Lajmet

Studim: Ekspozimi i gjatë ndaj ajrit të ndotur rrit rrezikun e depresionit apo ankthit

Ky studim u publikua në JAMA Psychiatry.

Published

on

Njerëzit që jetojnë në zona me ajër shumë të ndotur janë më të rrezikuar ndaj depresionit dhe ankthit sesa ata që jetojnë në ajër të pastër, thotë studimi i ri.

Studimi që u publikua në JAMA Psychiatry, thotë se njerëzit që ishin të ekspozuar ndaj sasive më të larta të ndotësve të shumtë të ajrit për një periudhë të gjatë, përfshirë këtu ndotjen nga grimcat, dioksidi i azotit dhe oksidet e azotit, janë më të predispozuar ndaj depresionit dhe ankthit.

Ndotja e grimcave është përzierja e pikave të ngurta dhe të lëngshme që notojnë në ajër, thotë Agjencia e Mbrojtjes së Mjedisit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Ajo mund të vijë në formën e papastërtisë, pluhurit, blozës ose tymit. Termocentralet me qymyr dhe gaz natyror e krijojnë atë, ashtu si makinat, bujqësia, rrugët e paasfaltuara, kantieret e ndërtimit dhe zjarret.

Ndotja e dioksidit të azotit kryesisht lidhet me nënproduktet e djegies që vijnë nga trafiku. Si pasojë e trafikut çlirohet edhe oksidet e azotit, sikurse djegia e naftës, qymyrit dhe gazit natyror.

Grimcat më të vogla të përfshira në studimin e ri, PM2.5, janë aq të vogla – 1/20 e gjerësisë së flokut të njeriut, saqë mund të kalojnë mbrojtjen e zakonshme të trupit tuaj.

Në vend që të liroheni nga ato kur merrni frymë, këto grimca mund të ngecin në mushkëri ose të pengojnë qarkullimin e gjakut. Grimcat shkaktojnë acarim dhe inflamacion dhe mund të çojnë në probleme të frymëmarrjes. Ekspozimi mund të shkaktojë kancer, goditje në tru ose sulm në zemër; gjithashtu mund të përkeqësojë astmën, e cila shoqërohet me një rrezik më të lartë të depresionit dhe ankthit.

Studiuesit morën të dhënat e 389 mijë e 185 njerëzve nga Biobank në Mbretërinë e Bashkuar. Gjatë periudhës së studimit, 13 mijë e 131 prej tyre u diagnostikuan me depresion dhe 15 mijë e 835 me ankth./UBTNews/


Aktualitet

Jakup Krasniqit i refuzohet kërkesa për lirim të përkohshëm

Published

on

Gjykata Speciale ka refuzuar kërkesën e Jakup Krasniqit për lirim të përkohshëm, të cilën e kishte parashtruar pas përfundimit të dëgjimit të dëshmitarëve të Prokurorisë.

Kështu ka njoftuar Specialja përmes një njoftimi publik, transmeton Telegrafi.

Në vendimin i cili u bë publik më 11 qershor, nuk ka ende informacione që tregojnë se Krasniqi mund t’i ikë drejtësisë, por ekziston rreziku që ai të pengojë procedurat ose të kryejë krime të tjera ndaj atyre që cilësohen si kundërshtarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) duke përfshirë edhe vetë dëshmitarët në këtë çështje.

Ndryshe, Jakup Krasniqi po gjykohet për krime të pretenduara të luftës, bashkë me ish-krerët e tjerë të UÇK-së, Hashim Thaçi Kadri Veseli, Jakup Krasniqi e Rexhep Selimi.

Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi e Rexhep Selimi po mbahen në qendrën e paraburgimit në Hagë prej 2020.

Continue Reading

Lajmet

Në ditën e Çlirimit, Ambasada Amerikane nderon qëndrueshmërinë e Kosovës

Published

on

By

Ambasada Amerikane në Kosovë, në përkujtim të 12 Qershorit, ditës kur forcat e NATO-s hynë në Kosovë, theksoi se kjo ngjarje përbën një moment kyç që hapi rrugën drejt paqes dhe mundësoi kthimin e familjeve të zhvendosura.

Në mesazhin e saj, ambasada nderoi qëndrueshmërinë e popullit të Kosovës dhe angazhimin e përbashkët për një të ardhme të sigurt dhe paqësore.

“Sot bëhen 26 vjet nga hyrja e forcave të NATO-s në Kosovë, duke sjellë shpresë, siguri dhe një rrugë drejt paqes. 12 qershori i vitit 1999 ishte një pikë kthese – ajo që lejoi familjet e zhvendosura të ktheheshin dhe komunitetet të fillonin rindërtimin. Në këtë përvjetor, ne nderojmë qëndrueshmërinë e popullit kosovar dhe përkushtimin tonë të përbashkët për të ndërtuar një të ardhme të bazuar në paqe, siguri dhe prosperitet.”

Më 12 qershor 1999, pas përfundimit të fushatës ajrore, forcat paqeruajtëse të udhëhequra nga NATO, KFOR, hynë në Kosovë, duke shënuar fundin e luftës.

Continue Reading

Lajmet

Kurti bën homazhe te varri i Rugovës në Ditën e Çlirimit

Published

on

By

Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, së bashku me zëvendëskryeministren Donika Gërvalla dhe ministrin e Brendshëm, Xhelal Sveçla, ka bërë sot homazhe te varri i ish-presidentit Ibrahim Rugova, me rastin e Ditës së Çlirimit.

Kurti e cilësoi Rugovën si një kontribuues të madh për unitetin e popullit dhe ndërkombëtarizimin e çështjes së Kosovës, veçanërisht gjatë viteve ’90.

“Duke vendosur lule të freskëta te varri i presidentit historik, Ibrahim Rugova – një kontribuues i madh për unitetin e popullit dhe për ndërkombëtarizimin e Kosovës dhe çështjes kombëtare në përgjithësi gjatë gjithë viteve të 90-ta – ne shprehim mirënjohje për rolin e tij,” tha Kurti.

Ai shtoi se do të vijojë homazhet edhe te varri i Adem Demaçit dhe më pas në kompleksin memorial Adem Jashari në Prekaz.

“Kësisoj shënojmë edhe gëzimin tonë për çlirim, por edhe kujtesën tonë për ata që punuan dhe sakrifikuan për shtetin që e ndërtojmë dhe e zhvillojmë sot,” u shpreh Kurti para gazetarëve.

Ai nuk pranoi të përgjigjej në pyetjet e tyre.

Continue Reading

Lajmet

Polici Elez Peci dëshmon: Sulmi në Banjskë ishte tipik ushtarak, i trajnuar dhe i financuar mirë nga Serbia

Published

on

By

Në seancën gjyqësore lidhur me rastin “Banjska”, dëshmoi Elez Peci, koordinator në Stacionin Policor të Zveçanit. Ai rrëfeu me emocione ngjarjet e natës së 24 shtatorit 2023, ku mbeti i vrarë rreshteri Afrim Bunjaku.

“Si zyrtar policor ndjehem shumë i lënduar shpirtërisht me humbjen e rreshterit Bunjaku. Edhe pse fizikisht nuk kam pësuar lëndime, emocionalisht ndjehem si palë e lënduar,” tha Peci në sallën e gjykatës.

Ai kujtoi se ndërrimi kishte filluar më 23 shtator në orën 19:00 dhe do të përfundonte në orën 07:00 të mëngjesit. Gjatë patrullimit, përmes radio-lidhjes, u raportua për dy kamionë që kishin bllokuar hyrjen e fshatit Banjskë. Peci ishte pjesë e ekipit që ndërmori veprime së bashku me rreshterin Bunjaku.

Gjatë rrugës drejt Banjskës, ata kishin ndaluar një veturë, në të cilën gjetën një antenë të radio-lidhjes policore. Më pas, u nisën drejt vendit ku pritej përshkallëzimi i situatës.

Kur arritën në Banjskë, policët parkuan automjetet rreth 20 metra larg kamionëve dhe vazhduan në këmbë. “Rruga ishte e ndriçuar në mënyrë të pazakontë, më ngjalli dyshime dhe u thashë kolegëve të shpërndahen, se mund të jetë kurth. Menjëherë pas kësaj ndodhi një përballje shumë e rëndë,” tha ai.

Peci përshkroi të shtënat që vinin nga drejtime të shumta dhe armë të kalibrave të ndryshëm. Sipas tij, sulmi kishte karakter ushtarak dhe ishte i organizuar në mënyrë të sofistikuar.

Në dëshminë e tij, ai rrëfeu momentin kur u plagos rreshteri Bunjaku dhe përpjekjet për ta shpëtuar. “Kur e kam kapur për ta tërhequr, duart më janë nxehur nga gjaku. Ishte një moment i rëndë. E kam vendosur në veturë dhe ia kam larguar anti-plumbin, i cili ishte depërtuar nga predha.”

Peci shtoi se gjuajtjet nuk u ndalën as gjatë përpjekjes për tërheqjen e trupit të Bunjakut. Ai e quajti sulmin një akt të mirëplanifikuar, duke theksuar se armët e përdorura nuk mund të ishin të siguruara në mënyrë të zakonshme.

“Sulmi ishte i natyrës ushtarake, me armë të rënda dhe me pozicione të koordinuara. Nuk kam përjetuar kurrë një situatë të tillë. Armatimi ishte i sofistikuar dhe kjo flet për mbështetje të drejtpërdrejtë nga Serbia,” përfundoi Peci.

Continue Reading

Të kërkuara