Lajmet
Stefan Lehne: Nuk jam optimist për planin e BE-së për Kosovën dhe Serbinë
Ai tha se palët e paraqesin atë plan si “imponim prej jashtë” dhe nuk ka gjasa të jenë konstruktive në zbatimin e tij.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiIsh-përfaqësuesi i Bashkimit Evropian në bisedimet për statusin e Kosovës, Stefan Lehne, nuk beson se plani i BE-së për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, do t’iu jepte fund mosmarrëveshjeve mes tyre.
Palët e paraqesin atë plan si “imponim prej jashtë” dhe nuk ka gjasa të jenë konstruktive në zbatimin e tij, thotë Lehne në një intervistë për Radion Evropa e Lirë.
Për më tepër, shton ai, plani nuk e përfshin njohjen e plotë të Kosovës nga Serbia dhe kjo do t’i shkurajojë edhe vendet e tjera që nuk e njohin pavarësinë e saj.
“Edhe nëse Serbia do të ishte e gatshme ta pranonte anëtarësimin e Kosovës në OKB, kjo nuk do të ndodhte, sepse Rusia nuk do ta lejonte”, shton Lehne, tani analist në Institutin Carnegie Europe.
Duke folur për Asociacionin e komunave me shumicë serbe, ai thotë se ky asociacion “nuk do të sillte mrekulli” në raportet Kosovë-Serbi, por do ta zhbllokonte procesin e integrimit evropian të të dyja vendeve.
Radio Evropa e Lirë: Zoti Lehne – dikur në pozitën e të dërguarit të posaçëm të BE-së për çështjen e statusit të Kosovës – si do ta përshkruanit Kosovën sot, 15 vjet pas shpalljes së pavarësisë?
Stefan Lehne: Mendoj se Kosova ka bërë shumë përparim në shumë aspekte, por ka edhe shumë të meta. Nuk është vend i rregulluar. Dhe, disa nga gjërat që dëshiron t’i bëjë, janë ende të bllokuara nga çështja e statusit ende të pazgjidhur plotësisht.
Radio Evropa e Lirë: Për çfarë konkretisht e keni fjalën?
Stefan Lehne: Më konkretisht për perspektivën evropiane. Kosova ka aplikuar për anëtarësim në BE, dhjetorin e kaluar. Ka Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit [me BE-në], që ka qenë një fillim i mirë. Do të ketë liberalizim të vizave, që është një përparim i madh, edhe pse shumë i vonuar.
Por, përparimi drejt anëtarësimit në BE, drejt negociatave të zgjerimit, mbetet jashtëzakonisht i vështirë, sepse pesë vende të BE-së nuk e njohin Kosovën si shtet të pavarur. E, që Kosova të lëvizë përpara në këtë proces, duhet dakordimi i të 27 vendeve anëtare.
Radio Evropa e Lirë: Tensionet midis Kosovës dhe Serbisë mbeten po ashtu të larta, me gjithë përpjekjet e Bashkimit Evropian për t’i normalizuar marrëdhëniet mes tyre qysh nga viti 2011. Tani po bëhet një tjetër përpjekje për të ndërmjetësuar një marrëveshje – përmes të ashtuquajturit plan të BE-së. Si e shini ju këtë plan?
Stefan Lehne: Siç e dini, ai ndjek pak modelin e dy Gjermanive të fillimit të viteve ’70. Është një ide që nuk është krejtësisht e re. Mendoj se [Wolfgang] Ischinger [ish i dërguari i BE-së për statusin e Kosovës] ka folur për të në vitin 2007. Por, përpjekjet e tanishme duket se kanë gjetur tërheqje më të madhe, si në Kosovë, ashtu edhe në Serbi.
Presidenti [i Serbisë, Aleksandar] Vuçiq është shprehur i hapur në këtë drejtim. Kryeministri [i Kosovës, Albin] Kurti e ka pranuar, po ashtu, si bazë për negociata. Por, mendoj se shumë çështje mbeten të hapura. Vuçiq mendon se Asociacioni i komunave [me shumicë serbe në Kosovë] duhet të themelohet përpara angazhimit në këtë proces, ndërsa Kurti i sheh ndryshe prioritetet. Mendoj se ka ende shumë gjëra që duhen zgjidhur.
Por, ajo që është pozitive, është se të dyja palët duket se janë të gatshme të angazhohen në këtë proces në një mënyrë serioze.
Radio Evropa e Lirë: A mendoni se ky plan do t’u jepte fund mosmarrëveshjeve mes Kosovës dhe Serbisë?
Stefan Lehne: Nuk jam i sigurt. Ajo çfarë më shqetëson është se të dyja palët e paraqesin këtë si diçka të imponuar nga jashtë, nga BE-ja, nga SHBA-ja. Ato nuk e paraqesin atë si diçka që, në thelb, është zgjidhje e mirë për problemet. Sipas tyre, është diçka që nuk e duam, nuk na pëlqen, e urrejmë, por duhet ta pranojmë, sepse nuk kemi zgjidhje. Në të kundërtën, rruga drejt BE-së bllokohet, amerikanët nuk do të jenë të kënaqur e kështu me radhë.
Kjo nuk më mbush me shumë optimizëm. Sepse, nëse bëni diçka që ju imponohet prej dikujt tjetër, atëherë nuk ka gjasa që të jeni shumë konstruktivë në procesin e zbatimit. Ka shumë çështje që duhet të zgjidhen dhe kjo e zvogëlon optimizmin tim.
Radio Evropa e Lirë: A do të ishit më optimist nëse ky plan do ta përfshinte edhe njohjen reciproke mes Kosovës dhe Serbisë?
Stefan Lehne: Po, mendoj se shkon në këtë drejtim. Sipas dokumenteve që kanë rrjedhur, të dyja vendet do t’i zbatojnë parimet e Kartës së OKB-së, sa i përket integritetit territorial, pavarësisë, mospërdorimit të forcës kundër njëra-tjetrës, mosbllokimit të anëtarësimit në institucionet ndërkombëtare… Ky padyshim se do të ishte një përparim i madh, por ai nuk e përfshin njohjen e plotë të Kosovës nga Serbia. Kjo do të thotë se edhe vendet e tjera, që nuk e kanë njohur Kosovën deri tash, mund të hezitojnë të lëvizin në këtë drejtim.
Mendoj se, në thelb, janë tri motive për mosnjohjen e Kosovës. I pari përfshin vendet që, në përgjithësi, janë skeptike ndaj nismave perëndimore. Do të përmendja Kinën, Indinë, Afrikën e Jugut… Pastaj janë vendet që kanë një miqësi të veçantë me Serbinë. Kjo, qartazi, është Rusia. Deri në një masë ndoshta edhe Greqia. Dhe vijnë vendet që kanë vetë probleme me pakicat, çështje të pazgjidhura të statusit, kanë arsye të brendshme politike. Këtu e kam fjalën për Spanjën, Qipron, Rumaninë, Sllovakinë…
Pra, ka një përzierje motivesh. Dhe unë kam dyshime, që nëse Serbia nuk e njeh qartazi pavarësinë e Kosovës, këto vende që kanë probleme të mëdha të brendshme, si Spanja, Qiproja, do ta bëjnë të njëjtën gjë.
Pastaj është edhe anëtarësimi në OKB. Në parim, nëse Serbia nuk do ta bllokonte më Kosovën nga anëtarësimi në OKB, ky do të ishte një hap i madh përpara për Kosovën. Por, nuk mendoj se Rusia, në këtë kohë, kur është në luftë me botën perëndimore, nuk do ta bllokojë [Kosovën] në Këshillin e Sigurimit. Pra, edhe nëse Serbia do të ishte e gatshme ta pranonte anëtarësimin e Kosovës në OKB, kjo nuk do të ndodhte, sepse Rusia nuk do ta lejonte.
Radio Evropa e Lirë: Kosova është po ashtu nën presion për ta formuar Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Shumë në Kosovë, përfshirë kryeministrin Albin Kurti, shprehen të shqetësuar se ai do të krijojë një mini-shtet ose një tjetër Republika Sërpska. A do të ishte Asociacioni rrezik për sovranitetin e Kosovës?
Stefan Lehne: Varet tërësisht nga mënyra se si zbatohet. Mendoj se idetë themelore të marrëveshjes së vitit 2013 [për krijimin e Asociacionit] janë plotësisht në përputhje me kapacitetet e Kosovës për të funksionuar si shtet unitar. Do të ishte një lloj autonomie e kufizuar dhe mund të jetë me kompetenca të kufizuara. [Asociacioni] është diçka që Kosova e ka pranuar dhe më pas është bllokuar për arsye të ndryshme të brendshme. Është diçka që Kosova duhet ta zbatojë dhe varet tërësisht nga mënyra se si rregullohet.
Në vitet e fundit nuk e kam përcjellë shumë afër për t’ju thënë saktësisht se çfarë duhet bërë. Por, është diçka që Kosova duhet ta sjellë në tryezë. Pa lëvizur në këtë drejtim, i gjithë procesi do të bllokohet.
Radio Evropa e Lirë: Problem kryesor në Kosovë janë kompetencat e tij ekzekutive. Si duhet të duket ky asociacion sipas jush?
Stefan Lehne: Nuk dua të futem në detaje dhe spekulime. Mendoj se [duhet të jetë] një autonomi e kufizuar. Sigurisht që duhet të jetë kuptimplotë. Komunat me shumicë serbe do të duhej të ishin në gjendje të organizonin vetë pjesë të përditshmërisë. Por, nuk duhet të jetë një Republika Sërpska, nuk duhet ta ketë mundësinë e bllokimit të funksionimit të shtetit të Kosovës.
Mendoj se ka shembuj të ndryshëm ku funksionojnë struktura të tilla, por varet nga mënyra se si zbatohen. Nuk dua të futem në detaje, sepse ka vite që nuk e kam përcjellë nga afër.
Radio Evropa e Lirë: Por, unë do të doja t’ju pyesja edhe një pyetje në lidhje me këtë. Kryeministri Kurti i referohet Asociacionit si “Ahtisaari Plus” dhe thotë se Kosova tashmë i ofron pakicës serbe mjaft të drejta dhe përfitime. A i ofron?
Stefan Lehne: Në vitin 2013, Kosova ka pranuar që të bëjë më shumë se paketa e Ahtisaarit. Paraardhësit e Kurtit janë angazhuar që të veprojnë në këtë drejtim. Bashkimi Evropian dhe komuniteti ndërkombëtar e presin këtë nga Kosova. Komuniteti ndërkombëtar është i bindur se mund të bëhet në atë mënyrë që nuk e kërcënon ekzistencën apo funksionimin e shtetit të Kosovës. Çështja është se si do të zbatohet.
Radio Evropa e Lirë: Cilat janë gjasat që Asociacioni ta zgjidhë konfliktin midis Kosovës dhe Serbisë?
Stefan Lehne: Jo plotësisht. Ka bagazh të madh historik në të dyja anët. Dhe, nuk ka gjasa që Kosova dhe Serbia të jenë miket më të mira në 10-15 vjetët e ardhshëm. Por, është një proces drejt normalizimit. Do ta zhbllokojë rrugën e anëtarësimit në BE si për Kosovën, ashtu edhe për Serbinë. Do ta lehtësojë shumë bashkëpunimin ekonomik mes dy palëve.
Mendoj se, në përgjithësi, është një gjë shumë pozitive, por nuk pres mrekulli. Nuk shoh një pajtim të madh. Mendoj se problemi është thellë në psikikën kombëtare në të dyja anët. Nuk ka gjasa të kapërcehet shumë shpejt.
Radio Evropa e Lirë: Kosova njihet nga më shumë se 100 vende. Megjithatë, viteve të kaluara, ritmi i njohjeve është ngadalësuar. Pse mendoni se ka ndodhur kështu?
Stefan Lehne: Mendoj se Serbia ka bërë një fushatë shumë aktive për çnjohjen e Kosovës dhe ka pasur një sukses të kufizuar. Serbia beson se rreth 84 vende e njohin Kosovën, ndërsa Ministria e Jashtme e Kosovës thotë se janë 117 vende.
Shumë vende janë sjellë në një mënyrë shumë të paqartë. Kanë dërguar disa sinjale pozitive, pastaj i kanë tërhequr ato, pastaj i kanë konfirmuar… Mendoj se për një vend në Jugun Global kjo nuk është një çështje shumë e rëndësishme. Kur takojnë një ministër serb, thonë diçka tjetër, e kur flasin me një ambasador amerikan, thonë diçka tjetër.
Nuk mendoj se bën ndonjë dallim të madh nëse janë 100 vende apo 110 vende [që e njohin Kosovën]. Dallimin e bëjnë shtetet mosnjohëse të BE-së, sepse ato e bllokojnë përparimin.
Radio Evropa e Lirë: A paraqet ndonjë rrezik për Kosovën fushata e çnjohjeve e Serbisë?
Stefan Lehne: Mendoj se është e bezdisshme për Kosovën. Nuk ndryshon asgjë. Shtetet e rëndësishme, shumica e shteteve perëndimore që e kanë njohur Kosovën, nuk do të zhbinden nga zyrtarët serbë. Nëse Togoja e njeh Kosovën, nuk është shumë e rëndësishme. Pra, nuk mendoj se [fushata e Serbisë] paraqet kërcënim për Kosovën, por besoj se është shumë e bezdisshme.
Mendoj se është e rëndësishme për Serbinë që ta ndalojë këtë. Mendoj se plani që tani është në diskutim, do ta ndalojë këtë. Mendoj se dy palët do të angazhohen që të mos bëjnë ndonjë gjë të tillë në të ardhmen.
Lajmet
Kusari-Lila: Të dielën seanca e jashtëzakonshme për Qeverinë, ftesa është dërguar tashmë tek të gjithë deputetët
Published
10 minutes agoon
October 24, 2025By
UBTnews
Në Kuvendin e Kosovës të dielën, më 26 tetor, do të mbahet seanca për votimin e Qeverisë së re të Kosovës.
Shefja e Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, Mimoza Kusari – Lila, konfirmoi për Telegrafin se ftesa tashmë është dërguar tek të gjithë deputetët për seancë të jashtëzakonshme.
“Po, kemi bërë kërkesë dhe tashmë është dërguar ftesa tek të gjithë deputetët për seancë të jashtëzakonshme për të dielën, ora 10:00, me një pikë të rendit të ditës: Zgjedhja e Qeverisë së Republikës së Kosovës”, tha ajo.
Më 11 tetor, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e ka mandatuar liderin e Lëvizjes Vetëvendosje (LVV), Albin Kurti, që të formojë Qeverinë e re të vendit, tetë muaj pas mbajtjes së zgjedhjeve të përgjithshme.
Derisa kanë mbetur edhe dy ditë afat për ta paraqitur përbërjen e re të Qeverisë, deri më tani nga LVV nuk është ndërmarrë asnjë hap konkret.
Nuk është raportuar për ndonjë takim apo negociatë me subjektet e tjera politike që do të mundësonte ndërtimin e një koalicioni qeverisës.
Kjo, pasi LVV-së i nevojiten të paktën 61 vota në Kuvend për të formuar Qeverinë, ndërsa në zgjedhjet e 9 shkurtit, kjo parti ka siguruar 48 ulëse./EO
Lajmet
Në Kroaci po futet shërbimi i detyrueshëm ushtarak, parlamenti voton pro
Published
13 minutes agoon
October 24, 2025By
UBTnews
Parlamenti kroat sot, me 84 vota pro, 30 abstenime dhe 11 kundër, ndryshoi Aktin e Mbrojtjes, duke konfirmuar kështu rikthimin e trajnimit bazë ushtarak të detyrueshëm.
Stërvitja bazë ushtarake (TVO) do të zgjasë dy muaj, thirrjet e para do të fillojnë deri në fund të vitit, dhe rekrutët e parë në kazermat në Knin, Slunj dhe Pozhega priten në fillim të vitit të ardhshëm. Siç është njoftuar nga Ministria e Mbrojtjes, është planifikuar të thirren rreth 4,000 rekrutë çdo vit, të ndarë në pesë breza.
Të gjithë të rinjtë 18-vjeçarë janë të regjistruar në regjistrin ushtarak dhe do të dërgohen në stërvitje ushtarake në vitin kalendarik kur të mbushin 19 vjeç. Rekrutët do t’i nënshtrohen një kontrolli mjekësor para stërvitjes për të përcaktuar nëse janë të aftë për stërvitje ushtarake dhe Ministria e Mbrojtjes deklaron se kjo do të organizohet sa më afër vendbanimit të rekrutëve për ta bërë më të lehtë aksesin për pjesëmarrësit.
Ekzaminimi përcakton aftësinë mjekësore të një rekruti potencial, njoftoi Ministria e Mbrojtjes, duke shtuar se ata që i nënshtrohen shërbimit ushtarak mund të dërgohen për stërvitje ose të marrin një shtyrje të përcaktuar me ligj deri në fund të vitit të 29-të të jetës, ose të përjashtohen nga detyrimi sipas kushteve dhe mënyrës së përcaktuar me ligj.
Përjashtimisht, rekrutët mbi moshën 19 vjeç dhe deri në moshën 30 vjeç mund të dërgohen edhe në stërvitje ushtarake, pasi shërbimi mund të shtyhet në rastin e studimit dhe për atletët që të marrin pjesë në kampionatet botërore dhe evropiane./EO
Lajmet
Trump thotë se tregjet e aksioneve amerikane janë ‘më të forta se kurrë më parë’ falë tarifave
Published
51 minutes agoon
October 24, 2025By
UBTnews
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, tha të premten se tregjet e aksioneve amerikane janë “më të forta se kurrë” falë tarifave që ai ka vendosur që kur u kthye në Shtëpinë e Bardhë në fillim të këtij viti.
Bursa e Nju Jorkut ka pasur një periudhë të vështirë me ulje-ngritje në gjashtë muajt që nga njoftimi i tarifave të Trump në prill.
Pavarësisht disa pengesave, tre indekset kryesore fituan në periudhën gjashtëmujore, duke arritur gjithashtu nivele rekord. Indeksi Doë Jones u rrit me më shumë se 17%, indeksi i përbërë Nasdaq u rrit me 34% dhe S&P 500 u rrit me 23%.
Në një postim të veçantë, presidenti theksoi se vendi “Është përsëri i pasur, i fuqishëm dhe i sigurtë kombëtarisht, të gjitha fal tarifave”.
Shumë ekonomistë argumentuan se tarifat janë të dëmshme, joproduktive dhe kanë rritur çmimet, duke dëmtuar konsumatorin amerikan, si dhe bizneset.
– Gjykata Supreme e SHBA-së do të shqyrtojë çështjen e tarifave
Trump u ndal edhe te çështja e tarifave para Gjykatës Supreme të SHBA-së, duke e quajtur atë “çështja më e rëndësishme që ka arritur në gjykatë ndonjëherë”, shkruan AA.
Gjykata Supreme ka caktuar datën 5 nëntor për të dëgjuar argumentet nëse Trump i përdori ligjërisht fuqitë e emergjencës për të vendosur tarifa gjithëpërfshirëse në të gjithë botën.
Në gusht, një gjykatë federale e apelit vendosi 7-4 se Trump tejkaloi autoritetin e tij sipas Aktit Ndërkombëtar të Fuqive Ekonomike të Emergjencës, një ligj i vitit 1977 që lejon sanksione ekonomike kundër kërcënimeve “të pazakonta dhe të jashtëzakonshme”.
Disa vendime të gjykatave më të ulëta, përfshirë një të 29 gushtit nga Gjykata e Apelit e SHBA-së për Qarkun Federal, arritën në përfundimin se Trump tejkaloi në mënyrë të paligjshme autoritetin e Kongresit për të vendosur tarifa të larta mbi importet nga shumë vende./KP
Lajmet
Trump përqesh kundërshtimin e Putinit ndaj sanksioneve të reja të SHBA-së ndaj Rusisë
Published
54 minutes agoon
October 24, 2025By
UBTnews
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, e kritikoi ashpër vendimin e Vladimir Putin për mospranimin e sanksioneve të reja të SHBA-së ndaj dy kompanive më të mëdha të naftës në Rusi, duke sugjeruar se presidenti rus së shpejti do ta ndiejë dhimbjen ekonomike.
“Jam i lumtur që ai ndihet kështu“, u tha Trump gazetarëve të enjten në Shtëpinë e Bardhë. “Kjo është mirë. Do t’ju njoftoj pas gjashtë muajsh. Në rregull, le të shohim. Le të shohim se si do të shkojë gjithçka”.
Më herët të enjten, Putin i përshkroi sanksionet ndaj Rosneft dhe Lukoil si një “akt jo miqësor”, por minimizoi ndikimin që do të kishte ky veprim në ekonominë ruse.
“Ato janë serioze në natyrë dhe do të kenë pasoja të caktuara, por nuk do të kenë një ndikim të rëndësishëm në shëndetin e ekonomisë sonë“, tha ai, transmeton AA.
SHBA-të i vendosën sanksionet të mërkurën për shkak të asaj që e quajti “mungesë të angazhimit serioz” të Moskës ndaj një procesi paqeje për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Departamenti i Thesarit tha në një deklaratë se masat synojnë sektorin e energjisë të Rusisë për të “degraduar aftësinë e Kremlinit për të mbledhur të ardhura për makinën e saj të luftës” dhe për të “mbështetur ekonominë e saj të dobësuar”.
“Tani është koha për të ndaluar vrasjet dhe për një armëpushim të menjëhershëm”, tha Sekretari i Thesarit Scott Bessent në deklaratë.
“Duke pasur parasysh refuzimin e Presidentit Putin për t’i dhënë fund kësaj lufte të pakuptimtë, Thesari po vendos sanksione ndaj dy kompanive më të mëdha të naftës në Rusi që financojnë makinën e luftës së Kremlinit. Thesari është i përgatitur të ndërmarrë veprime të mëtejshme nëse është e nevojshme për të mbështetur përpjekjet e Presidentit Trump për t’i dhënë fund një lufte tjetër”, tha Bessent.
Njoftimi erdhi vetëm një ditë pasi një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë konfirmoi se një takim i dytë i planifikuar midis Trump dhe Putin ishte pezulluar.
Trump tha më 16 tetor se takimi do të zhvillohej brenda dy javësh, dhe ndërsa shkaku i ndryshimit të qëndrimit nuk dihej menjëherë, ai erdhi pas refuzimit të Kremlinit për një armëpushim të menjëhershëm në Ukrainë të kërkuar nga presidenti i SHBA-së./KP
Kusari-Lila: Të dielën seanca e jashtëzakonshme për Qeverinë, ftesa është dërguar tashmë tek të gjithë deputetët
Në Kroaci po futet shërbimi i detyrueshëm ushtarak, parlamenti voton pro
Harroni emra, fikjen e shporetit apo takimet? Mjekët shpjegojnë shkaqet që e ngadalësojnë kujtesën
Liam Hemsworth dhe e fejuara e tij mahnitin në premierën e “The Witcher”
Armëpushimi në Gaza, Rubio: Izraeli ka përmbushur detyrën, Hamasi duhet të çarmatoset
Trump thotë se tregjet e aksioneve amerikane janë ‘më të forta se kurrë më parë’ falë tarifave
Trump përqesh kundërshtimin e Putinit ndaj sanksioneve të reja të SHBA-së ndaj Rusisë
Dogana sekuestron 468 pako barnash të kontrabanduara
Ekspertët shpjegojnë si të reduktohet dhimbja e mesit
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni4 weeks agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
