Shëndet

Studimet e fundit: Mos e teproni me mishin e kuq!

Published

on

Mishi i kuq, është i shëndetshëm apo helm? Përgjigjja mund të jetë “të dyja”.

Konsumi i tepërt i mishit të kuq është lidhur me sëmundje serioze dhe vdekje të parakohshme.

Por, a është fjala për çdo lloj mishi të kuq dhe cila është sasia që quhet e tepërt?

Mishi i bagëtisë apo mishi i gjahut është produkt ushqimor që ka rezultuar vendimtar në evoluimin e njeriut. Nga pikëpamja ushqyese është i çmuar se përmban proteina me vlerë të lartë biologjike, hekur me biodisponibilitetin më të lartë dhe një sërë elementesh tjera ushqyese që i nevojiten njeriut. Anemia është një ndër sëmundjet më të përhapura, sidomos në moshat e vogla. Miliona vdekje fëmijësh parandalohen në botë nëse merren masa për të plotësuar hekurin në dietë, dhe mishi i kuq është burimi më i mirë dhe më efikas i tij.

Mishi i kuq, në aspektin antropologjik është një nga ushqimet më të përshtatshme për njeriun. Pse sot mishi i kuq gjendet nën akuzë dhe shihet si një kërcënim për njeriun?

Sasia

Paraardhësit tanë kanë kaluar jetën në kërkim të mundimshëm të ushqimit. Kanë shpenzuar energji të shumta për të siguruar ushqimin që gjente në territorin përreth tij. Këtu bënte pjesë edhe gjahu, i cili ishte trofe e një lufte të gjatë. Mishi ka qenë luks për njeriun deri pak dekada më parë. Sot mishi i kuq konsumohet pothuajse çdo ditë. Që të përmbushet kjo kërkesë “maniake” e njeriut të sotëm, industritë ushqimore kanë siguruar prodhimin intensiv të kafshëve, që kalojnë jetën të izoluara nga natyra, të ushqyera me koncentrat drithërash dhe aspak jeshillëk, të trajtuara me antibiotikë dhe hormone rritje, dhe të kryqëzuara gjenetikisht për të arritur masë trupore maksimale.

Cilësia

Nëse i hedhim sytë pas, konstatojmë se mishi që përftohej deri disa dekada rritej në aq kohë sa i kish përcaktuar natyra, me ushqim të gjelbër, duke kullotur i lirë e jetuar në harmoni me klimën e natyrën. Këto kafshë kanë profil yndyrash ndryshe nga kafshët që rriten në regjim stallor. Ato përmbajnë yndyra esenciale më tepër se të dytat, faktor ky i rëndësishëm në sëmundjet kardiake, metabolike e tumorale.

Kafshët e prodhimit intensiv trajtohen me antibiotikë, fakt ky që mendohet të jetë përgjegjës për rezistencën ndaj antibiotikëve dhe transformimin e baktereve, dhe transformimin e florës bakteriale të njeriut që i konsumon. Flora bakteriale është një ndër armët më të forta të organizmit kundër sëmundjeve auto-imunitare, sëmundjeve kronike dhe atyre tumorale. Nëse kafshët trajtohen me hormone, konsumatori i mishit  vendoset në rrezik për një sërë sëmundjesh që lidhen me funksionin hormonal, siç është edhe kanceri i gjirit.

Ruajtja – Mënyra e therjes, higjiena, kullimi i gjakut dhe ruajtja në ambiente të freskëta, janë hapa të rëndësishëm në parandalimin e formimit të nënprodukteve të metabolizmit të mikrobeve, të cilat mund të rezultojnë në substanca të dëmshme për shëndetin e njeriut.

Përpunimi – Trajtimi i mishit me nitrate, për t’i ruajtur nga baktere të rrezikshme, siç ndodh me sallame e proshuta, është një ndër shkaqet e formimit të nitrosaminave, përbërës kancerogjen. Për këto ekziston limit i caktuar si “i sigurt”, por kontrollet ushqimore kanë hasur nivele të larta, si p.sh të panceta. Tymosja e mishit është procedurë problematike duke shkaktuar prodhim lëndësh toksike.

Gatimi – Studimet tregojnë se mënyra e gatimit është një faktor i rëndësishëm në pasojat që mishi ka në shëndetin e njeriut. Gatimi në skarë apo në tigan, në temperaturë të lartë, kontakti me flakë dhe tym dhe koha e gjatë e gatimit, luajnë rol vendimtar në formimin e substancave kancerogjene, veçanërisht promotore të kancerit të zorrës së trashë.

Si të veprojmë?

Konsumoni mish të kuq jo me shpesh se 1 herë në javë ose jo më shumë se 200gr në javë;

Hani më pak dhe më rrallë nënprodukte të mishit si sallamet, proshutat e pançeta;

Zgjidhni mish nga bagëti të rritura natyralisht;

Marinoni mishin me vaj ulliri, rozmarinë, hudhër dhe limon për disa orëpara gatimt. Kombinimi i mishit të kuq me djathë rezulton në ulje të veprimtarisë kancerogjene në zorrën e trashë;

Gatuani mishin të zier ose të pjekur, pa e lënë të digjet apo të marrë ngjyrë të kaftë;

Shoqërojeni me perime si brokoli, qepët, lakra e bardhë ose lulelakra, dhe me një gotë verë të kuqe të mirë. /UBT News/

Shëndet

Këshilla të thjeshta për parandalimin e ndryshimeve hormonale

Published

on

Ndryshimet hormonale nuk janë vetëm çështje e grave, ato ndikojnë gjithashtu edhe tek burrat. Hormonet kontrollojnë humorin, energjinë, tretjen dhe madje paraqitjen e jashtme.

Kujdesi ndaj shëndetit hormonal nis me largimin e stresit, aktivitet fizik dhe ushqyerje të shëndetshme.

Ushqyesit kryesorë për ekuilibrin hormonal:

Vitaminat B: Të domosdoshme për funksionin normal të hormoneve dhe pastrimin e organizmit nga toksinat. Suplementët më të lehtë për t’u përthithur janë më të efektshëm.

Acidet yndyrore Omega-3: Ndihmojnë kundër inflamacionit kronik dhe ruajnë ekuilibrin hormonal. Gjenden tek salmoni, sardelet, farat e linit dhe chia, ose në suplementë.

Probiotikët: Mbajnë florën intestinale të balancuar, përmirësojnë tretjen dhe pengojnë ndryshimet hormonale të shkaktuara nga stres dhe përdorimi i antibiotikëve. Ato prodhojnë vitamina dhe mbrojnë sistemin imunitar.

Dieta e pasur me këta ushqyes, me një stil jete të shëndetshëm, ndihmon në ruajtjen e ekuilibrit hormonal dhe mirëqenien e përgjithshme. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

A është e sigurt të ruani ushqimet në letër alumini?

Published

on

Shumica prej nesh e përdorin letrën e aluminit për të mbështjellë mbetjet e ushqimit ose për të paketuar ushqime për t’u marrë me vete.

Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se ajo nuk është gjithmonë mënyra më e sigurt për të ruajtur ushqimin.

Ndryshe nga enët plastike ose qelqi që mund të mbyllen hermetikisht, letra e aluminit nuk e mbron ushqimin nga ajri.

Kjo shkakton prishje më të shpejtë e rritje të baktereve të dëmshme. Lagështia nga ushqimi mund të ndikojë në shijen dhe strukturën e tij.

Ushqimet acidike ose të kripura mund të reagojnë me aluminin, duke ndryshuar aromën dhe shijen e tyre dhe duke krijuar rreziqe të mundshme shëndetësore.

Nuk rekomandohet të mbështillni ushqimin e nxehtë direkt në letër alumini; është më mirë të prisni që të ftohet në temperaturën e dhomës dhe ta ruani vetëm për një ose dy ditë.

Për ruajtje më të sigurt dhe më të gjatë, përdorni enë qelqi ose plastike me kapak. Këto zgjidhje mbrojnë ushqimin më mirë dhe e ruajnë freskinë e tij për më shumë kohë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Studim i ri: Kanceri mund të shkaktojë 75% më shumë vdekje brenda tri dekadave

Published

on

Numri i vdekjeve nga kanceri* në mbarë botën pritet të rritet me gati 75% gjatë 25 viteve të ardhshme, pavarësisht përparimeve në trajtime dhe përpjekjeve të vazhdueshme për të kufizuar faktorët e rrezikut, sipas një studimi të ri, të publikuar në revistën mjekësore “Lancet”.

Kanceri, një lloj sëmundjeje që përcaktohet nga ndarja e pakontrolluar e qelizave në një ose më shumë vende të trupit.

Kjo rritje jonormale ndikon në shëndetin e një personi në mënyra të ndryshme. Mund të ndërhyjë fizikisht në funksionet e organeve, të zëvendësojë qelizat funksionale, ose të shkaktojë çrregullime të ndryshme. Në raste të rënda, kjo ndikim mund të jetë fatal.

Kanceri është shkaku i dytë kryesor i vdekjeve në mbarë botën, me vlerësim që 1 në 6 vdekje u shkaktua nga një formë e kësaj sëmundjeje më 2018. Kjo rritje nënkupton se 18.6 milionë njerëz pritet të vdesin nga kanceri në vitin 2050.

Rastet e reja të kancerit parashikohet të rriten mbi 60% gjatë kësaj periudhe, duke arritur në 30.5 milionë, sipas raportit.

“Rritja dhe plakja e popullsisë pritet të jenë faktorët kryesorë që do të nxisin këto rritje”, tha studimi, duke shtuar: “Më shumë se 40% e vdekjeve nga kanceri lidhen me 44 faktorë rreziku “të modifikueshëm”, si pirja e duhanit, dieta e pashëndetshme e sheqeri i lartë në gjak”.

Shtetet me të ardhura më të ulëta pritet të goditen më rëndë nga rritja e pritshme e rasteve të reja dhe vdekjeve nga kanceri.

Faktorët e modifikueshëm të rrezikut luajtën rol në 46% të vdekjeve nga kanceri te burrat në vitin 2023, kryesisht për shkak të duhanit, dietës, alkoolit, rreziqeve profesionale dhe ndotjes së ajrit.

Te gratë, për të cilat 36% e vdekjeve nga kanceri lidhen me faktorë të modifikueshëm; faktorët kryesorë ishin duhani, seks i pambrojtur, dieta, mbipesha dhe sheqeri i lartë në gjak.

“Ka mundësi të jashtëzakonshme për vendet që të përqendrohen te këta faktorë rreziku, duke parandaluar potencialisht raste kanceri dhe duke shpëtuar jetë,” tha Dr. Theo Vos, një nga autorët e studimit dhe studiues në “Institute for Health Metrics and Evaluation” në SHBA.

Raporti përfshiu 47 lloje kanceri në 204 vende dhe territore të ndryshme, duke ndjekur rastet dhe vdekjet nga periudha 1990-2023 dhe më pas, duke parashikuar këto shifra deri në vitin 2050.

Më 2023, pati 18.5 milionë raste të reja kanceri dhe 10.4 milionë vdekje në mbarë botën, të dyja rritje të mëdha që nga 1990-a. Megjithatë, shkalla e vdekjeve ka rënë kryesisht për shkak të uljeve në vendet më të pasura.

Pritet që barra e rritjes së numrit të vdekjeve si pasojë e kancerit të godasë më rëndë vendet me të ardhura më të ulëta në vitet e ardhshme. Ato do të përbëjnë më shumë se gjysmën e rasteve të reja të kancerit dhe 2/3 e vdekjeve nga tani deri në vitin 2050, sipas raportit.

Meghnath Dhimal nga “Nepal Health Research Council”, i cili gjithashtu punoi në studim, e quajti këtë fenomen “një katastrofë të afërt”.

Kërkuesit kërkuan përmirësim të qasjes në diagnoza më të shpejta dhe më të sakta të kancerit, trajtim cilësor dhe kujdes mbështetës, veçanërisht në vendet me të ardhura më të ulëta. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ndryshimet e motit prekin mushkëritë dhe organizmin tonë

Published

on

A ju ka ndodhur ndonjëherë të ndiheni papritur sikur ju merren mend?

Këto janë vetëm disa nga simptomat që lidhen drejtpërdrejt me ndryshimet e motit.

Vapa dhe djersitja

Trupi i njeriut ka mekanizëm mbrojtës kundër temperaturave të larta: djersitjen. Ky proces ndihmon trupin të ftohet, sidomos kur ajri ka pak lagështi. Shpesh nuk e vëmë re, sepse një pjesë e djersës avullon menjëherë.

Por, kur moti është i nxehtë dhe trupi nuk është i hidratuar siç duhet, aftësia për të djersitur dobësohet. Kjo e bën më të vështirë ftohjen e trupit, duke rritur rrezikun për mbingarkesë të zemrës.

Era dhe i ftohti

Dimri sjell temperatura të ulëta e erëra të forta, që ndikojnë negativisht në organizëm. Kur trupi ekspozohet në ambiente të ftohta, humbja e nxehtësisë ndodh më shpejt, sidomos kur ka erë. Rekomandohet të visheni sipas motit, që të shmangni probleme si hipotermia apo morthi.

Presioni, migrena dhe dhimbjet e kyçeve

Ndryshimet e presionit atmosferik (të ulëta apo të larta) mund të përkeqësojnë dhimbjet tek personat me artrit.

Këto ndryshime ndikojnë edhe tek sinuset, duke shkaktuar migrena e dhimbje koke edhe te personat që nuk kanë probleme të tilla.

Në këto raste, këshillohet që të merrni masa parandaluese dhe të jeni të përgatitur.

Çfarë thithim në mushkëritë tona?

Alergjitë sezonale janë një tjetër pasojë e motit dhe ndotjes së ajrit. Shumë njerëz përjetojnë kollitje të shpeshtë, sy të skuqur apo kruarje si pasojë e polenave, mykut, pluhurit, tymit dhe grimcave të tjera të ndotjes që qarkullojnë në ajër.

Nëse jetoni në zona urbane, ekspozimi ndaj ndotjes është i pashmangshëm. Ajo që thithim kalon nga mushkëritë në gjak, duke ndikuar jo vetëm tek frymëmarrja, por edhe tek organet e tjera.

Nëse ekspozimi është i zgjatur, pasojat shkojnë përtej alergjive të lehta e kthehen në probleme serioze për shëndetin. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara