Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) ka prezantuar analizën e re mbi pasojat e bllokadës në Kuvendin e Kosovës, ku raporti nënvizon se mungesa e konstituimit të Kuvendit nuk është më thjesht një krizë politike pas-zgjedhore, por një çrregullim institucional serioz, me pasoja të drejtpërdrejta për demokracinë funksionale.

Eugen Cakolli nga KDI theksoi se moskonstituimi i Kuvendit ka krijuar një vakuum institucional, ku qytetarët janë lënë pa përfaqësim politik, Qeveria në dorëheqje vepron pa mbikëqyrje parlamentare, dhe institucionet e pavarura kanë mbetur jashtë kontrollit demokratik.

“Kuvendi nuk është thjesht një institucion ligjvënës. Ai është themeli i rendit kushtetues të Kosovës. Pa Kuvend funksional, qytetarët janë përjashtuar nga vendimmarrja dhe shteti ka hyrë në një fazë pauze”, tha Cakolli.

Sipas analizës së KDI-së, mungesa e Kuvendit ka ndikuar në disa rrafshe të funksionimit të shtetit. Para së gjithash, nuk është respektuar afati kushtetues 30-ditor për konstituimin e tij, siç e përcaktoi Gjykata Kushtetuese në vendimin KO124/25.

Në këtë periudhë vakumi, Qeveria në dorëheqje ka ndërmarrë vendime me ndikim të madh politik dhe financiar përfshirë mbi 70 milionë euro angazhime buxhetore në mungesë të kontrollit parlamentar dhe jashtë mandatit të kufizuar që përcakton Ligji për Qeverinë. Vendime për ndarjen e subvencioneve, themelimin e komisioneve të përhershme, ose ndryshime kadrovike në borde publike janë marrë, pa asnjë filtër mbikëqyrës apo diskutim institucional.

Ndërkohë, reforma kyçe të paralajmëruara dhe të dakorduara, si Vettingu dhe Kodi Civil, kanë mbetur pezull. Pesë projektligje të reformës në drejtësi janë të bllokuara. Po ashtu, procesi i ratifikimit të marrëveshjeve ndërkombëtare është ndërprerë plotësisht – përfshirë ato që ndërlidhen me Fondin Monetar Ndërkombëtar, Bankën Botërore dhe Planin e Rritjes së Bashkimit Evropian, i cili pritet të sjellë mbi 800 milionë euro për Kosovën.

Situata nuk është e kufizuar vetëm në aspektin ligjvënës. Mbi 20 institucione të pavarura, me një buxhet vjetor prej 59 milionë euro, kanë mbetur pa mbikëqyrje. Raportet e tyre për vitin 2024 nuk janë shqyrtuar, ndërsa një pjesë e bordeve vazhdojnë të mbeten jofunksionale. Kjo hap rrugë për ndërhyrje politike, mungesë transparence dhe keqpërdorim të fondeve publike.

Sferë tjetër e ndikimit të bllokadës institucionale është përjashtimi i qytetarëve nga përfaqësimi demokratik. Prej gati një viti, e sidomos prej tre muajsh, Kosova ka funksionuar efektivisht pa Kuvend pa përfaqësim, pa kontroll dhe pa zë të qytetarëve brenda institucioneve. Kjo gjendje minon legjitimitetin institucional dhe e dëmton në mënyrë të pakthyeshme besimin publik në sistemin demokratik.

Në përmbyllje të konferencës, KDI i bëri thirrje të gjitha institucioneve dhe akterëve politikë të veprojnë pa vonesa dhe në përputhje me parimet e kompromisit dhe konsensusit politik, siç është përcaktuar nga Gjykata Kushtetuese. Po ashtu, u kërkua një auditim i plotë i vendimmarrjes së Qeverisë në dorëheqje gjatë periudhës së bllokadës.

Në raportin e fundit 24 orësh nga Policia e Kosovës, në disa qytete të Kosovës ka pasur incidente kriminale dhe shifra të larta të gjobave të shqiptuara në kundërvajtje.

AKSIDENTE TRAFIKU  DHE GJOBA

Gjatë 24 orëve të fundit janë shqiptuar 2587 tiketa trafiku, janë shkaktuar 94 aksidente me dëme materiale dhe 39 aksidente me të lënduar. Zyra e Informimit nga PK ka njoftuar se 36 persona janë arrestuar, kurse 22 janë dërguar në mbajtje.

Aksident në rrugën Lipjan‐Shtime

Zëdhënësja e policisë rajonale për Prishtinë Flora Ahmeti tha se në këtë aksident kanë qenë të përfshira dy automjete.

“Sot rreth orës 20:30 kemi pranuar informatën se në rrugën Lipjan‐Shtime, ka ndodhur një aksident trafiku me lëndime. Në këtë aksident kanë qenë të përfshira dy automjete. Si pasojë e aksidentit janë lënduar katër persona. Me rastin po merret njësiti i trafikut rajonal”, ka thënë Ahmeti.

FERIZAJ

Kanosje

Tarifat më të larta të vendosura nga Shtetet e Bashkuara kanë hyrë në fuqi të enjten për dhjetëra ekonomi, në një përshkallëzim të ri të përpjekjeve të Presidentit Donald Trump për të riformësuar tregtinë globale. Me hyrjen në fuqi të një urdhri ekzekutiv të nënshkruar javën e kaluar, detyrimet doganore amerikane janë rritur ndjeshëm, nga 10%, në një shkallë që tani varion mes 15% dhe 41%.

Ndikimi është i përhapur në produktet nga Bashkimi Evropian, Japonia dhe Koreja e Jugut tashmë të cilat përballen me një tarifë 15%, edhe pse këto vende kanë arritur marrëveshje me Uashingtonin për të shmangur penalitete më të rënda. India, ndërkohë, është goditur me një tarifë 25%, që pritet të dyfishohet brenda tre javësh, ndërsa shtete si Siria, Mianmari dhe Laosi përballen me tarifa drastike prej 40% deri në 41%.

Këto tarifa të reja nuk zbatohen për të gjitha kategoritë e importit. Përjashtime janë bërë për sektorë të ndjeshëm si çeliku, automjetet, produktet farmaceutike dhe çipat, të cilët do të trajtohen me masa të ndara.

Presidenti Trump ka paralajmëruar gjithashtu tarifa 100% mbi gjysmëpërçuesit, megjithëse ka sinjale se gjiganti tajvanez TSMC do të përjashtohet nga kjo masë, për shkak të fabrikave që ka të instaluara në SHBA.

Ekonomistët janë të ndarë në lidhje me efektet e tarifave të reja. Disa parashikojnë një rritje të menjëhershme të çmimeve, ndërsa të tjerë theksojnë se ndikimi afatgjatë në inflacion dhe rritjen ekonomike mund të jetë më i thellë sesa mendohet aktualisht.

Profesori Marc Busch nga Universiteti Georgetown thekson se megjithëse kompanitë fillimisht u përpoqën të absorbojnë koston, ato nuk mund ta bëjnë këtë pafundësisht. Ai paralajmëron se një pjesë e madhe e kostos do t’i kalojë konsumatorëve amerikanë, sidomos tani kur nis sezoni i blerjeve për kthimin në shkollë.

“Inventarët po pakësohen dhe bizneset janë gjithnjë e më pak të gatshme të përballojnë barrën tarifore vetë,” tha Busch për AFP, duke shtuar se “impakti ekonomik i këtyre tarifave nuk është vetëm teknik, por edhe politik.”

Valët e reja të detyrimeve “reciproke” janë pjesë e një strategjie më të gjerë të Trump për të adresuar ato që ai i cilëson si praktika të padrejta tregtare ndaj SHBA-së. Megjithatë, shumë analistë argumentojnë se qasja përmes penaliteteve të rënda mund të rezultojë kundërproduktive, sidomos për bizneset e vogla amerikane, të cilat kanë më pak fleksibilitet për t’u përshtatur me kostot shtesë.

Koreja e Jugut dhe Shtetet e Bashkuara do të kryejnë stërvitje të përbashkëta ushtarake të mëdha duke filluar nga 18 gushti.

Kështu thanë zyrtarët, megjithëse do të shtyjnë pjesë të stërvitjeve vjetore që kanë qenë burim tensioni me Korenë e Veriut gjatë vitit.

Stërvitjet vjetore 11-ditore, të quajtura Mburoja e Lirisë Ulchi, do të jenë në një shkallë të ngjashme me vitin 2024, por të përshtatura duke riplanifikuar 20 nga 40 ngjarjet e stërvitjes në terren për në shtator, tha zëdhënësi i Shtabit të Përgjithshëm të Koresë së Jugut, Lee Sung-jun.