Një këshillë që vjen nga të moshuarit – “mendoni pozitivisht” – tani mbështetet edhe nga shkenca. Një studim i ri i publikuar nga Times of India tregon se mendimet e vazhdueshme negative mund të dëmtojnë seriozisht shëndetin mendor dhe aftësitë njohëse te të rriturit më të moshuar.

Studiuesit në Wuhan të Kinës analizuan 424 persona mbi 60 vjeç dhe zbuluan një lidhje të fortë mes mendimeve të përsëritura negative dhe performancës më të dobët në testet e kujtesës, vëmendjes dhe arsyetimit. Vlerësimet u kryen me pyetësorin RNT dhe metodën Montreal Assessment Scale, duke treguar se ata që kishin më shumë mendime negative, shfaqnin funksione njohëse dukshëm më të dobëta.

Ky rezultat mbeti i pandryshuar edhe kur u morën parasysh faktorë si mosha, arsimi, të ardhurat apo sëmundjet kronike.

Sipas studiuesve, grupmosha 60–79 ishte më e prekura, tek të moshuarit mbi 80 vjeç ose tek ata me arsim të ulët, ndikimi ishte më i dobët.

Ky nuk është studimi i vetëm që arrin në këtë përfundim, kërkime të ngjashme në Universitetin e Kalifornisë dhe në Universitetin e Barcelonës kanë dalë me rezultate të njëjta. Shkencëtarët shpjegojnë se mendimet negative shkaktojnë stres afatgjatë, rritje të kortizolit, inflamacion dhe tension të lartë gjaku – faktorë që, me kalimin e kohës, dëmtojnë trurin.

Përveç kësaj, ndryshimet biologjike, edukimi dhe mosha përforcojnë efektet negative.

Ekspertët theksojnë rëndësinë e masave parandaluese: kontrolle të rregullta shëndetësore, terapi për menaxhimin e stresit, gjumë të mirë, aktivitet fizik, përfshirje në shoqëri dhe ushqim të shëndetshëm. Po aq e rëndësishme është nxitja e mendimeve pozitive.

Studimi kinez ka kufizime: mungesë të pjesëmarrësve nga kultura të ndryshme e vështirësi në raportimin e saktë të mendimeve negative.

Studiuesit sugjerojnë se duhen të dhëna afatgjata për të kuptuar më qartë si mendimet ndikojnë në funksionin njohës me kalimin e viteve.

Sa pushim është saktësisht “i mjaftueshëm”? Shkenca e ka dhënë një përgjigje të saktë: 42 për qind.

Kjo është pjesa e kohës që trupi dhe truri ynë kanë nevojë të kalojmë në pushim – rreth 10 orë nga çdo 24.

Nuk ka rëndësi nëse i plotësoni çdo ditë; rëndësi ka mesatarja gjatë javës, muajit apo edhe periudhave më të gjata.

Ndoshta mendoni: “42%? Është e pamundur, nuk kam aq kohë!”

Por e vërteta është se, nëse nuk ia jepni trupit pushimin e nevojshëm, atëherë “42 përqindëshi” do t’jua marrë vetë: me sëmundje, lodhje ekstreme apo rraskapitje që ju detyrojnë të ndaloni.

A ju ka ndodhur ndonjëherë të sëmureni sapo keni përfunduar një projekt të madh?

Apo të flini nga 12 deri në 14 orë ditët e para të pushimeve? Ndoshta edhe të përfundoni në spital pas një periudhe stresi të gjatë?

Këto janë shembuj të qartë se stresi ndikon realisht në çdo sistem të trupit: imunitar, tretës, hormonal. Për t’i mbajtur këto në ekuilibër, biologjia jonë ka nevojë për pushim të qëndrueshëm.

Pra, pushimi nuk është luks, por kusht biologjik. Nëse nuk e plotësoni, trupi do t’ju detyrojë ta bëni, shpesh në mënyrat më të pakëndshme.

Përgatiti: A.Z. /’UBT News/

Rivaliteti midis vëllezërve dhe motrave është dukuri e zakonshme në familjet me shumë fëmijë. Ndërsa fëmijët rriten, konkurrojnë me njëri-tjetrin për vëmendjen prindërore dhe një ndjenjë drejtësie.

Nëse një fëmijë ndihet i lënë pas dore ose nuk trajtohet në mënyrë të barabartë, çon në konflikt e xhelozi në marrëdhënie me njërin prej tyre. Para ardhjes së një fëmije më të vogël, fëmija më i madh ishte qendra e vëmendjes prindërore.

Nevojat plotësoheshin shpejt e nuk kishte nevojë të ndante lodrat me askënd. Me ardhjen e një vëllai ose motre, situata ndryshon, prindërit tani duhet ta shpërndajnë vëmendjen e tyre midis të dy fëmijëve, gjë që mund të shkaktojë ndjenja xhelozie tek fëmija më i madh.

Ndërsa fëmijët rriten, rivaliteti manifestohet përmes konkurrencës për lodra dhe aktivitete, dhe rezistencës së fëmijëve më të vegjël ndaj të moshuarve që u imponojnë rregulla.

Ja si të reagoni

Njohja e hershme e konfliktit të mundshëm parandalon përshkallëzimin dhe mbajtja e qetësisë së prindërve i mëson fëmijët të bëjnë të njëjtën gjë. Çdo fëmijë ka nevoja të ndryshme. Në vend të shpërblimeve, ofroni një qasje dhe vëmendje individuale që i përshtatet.

Fëmijët i përjetojnë frustrimet pa aftësinë verbale për t’i shprehur ato. Është e rëndësishme të ndiejmë ndjenjat e tyre e t’i dëgjojmë, kjo ndihmon me qetësinë emocionale.

Ndonjëherë është më mirë të injoroni mosmarrëveshjet fillestare, në këtë mënyrë nuk e shpërbleni sjelljen e keqe me vëmendje dhe fëmijët zhvillojnë aftësinë për të zgjidhur konfliktet vetë.

Kur emocionet të jenë qetësuar, dëgjoni të dyja palët, inkurajojini fjali si “Ndihem”, pa ndjenjë faji dhe ftojini ato të sugjerojnë vetë zgjidhje.

Konfliktet janë mundësi për fëmijët të mësojnë të negociojnë, të bëjnë kompromis dhe të kuptojnë nevojat e të tjerëve. Në këtë mënyrë, zhvillojnë aftësi të qëndrueshme për marrëdhëniet ndërpersonale dhe situatat e ardhshme.