Shëndet
Tetë arsyet përse duhet të hani hurma gjatë gjithë vitit
Hurmat janë vërtet një rezervë shëruese, veçanërisht kur bëhet fjalë për agjërimin.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNga forcimi i sistemit nervor deri në promovimin e shëndetit të zemrës dhe syve, hurmat kanë një mori përfitimesh të provuara.
Andaj në vend që të kufizoni konsumin tuaj të frutave vetëm në Ramazan, provoni t’i hani ato gjatë gjithë vitit.
Sipas Daily Sabah, hurmat, një simbol i bollëkut dhe një burim i pasur i fibrave, kaliumit dhe kalciumit, kanë qenë ushqimi kryesor i tryezave të Ramazanit qysh kur Profeti Muhamed i këshilloi shokët myslimanë që të prisnin agjërimet e tyre me frutin e shenjtë.
Në vendet e Lindjes së Mesme dhe klimat tropikale dhe të shkretëtira, hurmat janë të shumëllojshme.
Dhe përveç që janë të shijshme, hurmat janë vërtet një rezervë shëruese, veçanërisht kur bëhet fjalë për agjërimin.
Falë përmbajtjes së tyre të lartë të karbohidrateve që mbajnë shumë energji në një vëllim kaq të vogël, “shtypin” dëshirat e sheqerit dhe kështu ju ndihmojnë të kontrolloni oreksin tuaj gjatë gjithë ditës.
Me aminoacide për ndërtimin e trupit, vitaminat A, B dhe C, si dhe shumë minerale si kaliumi, magnezi, kalciumi, natriumi, hekuri, zinku, bakri dhe seleni, hurmat janë me të vërtetë një energji ushqyese.
Sidoqoftë, ato gjithashtu përbëhen kryesisht nga karbohidrate të thjeshta, kryesisht glukozë dhe fruktozë, prandaj si të gjitha ushqimet, moderimi është thelbësor.
Kështu, specialistja e të ushqyerit dhe distikëve, Demet Cerit, nga Spitali Acıbadem Atakent tha që konsumimi i tepërt i frutave të ëmbla mund të çojë në shtim në peshë dhe prishje të balancës së sheqerit në gjak.
Megjithatë, ajo ka sjellë disa arsye pse duhet të hamë hurma rregullisht:.
Ju ndihmon të ndjeheni të ngopur
Hurmat janë fruta të pasura me fibra dietale të tretshme, veçanërisht pektinë.
Pra, si e zgjasin ato ngopjen?
Epo, këto fije, të cilat tërheqin ujin, rrisin rrjedhshmërinë e përmbajtjes së stomakut, prandaj zgjasin kohën që kalon në stomak dhe sigurojnë një ndjenjë të ngopjes, tha Cerit.
Duke përfshirë ushqime të pasura me fibra, siç janë hurmat në iftaret dhe syfyret tuaj dhe dietën e përgjithshme, si dhe mbështesni këtë konsum të fibrave duke konsumuar edhe më shumë ujë, do të keni një kontroll më të madh mbi oreksin tuaj dhe do të jeni më të ngopur për më gjatë, shtoi ajo.
Mbështesin imunitetin
Studimet tregojnë se hurmat mund të kenë një efekt stimulues në sistemin imunitar.
Ky efekt shoqërohet me përmbajtjen e tyre beta-glukane, që është një polisakarid, lloji më i mirë dhe më kompleks i karbohidrateve që mjekët këshillojnë që duhet të konsumojmë.
Përveç kësaj, hurmat përmbajnë gjithashtu sasi të larta të komponimeve fenolike dhe karotenoide (të dyja kanë veti të shkëlqyera për luftimin e kancerit), si dhe vitamina, të gjitha këto mendohet se luajnë një rol në mbështetjen e sistemit imunitar – falë efekteve të tyre antimikrobike dhe vetive antioksiduese.
Jo më të lakmuarit të sheqerit
Pas periudhave të zgjatura të urisë ose agjërimit, trupi ynë na drejton drejt burimeve me karbohidrate të larta, përkatësisht ushqimeve të ëmbla, në mënyrë që sheqeri në gjak të mund të kthehet me shpejtësi në nivelet e tij normale.
“Megjithatë, për të parandaluar shtimin në peshë dhe për të shmangur parregullsitë që lidhen me sheqerin në gjak, duke përdorur përmbajtjen natyrale të sheqerit në fruta (në vend të ëmbëlsirave artificiale) për të përmbushur nevojat tona për diçka të ëmbël. Me shijen e tyre të veçantë dhe ëmbëlsinë e pasur, hurmat mund të jenë një zgjedhje e mirë për të gjitha nevojat tuaja për ëmbëlsirë”, tha Cerit.
Lehtësim i kapsllëkut
Ushqime të tilla si hurma me fibra dietike të larta duhet të kenë një pjesë të rëndësishme në një dietë të shëndetshme.
Për të mbajtur gjithçka që funksionon pa probleme, dietologët rekomandojnë të konsumoni të paktën 20-30 gram fibra në ditë.
Studimet kanë treguar që rritja e marrjes së fibrave dietike rrit vëllimin e jashtëqitjes dhe shkurton kohën e saj të tranzicionit në zorrë, duke ndihmuar kështu në parandalimin e kapsllëkut të frikshëm.
Në Ramazan, ju gjithashtu mund të përfitoni nga përmbajtja e pasur e fibrave të hurmave për të ndihmuar tretjen.
Të mira për zemrën
Hurmat njihen si një burim i shkëlqyeshëm i kaliumit, një mineral thelbësor përgjegjës për ruajtjen e ekuilibrit të lëngjeve dhe elektroliteve në trup, përcjell Telegrafi.
Kaliumi është i përfshirë në sigurimin e përcjelljes nervore, rregullimin e pulsit dhe presionit të gjakut.
Hulumtimet zbulojnë se një dietë e pasur me kalium ndihmon në uljen e presionit të gjakut, ruajtjen e shëndetit kardiovaskular dhe zvogëlon rrezikun e goditjes në tru.
Mbron nga sëmundjet e syrit
Hurmat gjithashtu përmbajnë komponime që ndihmojnë në ndalimin e sëmundjeve të syrit të lidhura me moshën.
Studimet kanë treguar që ato janë një burim i fortë i zeaxanthin dhe lutein, të cilat janë llojet e karotenoideve të pranishme në indet e syve dhe kanë veti antioksiduese.
Prandaj, këto komponime mendohet se janë të dobishme në parandalimin e zhvillimit të kataraktit dhe degjenerimit makular (makula: pjesa qendrore e retinës) tek individët e moshuar.
Sistemi nervor dhe energjia
Hurmat, të cilat përmbajnë nivele të moderuara të B1, vitaminë B2 dhe niacin (B3), si dhe vitaminë B6, na ndihmojnë të plotësojmë nevojat tona ditore për vitaminë B.
Vitamina B e lartpërmendur është e përfshirë në metabolizimin e karbohidrateve, proteinave dhe yndyrave, domethënë duke marrë energji nga këto lëndë ushqyese.
Ato gjithashtu luajnë një rol të rëndësishëm në funksionimin e shëndetshëm të sistemit nervor.
Kur jeni në nivel jo të mjaftueshëm në këto vitamina, me shumë mundësi do të ankoheni për luhatje dhe ulje të nivelit të energjisë, dobësi, lodhje dhe probleme të përqendrimit.
Kjo është më e rëndësishmja kur agjëroni kur “mjegulla e trurit” është një sfidë e vërtetë.
Çelësi për kocka të forta
Kur bëhet fjalë për shëndetin e kockave, minerali i parë që ju vjen në mend është kalciumi. Cerit tha se thithja e kalciumit është po aq e rëndësishme sa edhe marrja e tij.
Kalciumi dhe fosfori janë dy minerale që punojnë së bashku për të mbrojtur shëndetin e kockave dhe përthithja e tyre rritet kur merren së bashku.
Konsumimi i hurmave, të cilat përmbajnë minerale si kalcium, magnez dhe zink, si dhe fosfor, çdo ditë na ndihmojnë në përmirësimin e shëndetit të kockave dhe parandalimin e kushteve të tilla si osteoporoza, tha Cerit.
Të freskëta ose të thata, hani gjatë gjithë vitit
Megjithëse vlera ushqyese e hurmave varet nga lloji i tyre, pavarësisht nëse ato janë të freskëta ose të thata, shkalla e pjekurisë dhe kushtet e tyre të rritjes, ato janë super ushqyes.
Falë jetëgjatësisë së gjatë, ato konsumohen kryesisht kur piqen dhe pastaj thahen.
Duke thënë se ndërsa ato të freskëta janë më të pasura me proteina dhe komponime fenolike, ato humbasin paksa disa antioksidantë dhe kanë një përmbajtje më të lartë të karbohidrateve kur piqen dhe thahen.
Gjithsesi Cerit thotë se ato janë akoma shumë të dobishme për shëndetin tonë të përgjithshëm dhe humbja është e vogël.
Pra konsumoni këtë frut “jo vetëm në Ramazan, por edhe gjatë gjithë vitit, të freskët dhe të thatë”, ka rekomanduar ajo.
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
2 days agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
3 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
3 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pulsi në qetësi, kur ta matni dhe kur duhet të shqetësoheni?
Published
3 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Pulsi në qetësi është numri i rrahjeve të zemrës për 60 sekonda kur trupi është i relaksuar dhe ofron një pasqyrë të shëndetit kardiovaskular.
Vlerat normale për të rriturit janë 60–100 rrahje në minutë, por pulsi mund të rritet për shkak të stresit, ankthit ose aktivitetit fizik.
Si ta matni saktë?
Mëngjesin pas zgjimit, para kafesë ose aktivitetit fizik.
Me gishta tek kyçi i dorës ose qafa, numëroni rrahjet për 60 sekonda.
Shënoni vlerën dhe ndiqni ndryshimet në kohë.
Çfarë tregon pulsi?
Pulsi i ulët (në sportistë ose njerëz të formë të mirë) tregon zemër të fortë.
Pulsi i lartë kronik (>90 rrahje/min) mund të lidhet me stres, dehidratim ose probleme më serioze dhe kërkon vlerësim mjekësor.
Pulsi shumë i ulët (<50 rrahje/min) te personat joaktivë mund të jetë shqetësues nëse shoqërohet me marramendje ose lodhje.
Këshilla për puls të shëndetshëm
Ushtrime të rregullta aerobike (ecje, not, çiklizëm).
Gjumë i mjaftueshëm dhe menaxhim stresi (meditim, frymëmarrje e thellë).
Hidratim adekuat dhe kufizim i kafeinës dhe alkoolit.
Mbajtja e peshës trupore dhe presionit të gjakut në nivel të shëndetshëm.
Pulsi është tregues i rëndësishëm i shëndetit kardiovaskular. Nëse shfaqet pulsi vazhdimisht i lartë ose i ulët pa arsye të dukshme, konsultohuni me mjekun. /A.Z/UBT News/
Dizajneri grafik Berin Hasi ligjëron për studentët e Dizajnit të Integruar në UBT
Elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave, të trajtuara në terren nga studentët e UBT-së
Gjykata Supreme shfuqizon kufizimin në kohë të së drejtës për kompensim të udhëtimeve zyrtare
Komunat në veri votojnë për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës
Profesori i UBT-së, Hazir S. Çadraku dhe bashkëpunëtorët publikojnë artikullin “Historia e Mbrojtjes së Shpellës në Kosovë” në SpeleoMedit Magazine
Profesori Lulzim Beqiri përfaqëson UBT-në në mobilitetin akademik në Technische Hochschule Lübeck
Studentët e Artit dhe Medias Digjitale në UBT realizojnë vizitë studimore në 7 Arte dhe Qendrën e Kulturës “Rexhep Mitrovica”
Rektori Hajrizi merr pjesë në Simpoziumin Shkencor Ndërkombëtar në CERN
Për herë të parë në Kosovë lansohet magazina “BLANK”, iniciativë që buron nga angazhimi akademik dhe kreativ i studentëve të UBT-së
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
