Shëndeti

Tetë arsyet përse duhet të hani hurma gjatë gjithë vitit

Hurmat janë vërtet një rezervë shëruese, veçanërisht kur bëhet fjalë për agjërimin.

Published

on

Nga forcimi i sistemit nervor deri në promovimin e shëndetit të zemrës dhe syve, hurmat kanë një mori përfitimesh të provuara.

Andaj në vend që të kufizoni konsumin tuaj të frutave vetëm në Ramazan, provoni t’i hani ato gjatë gjithë vitit.

Sipas Daily Sabah, hurmat, një simbol i bollëkut dhe një burim i pasur i fibrave, kaliumit dhe kalciumit, kanë qenë ushqimi kryesor i tryezave të Ramazanit qysh kur Profeti Muhamed i këshilloi shokët myslimanë që të prisnin agjërimet e tyre me frutin e shenjtë.

Në vendet e Lindjes së Mesme dhe klimat tropikale dhe të shkretëtira, hurmat janë të shumëllojshme.

Dhe përveç që janë të shijshme, hurmat janë vërtet një rezervë shëruese, veçanërisht kur bëhet fjalë për agjërimin.

Falë përmbajtjes së tyre të lartë të karbohidrateve që mbajnë shumë energji në një vëllim kaq të vogël, “shtypin” dëshirat e sheqerit dhe kështu ju ndihmojnë të kontrolloni oreksin tuaj gjatë gjithë ditës.

Me aminoacide për ndërtimin e trupit, vitaminat A, B dhe C, si dhe shumë minerale si kaliumi, magnezi, kalciumi, natriumi, hekuri, zinku, bakri dhe seleni, hurmat janë me të vërtetë një energji ushqyese.

Sidoqoftë, ato gjithashtu përbëhen kryesisht nga karbohidrate të thjeshta, kryesisht glukozë dhe fruktozë, prandaj si të gjitha ushqimet, moderimi është thelbësor.

Kështu, specialistja e të ushqyerit dhe distikëve, Demet Cerit, nga Spitali Acıbadem Atakent tha që konsumimi i tepërt i frutave të ëmbla mund të çojë në shtim në peshë dhe prishje të balancës së sheqerit në gjak.

Megjithatë, ajo ka sjellë disa arsye pse duhet të hamë hurma rregullisht:.

Ju ndihmon të ndjeheni të ngopur

Hurmat janë fruta të pasura me fibra dietale të tretshme, veçanërisht pektinë.

Pra, si e zgjasin ato ngopjen?

Epo, këto fije, të cilat tërheqin ujin, rrisin rrjedhshmërinë e përmbajtjes së stomakut, prandaj zgjasin kohën që kalon në stomak dhe sigurojnë një ndjenjë të ngopjes, tha Cerit.

Duke përfshirë ushqime të pasura me fibra, siç janë hurmat në iftaret dhe syfyret tuaj dhe dietën e përgjithshme, si dhe mbështesni këtë konsum të fibrave duke konsumuar edhe më shumë ujë, do të keni një kontroll më të madh mbi oreksin tuaj dhe do të jeni më të ngopur për më gjatë, shtoi ajo.

Mbështesin imunitetin

Studimet tregojnë se hurmat mund të kenë një efekt stimulues në sistemin imunitar.

Ky efekt shoqërohet me përmbajtjen e tyre beta-glukane, që është një polisakarid, lloji më i mirë dhe më kompleks i karbohidrateve që mjekët këshillojnë që duhet të konsumojmë.

Përveç kësaj, hurmat përmbajnë gjithashtu sasi të larta të komponimeve fenolike dhe karotenoide (të dyja kanë veti të shkëlqyera për luftimin e kancerit), si dhe vitamina, të gjitha këto mendohet se luajnë një rol në mbështetjen e sistemit imunitar – falë efekteve të tyre antimikrobike dhe vetive antioksiduese.

Jo më të lakmuarit të sheqerit

Pas periudhave të zgjatura të urisë ose agjërimit, trupi ynë na drejton drejt burimeve me karbohidrate të larta, përkatësisht ushqimeve të ëmbla, në mënyrë që sheqeri në gjak të mund të kthehet me shpejtësi në nivelet e tij normale.

“Megjithatë, për të parandaluar shtimin në peshë dhe për të shmangur parregullsitë që lidhen me sheqerin në gjak, duke përdorur përmbajtjen natyrale të sheqerit në fruta (në vend të ëmbëlsirave artificiale) për të përmbushur nevojat tona për diçka të ëmbël. Me shijen e tyre të veçantë dhe ëmbëlsinë e pasur, hurmat mund të jenë një zgjedhje e mirë për të gjitha nevojat tuaja për ëmbëlsirë”, tha Cerit.

Lehtësim i kapsllëkut

Ushqime të tilla si hurma me fibra dietike të larta duhet të kenë një pjesë të rëndësishme në një dietë të shëndetshme.

Për të mbajtur gjithçka që funksionon pa probleme, dietologët rekomandojnë të konsumoni të paktën 20-30 gram fibra në ditë.

Studimet kanë treguar që rritja e marrjes së fibrave dietike rrit vëllimin e jashtëqitjes dhe shkurton kohën e saj të tranzicionit në zorrë, duke ndihmuar kështu në parandalimin e kapsllëkut të frikshëm.

Në Ramazan, ju gjithashtu mund të përfitoni nga përmbajtja e pasur e fibrave të hurmave për të ndihmuar tretjen.

Të mira për zemrën

Hurmat njihen si një burim i shkëlqyeshëm i kaliumit, një mineral thelbësor përgjegjës për ruajtjen e ekuilibrit të lëngjeve dhe elektroliteve në trup, përcjell Telegrafi.

Kaliumi është i përfshirë në sigurimin e përcjelljes nervore, rregullimin e pulsit dhe presionit të gjakut.

Hulumtimet zbulojnë se një dietë e pasur me kalium ndihmon në uljen e presionit të gjakut, ruajtjen e shëndetit kardiovaskular dhe zvogëlon rrezikun e goditjes në tru.

Mbron nga sëmundjet e syrit

Hurmat gjithashtu përmbajnë komponime që ndihmojnë në ndalimin e sëmundjeve të syrit të lidhura me moshën.

Studimet kanë treguar që ato janë një burim i fortë i zeaxanthin dhe lutein, të cilat janë llojet e karotenoideve të pranishme në indet e syve dhe kanë veti antioksiduese.

Prandaj, këto komponime mendohet se janë të dobishme në parandalimin e zhvillimit të kataraktit dhe degjenerimit makular (makula: pjesa qendrore e retinës) tek individët e moshuar.

Sistemi nervor dhe energjia

Hurmat, të cilat përmbajnë nivele të moderuara të B1, vitaminë B2 dhe niacin (B3), si dhe vitaminë B6, na ndihmojnë të plotësojmë nevojat tona ditore për vitaminë B.

Vitamina B e lartpërmendur është e përfshirë në metabolizimin e karbohidrateve, proteinave dhe yndyrave, domethënë duke marrë energji nga këto lëndë ushqyese.

Ato gjithashtu luajnë një rol të rëndësishëm në funksionimin e shëndetshëm të sistemit nervor.

Kur jeni në nivel jo të mjaftueshëm në këto vitamina, me shumë mundësi do të ankoheni për luhatje dhe ulje të nivelit të energjisë, dobësi, lodhje dhe probleme të përqendrimit.

Kjo është më e rëndësishmja kur agjëroni kur “mjegulla e trurit” është një sfidë e vërtetë.

Çelësi për kocka të forta

Kur bëhet fjalë për shëndetin e kockave, minerali i parë që ju vjen në mend është kalciumi. Cerit tha se thithja e kalciumit është po aq e rëndësishme sa edhe marrja e tij.

Kalciumi dhe fosfori janë dy minerale që punojnë së bashku për të mbrojtur shëndetin e kockave dhe përthithja e tyre rritet kur merren së bashku.

Konsumimi i hurmave, të cilat përmbajnë minerale si kalcium, magnez dhe zink, si dhe fosfor, çdo ditë na ndihmojnë në përmirësimin e shëndetit të kockave dhe parandalimin e kushteve të tilla si osteoporoza, tha Cerit.

Të freskëta ose të thata, hani gjatë gjithë vitit

Megjithëse vlera ushqyese e hurmave varet nga lloji i tyre, pavarësisht nëse ato janë të freskëta ose të thata, shkalla e pjekurisë dhe kushtet e tyre të rritjes, ato janë super ushqyes.

Falë jetëgjatësisë së gjatë, ato konsumohen kryesisht kur piqen dhe pastaj thahen.

Duke thënë se ndërsa ato të freskëta janë më të pasura me proteina dhe komponime fenolike, ato humbasin paksa disa antioksidantë dhe kanë një përmbajtje më të lartë të karbohidrateve kur piqen dhe thahen.

Gjithsesi Cerit thotë se ato janë akoma shumë të dobishme për shëndetin tonë të përgjithshëm dhe humbja është e vogël.

Pra konsumoni këtë frut “jo vetëm në Ramazan, por edhe gjatë gjithë vitit, të freskët dhe të thatë”, ka rekomanduar ajo.

Shëndeti

A je shumë e re për një mamografi? Ja çfarë duhet të dish

Published

on

Rastet e kancerit tek të rinjtë janë në rritje. Grupmosha e vetme që ka shënuar rritje të rasteve me kancer nga viti 1995 deri në 2020 është ajo e të rinjve. Kjo ka bërë që shumë njerëz të pyesin: “Kur është momenti i duhur për të bërë një mamografi?”

Kur duhet të bëni një mamografi?

Sipas Dr. Arif Kamal, zyrtar i lartë në Shoqatën Amerikane të Kancerit, gratë duhet të fillojnë të konsiderojnë mamografinë që në moshën 40-vjeçe ta diskutojnë me mjekun e tyre.

Ai rekomandon që mamografia të bëhet çdo vit pas kësaj moshe.

“Ulja e moshës për mamografinë në 40 vjeç është një hap i rëndësishëm, sepse çdo vit diagnostikohen rreth 60,000 raste me kancer gjiri tek gratë nën 50 vjeç,” shpjegon Dr. Stacy Smith-Foley, drejtoreshë e Qendrës së Gjirit në CARTI.

Përveç kësaj, ndryshimi i moshës së rekomanduar synon të adresojë edhe pabarazitë në shëndet. P.sh, gratë me ngjyrë kanë më shumë gjasa të diagnostikohen me kancer gjiri para 40 vjeç e kanë normë vdekshmërie 40% më të lartë se tjerat.

Po rritja e rasteve me kancer tek të rinjtë?

Ndërsa shqetësimi për rritjen e rasteve të kancerit tek të rinjtë është i kuptueshëm, Dr. Kamal thotë se nuk ka ende prova të mjaftueshme për të ndryshuar rekomandimet dhe për të nisur mamografinë para moshës 40 vjeç, përveç rasteve me faktorë rreziku.

Cilët janë faktorët e rrezikut?

Nëse keni faktorë të caktuar rreziku, mund të jetë e nevojshme të filloni kontrollet më herët. Disa prej tyre përfshijnë:

• Historia familjare: Nëse keni një familjar (nënë, motër, baba, vëlla) me kancer gjiri, rekomandohet të nisni mamografinë 10 vjet para moshës kur u diagnostikua ai person.

• Ekspozimi ndaj rrezatimit: Nëse keni pasur ekspozim të hershëm ndaj rrezatimit, në rastet e skanimeve të shumta për probleme me zemrën apo mushkëritë, duhet ta diskutoni me mjekun.

• Mosha e menstruacioneve të para: Gratë që kanë pasur menstruacionet e para në moshë të hershme (10-11 vjeç) janë më të rrezikuara se ato që i kanë pasur në moshën 13-14 vjeç, për shkak të ekspozimit më të gjatë ndaj estrogjenit.

• Shtatzënia dhe gjidhënia: Gratë që nuk kanë pasur fëmijë ose nuk kanë ushqyer me gji kanë rrezik më të lartë, sepse shtatzënia dhe gjidhënia reduktojnë ekspozimin ndaj hormoneve.

• Sindromat e kancerit: Nëse në familje ka raste me kancer të stomakut, gjirit, vezoreve apo edhe të zorrës së trashë, mund të jeni më të rrezikuara. Mund të jetë e nevojshme të bëni teste gjenetike dhe të filloni kontrollet më herët.

Pra, a duhet të shqetësoheni?

Nëse nuk keni faktorë të lartë rreziku, ndiqni rekomandimet për të filluar mamografinë në moshën 40 vjeç. Nëse keni ndonjë nga faktorët e mësipërm, është e rëndësishme të flisni me mjekun për të përcaktuar planin më të mirë. Në çdo rast, kontrolli i rregullt dhe njohja e trupit tuaj është hap i mirë drejt parandalimit dhe zbulimit të hershëm.

Continue Reading

Shëndeti

IKSHPK raporton për rritje të rasteve të fruthit “si pasojë e mosvaksinimit”

Published

on

By

Në Kosovë janë shënuar nëntë raste të fruthit në javën e dytë të majit tek fëmijët nga 1 deri në 5 vjeç, njoftoi të mërkurën Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës (IKSHPK).

Instituti njoftoi në Facebook se 4 raste janë raportuar nga Ferizaj; 2 nga Shtimja dhe nga 1 rast në Lipjan, Graçanicë dhe Fushë Kosovë.

Të gjitha rastet kanë të bëjnë më fëmijë të pavaksinuar me vaksinën kundër fruthit MMR (fruth, rubeollë dhe shyta).

IKSHPK tërheq vërejtjen se nuk bëhet fjalë më vetëm për raste të importuara, por për raste të fruthit të shfaqura brenda komunitetit në Kosovë, drejtpërdrejt si pasojë e mosvaksinimit”, thuhet në njoftim.

Në fillim të këtij viti, IKSHPK tha se “nuk pritej” të kishte ndonjë shpërthim të sëmundjes, pasi shkalla e vaksinimit të fëmijëve kundër saj “është e lartë”.

Nga IKSHPK-ja thonë se shkalla e vaksinimit kundër fruthit në Kosovë është mbi 90%.

Normat e vaksinimit me dozën e parë të vaksinës MMR ranë nga 96% në vitin 2019 në 93% në vitin 2022 në të gjithë Evropën. Marrja e dozës së dytë, ndërkaq, ra nga 92% në 91%./REL/

 

Continue Reading

Shëndeti

Pse na dridhen duart kur jemi të stresuar?

Published

on

Dridhja e duarve gjatë stresit është një reagim i zakonshëm i trupit ndaj tensionit emocional dhe fizik.

Ky fenomen, i njohur si “tremor”, ndodh për shkak të ndryshimeve në sistemin nervor dhe hormonal që ndodhin gjatë periudhave të stresit.

Shkaqet kryesore të dridhjes së duarve gjatë stresit:

Aktivizimi i sistemit nervor simpatik: Kur jemi të stresuar, trupi ynë aktivizon sistemin nervor simpatik, duke çliruar hormone si adrenalina dhe kortizoli. Ato përgatitin trupin për një reagim të shpejtë ndaj rrezikut, duke rritur rrahjet e zemrës dhe presionin e gjakut, gjë që mund të shkaktojë dridhje të duarve .

Tendosja muskulore: Stresi shpesh shkakton tension në muskuj, veçanërisht në duar dhe krahë. Ky tension i vazhdueshëm mund të çojë në dridhje të pavullnetshme.

Rritja e ndjeshmërisë ndaj stimuluesve: Gjatë stresit, trupi bëhet më i ndjeshëm ndaj substancave si kafeina, e cila mund të përkeqësojë dridhjet e duarve .

Si të menaxhoni dridhjet e duarve të shkaktuara nga stresi?

Teknika të relaksimit: Praktikimi i frymëmarrjes së thellë, meditimi dhe joga mund të ndihmojnë në uljen e stresit dhe, rrjedhimisht, në reduktimin e dridhjeve .

Reduktimi i konsumit të kafeinës: Kufizimi i marrjes së kafeinës mund të ndihmojë në uljen e ndjeshmërisë së trupit ndaj stimuluesve që përkeqësojnë dridhjet .

Ushtrime fizike të rregullta: Aktiviteti ndihmon në lirimin e tensionit muskulor e përmirëson mirëqenien e përgjithshme.

Konsultimi me profesionistë të shëndetit mendor: Nëse dridhjet janë të shpeshta dhe shqetësuese, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë profesionale për të adresuar shkaqet themelore të stresit.

Në shumicën e rasteve, dridhjet e duarve të shkaktuara nga stresi janë të përkohshme dhe menaxhohen me ndryshime në stilin e jetesës dhe teknika të relaksimit. Nëse simptomat vazhdojnë ose përkeqësohen, është e rëndësishme të konsultoheni me një mjek për të përjashtuar shkaqe të tjera mjekësore.

 

Continue Reading

Shëndeti

Shpargu ndihmon në uljen e tensionit të gjakut

Published

on

Deri në 1.3 miliardë njerëz në botë janë të prekur nga tensioni i lartë i gjakut.

Sipas Health Line, disa hulumtime tregojnë që kaliumi zbret tensionin e lartë.

Shpargët janë nga ato perime që përmbajnë  kalium në vete, kushtu nëse filloni t’i konsumoni më  shumë do të keni përfitime të mëdha shëndetësore.

Nga kjo ju do të menaxhoni tensionin e lartë të gjakut dhe nuk do të keni rrezik që të prekeni nga sëmundjet e zemrës.

Continue Reading

Të kërkuara