Shëndet

Studim: Televizori pengon zhvillimin e të folurit te fëmijët

Ky studim u publikua në revistën “Zhvillimi i Fëmijës”.

Published

on

Shtëpitë e zhurmshme, me volum të lartë të televizorit apo zhurma e makinave nga jashtë, mund të pengojnë zhvillimin e të folurit dhe të lexuarit tek fëmijët, sugjeron një studim i ri. Hulumtuesit shkencorë kanë zbuluar se foshnjat e kanë të vështirë të mësojnë fjalë të reja kur ka zhurmë në sfond. Sipas tyre, nivelet e zhurmave në sfond mund të interferojnë tek aftësia e të mësuarit fjalë të reja. Klasat e zhurmshme gjithashtu mund të pengojnë zhvillimin e të folurit te foshnjat, thonë studiuesit.

Në një artikull të publikuar te revista “Zhvillimi i Fëmijës”, hulumtuesit shkencorë nga Universiteti Wisconsin-Madison thanë: “Të mësuarit e fjalëve të reja është një aftësi e rëndësishme që siguron një themel për aftësinë e fëmijës për të kryer  shkollën. Shtëpitë moderne janë të mbushura me pajisje të zhurmshme, si televizor, radio etj, të cilët mund të ndikojnë te mënyra si fëmijët mësojnë fjalë të reja që në moshë të vogël”.

Autorët thonë se zhurma e lartë mund të ndikojë te zhvillimi mendor i fëmijës. Fëmijët që jetojnë në shtëpi të zhurmshme dalin me rezultate jo shumë të mira në shkollë dhe kanë nivele më të larta të hormonit kortizol të stresit në gjak, krahasuar me fëmijët që jetojnë në shtëpi më të qeta.

Pjesa më e madhe e studimeve të mëparshme janë kryer në kushte laboratorike. Ndërsa studimi i fundit u krye në ambientet ku njerëzit qëndrojnë më shumë, si shtëpi apo shkollë. Gjatë studimit u përfshinë mbi 100 fëmijë të moshave 22-30 muajsh. Ata morën pjesë në një eksperiment kur duhet të mësonin emrat e objekteve të panjohura.

Foshnjat fillimisht dëgjuan fjali që përmbanin dy fjalë të reja. Ata më pas mësuan cili objekt korrespondonte me emrin. Në fund foshnjave iu kërkua që të përsërisnin fjalët e reja. Gjatë dy eksperimenteve të para, 80 foshnje i mësuan fjalët ndërsa kishte zhurmë të madhe në sfond dhe kur ishte pak më qetë. Vetëm fëmijët e ekspozuar ndaj tingujve më të qetë në sfond arritën të mësonin fjalët e reja.

Shëndet

Dhimbja e shpatullave, nga shkaqet deri tek trajtimi

Published

on

Dhimbja e shpatullave ndodh në bashkimin e krahut me folenë e shpatullës dhe mund të jetë rezultat i lëvizshmërisë së madhe të nyjës, e cila e bën shpatullën më pak të qëndrueshme.

Stabiliteti mbështetet në katër muskuj të rëndësishëm – supraspinatus, infraspinatus, subscapularis dhe teres minor – të cilët mund të jenë gjithashtu burim dhimbjeje.

Dhimbja e shpatullave është e zakonshme dhe mund të vijë nga:

Dëmtime të mëparshme (tendinitis, sup i ngrirë)

Artrit ose inflamacion

Probleme të qafës ose dhimbje të referuara nga organet e brendshme (zemra, mushkëritë, mëlçia, fshikëza e tëmthit)

Sëmundje sistemike si polymyalgia rheumatica

Simptoma që kërkojnë vlerësim urgjent përfshijnë dhimbje konstante natë e ditë, humbje peshe të shpejtë, ose shfaqje të etheve dhe kufizim të lëvizjeve, që mund të tregojnë infeksion ose malignitet.

Trajtimi i dhimbjes së shpatullave varet nga shkaku, por disa metoda të zakonshme për lehtësim përfshijnë:

Ilaçe anti-inflamatore: NSAID si aspirina, ibuprofeni ose naprokseni, për të reduktuar dhimbjen dhe inflamacionin.

Kompresë e ftohtë: Ndihmon në uljen e ënjtjes dhe mpirjen e dhimbjes. Aplikohet deri 20 minuta, deri pesë herë në ditë, duke e mbështjellë me peshqir.

Masazh dhe kompresim: Mbështillja e shpatullës me fashë elastike ndihmon në uljen e dhimbjes, ndërsa një masazh i lehtë lehtëson tensionin.

Trajtimi kërkon identifikimin e shkakut e ndërhyrje mjekësore ose terapi fizike për forcimin e muskujve dhe rikthimin e lëvizshmërisë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ja simptomat që mund të tregojnë një sulm në zemër

Published

on

Sëmundjet e zemrës janë shkaku kryesor i vdekjes tek burrat dhe gratë në mbarë botën. Në SHBA, ato përbëjnë rreth 40% të vdekjeve, duke tejkaluar të gjitha sëmundjet e tjera kancerogjene të kombinuara.

Disa persona janë më të rrezikuar, si ata mbi 65 vjeç, personat me kolesterol të lartë, tension të lartë, diabetikët, duhanpirësit, obezët dhe ata me predispozicion familjar.

Kujdesi ndaj simptomave mund të shpëtojë jetë.

1. Ankth i papritur – Një ndjesi e fuqishme frike ose ankthi mund të jetë tregues i një ataku në zemër.

2. Dhimbje në gjoks – Shpesh ndodh në qendër të gjoksit ose pak majtas, mund të përhapet në krahun e majtë, shpatulla, qafë, nofullë ose bark. Tek disa gra, ndjenja mund të ngjajë me djegie në stomak.

3. Kolla dhe vështirësi në frymëmarrje – Grumbullimi i lëngjeve në mushkëri shkakton kollë të vazhdueshme, me gëlbazë të përgjakur.

4. Marrje mendsh ose humbje të ndjenjave – Shkaktohet nga aritmitë e zemrës.

5. Lodhje e pazakontë – Sidomos tek gratë, mund të paraqitet para një sulmi kardiak.

6. Nauzea ose mungesë oreksi – Shpesh shfaqet gjatë një ataku, sidomos në kombinim me fryrjen e barkut nga insuficenca kardiake.

7. Dhimbje në pjesë të tjera të trupit – Përhapet në shpatulla, krahë, bërryla, mbrapa qafe, nofulla ose bark. Meshkujt shpesh ndiejnë dhimbje në krahun e majtë, ndërsa gratë mund të kenë dhimbje në të dy krahët ose mes shpatullave.

8. Puls i shpejtë ose i parregullt – Mund të tregojë atak kardiak, insuficiencë kardiake ose aritmi. Nëse nuk trajtohet, mund të çojë në goditje në tru ose vdekje të papritur.

9. Mungesë frymëmarrje – Shfaqet gjatë aktivitetit ose pushimit dhe mund të jetë tregues i insuficencës kardiake.

10. Fryrje ose enjtje – Grumbullimi i lëngjeve mund të shkaktojë enjtje në këmbë, kavilje ose bark.

11. Djersitje e ftohtë – Djersitje e papritur, pa aktivitet fizik, mund të tregojë sulm në zemër.

12. Dobësi e pazakontë – Ndjenja e pafuqisë gjatë ditëve që paraprijnë një sulm, shpesh e bën të vështirë kryerjen e detyrave më të thjeshta.

Nëse ndjeni një ose më shumë nga këto simptoma dhe keni faktorë rreziku, kontaktoni menjëherë mjekun tuaj ose shërbimin e urgjencës.

Njohja e hershme e shenjave mund të shpëtojë jetë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Si të përgatisni çajin e kamomilit për të përfituar maksimalisht nga vetitë e tij?

Published

on

Në sezonin e virozave, kujdesi për ushqyerjen është po aq i rëndësishëm sa dhe trajtimi me ilaçe.

Çaji i kamomilit është një nga më të rekomanduarit për qetësimin e dhimbjeve të barkut, stomakut apo kokës dhe ndihmon në lehtësimin e simptomave të virozave.

Megjithëse përgatitja e tij duket e thjeshtë, ekzistojnë disa sekretë që garantojnë shfrytëzimin e plotë të vetive kurative të bimës.

1. Zierja

Gabimi më i zakonshëm është zierja e kamomilit me ujin. Fillimisht, zieni ujin veç e veç në çajnik ose enë të pastër. Mos shtoni kamomilin kur uji është akoma mbi zjarr.

2. Temperatura e ujit

Kur uji të ketë arritur valën, hiqeni nga zjarri e hidhni kamomilin e thatë ose të njomë. Përziejeni dhe lini të qëndrojë 3–4 minuta para se ta kulloni. Mos e lini më gjatë, sepse çaji mund të bëhet shumë i fortë dhe të krijojë efekte të padëshiruara.

3. Sasia

Për një filxhan çaji:

1 lugë me kamomil të thatë

ose 2 lugë çaji me kamomil të njomë

Duke ndjekur këto hapa, do të përfitoni nga të gjitha vetitë shëruese të kamomilit, duke ndihmuar trupin të luftojë virozat dhe të rikuperohet më shpejt. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Lajthitë, aleat i zemrës dhe energjisë së përditshme

Published

on

Lajthitë janë një burim i shkëlqyer energjie, të pasura me acide yndyrore të pangopura, vitaminë E dhe vitamina B, si dhe minerale të dobishme.

Konsumimi i tyre ndihmon në parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare, forcimin e kockave, uljen e kolesterolit të keq dhe përmirësimin e shëndetit të muskujve dhe nervave.

Vitamina E mbron lëkurën nga plakja e parakohshme dhe rrezet UV, ndërsa flavonoidet dhe fitosterolët ndihmojnë funksionin vaskular.

Vitamina B6 dhe B9 janë të domosdoshme për sistemin nervor dhe sintezën e hormoneve, ndërsa B2 dhe B3 mbështesin qelizat e kuqe të gjakut dhe sistemin digjestiv.

Lajthitë mund të konsumohen të papërpunuara, të pjekura, në kos, drithëra, ëmbëlsira ose çokollata.

Për të ruajtur freskinë, ruajini të mbyllura në frigorifer.

Sasia e rekomanduar: 20–30 gramë në ditë (rreth 20–25 kokrra), idealisht në mëngjes për energji gjatë ditës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara