Lajmet

Studimi hedh poshtë një nga idetë kryesore për inteligjencën

Published

2 years ago

October 28, 2023

UBT news

Është një besim i përhapur se aftësia për të zgjidhur detyrat shpejt është një shenjë e inteligjencës së lartë, domethënë se rezultatet më të larta të inteligjencës shoqërohen me përpunim më të shpejtë të informacionit. Një nga pasojat e një mendimi të tillë është se njerëzit me aftësi më të ulëta njohëse shpesh quhen të ngadaltë.

Megjithatë, një studim i kryer në Gjermani dhe i botuar në revistën “Nature Communications” sfidoi këtë besim pasi tregoi se njerëzve me aftësi më të larta njohëse u duhet më shumë kohë për të zgjidhur detyra komplekse.

Studimi zbuloi gjithashtu se ekziston një lidhje midis aftësisë për zgjidhjen e problemeve dhe dallimeve në lidhjen e trurit dhe sinkronizimin midis lobeve frontale dhe parietale të trurit.

Së fundi, gjetjet sugjerojnë se ka një farë shkëmbimi midis shpejtësisë dhe saktësisë në proceset njohëse dhe theksojnë rëndësinë e të menduarit më të ngadaltë dhe më të mundimshëm për zgjidhjen e problemeve të vështira dhe marrjen e vendimeve më të mira.

Kritika e testeve të inteligjencës

Psikologët janë marrë me inteligjencën për më shumë se një shekull, por ata ende nuk kanë arritur një konsensus të qartë se çfarë është dhe si të matet më mirë. Për më tepër, disa madje vënë në dyshim vlefshmërinë e testeve të krijuara për ta matur atë.

Disa nga kundërshtimet kryesore ndaj testeve të standardizuara të inteligjencës përfshijnë:

Rëndësia: Disa kritikë vënë në dyshim nëse testet e IQ janë treguesit më të mirë të aftësisë për të përballuar në botën reale.

Besueshmëria: Është treguar se rezultatet e testit të IQ mund të kenë gabime dhe mund të ndryshojnë në varësi të ditës, kushteve të testimit dhe madje edhe marrëdhënies me testuesit. Megjithatë, psikologët theksojnë se testet e mira të inteligjencës janë ndër më të besueshmet në psikologji me një faktor 0.9 (në një shkallë nga 0 në 1). Ata besojnë se bëhet fjalë për cilësinë e analizave.

Paragjykimi: Që nga fillimet e testimit të IQ-së, kritikët i kanë rezistuar aplikimit të testeve për popullata të ndryshme nga ato për të cilat testet janë zhvilluar dhe standardizuar. Për shembull, Robert Sternberg, një psikolog amerikan i njohur për teoritë e tij mbi dashurinë, inteligjencën dhe krijimtarinë, tregoi se njohja varet nga kultura dhe se përkufizimet e sjelljes inteligjente në testet moderne të IQ kanë një paragjykim të nënkuptuar perëndimor.

Shpejtësia si masë konstante

Pavarësisht nga këto mosmarrëveshje, një ide rreth inteligjencës – që rezultatet më të mira në testet e inteligjencës lidhen me përpunimin më të shpejtë të informacionit ose “shpejtësinë mendore” – u shfaq shumë herët dhe ka vazhduar për një kohë shumë të gjatë, pjesërisht falë studimeve të shumta që e kanë mbështetur atë. Megjithatë, një studim i ri ka treguar se edhe kjo ide ka shumë të ngjarë të mos jetë plotësisht e saktë ose se ka përjashtime shumë domethënëse nga ky rregull.

Çfarë treguan rezultatet e studimit?

Studimi gjerman zbuloi se njerëzit me rezultate përgjithësisht më të larta në testet e inteligjencës kanë nevojë për më shumë kohë për të zgjidhur problemet komplekse, pasi ata kanë më pak gjasa të shpejtojnë në përfundime.

Një ekip shkencor nga Spitali Universitar Charité-Universitätsmedizin Berlin, një institucion prestigjioz që krenohet me më shumë se gjysmën e të gjithë fituesve gjermanë të çmimit Nobel në fiziologji ose mjekësi, ekzaminoi të dhënat nga 1.176 pjesëmarrës në Projektin Human Connectome, duke analizuar marrëdhënien midis rezultateve të inteligjencës dhe reagimit – koha në testin e arsyetimit të matricës Penn, i cili përbëhet nga një grup detyrash gjithnjë e më të vështira për përputhjen e modeleve.

Rezultatet treguan se njerëzit me rezultate më të larta të inteligjencës, nga njëra anë, i zgjidhnin më shpejt problemet e thjeshta, ndërsa nga ana tjetër, u duhej më shumë kohë për të zgjidhur detyra të vështira.

Autorët besojnë se ata shpenzuan më shumë kohë duke hulumtuar rregullat e fshehura në detyra përpara se të arrinin në zgjidhjen e duhur.

Lajmet

IKSHPK bën thirrje për kujdes nga temperaturat e larta, këto janë udhëzimet

Published

55 minutes ago

July 26, 2025

UBTnews

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike (IKSHPK) bën thirrje që sot qytetarët të kenë kujdes nga temperaturat e larta.

Nga IKSHPK ka dale sot me udhëzime për mbrojtje nga të nxehtit dhe temperaturat e larta, që pritet të arrijnë deri në 40 gradë.

“Vala e të nxehtit që po mbizotëron këto ditë mund të ndikojë negativisht në shëndetin dhe mirëqenien e qytetarëve, veçanërisht të grupeve të cenueshme. Periudhat e gjata me temperatura të larta gjatë ditës dhe natës krijojnë stres në trup dhe rrisin rrezikun e sëmundjeve apo vdekjeve nga ekspozimi ndaj nxehtësisë”, thuhet në njoftim.

Sipas IKSHPK-së, veprimet që duhet të ndërmerren për t’u mbrojtur janë: Qëndroni larg të nxehtit: Shmangni daljet dhe aktivitetet e rënda gjatë orëve më të nxehta. Qëndroni në hije dhe kaloni 2-3 orë në një vend të freskët.

“Mbajeni trupin të freskët dhe të hidratuar: Përdorni veshje të lehta (pambuku), bëni dush të freskët, lagni lëkurën dhe pini ujë rregullisht (1 gotë/orë – 2-3 litra/ditë). Mbajeni shtëpinë të freskët: Ajroseni gjatë natës kur jashtë është më freskët. Ditën mbyllni dritaret dhe përdorni perde për të penguar rrezet e diellit”, thuhet në njoftim.

Po ashtu IKSHPK bën thirrje për kujdes për grupet e cenueshme: Për të moshuarit mbi 65 vjeç: Kontaktoni rregullisht sidomos ata me sëmundje kronike, paaftësi apo që jetojnë vetëm.

Po ashtu për fëmijët: Mos i lini kurrë në automjete të parkuara. Shmangni ekspozimin në diell gjatë orëve më të nxehta (10:00–17:00).

Lajmet

Sot shënohet Dita memoriale e policëve të rënë në detyrë

Published

56 minutes ago

July 26, 2025

UBTnews

Nën përkujdesjen e ministrit në detyrë të Punëve të Brendshme Xhelal Sveçla dhe drejtorit të përgjithshëm të Policisë së Kosovës Gazmend Hoxha, sot do të mbahen një sërë aktivitetesh me rastin e Ditës memoriale e punonjësve policorë të rënë në krye të detyrës.

Më 11 gusht të vitit 2021, Qeveria e Kosovës kishte propozuar dhe miratuar që 26 korriku të shënohet si Dita e Policëve të rënë në krye të detyrës. Kjo ditë ishte shënuar për herë të parë në korrik të vitit 2022 dhe përkon me rënien heroike të Enver Zymerit 14 vjet më parë.

Agjenda e aktiviteteve:

08:00 – Vizita te familja e zyrtarit policor të rënë në kryerje të detyrës Muhamed Lika. (Familja e Lika – në Kaçanik. Pjesëmarrës drejtori i Përgjithshëm i Policisë Gazmend Hoxha dhe menaxhmenti i PK-së)

09:00 – Homazhe shtetërore. (Lapidari i Policëve të rënë – Drejtoria e Përgjithshme e Policisë. Pjesëmarrës personalitetet e larta shtetërore)

10:00 – Homazhe te varri i Heroit Afrim Bunjaku. (Samadrexhë, Vushtrri. Pjesëmarrës personalitetet e larta shtetërore)

10:15 – Vizitë në familjen e Heroit Afrim Bunjaku. (Samadrexhë, Vushtrri. Pjesëmarrës personalitetet e larta shtetërore)

10:45 – Homazhe te varri i Heroit Enver Zymeri. (Dubovc, Vushtrri. Pjesëmarrës personalitetet të larta shtetërore)

11:30 – Vizitë në familjen e Heroit Enver Zymeri. (Familja e Heroit Enver Zymeri– në Vushtrri. Pjesëmarrës personalitetet e larta shtetërore)

12:30 – Homazhe tek lapidari në vendin e rënies së Heroit Enver Zymeri. (Varage – Zubin Potok, pjesëmarrës: personalitetet e larta shtetërore)

Në shënim të 14-vjetorit të rënies së Hero Enver Zymeri dhe Ditës Memoriale të zyrtarëve policorë të rënë në krye të detyrës, do të organizohen aktivitete sportive që përfshijnë ecje, çiklizëm, vozitje me motorë dhe gara me kajak. Marshutat e ekipeve përfshijnë zona/komuna nga jugu drejt veriut të Kosovës, përmes vendit të rënies së Heroit Enver Zymeri, Varage-Zubin Potok.

17:00 – Ceremonia e pritjes së marshuesve në Qendrën për trajnim për kërkim-shpëtim “Berim”, Zubin Potok- Ujman.

Lajmet

Sot tentimi numër 53 në Kuvend

Published

57 minutes ago

July 26, 2025

UBTnews

Deputetët e zgjedhor do t’iu drejtohen sërish sot ulëseve të tyre në përpjekjen e radhës, e pesëdhjetë e treta, për të konstituuar legjislaturën e nëntë, të dalë nga zgjedhjet e 9 shkurtit.

Vazhdimi i radhës mbahet nga ora katërmbëdhjetë, për herë të parë në më pak se dyzetetetë orë pasi Gjykata Kushtetuese ka vendosur masë të përkohshme ndaj seancave të Kuvendit, që nga e diela 27 korrik deri më 8 gusht.

Kuvendi sipas kësaj mase të përkohshme do t’i konsumojë ditët e mbetura të afatit 30 ditorë, por nuk do të mund të merr asnjë vendim tjetër deri më 8 gusht. Kjo masë ndërlidhet me kërkesat e parashtruara nga PDK dhe LDK.

Kujtojmë, Lëvizja Vetëvendosje, Guxo e Alternativa në seancat e deritanishme kanë dështuar të sigurojnë votat për kryetar të Kuvendit.

Lajmet

Arrest shtëpiak ndaj katër të pandehurve për keqpërdorim të pozitës zyrtare në Gjakovë

Published

18 hours ago

July 25, 2025

UBTnews

Gjykata Themelore në Gjakovë ka caktuar masën e arrestit shtëpiak në kohëzgjatje prej një (1) muaji ndaj të pandehurve A.B., E.B., A.L. dhe A.K., shtetas të Republikës së Kosovës, për shkak të dyshimit të bazuar se kanë kryer veprën penale “’Keqpërdorim i pozitës apo autoritetit zyrtare”.

Sipas kërkesës, gjatë viteve 2018 dhe 2019, ekziston dyshimi i bazuar se të pandehurit A.B., Drejtor i Drejtorisë për Urbanizëm dhe Mbrojtje të Mjedisit, dhe E.B., Udhëheqëse e Sektorit Urbanistik në Komunën e Gjakovës, duke shfrytëzuar pozitën zyrtare dhe në bashkëkryerje, me dashje dhe në kundërshtim me interesin publik, kanë lëshuar pëlqime për parcelim të paligjshëm të pronave publike në dobi të palëve të treta A.L., M.Ll. dhe Sh.B., duke u mundësuar këtyre bartjen e pronës publike në emër të tyre dhe duke dëmtuar pasurinë e Komunës së Gjakovës dhe KBI-së në Gjakovë.

Po ashtu, ekziston dyshimi se gjatë vitit 2019, A.L., Drejtoreshë për Kadastër, Gjeodezi dhe Pronë, dhe A.K., jurist, kanë tejkaluar kompetencat duke miratuar regjistrime të reja të parcelave në kundërshtim me ligjin për kadastër dhe atë për të drejtat e pronës së paluajtshme, duke i bartur në mënyrë të kundërligjshme parcela dhe objekte në emër të palëve A.L., M.Ll. dhe Sh.B., duke dëmtuar interesin publik dhe pronën e institucioneve publike.

“Me këto veprime të gjithë të pandehurit dyshohen se kanë kryer veprën penale të keqpërdorimit të pozitës apo autoritetit zyrtar, në bashkëkryerje”, thuhet në njoftim.

Në këtë procedurë Prokuroria Themelore e Gjakovës, ka kërkuar caktimin e masës së paraburgimit ndaj të pandehurve por gjyqtari i procedurës paraprake, Sulltan Dobraj, ka vlerësuar se në këtë fazë të procedurës penale masa e arrestit shtëpiak është e mjaftueshme për të siguruar praninë e katër personave të pandehur, të parandalojë përsëritjen e veprës penale dhe të sigurojë zbatimin e suksesshëm të procedurës penale.

Të pandehurit do të mbahen në arrest shtëpiak në kohëzgjatje prej një muaji, i cili do të llogaritet prej kohës së arrestimit më 23 korrik 2025 dhe do të zgjasë deri më 23 gusht 2025.