Olimpiada Kulturore ka një histori mbi një shekull. Por çfarë është saktësisht, nga e ka origjinën dhe si ka evoluar?

Olimpiada Kulturore ka një histori të gjatë, filluar nga një vizion i Baroni Pierre de Coubertin në vitet 1890 për të rivendosur traditën e lashtë greke të festimeve katërvjeçare të atletikës dhe arteve. Këto festime, të njohura si Lojërat e Lashta, u mbajtën në Olimpia nga viti 776 para Krishtit deri në vitin 395 pas Krishtit, duke shërbyer si një platformë për të sjellë së bashku atletë, filozofë, studiues, poetë, muzikantë, skulptorë dhe udhëheqës të tjerë të artit dhe kulturës.

Coubertin, një edukator dhe historian francez, mendonte se ky bashkëveprim midis artit dhe sportit ishte “fryma e olimpizmit”, dhe në vitin 1894 ai themeloi Komitetin Olimpik Ndërkombëtar (IOC), duke çuar në organizimin e lojërave të para moderne në Athinë në vitin 1896. Megjithatë, vetëm në vitin 1912, në Stokholm, ëndrra e Coubertin për të bashkuar artin me atletikën u bë realitet me konkursin e artit në kuadër të Lojërave Olimpike. Ky ishte fillimi i Olimpiadës Kulturore si e njohur sot.

Në periudhën nga viti 1912 deri në vitin 1948, Olimpiada Kulturore përfshinte konkurse arti brenda Lojërave Olimpike, duke dhënë medalje në arkitekturë, letërsi, muzikë, pikturë dhe skulpturë për vepra të frymëzuara nga tema të lidhura me sportin. Megjithatë, me kalimin e kohës, formati i Olimpiadës Kulturore ka ndryshuar. Sot, ajo përfshin një sërë ngjarjesh kulturore që shkojnë paralelisht me Lojërat Olimpike, duke e bërë vendin pritës të shfaqet si një qendër kulturore dhe krijuese.

Në vitin 2012, Londra u shënua si një pikë kulmore për Olimpiadën Kulturore, duke shfaqur një ekstravagancë masive kulturore që shënoi një festë mbarëkombëtare të krijimtarisë, duke përfshirë mbi 170,000 ngjarje dhe mbi 40,000 artistë nga të gjitha anët e botës.

Në Francë, përgatitjet për Lojërat Olimpike të Parisit 2024 janë në kulmin e tyre, dhe përpara kësaj ngjarjeje të madhe, vendi është në një shfaqje të vërtetë të kombinimit të artit, kulturës dhe sportit. Muzeu i Luvrit, një nga institucionet më të njohura kulturore në botë, ka hapur dyert e tij për të pritur pjesëmarrësit në një mënyrë të re dhe unike. Programi “Vraponi në Luvër” ofron sesione të yoga-s dhe stërvitjes në ambientet e tij të mrekullueshme artistike. Duke e kombinuar artin e vjetër me aktivitetet e reja fizike, ky program ofron një përvojë të pazakontë për vizitorët.

Ndërkaq, në stadiumin e përkohshëm në Place de la Concorde, spektatorët kanë mundësinë të shijojnë shfaqje emocionuese të sporteve si skateboarding dhe breakdancing, duke sjellë një atmosferë tërheqëse dhe energjike në qendër të Parisit. Poashtu, Petit Palais po prezanton një ekspozitë të veçantë me titullin “Le corps en mouvement” (Trupi në lëvizje), duke sjellë në vëmendje lidhjen midis artit dhe sportit. Me 50 vepra të ndryshme artistike, ekspozita shfaq temat e lëvizjes dhe atletizmit nëpërmjet pikturës, skulpturës dhe arteve të tjera pamore.

Përtej kryeqytetit, bazilika e katedrales së Saint-Denis dhe Muzeu Regards de Provence në Marsejë ofrojnë ekspozita të veçanta që i fokusohen temave të sportit dhe artit. Në Saint-Denis, ekspozita “La Trêve” ofron një përvojë të pasur kulturore me portrete, afreske dhe kostume të frymëzuara nga historia e Lojërave Olimpike. Ndërsa në Marsejë, ekspozita “Surfing the wave” shpalos ndikimin e sërfit dhe sporteve të bordit në krijimin e artit bashkëkohor.

Këto ngjarje dhe ekspozita shërbejnë si shembuj i shumëllojshmërisë dhe pasurisë së kulturës dhe artit francez, duke përcjellë frymën e Lojërave Olimpike dhe bashkëndjenjes së artit dhe sportit në një harmoni të vërtetë kreative.

©️Përktheu dhe përshtati nga Euronews, Dionesa Ebibi

Në Akademinë e Shkencave janë mbajtur takime intensive të redaksive të “Enciklopedisë shqiptare”. Këto takime kanë qenë të organizuara sipas disiplinave në dy qytete, Tiranë dhe Prishtinë.

Përveç anëtarëve të redaksive të Tiranës, në këto takime kanë marrë pjesë edhe anëtarë të redaksive nga Prishtina. Qëllimi kryesor i këtyre takimeve është të shmangen përsëritjet dhe të arrihet në një fjalës themelorë të integruar për “Enciklopedinë shqiptare” deri më 25 maj. Edhe pse organizimi i redaksive është i ndarë, synohet që ajo të jetë një vepër unike, me një listë të përbashkët të njësive enciklopedike, shkruan Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Për të arritur këtë qëllim, është propozuar një fjalës i përbashkët, që lejon zbatimin e kufijve dhe pragjeve të përbashkët gjatë procesit të punës, pa ndikuar në parimin e territorialitetit.

Fjalësi i integruar do të përfshijë edhe listën e njësive enciklopedike të propozuara nga redaksia e trashëgimisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut, duke krijuar kështu një përfytyrim të plotë mbi përmbajtjen dhe raportet mes tyre.

Në përfundim, lista e integruar do të përbëhet prej jo më shumë se 10 mijë artikujsh, duke u përqendruar në thellimin e përmbajtjes dhe përzgjedhjen e saj për të reflektuar nevojat dhe interesat e lexuesve. Procesi i takimeve dhe diskutimeve midis redaksive do të vazhdojë deri më 25 maj 2024, ndërsa në muajin qershor do të kalojë nga fjalësi i integruar në fjalësin e stabilizuar./UBTNews/

Bashkia e Shkodrës njoftoi për fillimin e montimit të veprës më të madhe të artit në Shqipëri, skulpturën monumentale “Çelësi Shqiptar”. Fitues në Konkursin Ndërkombëtar “Art në Hapësirën Publike”, vepra e krijuar nga artisti shqiptar Alfred Mirashi, i njohur ndryshe si Milot, shpallur nga ish-Ministria e Kulturës, po vendoset në hyrjen e qytetit të Shkodrës.

Kjo skulpturë monumentale, me një peshë prej 17 tonë, po vendoset në hyrjen e qytetit, vepër kjo që është e përkushtuar të përforcojë identitetin dhe vlerat shqiptare nëpërmjet artit.

Vepra është pasqyrë e rrugës së autorit, i cili nga një shqiptar i larguar në fillim të viteve ’90, ka arritur të bëhet një artist me ndikim ndërkombëtar, me çmime të fituara në mbarë botën. “Çelësi Shqiptar”, përfaqëson hapjen e portave dhe shembjen e kufijve, simbolizuar nga një çelës i madh që shkëlqen në hijen e Rozafës shekullore, shkruan Agjencia Telegrafike Shqiptare.

“The Albanian Key, inspirohet nga Shqiponja, simboli i hyjnisë së krijimit, të natyrës dhe lirisë. Në të gjitha rrafshet e kuptimit dhe të shpjegimit, prirem të besoj dhe të dëshmoj se asnjë zotërues i qiellit dhe lartësisë nuk e rrok lirinë në përmasat e saj më të hyjshme se sa shqiponja, asnjë forcë shprehëse nuk mund të ngjitet aq lart ku ky shpend mitik ndan qiellin dhe lirinë me malet dhe njerëzit. Rrjedhimisht kjo vepër ka këtë shprehi, këtë shpjegim, këtë zbërthim, edhe pse arti në vetvete është ajo çfarë më arsye dhe perceptim artistik arrin të konceptojë dhe të kuptojë gjithkush”, përcjellet fjala e autorit nga Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Ky është një moment që shënon rikthimin e Milotit në atdhe, pas suksesit të dy veprave të mëparshme në Napoli dhe në Kinë. Skulptura pritet të jetë një pikë referimi për vizitorët, duke shpërndarë mesazhin e lirisë dhe mundësisë për të gjithë.

Prej kohësh, “Çelësi Shqiptar” ka qenë në një prej piacave më historike të Napolit, duke tërhequr qindra mijëra turistë të kërkuar nga përmasat e jashtëzakonshme dhe simbolizmi i punuar nga artisti me origjinë shqiptare. /UBTNews/

©️D.E

David Sanborn, legjenda e muzikës xhaz, ka ndërruar jetë në moshën 78-vjeçare, pas një beteje të gjatë me kancerin e prostatës. Ai lindi në Florida në vitin 1945 dhe u rrit në Misuri, duke përjetuar sfidat e një fëmijërie të prekur nga poliomieliti. Ai u përball me sfidat duke iu përkushtuar muzikës, duke filluar të luante saksofon për të forcuar gjoksin e tij, siç i sugjeroi një mjek. Sanborn përgjatë kohës që studioi muzikë, iu bashkua grupit Butterfield Blues Band dhe u shfaq në festivalin Woodstock me ta.

Sanborn hyri në skenën muzikore në vitet 1970 dhe shpejt u bë një figurë e rëndësishme. Ai u bë e njohur për bashkëpunimet e tij me artistë të tjerë të shquar, si David Bowie, Stevie Wonder, Elton John, BB King, dhe shumë të tjerë. Kontributi i tij në albumet e tyre dhe performancat e tij e bënë atë një emër të njohur në botën e muzikës.

Karriera e tij soliste ishte gjithashtu e shkëlqyer, me serinë e albumesh që përmbanin një përzierje të shkëlqyer të xhazit me R&B. Albumi i tij “Voyeur” nga viti 1981 ishte një sukses i jashtëzakonshëm komercial dhe artistik, duke fituar vende të para në listat e hitave.

Sanborn gjithashtu shquhej për punën e tij si ndihmës në sesione, duke kontribuar në regjistrime për artistë si Aretha Franklin, Rolling Stones dhe shumë të tjerë. Përveç kësaj, ai gjithashtu kishte një karrierë të suksesshme si kompozitor për film, duke punuar në serinë e filmave “Lethal Weapon” dhe duke bashkëpunuar me Jools Holland në programin televiziv “Night Music”. Albumet e tij solo vazhduan të tërhiqnin të ftuar yje, si Sting, Eric Clapton dhe Joss Stone, dhe ai mbajti një plan të qëndrueshëm publikimi deri në vitin 2015. Ai vazhdoi të bënte turne për një kohë të gjatë: në fillim të këtij viti ai vuajti nga frakturat e stresit në shtyllën kurrizore, duke e bërë atë të anulonte një sërë takimesh live.

Trashëgimia e David Sanborn do të vazhdojë të jetë e vlerësuar dhe e respektuar në botën e muzikës. Ndërsa ai ikën nga jeta, amatorët dhe profesionistët e muzikës do të mbajnë kujtimin e tij të mrekullueshëm dhe kontributin e tij të pakursyer në botën e artit./UBTNews/

©️ Përktheu nga Guardian: D.E