

Lajmet
Telefonat inteligjentë dhe rrjetet sociale po e shkatërrojnë shëndetin mendor të fëmijëve
Nga John Burn–Murdoch.
Published
2 years agoon
By
UBT newsNga John Burn–Murdoch
Diçka po shkon shumë keq me adoleshentët sot. Gjatë viteve 1994-2010, pjesa e adoleshentëve britanikë që nuk e konsideronin të pëlqyeshëm veten e tyre ra disi, nga 6 në 4 për qind. Ndërkohë që nga viti 2010 e këtej kjo përqindje është dyfishuar.
Ndjeshëm u rrit edhe shkalla e atyre që e mendojnë veten si njerëz të dështuar, që shqetësohen shumë, dhe që janë të pakënaqur me jetën e tyre. Të njëjtat tendenca janë të dukshme edhe përtej Atlantikut. Numri i nxënësve të shkollave të mesme në SHBA, të cilët thonë se jeta u duket shpeshherë e pakuptimtë është rritur gjatë 12 viteve të fundit. Dhe kjo dukuri nuk ka prekur vetëm anglosferën.
Në Francë, normat e depresionit tek të rinjtë e moshës 15-24 vjeç janë 4-fishuar gjatë dekadëssë fundit. Pra kudo që të shihni, shëndeti mendor i të rinjve po degradon frikshëm, dhe momenti kur kurba pëson një rritje të jashtëzakonshme është i njëjtë:viti 2010, kur telefonat inteligjentë kaluan nga një produkt luksoz, në një mjet që mund të zotërohej nga gati kushdo.
Teoria se pasja e mediave sociale dhe kënaqësive të tjera dixhitale gjatë gjithë kohës mund të ketë një efekt të dëmshëm mbi shëndetin mendor të njerëzve nuk është e re. Mbështetësi i saj kryesor është Zhan Tuenge, profesor i psikologjisë në Universitetin Shtetëror të San Diegos, autor i dhjetëra studimeve mbi këtë çështje.
Por teza e tij është ende larg pranimit universal nga kolegët. Kërkimet e Tuenge dhe kolegut të tij Xhonathan Haid, është kritikuar ndonjëherë për shfrytëzimin e valës së kundërshtimit popullor ndaj kompanive të mëdha të teknologjisë. Megjithatë, ndërsa po shtohen provat për argumentet e tyre, tani shumë njerëz po pyesin se përse na është dashur kaq shumë kohë për të pranuar atë që ishte përpara syve tanë.
Shenjat janë kudo. Së pari, komunikimi dhe shoqërimi në formën dixhitale, i ka zëvendësuar në masë kontaktet fizike. Përqindja e adoleshentëve amerikanë që takohen personalisht me miqtë më pak se një herë në muaj ishte 3 për qind midis viteve 1990 dhe vitit 2010.
Por ajo mbërriti në 10 për qind në vitin 2019, ndërkohë që pjesa e atyre që thonë se janë “vazhdimisht online” ka arritur tani 46 për qind. Disa e kundërshtojnë pretendimin se aplikacionet po e zëvendësojnë jetën reale. Tek e fundit, njerëzit që janë më të ngarkuar në Instagram, janë shpesh më të zënë edhe në botën reale.
Por këtij argumenti i mungon një dinamikë kryesore:këto tendenca veprojnë në nivel brezash dhe jo individual. Ndërsa është shtuar koha e qëndrimit para ekraneve dixhitalë, të gjithë rrinë më pak me njëri-tjetrin fizikisht. Por e habitshme është edhe dinamika në nivel individual.
Studimet tregojnë se sa më shumë kohë që kalojnë adoleshentët në rrjetet sociale, aq më i dobët është shëndeti i tyre mendor. Problemi është më i theksuar për vajzat, të cilat kalojnë gjithashtu shumë më tepër kohë në mediat sociale sesa djemtë, duke shpjeguar edhe përkeqësimin më të madh të shëndetit mendor të vajzave sesa djemve.
Të dhënat tregojnë se vajzat janë veçanërisht të ndjeshme ndaj mediave sociale, me një kohë më të gjatë kaluar para ekranit që lidhet me ndikime psikologjike negative, përfshirë vetëdëmtimin. Është një histori e ngjashme me normat më të larta të depresionit tek adoleshentët liberalë sesa ata konservatorë. Në rast se dyshoni se fëmijët liberalë janë më në depresion për shkak të rritjes në një kulturë që vlerëson shqetësimin për padrejtësitë, unë do t’ju këshilloja të bëni shumë kujdes.
Së pari, hulumtimi i Tuenge tregon një shpjegim më të mundshëm:të rinjtë liberalë kalojnë më shumë kohë në internet sesa konservatorët. Së dyti, ne shohim të njëjtin prirje në rritje midis konservatorëve. Disa thonë se sot shoqëria është më e hapur për diskutimin e shëndetit mendor, ndaj ajo që po shohim është vetëm një rritje në raportim dhe jo prevalencë.
Por adoleshentët britanikë që kalojnë 5 ose më shumë orë në ditë në mediat sociale janë 2-3 më të rrezikuar nga vetëdëmtimi sesa bashkëmoshatarët e tyre që kalojnë më pak orë në internet. Një histori e ngjashme është në SHBA me idetë vetëvrasëse të të rinjve.
Të tjerë theksojnë se korrelacioni nuk është një shkakësi. Kjo është e vërtetë, por tani kemi një numër në rritje kërkimesh që tregojnë se reduktimi i kohës në mediat sociale e përmirëson shëndetin mendor. Atëherë çfarë mund të bëjmë? Përgjigja më e zakonshme është “edukimi i fëmijëve dhe prindërve”.
Por siç e tregojnë rastet e obezitetit dhe të pirjes së duhanit, fushatat e informimit publik janë dukshëm joefektive përballë varësisë nga bota virtuale. Një alternativë tjetër do të ishte ndërtimi i një fushate mbi provat, sipas të cilave kur njerëzit inkurajohen të kenë një shkëputje të gjatë nga mediat sociale, disa prej tyre shkëputen përgjithmonë.
Dhe pastaj janë rregulloret. Pse të mos rritet kufiri i moshës mbi aplikacionet e rrjeteve sociale dhe të ndëshkohen kompanitë që nuk i zbatojnë ato? Gjithsesi unë nuk jam shumë optimist. Lufta kundër obezitetit ka qenë kaq e vështirë, pikërisht sepse nuk mund t’i ndalosh dot njerëzit të hanë ushqim.
Ndërsa lufta ndaj varësisë nga mediat sociale është e vështirë, sepse nuk mund t‘i ndalosh njerëzit të përdorin telefonat inteligjentë dhe aplikacionet e tyre. Derisa dikush të shpikë ekuivalentin e një ilaçi për rënie në peshe për Instagram, e ardhmja duket e zymtë. / “Financial Times” – Bota.al
You may like
Lajmet
Dështimi i 21-të, konstituimi i Kuvendit nuk bëhet as këtë herë
Published
5 hours agoon
May 25, 2025
Dështoi edhe vazhdimi i sotëm i seancës, përpjekja e 21-të me radhë për konstituimin e këtij institucioni ligjvënës.
Vazhdimi i sotëm ishte i njëjtë me vazhdimet e mëparshme: përsëri tentim i Lëvizjes Vetëvendosje për krijimin e një komisioni ad-hoc për votim të fshehtë.
Kryesuesi Avni Dehari kërkoi nga PDK-ja, LDK-ja, AAK-ja dhe Lista Serbe që të bëjnë propozimet e kandidatëve të tyre për komision, por këto parti nuk pranuan dhe nuk morën pjesë në votim.
Nga 90 deputetët e pranishëm, 53 vota ishin për, një kundër dhe asnjë abstenim.
Dehari bëri të ditur se seanca ndërprehet dhe se do të vazhdojë më 27 maj, në orën 11:00.
Lajmet
UBT organizon Akademi Përkujtimore për të nderuar jetën dhe veprën e profesorit dhe arkitektit Arsim Murseli
Published
24 hours agoon
May 24, 2025By
UBTnews
Nën patronatin e Rektorit të UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, të hënën më 26 maj 2025, në Sallën e Bibliotekës në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së në Lipjan, duke filluar nga ora 10:00, do të organizohet një Akademi Përkujtimore për të nderuar jetën, veprën dhe trashëgiminë profesionale e njerëzore të profesor Arsim Murselit – arkitektit të njohur dhe intelektualit të shquar të komunitetit akademik.
Profesor Murseli ishte një bashkëpunëtor i respektuar, mik i afërt dhe kontribuues i rëndësishëm në rrugëtimin e UBT-së. Ai ishte ndër figurat më të dashura dhe më të përkushtuara, i njohur për mençurinë, modesti të rrallë, integritet të lartë dhe dashurinë e pakushtëzuar për dijen.
Në rolin e tij si ligjërues dhe arkitekt, profesor Murseli la gjurmë të thella përmes angazhimit të palodhur në projekte të shumta akademike e arkitektonike, duke përçuar përherë mesazhin e përparësisë së dijes, edukimit cilësor dhe formimit profesional të brezave të rinj. Si udhëheqës i degës së UBT-së në Ferizaj, ai vendosi standarde të larta të lidershipit akademik dhe krijoi një trashëgimi të qëndrueshme në edukimin e studentëve.
Lajmet
Prokuroria e Kosovës ngre aktakuzë ndaj një të dyshuari për spiunazh për inteligjencën serbe
Published
2 days agoon
May 23, 2025By
UBTnews
Prokuroria Speciale e Kosovës ka ngritur aktakuzë të premten kundër një burri, të cilin e akuzon se kishte spiunuar për Agjencinë e Inteligjencës dhe Sigurisë së Serbisë, e njohur si BIA, për kohë të papërcaktuar.
Të dyshuarin, e identifikuar vetëm me inicialet A.V., prokurorët e ngarkojnë me dy vepra penale, spiunazh dhe armëmbajtje pa leje.
Sipas aktakuzës, i dyshuari kishte “mbledhur të dhëna dhe dokumente të rëndësishme, të cilat, më pas dërgoi në cilësinë e Agjentit Rezident BIA-s serb”, duke e “cenuar rendin kushtetues dhe sigurinë e Kosovës si dhe jetën e zyrtarëve shtetëror dhe të qytetarëve të saj”.
Ai dyshohet se e ka kryer veprën për kohë të papërcaktuar deri në arrestimin e tij në qershor të vitit 2024.
“Nga provat e siguruara… A.V kishte krijuar një rrjet të punësuarve në organizatat ndërkombëtare në Kosovë të nacionalitetit serb, nga të cilët kishte pranuar informacione dhe raporte të punës së këtyre organizatave që ndërlidheshin me aspektet politike dhe të sigurisë në Kosovë, si dhe kishte mbledhur informacione, për persona të nacionalitet serbë, me qëllimin që t’i paraqiste si bashkëpunëtorë të strukturave të sigurisë së Kosovës”, thuhet në aktakuzë.
Ai dyshohet se të dhënat dhe dokumentet e siguruara ia kishte “dorëzuar zyrtarit të lart të BIA-së, R.G, shef i njërës prej Qendrave të BIA-së në territorin e Serbisë, përmes komunikimeve telefonike dhe takimeve fizike”.
Prokuroria tha se në shtëpinë e të dyshuarit janë gjetur dhe konfiskuar një armë dhe një spërkatës gaz lotsjellës, gjatë një bastisjeje policore.
Prokurorët kanë kërkuar që ai të mbahet në paraburgim në pritje të gjykimit.
Prokuroria nuk dha më shumë hollësi rreth identitetit apo kombësisë së A.V., por vitet e fundit serbë e shqiptarë janë arrestuar në Kosovë nën dyshimet se po spiunonin për shërbimet e inteligjencës së Serbisë.
Derisa shpeshtohen rastet, njohësit e sigurisë thonë se inteligjenca serbe ka shtrirë rrënjët në tërë territorin e Kosovës ndër vite./REL/
Lajmet
FFK pajtohet me vërejtjet e MKRS-s, Kuvendi i Punës do të përsëritet
Published
2 days agoon
May 23, 2025By
UBTnews
Federata e Futbollit të Kosovës do pa përsëris Kuvendin e Punës të mbajtur më 20 shkurt të këtij viti pasi Komisioni Vlerësues brenda Ministrisë së Sportit kishte gjetur parregullësi në këtë kuvend, me theks të veçantë në pjesëmarrjen e dy klubeve që nuk ishin të licencuara në këtë kuvend.
Si pasojë e këtyre shkeljeve, MKRS kishe pezulluar lëshimin e vërtetimeve nga Ligji i Sponsorizimeve për të gjitha klubet e futbollit, duke shkaktuar kështu dëm të madh financiar tek secila prej tyre.
Por, situata tashmë ka ndryshuar. Ekskluzivisht për KosovaPress, Kryesuesi i Komisionit për Licencim të Federatave Sportive, Fidan Shatri ka thënë se FFK është pajtuar që ta përsëris Kuvendin e Punës duke u pajtuar me gjetjet e shkeljeve nga ana e MKRS-së
Sipas zyrtarit të MKRS-së, Fatmir Shatri, një nga shkeljet më të theksuara ishte përfshirja e klubeve të palicencuara në procesin e vendimmarrjes, çka bie ndesh me Ligjin për Sport.
“Rasti i Federatës së Futbollit të Kosovës ka qenë pas vlerësimit të komisionit mbi kuvendin e punës që është mbajtur në muajin shkurt, kanë qenë disa vërejtje të cilat kanë qenë edhe publike, dhe një nga vërejtjet kyçe ka qenë pjesëmarrja e klubeve të cilat nuk janë të licencuara në procesin e vendimmarrjes, pra pjesëmarrja në Kuvendin e Federatës së Futbollit. Në rastin e tillë është standard për të gjitha federatat që klubet të cilat nuk janë të licencuara nuk mund të jenë pjesë e vendimmarrjes dhe me strukturat e federatës përkatëse, në këtë rast FFK”, ka thënë fillimisht Shatri.
Shatri ka bërë të ditur se FFK është zotuar që Kuvendi i të mbahet gjatë muajit qershor
“Pas vlerësimit të komisionit, kemi pasur disa takime me FFK-në ku me të gjitha federatat jemi të gatshëm të kontribuojmë në mundësinë e dhënies së propozimeve tona në lidhje me harmonizimin e të gjitha akteve pasi është ligj i ri i sportit dhe nuk është i njohur për të gjithë. Në këtë rast, Federata e Futbollit është pajtuar që të gjeturat që i ka dhënë komisioni në drejtim të federatës që këto të gjetura ku kanë marrë pjesë klubet e palicencuara është vërejtje e komisionit që nuk mund të jenë pjesë e kuvendit. Në këtë rast, janë zotuar që gjatë muajit qershor Federata e Futbollit do ta mbaj Kuvendin e Punës dhe në harmoni me Ligjin për Sport, udhëzimet dhe rekomandimet e komisionit të miratohen në kuvendin që do të mbahet në qershor”, ka bërë të ditur Shatri.
Ai ka shtuar në fund se në rast se FFK nuk e mban këtë zotim, atëherë mund të pezullohet sërish lëshimi i vërtetimeve të sponsorizimit për të gjitha klubet sportive që janë anëtare të FFK-së.

Kjo është anija më e madhe në botë në formë breshke që do të mbajë 60 mijë pasagjerë

Filmi “Nobody 2”, i mbushur me skena aksion

Arsyet pse kafeja mund t’ju bëjë të ndjeni të përziera

Nicole Kidman flet rrallëherë për vajzat: “Jam shumë pranë tyre, ndajmë gjithçka”

Doktorët bëjnë apel: Mos rrini në dush më shumë se 20 minuta!

Prindërit miliarderë të Nicola Peltz paditen për neglizhencë, ish-punonjësja kërkon 75,000 dollarë dëmshpërblim

Pronarja e një Fiat 500 zbulon një hapësirë sekrete brenda kabinës për ruajtjen e gjësendeve

Jennifer Lopez shqetëson fansat pas aksidentit në hundë, pak para AMA 2025

Dështimi i 21-të, konstituimi i Kuvendit nuk bëhet as këtë herë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati
-
Kulturë2 months ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur