Bota

Sorbët – Minoriteti etnik brenda Gjermanisë

Published

on

Kombet evropiane kanë ardhur dhe kanë shkuar, por për më shumë se 1,500 vjet, një pakicë etnike sllavo-folëse ka mbetur brenda Gjermanisë.

Andrea Bunar ka një nga punët më të pazakonta në Gjermani. Pothuajse çdo ditë midis prillit dhe tetorit, Bunar hidhet në një varkë të gjatë dhe lundron paqësisht nëpër një labirint të rrugëve të vogla ujore për të dërguar letra në rreth 65 shtëpi që përndryshe janë shumë të vështira për t’u arritur.

Posta në Spreewald për 124 vitet e fundit është dorëzuar me një anije e ngjajshme me gondolën.

Bunar gëzon qetësinë që vjen me punën e saj. Çdo javë, ajo shpërndan rreth 650 letra dhe pako të vogla në Lehde. Ajo ka transportuar pemë, makinë prerëse, madje edhe TV me ekran të sheshtë, duke e manovruar me shkathtësi përmes kanaleve të ngushta me një shtyllë të gjatë 4m.

Lehde, është fshati i qetë prej 150 personash i ishujve kënetorë të lidhur me ura këmbësorësh, i vendosur në rezervatin e harlisur të biosferës Unesco të Spreewald.

Ndodhet rreth 100 km në jug-lindje të Berlinit, ky mozaik i gjerë 47,500 hektarësh me livadhe, pyje dhe kanale ka pak rrugë, krenohet me shumë shtigje shëtitjeje dhe është i popullarizuar në mesin e turistëve që duan të shpëtojnë nga nxitimi i kryeqytetit gjerman.

Spreewald është një biosferë e Unesco-s që përfshin 47,500 hektarë livadhe, pyje dhe kanale me pak rrugë!

Megjithëse Bunar ka jetuar pranë Spreewald pjesën më të madhe të jetës, ajo bisedon në gjermanisht dhe pendohet që nuk flet gjuhën e Sorbëve. Përveç strehimit të 6,000 specieve të kafshëve dhe bimëve, Spreewald është gjithashtu shtëpia e Sorbëve: grupi më i vogël sllav në botë dhe një nga katër pakicat e Gjermanisë.

Sorbët janë pasardhës të fiseve sllave që jetonin në veri të Maleve Karpate në Evropën Qendrore dhe Lindore. Rreth 1500 vjet më parë, një rajon historik i quajtur Sorbi shtrihej në Gjermaninë Lindore, Poloninë Perëndimore dhe veriun e Republikës Çeke.

Sorbët janë një pakicë etnike sllave që kanë jetuar në Gjermaninë e sotme për rreth 1,500 vjet.

Sot ka rreth 60,000 Sorbë në Gjermani, ku ata gjithashtu flasin gjuhët e tyre sllave perëndimore.

Një nga arsyet që Sorbët kanë qenë në gjendje të ruajnë kulturën dhe gjuhën e tyre është se ky komunitet pak i populluar, fort katolik është i rrethuar nga fusha dhe kodra dhe është e vështirë të arrihet me transport publik. Pra është vetëm rreth 50 km nga Dresden, kryeqyteti i Saksonisë, por ndihet si një botë larg.

Për ta ruajtur gjuhën, Sorbët janë përqendruar te brezat e ardhshëm. Rreth 5,000 nxënës mësojnë gjuhën serbe në 41 shkolla fillore, si dhe në një duzinë shkollash të mesme. Sipas Katharina Jurk, 60 studentët në shkollën fillore lokale në Crostwitz mësojnë gjuhën sorbe si gjuhë amtare dhe gjermanishten si gjuhë të dytë.

Qyteti i Bautzen është një nga qendrat kryesore të kulturës sorbiane.

Sigurisht që ka sfida të mëdha, siç është gjetja e mësuesve. Por, theksoi Jurk, familjet e reja po i kushtojnë rëndësi gjithnjë e më të madhe transmetimit të jo vetëm gjuhës, por traditave të tjera sorbiane për brezat e rinj.

Kostum tradicional i Sorbëve.

Gjatë gjithë historisë gjermane, Sorbët kanë arritur të ruajnë trashëgiminë e pasur kulturore, të vetën. Ata janë të njohur për vezët e Pashkëve të krijuara me mjeshtëri, të cilat familjet i zbukurojnë dhe i ngjyrosin çdo vit. Ata gjithashtu çmojnë zakonet e tyre të karnavaleve, ku ata sprapsin shpirtrat e këqij dhe i japin lamtumirën muajve të ftohtë të vitit. Bunar tha se kjo është një nga traditat sorbiane që ajo veçanërisht pëlqen të praktikojë me fëmijët e saj në Spreewald.

Udhëtimet e saj janë shënuar nga “qetësia absolute” që ajo ndjen në ujë. Gjatë rrugës së saj prej 8 km, ajo shkon nga një fermë në tjetrën, në një rajon të natyrës së paprishur dhe traditave të lashta që është me fat ta quajë në shtëpi.

“Shumë e bukur në të vërtet, në mënyrë unike e bukur”, tha ajo.

(Përktheu dhe përshtati UBTNews)

Bota

Trump thotë ‘është mirë që jam në Skoci’, zbarkon për një udhëtim katër-ditor

Published

on

By

Presidenti amerikan Donald Trump tha se “është shumë mirë të jesh në Skoci” teksa zbarkoi për një vizitë private katër-ditore.

Pasi Air Force One zbarkoi në Aeroportin e Prestwick, pak para orës 20:30, presidenti amerikan u prit nga Sekretari Skocez Ian Murray dhe Warren Stephens, Ambasadori i SHBA-së në Mbretërinë e Bashkuar.

Trump foli me gazetarët përpara se autokolona presidenciale të nisej për në resortin e tij Turnberry, në South Ayrshire, ku pritet të luajë golf të shtunën, shkruan BBC.

Duke folur për Sir Keir Starmer, të cilin do ta takojë të hënën, ai tha: “Më pëlqen kryeministri juaj. Ai është pak më liberal se unë – siç ndoshta e keni dëgjuar – por është një njeri i mirë. Ai arriti një marrëveshje tregtare.”

Autokolona – e cila përmbante më shumë se dy duzina automjetesh – hyri në resortin e golfit Turnberry të Trump rreth orës 21:30, i shoqëruar nga automjete të Policisë së Skocisë dhe ekipe ambulancash.

Ndërsa mbërriti në hotelin luksoz, automjeti i presidentit – i njohur si Bisha – kaloi pranë një grupi të vogël protestuesish.

Trump do të qëndrojë në Turnberry gjatë fundjavës përpara se të shkojë në pronën e tij të dytë në Aberdeenshire, ku do të hapë një fushë të re me 18 vrima në Menie.

Ai u tha gazetarëve se një yll i ndjerë i James Bond luajti një rol vendimtar në projekt.

Trump tha: “Sean Connery më ndihmoi të merrja lejet – nëse nuk do të ishte për Sean Connery nuk do t’i kishim ato fusha të shkëlqyera.”

Continue Reading

Bota

Monumenti për viktimat e gjenocidit të Srebrenicës u përurua në Paris

Published

on

By

Anëtari boshnjak i Presidencës së Bosnjës dhe Hercegovinës, Denis Beçiroviq dhe kryetarja e Bashkisë së metropolit francez, Anne Hidalgo përuruan sot në Paris monumentin kushtuar viktimave të gjenocidit të Srebrenicës.

Monumenti ndodhet në rrugicën e monumenteve përkujtimore në varrezat Père Lachaise, pranë atyre të dedikuara për viktimat e gjenocidit në Ruandë dhe ushtarëve francezë të vrarë në Luftën e Dytë Botërore.

Ai u ngrit me rastin e 30-vjetorit të gjenocidit kundër boshnjakëve, dhe iniciativa për ndërtimin e tij erdhi nga organizata joqeveritare Solidariteti me Bosnjën dhe Hercegovinën (SIBH-Francë), me mbështetjen e autoriteteve të qytetit të Parisit, transmetojnë mediat boshnjake.

Kujtimi i gjenocidit të Srebrenicës duhet të jetë themeli për ndërtimin e një të ardhmeje më të mirë, më të sigurt dhe më të drejtë, sepse vetëm me të vërtetën, respektin për viktimat dhe përgjegjësinë mund të sigurohemi që gjenocidi të mos ndodhë më kurrë“, tha Beçiroviq.

Gjenocidi i Srebrenicës, i kryer nga forcat serbe të Bosnjës, konsiderohet krimi më i keq i luftës i kryer në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Më shumë se 8 mijë burra dhe djem boshnjakë u vranë në masakrën serbe në vitin 1995.

Continue Reading

Bota

ShBA kundërshton propozimin e Macron për njohjen e shtetit palestinez: Vendim i njëanshëm

Published

on

By

Kreu i diplomacisë amerikane e bëri të qartë të enjten se “kundërshton fuqishëm” vendimin e presidentit francez Emmanuel Macron për të njohur shtetin e Palestinës gjatë Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në shtator.

Ai e ka cilësuar si një vendim të njëanshëm dhe që, sipas tij, e largon paqen.

Ky vendim i njëanshëm nuk shërben për asgjë tjetër përveçse për propagandën e Hamasit dhe përbën një hap prapa për procesin e paqes. Është një shuplakë në fytyrën e viktimave të 7 tetorit 2023,” deklaroi Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, përmes një postimi në platformën X.

Ndërkohë, ambasadori amerikan në Izrael, Mike Huckabee, kishte deklaruar në muajin qershor se nuk e konsideron më prioritet të politikës së jashtme amerikane krijimin e një shteti të pavarur palestinez.

Continue Reading

Bota

​Macron thotë se Franca do ta njohë Palestinën si shtet

Published

on

Presidenti francez Emmanuel Macron njoftoi sonte se vendi i tij do ta njohë Palestinën si shtet.

Në një deklaratë të postuar në rrjetin X, Macron tha se vendimi do të formalizohet në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në muajin shtator.

“Duke pasur parasysh angazhimin e saj historik për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme në Lindjen e Mesme, kam vendosur që Franca të njohë shtetin e Palestinës. Paqja është e mundur”, ka shkruar ai.

“Gjëja urgjente sot është që lufta në Gaza të ndalet dhe popullsia civile të shpëtohet”, thuhet në deklaratën e Macron, e cila përfshinte edhe një letër dërguar presidentit palestinez Mahmoud Abbas në lidhje me vendimin.

Aktualisht, mbi 140 vende njohin shtetin palestinez. Macron në qershor shprehu një vendosmëri për të njohur shtetin e Palestinës dhe mbështeti një lëvizje më të gjerë drejt një zgjidhjeje me dy shtete.

Continue Reading

Të kërkuara