Kuriozitete

Studimi: Edhe infektimi i lehtë me COVID-19 mund të shkaktojë tkurrje dhe plakje të trurit

COVID-19 sjell një “rënie më të madhe të aftësive konjitive”.

Published

on

Edhe një sëmundje me simptoma të lehta të COVID-it mund të shkaktojë një humbje të materies së trurit të barabartë me një dekadë plakje, sipas versionit paraprak të një studimi të ri të botuar në Nature në fillim të javës.

Sëmundja me COVID-19 sjell një “rënie më të madhe të aftësive konjitive” krahasuar me njerëzit që nuk janë sëmurë kurrë me COVID.

Studimi ofron edhe prova të tjera për efektet e COVID në të gjithë trupin e njeriut, disa prej të cilave mund të kenë pasoja të përhershme në shëndetin e pacientit.

Të dhënat e plota

Studimi i cili përfshiu 785 vullnetarë të moshës 51 deri në 81 vjeç, u krye në bashkëpunim me U.K. Biobank – një nismë për të regjistruar informacione shëndetësore për gjysmë milioni banorë në Mbretërinë e Bashkuar. Studiuesit krahasuan dy skanime me rezonancë magnetike (MRI) të trurit të secilit pacient, të kryera me 38 muaj diferencë. Skanimi i parë ishte kryer përpara fillimit të pandemisë. Në periudhën mes dy skanimeve, 401 prej vullnetarëve rezultuan pozitivë me COVID, duke shërbyer kështu si një grup kontrolli për të studiuar efektet e koronavirusit në tru.

Në rrethana normale, njerëzit humbasin rreth 0.2% deri në 0.3% të materies së trurit të tyre çdo vit për shkak të plakjes. Megjithatë, studimi zbuloi se pacientët që kaluan COVID patën një humbje shtesë të materies së trurit, e cila varionte nga 0.2% deri në 2% të madhësisë së trurit të tyre përgjatë tre viteve midis dy skanimeve MRI. Në rastin më të keq, kjo është një humbje e barabartë me tkurrjen që do të kishte truri pas 10 viteve.

Vetëm 15 nga vullnetarët që rezultuan pozitivë me COVID u shtruan në spital për shkak të pasojave të virusit, gjë që do të thotë se edhe rastet me simptoma të lehta sollën humbje të dukshme të materies së trurit.

Studiuesit zbuluan gjithashtu dëmtime në zonat e trurit që janë përgjegjëse për nuhatjen, gjë që mund të ndihmojë për të shpjeguar një nga simptomat të raportuara më shpesh të COVID: humbjen e nuhatjes dhe të shijes.

Çfarë thonë ekspertët?

“Kjo është një provë mjaft bindëse se diçka ndryshon në trurin e këtij grupi njerëzish që kanë kaluar COVID-in”, tha për New York Times Dr. Serena Spudich nga Shkolla e Mjekësisë e Yale, e cila nuk ishte e përfshirë në studim.

Pavarësisht se njihet kryesisht si një sëmundje respiratore, COVID sulmon edhe disa pjesë të tjera të trupit të njeriut, përveç mushkërive. Një studim në fund të vitit të kaluar zbuloi se koronavirusi mund të sulmojë drejtpërdrejt qelizat dhjamore, duke shpjeguar kështu arsyen pse pacientët mbipeshë dhe obezë kanë qenë më të rrezikuar ndaj simptomave të rënda të COVID-it.

Pacientët me COVID-19 mund të vuajnë nga një shumëllojshmëri gjendjesh kronike edhe disa muaj pasi janë testuar si pozitiv, duke përfshirë depresionin, humbjen e flokëve dhe lodhjen. COVID gjithashtu është lidhur me një shkallë më të lartë të sëmundjeve kardiovaskulare dhe infarkteve kardiake. Edhe sëmundja me simptoma të lehta duket se shkakton raste të “COVID-it të gjatë”, duke kontribuar në një fenomen të shëndetit publik që kërcënon të mbajë varur ekonominë edhe pas mbarimit të pandemisë.

Megjithatë, shkencëtarët paralajmëruan se reduktimi i materies së trurit nuk duhet lidhur me humbjen e aftësive konjitive. Spudich tha për Bloomberg, “Ne jemi me fat që kemi një organ që vetëshërohet si truri, i cili është i aftë të funksionojë edhe pas shumë sulmeve të mundshme, pa pasur ndonjë dëmtim”.

Nevojiten akoma më shumë studime për të përcaktuar nëse efekti i COVID në tkurrjen e trurit të njeriut është i përhershëm. Siç tha neuroshkencëtarja Gwenaëlle Douaud, një nga autoret e studimit, “Truri është ‘plastik’ dhe mund të vetëshërohet “./ Future

Burimi: Revista Monitor

Kuriozitete

Teleskopi gjen shenja jete në planetin e largët

Published

on

Shkencëtarët kanë gjetur prova të reja, por paraprake, se një botë e largët që rrotullohet rreth një ylli tjetër mund të jetë shtëpia e jetës.

Një ekip i Kembrixhit që studion atmosferën e planetit të quajtur K2-18b ka zbuluar shenja të molekulave që në Tokë prodhohen nga organizma të thjeshtë.

Rezultatet janë pikasur nga teleskopi hapësinor James Webb i NASA-s, por ekipi dhe astronomët e pavarur theksojnë se nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar këtë gjë.

Studiuesi, Prof Nikku Madhusudhan, tha në laboratorin e tij në Institutin e Astronomisë të Universitetit të Kembrixhit se shpreson të marrë provat kryesore.

“Kjo është prova më e fortë. Ende që ka gjasa të ketë jetë atje. Mund të them realisht se ne mund ta konfirmojmë këtë sinjal brenda dy vitesh”.

K2-18b është dy herë e gjysmë më i madh se Toka dhe është shtatëqind trilionë milje larg nesh.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Studimi: Fëmijët e dytë kanë më shumë gjasa të shfaqin probleme sjelljeje

Published

on

Një studim nga MIT zbuloi se fëmijët e dytë të familjes – veçanërisht djemtë kanë më shumë gjasa të shfaqin sjellje problematike krahasuar me vëllezërit apo motrat më të mëdha.

Duke analizuar të dhëna nga familje në SHBA dhe Danimarkë, studiuesit zbuluan se djemtë e lindur të dytë kanë 20% deri në 40% më shumë gjasa të kenë probleme në shkollë apo me ligjin.

Një nga arsyet mund të jetë fakti që fëmijët e parë përfitojnë vëmendje të plotë nga prindërit dhe kanë si shembull modele më të pjekura, ndërsa fëmijët e dytë shpesh marrin si shembull vëllezërit e motrat e tyre që janë ende duke u zhvilluar.

Megjithatë, kjo nuk është një rregull që vlen për të gjithë, pasi sjellja ndikohet edhe nga mënyra e rritjes, dinamika familjare dhe personaliteti i fëmijës.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Diamanti blu ne ankand/ Guri i çmuar, pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë

Published

on

Një diamant blu i rrallë nga Golconda mbi 23 karat do të dalë në ankand në Christie’s.

Guri i çmuar dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit ëdhe është diamanti blu më i rëndësishëm që është nxjerrë ndonjëherë në ankand.


Diamanti u zbulua në minierat legjendare Golconda në Indinë jug-qendrore, e njohur për prodhimin e disa prej diamanteve më të famshëm në botë, duke përfshirë Diamantin Hope.

Ajo që është unike është se guri nuk ka ndryshuar në më shumë se 100 vjet, 23.24 karat dhe nuk ka ndryshuar formë, peshë apo madhësi.

Grui i çmuar ishte një pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë dhe dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit.  Diamantet Golconda janë gurët më të mirë transparentë dhe të rrallë në botë.

Shitja pritet të shënojë një rekord. Vlerësimet shkojnë nga 35 deri në 50 milionë dollarë.

Me 45,52 karat, Diamanti Hope është diamanti më i madh blu që është zbuluar ndonjëherë.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Ekspertët sugjerojnë tri lloje ushqimesh që do të na ndihmojnë të jetojmë më gjatë

Published

on

Një ekspert u ka kërkuar njerëzve që të hanë “të paktën” tre lloje ushqimesh në ditë për të jetuar më gjatë. Këshilla bazohet në dietat e njerëzve që jetojnë në Zonat Blu, zona të botës me nivele më të ulëta të sëmundjeve kronike dhe jetëgjatësi më të gjatë.

Pesë Zonat Blu origjinale të identifikuara nga studiuesit janë Okinawa në Japoni, Sardenja në Itali, Gadishulli Nicoya në Kosta Rika, Ikaria në Greqi dhe Loma Linda në Kaliforni. Dietat në secilën zonë ndryshojnë, ka disa ngjashmëri që ekspertët besojnë se kontribuojnë në jetëgjatësinë e popullatës. Kjo përfshin ngrënien e “ushqimeve të shëndetshme, të pasura me lëndë ushqyese dhe fibra”, të tilla si bimë, bishtajore dhe yndyrna të shëndetshme, duke minimizuar marrjen e sheqerit dhe ushqimet e përpunuara.

Në një fragment nga libri i recetave të Dan Buettner “The Blue Zones Kitchen”, i shpërndarë në faqen e internetit BlueZones.com, ai shpjegon mënyrën se si hanë ata që kanë kohë të gjatë.

“Asnjë nga njëqindvjeçarët e Zonës Blu që kam takuar nuk është përpjekur të jetojë deri në 100,” thotë ai. “Askush nuk ka thënë në moshën 50-vjeçare, “E dini çfarë, unë do të vendos veten në këtë dietë jetëgjatësi dhe do të jetoj edhe 50 vjet të tjera! Ata nuk numërojnë kalori, nuk marrin vitamina, peshojnë gram proteina, madje as lexojnë etiketa. Ata nuk kufizojnë marrjen e ushqimit, të gjithë festojnë me ushqim.”

Ndër udhëzimet është një listë me “ushqime super blu”. Dan rekomandoi të hani “të paktën” tre nga këto në ditë për t’u siguruar që po merrni shumë ushqime ushqyese:

Fasule – të gjitha llojet: fasule të zeza, fasule pinto, fasule garbanzo, bizele syzeza, thjerrëza

Perimet jeshile – spinaqi, lakra jeshile, chard, majat e panxharit, majat e kopër

Patate të ëmbla

Arra – të gjitha llojet: bajame, kikirikë, arra, fara luledielli, arra braziliane, shqeme

Vaji i ullirit – jeshil, ekstra i virgjër është zakonisht më i miri (vini re se vaji i ullirit prishet shpejt, kështu që blini jo më shumë se furnizim për një muaj në të njëjtën kohë)

Tërshëra – Tërshëra irlandeze është më e mira, e gatuar ngadalë ose e prerë në feta

Elbi – në supa, si drithëra e nxehtë ose bluar për bukë

Fruta – të gjitha llojet

Çajra jeshilë ose bimorë

Shafran i Indisë – si erëz ose çaj.

“Rezultatet e marra përfaqësojnë një studim afatgjatë, statistikor dhe shkencërisht të shëndoshë. Ne kishim nevojë për informacion që nuk ishte thjesht anekdotik ose i bazuar në intervista, vizita në kuzhinë ose vakte të përbashkëta me njëqindvjeçarë individualë,” tha Buehner.

Continue Reading

Të kërkuara