Shëndeti

Si të përballeni me ankthin rreth krizës në Ukrainë?

Njëherë pandemia dyvjeçare, pastaj lufta, edhe ekspertët pajtohen se ndjenja e mbingarkesës është normale.

Published

on

Nëse u zgjuat këtë mëngjes, shikuat lajmet dhe ndiheni gjithnjë e më të shqetësuar për luftën në Ukrainë, nuk jeni vetëm. Njëherë pandemia dyvjeçare, pastaj lufta, edhe ekspertët pajtohen se ndjenja e mbingarkesës është normale. Këtu janë këshillat e tyre se si mund të kujdeseni për veten, fëmijët tuaj dhe të tjerët.

Çfarë mund të bëni për të ndihmuar veten?

E keni me të drejtë para së gjithash kur mendoni për ndikimin tek ata që janë kapur në konflikt, por gjithashtu është krejtësisht normale të ndiheni të mërzitur lidhur me atë që po shihni në Ukrainë, thotë Alex Bushill, nga shoqata bamirëse e shëndetit mendor “Mind”.

“Është shumë e natyrshme të shqetësoheni për atë që e shihni përndryshe nuk do të ishit njerëz nëse nuk do të shqetësoheshit”, thotë ai.

Bushill ju këshillon që në periudha të caktuara të ditës t’i shikoni lajmet dhe mediat sociale dhe më pas të bëni diçka relaksuese.

Kjo nuk çon gjithmonë në shfaqjen e ankthit, por NHS dhe Anxiety UK u pajtuan për disa këshilla që ndikojnë në zhdukjen e ankthit, e ato janë: ushqehuni mirë, dilni jashtë, largoni telefonin, shoqërohuni me njerëz dhe pushoni. Të gjitha këto janë këshilla mjaft themelore, por kur jeni të stresuar, mund të jenë të vështira për t’u praktikuar vazhdimisht.

Alex thotë se zbërthimi i tij në një proces me dy hapa mund të ndihmojë. E para është që duhet ta largoni veten nga shkaktarët, në mënyrë që të mund të praktikoni vëmendjen.

“Shko në një vend ku mund të jesh në këtë moment, qoftë ky sport apo të ecësh me qenin”, thotë ai.

Hapi i dytë është të përqendroheni në vetëdisiplinimin rreth teknikave specifike që funksionojnë për ju. Krijoni hapësirë për të dalë për pauzë dreke ose për të zhvilluar ndonjë aktivitet atraktiv me të afërmit tuaj dhe sigurohuni që ta bëni këtë.

Alex rekomandon gjithashtu të jeni të vetëdijshëm se ku e merrni informacionin tuaj: mbështetuni në burime të besueshme të lajmeve, fokusohuni në fakte dhe jo në spekulime alarmante, mos u përfshini me përmbajtje grafike.

“Kur e bëj, largohem dhe më pastrohet mendja. Funksionon sepse nuk mendon për gjëra që nuk mund t’i kontrollosh”, thotë ai.

Ekspertët pajtohen që nëse ndiheni në ankth, shmangni lajmet negative. Psikologia klinike Dr.Emma Hepburn thotë se është diçka që ne shpesh e bëjmë kur përballemi me pasiguri, por në vend që të plotësojmë boshllëqet me informacione të dobishme, mund të përfundojmë në katastrofë.

“Mënyra se si ne kërkojmë qartësi është të kërkojmë më shumë informacion, por kjo shpesh krijon më pak qartësi, sepse ne po shohim të njëjtin informacion përsëri dhe përsëri dhe nuk na lejon të tërhiqemi”, tha Hepburn.

Ajo gjithashtu thekson se ju lejohet të ndiheni të sigurt dhe të shqetësuar. Të dy nuk janë reciprokisht ekskluzive.

Çfarë mund të bëni për fëmijët tuaj?

Gjëja e parë që duhet të dini është se shmangia e temës mund t’i bëjë fëmijët të ndihen të frikësuar, thotë Ane Lemche, psikologe dhe këshilltare për fëmijë në Save the Children.

Nëse ata janë të shqetësuar për njerëzit në Ukrainë, Lemche sugjeron të flasin për masat që po marrin për të mbrojtur veten. Ju flisni me ta se si shumica e njerëzve janë në strehimoret e sulmeve ajrore dhe larg bombave, ose mund të flisni se si njerëzit po lëvizin në vende të tjera ku është më e sigurt.

Nëse vetë prindërit ndihen të shqetësuar, fëmijët mund ta kuptojnë këtë, kështu që është e rëndësishme që edhe të rriturit të kenë mbështetje, shton ajo.

“Nëse ndiheni vërtet të mërzitur dhe fëmija juaj ju bën një pyetje, thoni a mund të flasim për këtë pak më vonë dhe nëse nuk ndiheni të pranueshëm, gjeni dikë tjetër që mund ta bëjë këtë, mund të keni një partner ose një anëtar të familjes së gjerë që është më i mirë në përballimin e kësaj”, tha Lemche.

Ajo thotë se është normale që të rriturit të ndihen të lëkundur pas pandemisë dhe të pyesin veten se kur mund të ketë një periudhë stabiliteti. Ajo rekomandon që të sigurohet që të ketë kohë të mbrojtura ku nuk ka ekspozim ndaj lajmeve, të tilla si fikja e radios gjatë shkuarjes në shkollë.

Prof Vivian Hill nga Shoqata Psikologjike Britanike, rekomandon që biseda të jetë e përshtatshme për moshën. Për fëmijët më të vegjël, kjo mund të jetë aq e thjeshtë sa t’u tregosh se ku është Ukraina në një hartë, në mënyrë që të kuptojnë se po ndodh diku larg tyre. Për fëmijët më të rritur, mund të përfshijë ofrimin e një konteksti. Por në çdo moshë, gjëja kryesore është t’i qetësosh ata.

“Mbajeni sa më të vërtetë të mundeni: shpjegoni se ka pasur luftëra në të gjithë botën në vitet e fundit dhe ne kemi qenë me fat që shumica e tyre nuk kanë pasur ndonjë ndikim në familjet e tyre, është një mënyrë e mirë për t’i ndihmuar ata të kenë një ndjenjë të shkallës së rrezikut që u paraqitet dhe kjo është ajo për të cilën fëmijët duan siguri, se ata janë të sigurt”, thotë profesori Hill.

“Këshillat që do t’u jepja fëmijëve janë po aq të rëndësishme për të rriturit. Duhet të përpiqeni shumë për të ruajtur kohën ku thjesht argëtoheni dhe t’i shpëtoni të gjithë zymtësisë. Ka të bëjë me të paturit dhembshuri për të gjithë, përfshirë veten tuaj”, shtoi ai.

Çfarë mund të bëni për të tjerët

Të ndihmosh të tjerët është një nga pesë hapat për të përmirësuar mirëqenien mendore dhe ka mënyra të panumërta për të ndihmuar me krizën në Ukrainë.

Një numër organizatash bamirëse kanë nisur apele, duke përfshirë Kryqin e Kuq Britanik, agjencinë e UNHCR-së për refugjatët dhe Unicef-in, ndërsa shumë individë në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar po mbledhin para dhe po mbledhin donacione në mënyrë të pavarur.

Dr Sarah Hepburn thotë se shikimi i luftës mund t’ju bëjë të ndiheni jashtë kontrollit dhe fokusimi në mënyrat për të ndihmuar mund ta menaxhoni atë.

“Ka shumë prova që të bësh diçka për njerëzit e tjerë ka një ndikim vërtet të dobishëm në shëndetin tuaj mendor. Nëse ne e perceptojmë se kemi bërë dikë tjetër të ndihet mirë, ne ndihemi mirë. Truri ynë është krijuar për të qenë social dhe të ketë lidhje dhe të krijojë një lidhja me diçka më të madhe se ju është vërtet e dobishme për mirëqenien tuaj”, tha Hepburn.

Dr Hepburn “vizaton psikologjinë” dhe poston imazhet në faqen e saj në Instagram. Ilustrimi i saj më i fundit është se si njerëzit mund të ndihmojnë me krizën në Ukrainë.

“Ka të bëjë me kuptimin e një situate komplekse. Dhe mendoj se isha edhe unë duke u përpjekur të bëja diçka”, shpjegoi ajo.

Hepburn, e cila po kërkon vullnetarë, beson se ka përfitime për njerëzit në të dy anët e telefonit.

“Ne të gjithë e kemi gjetur veten duke folur për këtë luftë me miqtë dhe familjen dhe ka një arsye vërtet të madhe për këtë dhe kjo është sepse ato biseda janë ngushëlluese. Një nga gjërat më të mira të përfshirjes në një shërbim që ndihmon njerëzit e tjerë është ndjenja e kënaqësisë ose arritjes që merrni, dhe kjo është ajo që njerëzit kërkojnë. Njerëzit mund të ndihen të pafuqishëm përballë luftës ose ngjarjeve të mëdha botërore, dhe kthimi në gjërat e vogla që mund të bëjmë është jashtëzakonisht pasurues për njerëzit”, shtoi Sarah.

Ka njerëz që mbledhin donacione, gjëra për t’i dërguar në qendrat e refugjatëve, bëni diçka të tillë. Ndonjëherë të bësh diçka konstruktive është me të vërtetë e fuqishme përfundoi ajo./UBTNews/

Shëndeti

Ekspertët tregojnë pse natyra e forcon përqendrimin

Published

on

Shkencëtarët e kanë të vështirë të shpjegojnë pse një shëtitje e thjeshtë në natyrë duket se shëron shpejt trurin e lodhur nga stresi dhe teknologjia.

“Po shtohet gjithnjë e më shumë dëshmia se diçka tek ecja në natyrë po i bën përqendrimit tonë”, tha Gloria Mark, profesoreshë e informatikës në Universitetin e Kalifornisë, Irvine, për The New York Times.

Ajo ka shtuar se kjo mbetet ende vetëm teori. “Nuk e dimë nëse ky është shpjegimi i vërtetë i asaj që po ndodh”, ka thënë ajo.

Ky fenomen lidhet me “teoria e restaurimit të përqendrimit”, e zhvilluar në vitet ’80. Përqendrimi i njerëzve është burim i kufizuar që duhet “rimbushur”, dhe natyra e bën këtë më mirë se çdo ambient tjetër.

Një eksperiment i 2008 me studentë të Universitetit të Miçiganit ka treguar se ata që shëtitën në  park të mbushur me drunj përmirësuan rezultatet e testeve të kujtesës dhe përqendrimit apo vëmendjes me pothuajse 20 për qind, në krahasim me ata që shëtitën nëpër rrugë të qytetit. Kur grupet ndërruan vendet, efekti u përsërit.

“Nuk ishte e nevojshme as të të pëlqente apo të shijoje shëtitjen për të pasur këto përfitime në aftësitë njohëse”, ka thënë Marc Berman, profesor i psikologjisë në Universitetin e Çikagos, për NYT.

Natyra është “fascinuese në mënyrë të butë”, duke tërhequr vëmendje. Qyteti, është i ngarkuar me zhurmë, vijëzime e struktura që imponohen. Berman tha se janë elemente konkrete si vijat e buta, format e harkuara e modelet e përsëritura, që i japin trurit pushim.

“Kjo mund t’i lejojë trurit tonë të pushojë, dhe ndoshta prandaj i shohim këto përfitime”, ka thënë ai.

Një hulumtim me gjurmim të syrit tregoi se njerëzit kishin më pak lëvizje të syrit kur shikonin pamje nga natyra, krahasuar me ato urbane.

Një eksperiment tjetër, i udhëhequr nga Amy McDonnell në Universitetin e Utah, përdori skanime EEG të aktivitetit të trurit e tregoi se pas shëtitjes në natyrë, truri pushonte më shumë e rikthehej me aktivitet më të madh kur pjesëmarrësit kryenin detyra që kërkonin përqendrim.

Megjithatë, shkencëtarët pranojnë se ende nuk ka përgjigje të qartë.

“Shkenca mund të duket pak e mjegullt”, ka thënë McDonnell, duke shtuar se ndoshta nuk ka diçka “magjike” te natyra, por thjesht ndryshimi i ambientit na ndihmon.

Continue Reading

Shëndeti

Zakoni i mëngjesit që ju ndihmon të reduktoni dhjamin rreth barkut

Published

on

Në pamje të parë, mund të mendoni se dhjami i tepërt rreth barkut nuk është ndonjë gjë e madhe por kjo mund të shkaktojë disa probleme mjaft të rënda shëndetësore.

Dhjami rreth barkut, quhet yndyrë e “dëmshme” qëndron rreth organeve të brendshme, shkakton probleme si diabeti i tipit 2 e madje sëmundje të zemrës. Me ndryshime në stilin e jetesës dhe zakonet tuaja të të ngrënit, do të jeni në gjendje të ulni yndyrën e tepërt.

Zakoni më i mirë i mëngjesit për tkurrjen e yndyrës së padëshiruar të barkut është ngrënia e proteinave.

Çfarëdo që të hani për mëngjes, përfshini edhe proteina në vaktin tuaj. Proteina është lëndë ushqyese që rrit ndjesinë e ngopjes, duke ju ndihmuar të hani më pak dhe të luftoni dhjamin e tepërt.

Hulumtimet kanë zbuluar se regjimet ushqimore të larta në proteina mund të ndihmojnë në humbjen e peshës.

Një studim zbuloi se pjesëmarrësit që ishin klasifikuar si obezë ose mbipeshë ishin në gjendje të humbisnin peshë e të ulnin nivelet e kolesterolit me një dietë të përkohshme me shumë proteina. Pjesëmarrësit që kishin një rrezik më të lartë të sëmundjeve kardiovaskulare patën humbje më të madhe në peshës pas konsumimit të dietës të pasur me proteina.

Gjithashtu studiuesit zbuluan se ekziston një lidhje e fortë midis cilësisë dhe sasisë së proteinave dhe reduktimit të yndyrës së barkut.

Ata theksojnë rëndësinë e zbulimeve, duke thënë se dhjami rreth barkut është shënues i fortë për disa sëmundje dhe vdekshmërinë prej tyre.

Nëse doni të përgatisni një mëngjes me proteina të larta, provoni të konsumoni vezë, mish pa dhjamë dhe një lëng me pluhur proteinash.

 

 

Continue Reading

Shëndeti

Mëngjesi që të bën lëkurën më të këndshme, ja ç’thonë mjekët

Published

on

Kremi me fara chia dhe manaferra të kuqe, është një nga mëngjeset nga më të shëndetshmet, që nuk duhet të mungojë në menunë javore.

Ky mëngjes përveçse ju ndihmon të reduktoni inflamacionin dhe fryrjen , merrni edhe lëndë ushqyese si omega-3, është e kënaqshme dhe e bën lëkura juaj e bukur dhe me shkëlqim.

“Në rast se nuk e keni provuar kremin chia me fruta për mëngjes, patjetër doni pasi të mësoni për të gjitha përfitimet shëndetësore të këtyre farave.” shpjegon ‘Tevla’ e Spanjës.

Mund të zgjidhni mjedrat si majë, se këto fruta të kuqe, do të përmirësojnë pamjen e lëkurës, duke e bërë më të ndritshme, duke reduktuar inflamacionin dhe duke reduktuar rrathët e errët poshtë syve. Kremi i farave është një nga mëngjeset e preferuara të nutricionistëve.

Kjo për shkak se janë të pasura me proteina, acide yndyrore omega-3 dhe fibra, “koktej” përfitimesh që përfshijnë reduktimin e fryrjes së barkut ndërsa ju ngopin, që do të thotë se nuk do të hani mes vakteve. Përveç kësaj, nuk duhet të harrojmë se farat chia janë burim i kalciumit, një mineral thelbësor për kockat dhe janë të pasura me magnez, zink dhe fosfor.

“Farat Chia sigurojnë sasinë e omega 3 që nuk mund ta marrim nga ushqimet tjera dhe përveç kësaj, acidet yndyroretë pangopura kanë efekt anti-inflamator në nivelin e zorrëve, që do të thotë se gjithçka do të funksionojë më mirë, jo vetëm. në nivelin e një stomaku të sheshtë, por dhe për sa i përket trurit, sistemit nervor dhe zemrës”, shpjegon Itziar Digón, një specialist e psiko-ushqyerjen.

Përveçse janë anti-inflamatore, frutat janë të pasura me anthocyanine, një nga 6000 llojet e flavonoideve që gjenden në natyrë, që u japin ngjyrën e kuqe e blu karakteristike të frutave të pyllit. Ato luajnë rol të rëndësishëm për shkak të funksionit antioksidues dhe konsumimi i tyre shoqërohet me një rrezik më të ulët të presionit të lartë të gjakut.

Mjekja estetike, Elena Moreno, thotë se përveç kësaj, frutat e kuqe ndihmojn në rivendosjen e niveleve të kolagjenit, e bëjnë lëkurën të duket më e ndritshme, ku pastrojnë lëkurën dhe zvogëlojnë praninë e njollave të errëta dhe akneve.

Ato reduktojnë inflamacionin e fytyrës, përfitim shtesë që mund ta marrim parasysh nëse kemi rrathë të errët dhe pak enjtje.

Hidhni farat chia në një tas me kos.

Përzieni e lëreni të qëndrojë për një orë (ose bëjeni një natë më parë).

Mos harroni se kur chia përzihet me lëng (p.sh, pije bimore a qumësht) me kos ose kefir, farat chia zhvillojnë një shtresë xhelatinoze, duke rritur madhësinë e tyre. Në fund shtoni mjedrat dhe frutat e tjera të kuqe sipas shijes.

Continue Reading

Kuriozitete

Shkencëtarët zbulojnë proteinën që plak trurin

Published

on

Një studim i ri nga Universiteti i Kalifornisë në San Francisko (UCSF) ka identifikuar një proteinë të quajtur FTL1, e cila duket se është çelësi për plakjen e trurit.

Eksperimentet te minjtë kanë treguar se sasia e lartë e FTL1 humb kujtesëN, dobson lidhjen mes qelizave të trurit, ngadalëson funksionimin.

Kur shkencëtarët e bllokuan proteinën, minjtë e moshuar rifituan funksionimin rinor të trurit dhe kujtesë të mprehtë, raportoi ScienceDaily.

“Është rikthimi i aftësive, shumë më tepër sesa thjesht vonimi ose parandalimi i simptomave”, tha Saul Villeda, PhD, autor kryesor i studimit dhe zëvendësdrejtor i Institutit të Studimeve për Plakjen “Bakar” në UCSF.

Minjtë kishin nivele më të larta të FTL1 në hipokampus, pjesa e trurit që kontrollon të mësuarit dhe kujtesën, dhe më pak lidhje nervore. Kur kjo proteinë u rrit artificialisht te minjtë e rinj, truri dhe sjelljet filluan të ngjanin me ato të minjve të moshuar. Kur shkencëtarët ulën nivelin e FTL1 në hipokampusin e minjve të vjetër, fituan më shumë lidhje nervore e performuan më mirë në testet e kujtesës.

Qelizat nervore me shumë FTL1 prodhonin degëzime të thjeshta, jo lidhje komplekse që gjenden te qelizat e shëndetshme. FTL1 ngadalësonte metabolizmin e qelizave nervore, por kur trajtoheshin me substancë që stimulon metabolizmin, efektet negative zhdukeshin.

Villeda ka thënë se ky zbulim është hap i madh drejt terapive që bllokojnë FTL1 dhe të përmirësojnë shëndetin e trurit te të moshuarit.

“Po shohim më shumë mundësi për të lehtësuar pasojat më të rënda të plakjes. Është kohë shpresëdhënëse për të punuar në biologjinë e plakjes”, ka thënë ai. Studimi u botua më 19 gusht në revistën Nature Aging.

Continue Reading

Të kërkuara