Kuriozitete

Si t’i dalloni lajmet e rreme në rrjetet sociale?

Published

on

Si mund të shmangim mashtrimin nga lajmet e rreme? Rrjetet sociale janë të bombarduara nga informacionet, dhe është e pamundur të dalloni se çfarë është një informacion i vërtetë. Problemi nuk është dhe aq për shkak të përmbajtjes së tij të rreme, por sepse aktorët keqdashës përpiqen ta përdorin psikologjinë kundër nesh.

Kjo shpjegon edhe arsyen se përse keqinformimet përhapen 6 herë më shpejt në rrjetet sociale sesa informacioni i besueshëm. Si të mos mjaftonte kjo, keqinformimi krijohet në sasi më të madhe (problemi i volumit), në shumë tipologji (problemi i shumëllojshëmrisë) dhe më shpejt (problemi i shpejtësisë) sesa aftësia jonë për të kundërshtuar përmbajtjen e tij.

Ka të dhëna që tregojnë nëse autori i artikullit po përpiqet të mashtrojë duke përfituar nga psikologjia jonë. Duke analizuar teoritë e njohjes njerëzore e shkencat sjelljes, mund të llogarisim masën sasiore e të zbatojmë teknika të përpunimit të gjuhës, që na ndihmon të dallojmë lajmet e rreme.

P.sh modeli i kapacitetit të kufizuar të përpunimit të mesazheve të motivuara e të ndërmjetësuara, propozon se tipare të ndryshme strukturore dhe funksionale të një teksti, kërkojnë përpjekje njohëse për t’u përpunuar nga truri. Jo të gjitha tekstet janë njëlloj komplekse.

P.sh një libër për fëmijë të vegjël, ka strukturë më të thjeshtë se sa artikulli shkencor. Problemi është se te rrjetet sociale, njerëzit priren të minimizojnë përpjekjet që bëjmë për përpunimin e informacionit. Kjo shpjegon arsyen pse përmbajtja e thjeshtë, është më virale.

Megjithatë psikologjia, është e ndjeshme dhe ndikohet nga emocionet. Studimet tregojnë se përmbajtja me nivel të lartë emocional është më virale, gjë që shpjegon arsyen pse rrjetet sociale konsiderohen si burime të “infektivitetit emocional në shkallë të gjerë”.

Kur ekspozohemi ndaj informacioneve me përmbajtje të lartë emocionale, psikologjia bëhet më pak racionale, kjo zvogëlon aftësinë për të dalluar atë që është e vërtetë. Duke e ditur këtë, krijuesit e përmbajtjeve të rreme përpiqen t’i shfrytëzojnë emocionet kundër nesh.

Në një studim, u përpoqëm të zbulonim strategjitë e ndjekura nga lloje të ndryshme njerëzish që merren me përhapjen e keqinformimeve, pra ato që i quajmë “gjurmët e gishtave të keqinformimit”. Përdorëm më shumë se 92.000 pjesë të përmbajtjes së lajmeve të rreme të ndara në 7 kategori: Lajme të rreme me synim klikimet, teori konspirative, lajme mashtruese, ato me gjuhë urrejtjeje, lajme shkencore të rreme, burime të besueshme dhe thashethemet. I krahasuam me lajmet reale, sa i përket provokimit të emocioneve e përpjekjeve njohëse.

“Gjurmët e gishtërinjve” të keqinformimit

Duke përdorur përpunimin e gjuhës natyrore, llogaritëm se deri në çfarë mase ndryshojnë kategoritë e  keqinformimit nga lajmet reale, sa i përket evokimit ndaj emocioneve e përpjekjes njohëse të nevojshme për përpunimin e përmbajtjes. Ekzistojnë dallime mes përmbajtjes së rreme dhe reale. Të gjitha llojet e keqinformimeve kanë strukturë gramatikore më të thjeshtë sesa lajmet e besueshme

Janë 15 për qind më pak të ndryshme në aspektin leksikor, duke e reduktuar përpjekjen njohëse të nevojshme për t’i përpunuar. Nëse shohim evokimin e emocioneve, rezultatet tregojnë se keqinformimi është më emocional sesa lajmi real. Lajmet e rreme janë 10 herë më negative sa i përket ndjenjës që provokojnë. Ata i bëjnë thirrje 37 për qind më shumë moralit të lexuesit, përpiqen të ndikojnë psikologjikisht tek përdoruesi përmes ideve që përcjellin një sulm ndaj identitetit social individual (gjini, fe, kombësi, etj.) të lexuesit.

Jini dyshues ndaj përmbajtjeve që kanë strukturë të dobët gramatikore e leksikore. Krijuesit e keqinformimeve e dinë se kur shfletoni rrjetet sociale, nuk i kushtoni gjithë mundin që do të bënit në situata tjera. I hapni për t’u informuar ose argëtuar, e jo për të punuar. Ata përpiqen të shmangin vështirësitë në përpunimin e përmbajtjes, e bën më tërheqës për trurin, ka më shumë gjasa ta besoni raportimim.

Mos u besoni lajmeve që përpiqen të gjenerojnë disa emocione apo t’u referohen vlerave tuaja morale

Njerëzit nuk janë aq racionalë sa mendojmë. Emocionet ndikojnë fuqishëm në procese  mendore dhe në vendimmarrje, kjo është arsyeja pse krijuesit e përmbajtjeve të rreme, përpiqen t’i shfrytëzojnë që të mos jemi në gjendje të dallojmë në mënyrë racionale nëse përmbajtja që po lexojmë është e vërtetë apo jo. Ata u bëjnë thirrje emocioneve tona duke u përpjekur të gjenerojnë zemërim, frikë ose pikëllim për ta errësuar racionalitetin tonë. Po ashtu, përdorin strategji që na bëjnë të ndiejmë se identiteti social, kombësia jonë, gjinia, opinionet janë në rrezik, duke krijuar ndjesinë e armiqve jashtë grupit tonë që kërcënojnë vetë ekzistencën tonë.

Kjo ndjenjë e të qenit të sulmuar, aktivizon mekanizma në psikologjinë që na bëjnë të sillemi më pak racionalë dhe e zvogëlojnë aftësinë për të dalluar atë që është e vërtetë nga ajo e rreme. Rezultatet e studimit tregojnë se është e rëndësishme të jemi vigjilentë kur lundrojmë në internet, veçanërisht në rrjetet sociale, e të jemi në gjendje të zbulojmë kur dikush përpiqet të përfitojë nga psikologjia jonë kundër nesh.

Kompanitë e mediave sociale janë të vetëdijshme se platformat krijojnë akses në informacione të pa parë në historinë njerëzore, që është e dobishme. Por, platformat e tyre po përdoren nga aktorë keqdashës, që shfrytëzojnë psikologjinë e përdoruesve për qëllime ekonomike apo qëllime politike. Rezultatet janë një apel për vendimmarrësit publikë, që të jenë më të shqetësuar për nivelet alarmante të ulëta të arsimimit mediatik tek popullata. Shpejtësia me të cilën përparon teknologjia është më e madhe se psikologjia jonë, sistemet barsimore apo politikë–bërja. Dhe kjo krijon probleme për shoqëritë tona, nëse nuk punojmë më shumë për të zgjidhur sfidat që kemi dhe ato që janë përpara. /UBT News/

Kuriozitete

Sa shpesh duhet ta karikoni telefonin? Gabimet që po dëmtojnë baterinë pa e kuptuar

Published

on

Në një kohë kur telefoni është bërë pjesë e pandashme e jetës sonë, shumë prej nesh vazhdojnë të bëjnë gabime të vogla që në afat të gjatë dëmtojnë baterinë.

Ekspertët rekomandojnë që karikimi i telefonit të mos bëhet gjithmonë nga 0% në 100%, por të mbahet midis 20%-80% për jetëgjatësi më të madhe të baterisë.

Gabimet më të shpeshta që dëmtojnë baterinë:

• Mbajtja e telefonit të lidhur gjatë gjithë natës

• Përdorimi i karikuesve jo origjinalë

• Ekspozimi në temperatura të larta gjatë karikimit

• Mbajtja e mbulesave të trasha që nxehin pajisjen

Një tjetër mit që po bie është ideja se telefoni duhet “shkarkuar herë pas here”, kjo ishte e vërtetë për bateritë e vjetra, por jo për litium-jonët e sotëm.

A duhet ta karikosh telefonin gjatë natës?

Nëse telefoni juaj është i mençur, ndalon së karikuari sapo të arrijë 100%. Qëndrimi i zgjatur në këtë nivel, çdo natë, për muaj me radhë, mund të ndikojë te jetëgjatësia afatgjatë e baterisë.

Continue Reading

Kuriozitete

Gjendet pas 37 vitesh busti i vjedhur i Jim Morrison në Paris

Published

on

Një skulpturë e këngëtarit e poetit të ndjerë amerikan Jim Morrison, e cila u zhduk nga varri në Paris katër dekada më parë, është gjetur, sipas policisë franceze.

“Pas 37 vitesh mungese, është gjetur busti i Morrison, i vjedhur më 1988 nga varrezat Père Lachaise”, shkroi Drejtoria Rajonale e Policisë Gjyqësore të Parisit.

Ai shtoi se “ky simbol ikonik për fansat e këngëtarit u gjet” gjatë një hetimi të kryer nga Brigada Financiare dhe Kundër Korrupsionit, nën autoritetin e Zyrës së Prokurorit Publik të Parisit.

“Ky ishte një zbulim i rastësishëm i bërë gjatë një kontrolli të urdhëruar nga një magjistrat hetues në gjykatën e Parisit”, tha zyra e prokurorit për CNN në një deklaratë të martën .

Jeff Jampol, menaxher i Pasurive të Jim Morrison, i tha CNN në një deklaratë se ishin “të lumtur që dëgjuan” për rizbulimin e statujës, duke shtuar: “Padyshim që është pjesë e historisë, e rëndësishme se familja e Jim-it e donte atje në varrin e tij, kështu që është kënaqësi të shohësh që është rikuperuar.”

«Tani do të duhet të shohim se çfarë forme ka busti», vazhdoi ai.

Morrison, vokalisti karizmatik i grupit rok psikedelik të viteve 1960, The Doors, vdiq në vitin 1971, vetëm 27 vjeç. Varri tërheq shumë adhurues të muzikës.

I vendosur në varrezat Père Lachaise, është një nga varret më të njohura në Paris, sipas faqes zyrtare për turizmin e qytetit, me turma njerëzish që mblidhen atje në përvjetorin e vdekjes së tij, më 3 korrik çdo vit. Busti, i krijuar nga skulptori kroat Mladen Mikulin, u vendos në gurin e varrit në 10-vjetorin e vdekjes së tij, sipas faqes zyrtare të internetit të qytetit të Parisit. Megjithatë, ai u zhduk në vitin 1988.

Gurvari i varrit, i cili u dëmtua u zëvendësua nga prindërit e tij në vitin 1990 me mbishkrimin “Besnik ndaj Shpirtit të Tij” të shkruar në greqisht. Në 20- vjetorin e vdekjes së Morrison më 1991, policisë iu desh të shpërndante tifozët nga varrezat me gaz lotsjellës për shkak të sjelljes së padisiplinuar.

Deri në 30-vjetorin, alkooli dhe muzika ishin ndaluar, por mijëra njerëz ende merrnin pjesë në komplotin e tij për të vendosur kurora dhe për të bërë foto.

«Çdo ditë, diku në botë, luhet një këngë e Doors», tha ish-tastieristi i Doors, Ray Manzarek, në atë kohë. «Energjia e Jim Morrison është ende me ne».

Morrison, i cili njihej edhe si “Mbreti i Hardhucave”, krijoi reputacion për konsumimin e tepërt të alkoolit dhe sjelljet tronditëse në skenë. Bashkia holandeze thotë se mund të ketë hedhur aksidentalisht një vepër të Andy Warhol-it

Morrison u largua nga grupi në vitin 1971 për t’u përqendruar në shkrimin e poezisë dhe u zhvendos në Paris me të dashurën e tij, Pamela Courson.

Megjithatë, ai vdiq në apartamentin e tyre në Paris më vonë atë vit. Courson u tha autoriteteve se e kishte gjetur këngëtarin të vdekur në vaskë.

Shkaku i vdekjes së tij është regjistruar zyrtarisht si arrest kardiak, por nuk u krye asnjë autopsi, duke nxitur teori konspiracioni.

Continue Reading

Kuriozitete

Londra dhe Cyrihu së shpejti do të lidhen me hekurudhë

Published

on

Një linjë e re e trenave do të lidhë Londrën dhe Cyrihun.

Sipas “London Travelers”, Mbretëria e Bashkuar dhe Zvicra janë dakorduar të punojnë në krijimin e një hekurudhe të re që lidh Londrën me Gjenevën dhe Cyrihun.

Udhëtimi me tren pritet të përfshijë një ndalesë në Paris dhe parashikohet të shkurtojë kohën e udhëtimit Londër-Gjenevë për së paku dy orë.

Ekspertët nga të dy shtetet pritet të detajojnë marrëveshjen, duke llogaritur kontrollet kufitare dhe kostot e udhëtimit dhe projekti pritet të finalizohet në 5 deri 10 vjetët e ardhshëm.

Continue Reading

Kuriozitete

Kina zbulon baterinë bakteriale

Published

on

Kina prezanton një risi të madhe në teknologjinë e energjisë: Bateria bakteriale. Në një hap të rëndësishëm para në fushën e ruajtjes së energjisë, Kina ka prezantuar një teknologji të re revolucionare: një bateri që funksionon përmes baktereve – ndryshe nga bateritë tradicionale litium-jon.

Kjo risi përfaqëson një alternativë të qëndrueshme dhe me kapacitet të lartë, me potencialin për të ndryshuar rrënjësisht industrinë globale të energjisë.

Si funksionon bateria bakteriale?

Bateria e re është ndërtuar mbi një proces biologjik, ku bakteret prodhojnë energji elektrike duke marrë elektrone nga materia organike në dekompozim. Ky proces njihet si sistemi mikrobial i prodhimit të energjisë – një teknologji që shfrytëzon burime natyrore dhe biologjike për të krijuar një burim të qëndrueshëm dhe vetëkarikues të energjisë.

Ndryshe nga teknologjitë e zakonshme, bateria bakteriale nuk kërkon infrastruktura të ndërlikuara për karikim, ajo karikohet automatikisht, për sa kohë ka burime organike në dispozicion.

Efikasitet dhe vetëkarikim

Një nga veçoritë më dalluese është efikasiteti i lartë dhe aftësia për vetëkarikim. Bateria përbëhet nga 99% materiale të avancuara biologjike, duke shmangur përbërësit toksikë që përdoren në bateritë litium-jon. Ky sistem e bën atë jo vetëm shumë efikase, por edhe miqësore me mjedisin dhe të qëndrueshme në përdorim afatgjatë.

Avantazhet ndaj baterive litium-jon

Ndonëse të përdorura gjerësisht, kanë ngritur shqetësime për ndikimin negativ në mjedis, si gjatë prodhimit ashtu edhe në fazën e asgjësimit. Bateritë bakteriale përdorin mbetje organike dhe procese natyrore, duke reduktuar ndjeshëm emetimet e karbonit dhe ndikimin mjedisor.

Përdorimi dhe aplikimet

Efikasiteti e vetëmirëmbajtja i bëjnë bateritë bakteriale të përshtatshme për gamë aplikimesh, nga pajisjet e përditshme të konsumatorëve, deri te sistemet industriale dhe qendrat e mëdha të ruajtjes së energjisë. Falë miqësisë ndaj mjedisit e qëndrueshmërisë, këto bateri përdoren si në shkallë individuale, ashtu edhe në projekte energjetike në shkallë të gjerë.

Një hap i rëndësishëm shkencor

Kjo arritje është rezultat i viteve të tëra kërkimi dhe zhvillimi nga shkencëtarët kinezë, të cilët kanë identifikuar bakteret më të përshtatshme për këtë funksion. Bateria bakteriale është shembull i qartë i një revolucioni shkencor ndërdisiplinor, që ndërthur biologjinë, inxhinierinë dhe teknologjinë për të krijuar zgjidhje inovative për sfidat globale.

Ndikimi global

Lansimi i kësaj teknologjie sinjalizon një tranzicion të rëndësishëm nga burimet e energjisë fosile drejt burimeve të rinovueshme. Potenciali për të reduktuar varësinë nga lëndët djegëse fosile e luftuar ndryshimet klimatike është i jashtëzakonshëm. Bateritë bakteriale mund të shërbejnë si një zgjidhje e pastër dhe e qëndrueshme për krizën energjetike që po përjeton bota, duke ulur ndjeshëm emetimet e gazrave serrë dhe duke promovuar një të ardhme më të gjelbër.

Continue Reading

Të kërkuara