Lajmet

Stresi i “mirë” dhe ai i “keq”, si t’i dalloni dhe mbani nën kontroll?

Stresi akut, stresi akut episodik dhe stresi kronik janë tri llojet më të njohura të stresit.

Published

on

Stresi ka një ndikim të fortë mbi trupin dhe psikikën tonë. Megjithatë, ekziston një lloj stresi “i mirë” që është i dobishëm për jetën, pasi shkakton atë shpërthim energjie që ju ndihmon të përballoni sfidat e përditshme. Stresi ndikon fuqishëm në funksionet tona psikike dhe jetësore.

Stresi “i dëmshëm”, është ai që ndikon në mënyrë kronike tek ne, ndërsa stresi që e përjetojmë për një kohë të shkurtër, sjell përfitime të mundshme shëndetësore. Stresi që mund ta përkufizojmë si “i mirë” kthehet në një stres “të keq” kur bëhet kronik ose ekstrem.

Që të dyja ndikojnë në jetën e një njeriut, por ndryshimin e bën mënyra se si menaxhohen ato. Stresi akut, ai që ka një kohëzgjatje të kufizuar (nga disa minuta në disa orë), e rrit energjinë dhe mprehtësinë mendore. Ai është një “zile zgjimi” thelbësor në rastet e situatave të rrezikshme.

Pasi na lejon të reagojmë shpejt në praninë e një rreziku. Por mund të jetë gjithashtu i dobishëm në situata jo të rrezikshme. Në këtë rast, mund të shërbejë si një motivues duke na nxitur të japim më të mirën tonë, për shembull në një intervistë pune, apo gjatë një aktiviteti sportiv.

Ky lloj stresi është i lidhur me mekanizmin “lufto ose vrapo”, që i ka lejuar speciet njerëzore të qëndrojnë gjallë dhe të evoluojnë përgjatë shekujve. Të rrahurat e zemrës rriten, frymëmarrja bëhet më e shpejtë, muskujt tkurren dhe truri fillon të zhvillojë strategji.

Është një lloj stresi funksional i mbijetesës, që e pushon ndikimin e tij tek ne, pasi të ketë kaluar rreziku apo situata ndaj së cilës duhet të reagojmë. Por nëse kjo gjendje tensioni vazhdon (siç ndodh tek shumë njerëz), ajo bëhet e dëmshme dhe shpesh e dobëson gjendjen tonë fizike dhe mendore. Meqë stresi është pjesë e jetës, pasi lidhet me ngjarjet e përditshme, është e rëndësishme të mësoni se si ta menaxhoni atë.

Janë tri llojet më të njohura të stresit:

Stresi akut

Këtu përfshihet lloji më i zakonshëm të stresit, atë me të cilin duhet të përballemi çdo ditë. Ai shfaqet si pasojë e një ngjarjeje destabilizuese apo e një sfide të afërt. Në teori, sapo ngjarja të përfundojë apo të jetë tejkaluar sfida, funksionimi i trupit tonë dhe nivelet fiziologjike duhet të kthehen në normalitet.

Ky lloj stresi nuk është i dëmshëm sepse e përshpejton kohën e reagimit, përmirëson aftësitë për zgjidhjen e problemeve, stimulon kujtesën dhe e forcon sistemin imunitar. Nga ana tjetër stresi akut, ndahet në ‘eustress’ dhe ‘distress’. I pari lidhet me ngjarje pozitive që ndodhin në jetë (martesa, diplomimi, ardhja në jetë e fëmijëve, promovimi në detyrë etj), ndërsa i dytilidhet kryesisht me ngjarje shqetësuese (debate, humbje, situata traumatike).

Që të dyja ndikojnë në trupin e njeriut, por e bëjnë këtë në mënyra të ndryshme. Edhe pse stresi akut nuk është i dëmshëm në një periudhë afatshkurtër, dhe nëse ndodh vetëm një herë, episodet e përsëritura të stresit akut mund të kenë efekte të dëmshme.

I tillë është rasti i punonjësve në sistemin shëndetësor apo i ushtarakëve të përfshirë në situata kërcënuese për jetën. Episodet e përsëritura të stresit akut, mund të nxisin fillimin e çrregullimit të stresit post-traumatik ose gjendjeve të tjera të rënda ankthi dhe depresioni.

Stresi akut episodik

Është rezultat i episodeve të vazhdueshme të stresit akut, që karakterizon disa njerëz të cilët kryejnë punë të caktuara apo që i duhet të menaxhojnë dinamika komplekse (menaxherë, mjekë, ushtarë, prindër me familje të mëdha). Situatat e jetës kanë një fillim dhe një fund, por skenari stresues është gjithmonë i njëjti.

Situatat e vazhdueshme që janë të vështira për t’u menaxhuar, çojnë në shqetësime të vazhdueshme mbi atë që do të ndodhë duke ushqyer mendime negative, që e nxisin trupin të përjetojë stres edhe nëse nuk realizohen skenarët negativë. Këto janë rastet në të cilat me kalimin e kohës, stresi akut episodik mund të ndikojë në mirëqenien tonë.

Stresi kronik

Grumbullohet me kalimin e viteve dhe ndikon shumë tek ne, prandaj ky lloj stresi është më edhe më i dëmshmi. Një perceptim i vazhdueshëm i të qenit sëmurë, një perceptim i fortë se gjërat janë jashtë kontrollit:ndihma ndaj një personi të dashur, papunësia, mungesa e një partneri, një patologji kronike apo e lindur, janë të gjitha situata që mund të çojnë tek stresikronik.

Nëse nuk trajtohet siç duhet, stresi kronik mund të dëmtojë zona të ndryshme të trupit tonë,duke na bërë më të dobët dhe për këtë arsye të prirur ndaj sëmundjeve fizike. Ai e dobëson sistemin imunitar, duke na bërë më të prirur ndaj sëmundjeve virale.

Po ashtu, ai ka një ndikim të fortë në të gjitha sistemet që janë të rëndësishme për mirëqenien tonë, nga ato të frymëmarrjes dhe kardiovaskulare, tek muskuloskeletore, endokrine apo gastrointestinale. Edhe pse është pjesë e jetës sonë, nuk duhet domosdoshmërisht që të kthehet në diçka që krijon çdo herë siklet.

Gjëja kryesore është ta parandaloni që ajo të bëhet kronike. Veprimi mbi shkakun që gjeneron stresin, është mënyra më e mirë për ta kapërcyer atë. Por nëse kjo nuk është e mundur, është e dobishme të zhvillohen strategji për ta menaxhuar atë.

Për shembull, krijimi dhe ruajtja e një rrjeti të mirë mbështetësish, miqsh dhe familjarësh, duke provuar teknikat e relaksimit, duke e reduktuar ngarkesën në punë apo aktivitetet e përditshme, dhe duke pasur një mënyrë jetese të shëndetshme me ushqim të mirë dhe aktivitet fizik të vazhdueshëm. 

Botë

Pesë të vdekur dhe 30 persona të lënduar pas shembjes së shkollës islamike në Indonezi

Published

on

Deri të enjten vonë, pesë persona janë konfirmuar të vdekur dhe 30 persona në trajtim në spital, thanë zyrtarët e fatkeqësive të Indonezisë, pas shembjes së një shkolle islamike në provincën Java Lindore të Indonezisë. Ata thanë se ekipet e shpëtimit po vazhdojnë kërkimin edhe për gati 60 nxënës të bllokuar ende nën rrënoja. 

Shkolla Al Khoziny në qytetin Sidoarjo u shemb të hënën, duke krijuar kratere mbi qindra nxënës adoleshentë gjatë lutjes së pasdites, ndërsa themelet e saj nuk mundën të mbështesnin punimet e vazhdueshme të ndërtimit në katet e sipërme.

Studentët e bllokuar ishin kryesisht djem adoleshentë të moshës 13 deri në 19 vjeç.

Krahas ambulancave ishte vendosur një vinç për të nxjerrë disa nga rrënojat.

Al Khoziny është një shkollë islamike me konvikt e njohur në nivel lokal si pesantren.

Indonezia, kombi më i madh me shumicë myslimane në botë, ka një total prej rreth 42,000 pesantrenësh, që u shërbejnë 7 milionë studentëve, sipas të dhënave nga ministria e çështjeve fetare të vendit./S.K/EO/

Continue Reading

Aktualitet

Osmani: Serbia dhe Rusia kërcënim për Kosovën, BE të mos e shpërblejë Beogradin

Published

on

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani tha se Rusia dhe aleatja e saj, Serbia paraqesin kërcënim për Kosovën, duke i bërë thirrje Bashkimit Evropian që të mos e shpërbëjë Beogradin.

Para nisjes së samitit të Komunitetit Politik Evropian në Konpenhagë të Danimarkës, Osmani tha për gazetarët se Rusia paraqet kërcënim për Evropën, ndërkaq Serbia për rajonin e Ballkanit Perëndimor, duke e akuzuar Beogradin se i kopjon veprimet e Moskës.

“Serbia i trajton shtetet fqinje si shtete që nuk ekzistojnë, si shtete të përkohshme, si shtete ndaj të cilave ajo vepron me agresion. Është kopje e metodave të Rusisë. Fatkeqësisht, Rusia e përkrah Serbinë në këto veprime. Tradicionalisht dhe për shekuj të tërë, ata kanë përdorur një koncept të ngjashëm: Rusia flet për Rusinë e Madhe dhe Botën Ruse, Serbia për ‘Serbinë e Madhe’ dhe ‘Botën Serbe’ dhe përdorin të njëjtat metoda. Për ne të dyja paraqesin kërcënim”, tha Osmani.

Osmani tha se në rajonin e Ballkanit Perëndimor kurrë nuk ka vakum të ndikimit.

“Nëse nuk ka ndikim perëndimor, sipas saj, “forcat malinje të ‘Trekëndëshit të Ligësisë’ që është Rusia, Kina dhe Irani gjithmonë vijnë aty jo për bamirësi, por kanë interesa dashakeq strategjikë. Prandaj është e rëndësishme që zgjerimi të shtyhet përpara dhe Ballkani Perëndimor, ato shtete të rajonit që i plotësojnë kriteret dhe punojnë me vlerat e BE-së, duhet të merren parasysh që të lëvizin përpara”, shtoi ajo.

Osmani tha se disa ditë më parë Kosova shënoi dyvjetorin e sulmit të armatosur në Banjskë të Zveçanit, kur një grup i serbëve të armatosur sulmoi Policinë e Kosovës, duke vrarë një rreshter.

Kosova e konsideron këtë sulm terrorist dhe akuzon shtetin e Serbisë për organizimin e tij.

“BE-ja vazhdon të kërkojë llogaridhënie. Ka pasur zero llogaridhënie dhe është koha që ata t’i shndërrojnë fjalët në veprime”, theksoi Osmani.

Këtë vit, Danimarka është mikpritëse e samitit të shtatë të Komunitetit Politik Evropian. Samiti mbledh 45 udhëheqës, përfshirë edhe presidentin e Ukrainës, Volodymyr Zelensky./S.K/EO/

 

Continue Reading

Aktualitet

Ulutash rikthehet nga sot në krye të KFOR-it

Published

on

Këtë të premte do të mbahet ceremonia e ndërrimit të komandës në shtabin e KFOR-it me fillim nga ora 11:00.

Gjeneralmajori i ushtrisë italiane, Enrico Barduani, do t’ia dorëzojë komandën e KFOR-it gjeneralmajorit të ushtrisë turke, Ozkan Ulutash.

Ndryshe, Ulutash rikthehet sërish në krye të KFOR-it, post të cilin e kishte dorëzuar rreth një vit më parë, më 11 tetor 2024./S.K/EO/

Continue Reading

Botë

​Përplas veturën në turmën e këmbësorëve, lëndohen disa persona në Moskë

Published

on

Një ngasës ende i panjohur përplasi veturën e tij mbi një grup këmbësorësh në lagjen Ostankino të Moskës.

Disa persona u lënduan, raportoi shërbimi për shtyp i Inspektoratit Shtetëror të Trafikut të Moskës.

“Zyrtarët e Inspektoratit Shtetëror të Trafikut po hetojnë rrethanat e një aksidenti rrugor në verilindje të kryeqytetit. Sipas raporteve paraprake, shoferi i një automjeti Kia goditi tre këmbësorë në rrugën Godovikova pranë ndërtesës numër tre,” raportoi departamenti.

Sipas policisë, shoferi përplasi dy burra dhe një grua ndërsa po kalonin rrugën në një vendkalim të parregulluar për këmbësorë.

Si pasojë e aksidentit, të tre këmbësorët morën lëndime të ndryshme. Rrethanat e aksidentit po hetohen./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara