Lajmet

Studimi hedh poshtë një nga idetë kryesore për inteligjencën

Published

2 years ago

October 28, 2023

UBT news

Është një besim i përhapur se aftësia për të zgjidhur detyrat shpejt është një shenjë e inteligjencës së lartë, domethënë se rezultatet më të larta të inteligjencës shoqërohen me përpunim më të shpejtë të informacionit. Një nga pasojat e një mendimi të tillë është se njerëzit me aftësi më të ulëta njohëse shpesh quhen të ngadaltë.

Megjithatë, një studim i kryer në Gjermani dhe i botuar në revistën “Nature Communications” sfidoi këtë besim pasi tregoi se njerëzve me aftësi më të larta njohëse u duhet më shumë kohë për të zgjidhur detyra komplekse.

Studimi zbuloi gjithashtu se ekziston një lidhje midis aftësisë për zgjidhjen e problemeve dhe dallimeve në lidhjen e trurit dhe sinkronizimin midis lobeve frontale dhe parietale të trurit.

Së fundi, gjetjet sugjerojnë se ka një farë shkëmbimi midis shpejtësisë dhe saktësisë në proceset njohëse dhe theksojnë rëndësinë e të menduarit më të ngadaltë dhe më të mundimshëm për zgjidhjen e problemeve të vështira dhe marrjen e vendimeve më të mira.

Kritika e testeve të inteligjencës

Psikologët janë marrë me inteligjencën për më shumë se një shekull, por ata ende nuk kanë arritur një konsensus të qartë se çfarë është dhe si të matet më mirë. Për më tepër, disa madje vënë në dyshim vlefshmërinë e testeve të krijuara për ta matur atë.

Disa nga kundërshtimet kryesore ndaj testeve të standardizuara të inteligjencës përfshijnë:

Rëndësia: Disa kritikë vënë në dyshim nëse testet e IQ janë treguesit më të mirë të aftësisë për të përballuar në botën reale.

Besueshmëria: Është treguar se rezultatet e testit të IQ mund të kenë gabime dhe mund të ndryshojnë në varësi të ditës, kushteve të testimit dhe madje edhe marrëdhënies me testuesit. Megjithatë, psikologët theksojnë se testet e mira të inteligjencës janë ndër më të besueshmet në psikologji me një faktor 0.9 (në një shkallë nga 0 në 1). Ata besojnë se bëhet fjalë për cilësinë e analizave.

Paragjykimi: Që nga fillimet e testimit të IQ-së, kritikët i kanë rezistuar aplikimit të testeve për popullata të ndryshme nga ato për të cilat testet janë zhvilluar dhe standardizuar. Për shembull, Robert Sternberg, një psikolog amerikan i njohur për teoritë e tij mbi dashurinë, inteligjencën dhe krijimtarinë, tregoi se njohja varet nga kultura dhe se përkufizimet e sjelljes inteligjente në testet moderne të IQ kanë një paragjykim të nënkuptuar perëndimor.

Shpejtësia si masë konstante

Pavarësisht nga këto mosmarrëveshje, një ide rreth inteligjencës – që rezultatet më të mira në testet e inteligjencës lidhen me përpunimin më të shpejtë të informacionit ose “shpejtësinë mendore” – u shfaq shumë herët dhe ka vazhduar për një kohë shumë të gjatë, pjesërisht falë studimeve të shumta që e kanë mbështetur atë. Megjithatë, një studim i ri ka treguar se edhe kjo ide ka shumë të ngjarë të mos jetë plotësisht e saktë ose se ka përjashtime shumë domethënëse nga ky rregull.

Çfarë treguan rezultatet e studimit?

Studimi gjerman zbuloi se njerëzit me rezultate përgjithësisht më të larta në testet e inteligjencës kanë nevojë për më shumë kohë për të zgjidhur problemet komplekse, pasi ata kanë më pak gjasa të shpejtojnë në përfundime.

Një ekip shkencor nga Spitali Universitar Charité-Universitätsmedizin Berlin, një institucion prestigjioz që krenohet me më shumë se gjysmën e të gjithë fituesve gjermanë të çmimit Nobel në fiziologji ose mjekësi, ekzaminoi të dhënat nga 1.176 pjesëmarrës në Projektin Human Connectome, duke analizuar marrëdhënien midis rezultateve të inteligjencës dhe reagimit – koha në testin e arsyetimit të matricës Penn, i cili përbëhet nga një grup detyrash gjithnjë e më të vështira për përputhjen e modeleve.

Rezultatet treguan se njerëzit me rezultate më të larta të inteligjencës, nga njëra anë, i zgjidhnin më shpejt problemet e thjeshta, ndërsa nga ana tjetër, u duhej më shumë kohë për të zgjidhur detyra të vështira.

Autorët besojnë se ata shpenzuan më shumë kohë duke hulumtuar rregullat e fshehura në detyra përpara se të arrinin në zgjidhjen e duhur.

Lajmet

Zhegrova ftohet për ndeshjen ndaj Dortmundit

Published

1 hour ago

September 16, 2025

UBT News

Edon Zhegrova është ftuar nga trajneri i Juventusit, Igor Tudor, për ndeshjen ndaj Borussia Dortmundit.

Juve sonte nga ora 21:00 e pret Dortmundin në kuadër të xhiros së parë të fazës së ligës së Ligës së Kampionëve.

Edhe pse trajneri Tudor ditë më parë deklaroi se Zhegrova nuk do të luaj ndaj Dortmundit ai ka vendosur që ta ftojë reprezentuesin e Kosovës. Zhegrova mund të debutoj për “Zonjën e Vjetër”.

26-vjeçari nuk luajti xhiron e kaluar në Serie A në derbin që e fitoi Juventusi 4:3 ndaj Interit.

Zhegrova u transferua te Juve nga Lille për afro 16 milionë euro në ditën e fundit të afatit kalimtar veror, por nuk ka luajtur prej 14 dhjetorit të vitit të kaluar./S.K/EO/

Aktualitet

UBT hap thirrjen për dorëzimin e abstrakteve për Konferencën Ndërkombëtare për Modë dhe për Dizajn të Integruar

Published

2 hours ago

September 16, 2025

Driton Iseni

UBT ka nisur pranimin e abstrakteve për dy prej konferencave më atraktive dhe bashkëkohore që zhvillohen në kuadër të Konferencës së 14-të Ndërkombëtare të UBT-së për Biznes, Teknologji dhe Inovacion:

Të dyja konferencat janë peer-reviewed dhe ofrojnë një platformë shkencore e profesionale ku akademikë, studiues, studentë të programeve master e doktorale, si dhe ekspertë të industrisë, ndajnë njohuri dhe ide mbi zhvillimet më të fundit.

Datat kryesore:

Dorëzimi i abstrakteve: deri më 10 tetor 2025

Njoftimi për pranim: më 17 tetor 2025

Rishikimi shkencor (peer-reviewed): më 17 tetor 2025

Afati i hershëm i regjistrimit: deri më 17 tetor 2025

Afati i vonuar i regjistrimit: deri më 20 tetor 2025

Dorëzimi i punimit të plotë: deri më 14 nëntor 2025

Tema qendrore e këtij viti është “Resilience and Sustainability”, duke trajtuar mënyrat se si moda dhe dizajni ndërveprojnë me teknologjinë, kulturën, politikën dhe sfidat globale.

Fushat kryesore të IC-FAS (Fashion):

Fashion Activism dhe ndikimi i tij në politikë
Moda dhe Teknologjia
Dizajni i Modës dhe Edukimi
Vetëdija sociale në industrinë e modës
Nga ambicia në veprim (Ambition to Action)

Fushat kryesore të IC-ID (Integrated Design):

Ndërthurja e dizajnit grafik, teknologjisë dhe kulturës
Roli i teknologjisë në dizajn
AI, AR/VR dhe ndikimi i tyre në praktikat e dizajnit
Të ardhmen e branding dhe identitetit vizual
Moda në epokën e AI, identitetet virtuale dhe kriza klimatike
Dizajn i interierit të integruar me AI
Metaverse dhe hapësira virtuale
Materiale të zgjuara dhe hapësira reaguese
Dizajn qarkullues dhe i qëndrueshëm

Dorëzimi i punimeve: Punimet duhet të jenë origjinale, të papublikuara dhe jo në shqyrtim diku tjetër. Gjatësia maksimale është 6 faqe dhe punimet që nuk i përmbushin kriteret e formatimit nuk do të merren në konsideratë.

Lajmet

Zyrtare: Loja Shqipëri-Serbi luhet në Leskovc

Published

2 hours ago

September 16, 2025

UBT News

Zyrtarisht, më datë 11 tetor, ndeshja Serbia-Shqipëria, nuk do të luhet në Beograd në stadiumin “Rajko Mitiq”, sepse shtëpia e futbollit evropian UEFA, ka vendosur që kjo lojë të luhet në Leskovc në stadiumin “Duboçica”.

Fillimisht, kjo sfidë ishte planifikuar të zhvillohej në “Rajko Mitiq” në kryeqytetin serb, por për arsye organizative dhe të sigurisë, autoritetet kanë vendosur ndryshimin e stadiumit.

Kjo konsiderohet një nga ndeshjet më të rëndësishme jo vetëm për kualifikueset e Botërorit, por gjithashtu edhe për historinë.

Në vitin 2014, Shqipëria luante një ndeshje të madhe në Serbi, teksa ëndrra për një vend në Europianin e Francës sapo kishte nisur.

Kuqezinjtë përballeshin jo vetëm me skuadrën serbe, por me terrorin serb, me tifozerinë e cila në çdo moment bënte thirrje për vdekjen e shqiptarëve, apo edhe me vendimet për të mos lejuar jo vetëm tifozët shqiptarë, por as flamurin kuqezi në stadium. /S.K/EO/

Aktualitet

UBT në hap me zhvillimin e qëndrueshëm në sektorin e ushqimit dhe agrikulturës

Published

3 hours ago

September 16, 2025

Driton Iseni

Prof. Dr. Emine Daci Zejnullahi, profesoreshë në Fakultetin e Shkencave të Ushqimit me Bioteknologji dhe në Fakultetin e Inxhinierisë së Agrikulturës dhe Mjedisit, në UBT, ka nënshkruar kontratën për zbatimin e projektit shkencor: “Përdorimi i mbetjeve agro-industriale të patates për zhvillimin e produkteve bioteknologjike të qëndrueshme në VIPA CHIPS – Zgjidhje për ekonomi qarkore dhe qëndrueshmëri industriale”, i financuar nga MAShTI në kuadër të projekteve shkencore 2025.

Ky projekt synon të mbështesë sektorin privat në menaxhimin e mbetjeve të industrisë ushqimore, duke i kthyer ato në produkte finale me vlerë, si dhe duke reduktuar ndikimin negativ në mjedis dhe duke sjellë përfitime ekonomike e sociale.

Zbatimi i projektit do të bëhet me përfshirjen e profesorëve të tjerë të departamentit dhe studentëve të nivelit Master, duke kontribuar në ngritjen e kapaciteteve kërkimore dhe në zhvillimin e qëndrueshëm të sektorit.