Lajmet

Sot është Dita Botërore e Diabetit, shënohet edhe në Kosovë

Published

on

Në vitin 2007 Asambleja e Përgjithshme miratoi rezolutën 61/225 duke përcaktuar 14 Nëntorin si Ditën Botërore të Diabetit. Rezoluta inkurajoi gjithashtu shtetet anëtare të zhvillojnë politika kombëtare për parandalimin, trajtimin dhe kujdesin e diabetit në përputhje me zhvillimin e qëndrueshëm të sistemeve të tyre të kujdesit shëndetësor.

Dita Botërore e Diabetit ofron një mundësi për të rritur ndërgjegjësimin për diabetin si një çështje globale e shëndetit publik dhe çfarë duhet bërë, kolektivisht dhe individualisht, për parandalimin, diagnostikimin dhe menaxhimin më të mirë të gjendjes.

Tema e këtij viti, ‘qasja në edukimin për diabetin’, mbështet temën më të madhe shumëvjeçare të ‘qasjes në kujdes’.

Në fillim dhe më 14 nëntor, OBSH do të nxjerrë në pah jo vetëm sfidat, por më e rëndësishmja, zgjidhjet për rritjen e qasjes ndaj ilaçeve dhe kujdesit për diabetin.

Aktivitetet e OBSH-së për Ditën Botërore të Diabetit do të mbulojnë çështje që variojnë nga mbrojtja e prioriteteve të njerëzve që jetojnë me diabet në avokimin e Kompaktit Global të Diabetit, i cili nxit përpjekjet globalisht për të reduktuar rrezikun e diabetit dhe për të siguruar qasje në trajtim dhe kujdes.

Diabeti shkaktohet nga nivelet e larta të glukozës në gjak gjatë një periudhe të gjatë kohore. Glukoza është një ndër burimet kryesore të energjisë në trupin tonë, e cila merret nga ushqimi që e konsumojmë. Transportin e glukozës nga ushqimi në qelizat e gjakut e mundëson insulina, një hormon i prodhuar nga pankreasi. Ndodh që insulina të mos prodhohet mjaftueshëm, apo fare, dhe kështu glukoza qëndron në gjak, duke mos u transportuar njëlloj në qeliza. Me kalimin e kohës, ky grumbullim i glukozës mund të shkaktojë probleme serioze shëndetësore që nuk kanë shërim, siç është diabeti. Por, edhe pse nuk ka shërim mund të merren masa parandaluese ndaj përkeqësimit të kësaj sëmundjeje.

Disa nga simptomat më të shpeshta të diabetit janë etja e shtuar, tharja e gojës, shikimi i mjegulluar, dehidratimit, mpirja e gjymtyrëve, lodhja e tepërt, shtimi i oreksit dhe humbja drastike e peshës. Këto simptoma mund të shkaktojnë edhe probleme më të rënda shëndetësore si sëmundje të zemrës, sëmundje të veshkës, sulm në tru, probleme me sy e probleme dentare.

Ekzistojnë tri forma kryesore në të cilat paraqitet diabeti: diabeti tip 1 paraqitet në 10-15% të rasteve te fëmijët dhe të rinjtë. Te tipi 1 ka një mungese absolute të hormonit të insulinës. Të sëmurët janë të varur nga insulina, andaj duhet të injektohen me insulinë çdo ditë për të mbijetuar.

Diabeti tipi 2 është lloji më i përhapur i diabetit, që haset në 90% të rasteve tek personat në mbipeshë, njerëzit pas moshës 40 vjeçare dhe disa të rinj gjithashtu. Kryesisht trashëgohet apo shkaktohet nga faktorët e mënyrës së jetesës. Në tipin 2 pankreasi nuk prodhon mjaftueshëm insulinë.

Diabeti i shtatzënisë apo gjestacional shfaqet në 2-5% të rasteve te gratë shtatzëna. Ky lloj i diabetes mellitus ka shansa të zhduket pas lindjes apo edhe të përparojë më tutje. Përafërsisht 5-10% e grave të cilat kanë pasur diabetin gjestacional gjatë shtatzënisë hasin më vonë në diabetin e tipit 2.

Llojet e tjera të diabetit, që janë më pak të përhapura, janë diabeti monogjen dhe diabeti i fibrozës cistike. Diabeti monogjen është një sëmundje e cila trashëgohet gjenetiksht në breza.

Në nivel global, rreth 422 milionë të rritur jetonin me diabet në vitin 2014, krahasuar me 108 milionë në vitin 1980. Prevalenca globale e diabetit është pothuajse dyfishuar që nga viti 1980, duke u rritur nga 4.7% në 8.5% në popullatën e rritur.

Gjatë dekadës së fundit, prevalenca e diabetit është rritur më shpejt në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme sesa në vendet me të ardhura të larta.

Për këtë ditë, Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës organizon tryezë të rrumbullakët për Ditën Botërore të Diabetit, në njërin nga hotelet në Pejë, duke nisur nga ora 11:00. Kurse, një orë më vonë në sheshin e qytetit të Pejës, vendoset tenda, ku qytetarët mund të bëjnë matjen e nivelit të glukozës, dhënia e këshillave dhe shpërndarja e materialit edukativo shëndetësor. Po në shesh parakalojnë fëmijët parashkollorë dhe shkollorë.

Lajmet

Anulohet seanca e sotme ndaj ish-krerëve të UÇK-së

Published

on

By

Në Dhomat e Specializuara të Kosovës (DhSK) në Hagë, është anuluar seanca e planifikuar për të hënën në gjykimin ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit.

DhSK-ja nuk i ka bërë të ditura arsyet e anulimit të kësaj seance. Megjithatë, njoftoi se seanca e radhës në këtë rast pritet të mbahet nesër më 30 shator 2025.

Mbrojtja ka filluar me paraqitjen e provave të saj më 15 shtator 2025, ku për tri ditë me radhë u dëgjua ish-ndihmësi i sekretarit amerikan të shtetit, James Rubin, raporton “Betimi për Drejtësi“.

Ndërsa, pas tij u thirr ish-këshilltari ligjor i delegacionit shqiptar në Rambuje, Paul Williams. Kurse, ish-këshilltari politik i komandantit të lartë të NATO-s, Wesley Clark, John Stewart Duncan filloi dëshminë më 22 shtator dhe e mbaroi më 23 shtator 2025./D.B/EO

Continue Reading

Lajmet

Një person sulmohet me mjete të forta në veri të Mitrovicës

Published

on

By

Një person, shtetas kosovar, ka raportuar në Polici se është sulmuar me gurë dhe mjete të forta nga disa persona të panjohur në veri të Mitrovicës.

Rasti ka ndodhur të dielën më 28 shtator, rreth orës 13:00.

Sipas raportit 24-orësh të Policisë së Kosovës, viktima ka pësuar lëndime trupore dhe i njëjti më pas ka pranuar tretman mjekësor.

Lidhur me rastin është njoftuar prokurori./D.B/KP

Continue Reading

Botë

Shkon në katër numri i të vrarëve në sulmin në Michigan në SHBA

Published

on

Të paktën katër persona kanë humbur jetën dhe tetë të tjerë janë plagosur pasi një person i armatosur përplasi automjetin e tij në një kishë në Miçigan, hapi zjarr dhe më pas i vuri flakën ndërtesës.

Zyrtarët thanë se sulmi në Kishën e Jezu Krishtit të Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme në Grand Blanc, një qytet rreth 100 km në veriperëndim të Detroit, ndodhi gjatë shërbesës të së dielës ku ishin të pranishëm qindra besimtarë, shkruan BBC.

I dyshuari, i identifikuar si Thomas Jacob Sanford, 40-vjeçar, nga Burton, Michigan, u qëllua për vdekje nga policia në parkimin e kishës.

Autoritetet po e hetojnë incidentin si një akt dhune të qëllimshme, por ende nuk dihet motivi.

Detajet e viktimave dhe hetimit

Shefi i Policisë së Grand Blanc Toënship, William Renye, tha në një konferencë për shtyp se dy viktima vdiqën nga plagët e armës së zjarrit dhe më vonë ai shtoi se dy persona të tjerë u gjetën të vdekur. Sipas policisë disa ende figurojnë të zhdukur, pa specifikuar numrin e saktë.

Megjithatë, Policia njoftoi se reagoi menjëherë në vendngjarje dhe u përplas me të dyshuarin me armë zjarri./S.K/KP/BBC/

Continue Reading

Botë

​Biserko: Ka indicie që Rusia të ketë marrë pjesë në rastin e Banjskës, Serbia është vegël e saj

Published

on

Udhëheqësja e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Beograd, Sonja Biserko, ka theksuar se tash e shumë vite ekziston bashkëpunimi i thellë në mes të shërbimit sekret rus dhe atij serb. Sipas Biserkos, këtë bashkëpunim e ka bërë më specifik Aleksandar Vulini derisa ishte ministër i Punëve të Brendshme në Serbi.

“Prandaj, kjo çka ndodhi me arrestimet rreth Moldavisë qëndron edhe pse kemi deri tani vetëm informacione nga mediet, sepse pushteti në Beograd nuk deklarohet rreth kësaj. Nuk është rastësi që në këtë situatë, Rusia po tenton fort që të pamundësojë realizimin e Moldavisë pro-evropiane dhe ta orientojë atë kah Kremlini”, theksoi Biserko.

Ajo më tej u shpreh se ka indice që Rusia të ketë marrë pjesë edhe në agresionin në Banjskë më 24 shtator të vitit 2023 kur u vra rreshteri Afrim Bunjaku.

“Edhe sulmi në Banjskë në Kosovë para dy viteve, ka indice që Rusia ka marrë pjesë në të. Asgjë nuk është vërtetuar deri tani, por këto janë disa informacione që flasin për atë se Rusia është e kyçur shumë thellë në Serbi. Pikë së pari, në shërbimet e spiunëve, Kishën Ortodokse Serbe dhe disa grupime tjera”, shtoi ajo.

“Rusia e sheh atë Vuçiqin si dikë që e ka partner të besuar. Rusë kanë bazë të besueshme në Serbi, kështu që kjo është diçka që po ndodh dhe ka ndodhur edhe më përpara në Serbi”, tha ajo.

Grupi prej rreth 50 personave të armatorsur në Banjskë që udhëhiqej nga kryeterroristi, Milan Radoiçiq, i sanksionuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, me veshje ushtarake ishin të vendosur në Manastirin e Banjskës e përreth tij./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara