çmimit Letrar të Qytetit të Hannoverit “HANNA” për vitin 2025.

Romani “ë” sjell historinë e një familjeje që u detyrua të largohej nga Kosova gjatë luftës, përmes perspektivës së një fëmije, duke krijuar një rrëfim të ndjeshëm, të sinqertë dhe thellësisht njerëzor.

Jehona erdhi në Gjermani në moshën njëvjeçare, ka ndërtuar jetën në Göttingen më pas në Hannover, qytet ku filloi studimet më 2011 dhe ku vazhdon të jetojë.

Pas marrjes së çmimit, Jehona Kicaj nënshkroi Librin e Artë të qytetit të Hannoverit, duke theksuar lidhjen e saj të fortë me këtë vend:

“Hannover është qyteti që më çoi drejt letërsisë, më mprehu mendimin dhe më hapi rrugën e shkrimit.”

Ajo u shpreh se ky vlerësim ka qenë një përvojë e çlirueshme:

“Në Göttingen, njihja çdo gur. Hanoveri është më metropolitan, më plot kulturë. Këtu ende mund të zbuloj gjëra të reja.”

Jehona po shndërrohet me shpejtësi në një zë të ri të rëndësishëm të letërsisë gjermane, duke dëshmuar se talenti, përkushtimi dhe rrënjët kulturore mund të krijojnë histori suksesi që tejkalojnë kufijtë.

Romanin e saj të parë, kritika e ka pritur me entuziazëm, duke e konsideruar një debutim mbresëlënës dhe premtues.

Krijimtaria e saj po i jep letërsisë gjermane një perspektivë të re, ndërsa për komunitetin shqiptar, ajo përfaqëson një shembull frymëzues të arritjes në skenën ndërkombëtare. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara