Shëndeti

Si të përballeni me ankthin rreth krizës në Ukrainë?

Njëherë pandemia dyvjeçare, pastaj lufta, edhe ekspertët pajtohen se ndjenja e mbingarkesës është normale.

Published

on

Nëse u zgjuat këtë mëngjes, shikuat lajmet dhe ndiheni gjithnjë e më të shqetësuar për luftën në Ukrainë, nuk jeni vetëm. Njëherë pandemia dyvjeçare, pastaj lufta, edhe ekspertët pajtohen se ndjenja e mbingarkesës është normale. Këtu janë këshillat e tyre se si mund të kujdeseni për veten, fëmijët tuaj dhe të tjerët.

Çfarë mund të bëni për të ndihmuar veten?

E keni me të drejtë para së gjithash kur mendoni për ndikimin tek ata që janë kapur në konflikt, por gjithashtu është krejtësisht normale të ndiheni të mërzitur lidhur me atë që po shihni në Ukrainë, thotë Alex Bushill, nga shoqata bamirëse e shëndetit mendor “Mind”.

“Është shumë e natyrshme të shqetësoheni për atë që e shihni përndryshe nuk do të ishit njerëz nëse nuk do të shqetësoheshit”, thotë ai.

Bushill ju këshillon që në periudha të caktuara të ditës t’i shikoni lajmet dhe mediat sociale dhe më pas të bëni diçka relaksuese.

Kjo nuk çon gjithmonë në shfaqjen e ankthit, por NHS dhe Anxiety UK u pajtuan për disa këshilla që ndikojnë në zhdukjen e ankthit, e ato janë: ushqehuni mirë, dilni jashtë, largoni telefonin, shoqërohuni me njerëz dhe pushoni. Të gjitha këto janë këshilla mjaft themelore, por kur jeni të stresuar, mund të jenë të vështira për t’u praktikuar vazhdimisht.

Alex thotë se zbërthimi i tij në një proces me dy hapa mund të ndihmojë. E para është që duhet ta largoni veten nga shkaktarët, në mënyrë që të mund të praktikoni vëmendjen.

“Shko në një vend ku mund të jesh në këtë moment, qoftë ky sport apo të ecësh me qenin”, thotë ai.

Hapi i dytë është të përqendroheni në vetëdisiplinimin rreth teknikave specifike që funksionojnë për ju. Krijoni hapësirë për të dalë për pauzë dreke ose për të zhvilluar ndonjë aktivitet atraktiv me të afërmit tuaj dhe sigurohuni që ta bëni këtë.

Alex rekomandon gjithashtu të jeni të vetëdijshëm se ku e merrni informacionin tuaj: mbështetuni në burime të besueshme të lajmeve, fokusohuni në fakte dhe jo në spekulime alarmante, mos u përfshini me përmbajtje grafike.

“Kur e bëj, largohem dhe më pastrohet mendja. Funksionon sepse nuk mendon për gjëra që nuk mund t’i kontrollosh”, thotë ai.

Ekspertët pajtohen që nëse ndiheni në ankth, shmangni lajmet negative. Psikologia klinike Dr.Emma Hepburn thotë se është diçka që ne shpesh e bëjmë kur përballemi me pasiguri, por në vend që të plotësojmë boshllëqet me informacione të dobishme, mund të përfundojmë në katastrofë.

“Mënyra se si ne kërkojmë qartësi është të kërkojmë më shumë informacion, por kjo shpesh krijon më pak qartësi, sepse ne po shohim të njëjtin informacion përsëri dhe përsëri dhe nuk na lejon të tërhiqemi”, tha Hepburn.

Ajo gjithashtu thekson se ju lejohet të ndiheni të sigurt dhe të shqetësuar. Të dy nuk janë reciprokisht ekskluzive.

Çfarë mund të bëni për fëmijët tuaj?

Gjëja e parë që duhet të dini është se shmangia e temës mund t’i bëjë fëmijët të ndihen të frikësuar, thotë Ane Lemche, psikologe dhe këshilltare për fëmijë në Save the Children.

Nëse ata janë të shqetësuar për njerëzit në Ukrainë, Lemche sugjeron të flasin për masat që po marrin për të mbrojtur veten. Ju flisni me ta se si shumica e njerëzve janë në strehimoret e sulmeve ajrore dhe larg bombave, ose mund të flisni se si njerëzit po lëvizin në vende të tjera ku është më e sigurt.

Nëse vetë prindërit ndihen të shqetësuar, fëmijët mund ta kuptojnë këtë, kështu që është e rëndësishme që edhe të rriturit të kenë mbështetje, shton ajo.

“Nëse ndiheni vërtet të mërzitur dhe fëmija juaj ju bën një pyetje, thoni a mund të flasim për këtë pak më vonë dhe nëse nuk ndiheni të pranueshëm, gjeni dikë tjetër që mund ta bëjë këtë, mund të keni një partner ose një anëtar të familjes së gjerë që është më i mirë në përballimin e kësaj”, tha Lemche.

Ajo thotë se është normale që të rriturit të ndihen të lëkundur pas pandemisë dhe të pyesin veten se kur mund të ketë një periudhë stabiliteti. Ajo rekomandon që të sigurohet që të ketë kohë të mbrojtura ku nuk ka ekspozim ndaj lajmeve, të tilla si fikja e radios gjatë shkuarjes në shkollë.

Prof Vivian Hill nga Shoqata Psikologjike Britanike, rekomandon që biseda të jetë e përshtatshme për moshën. Për fëmijët më të vegjël, kjo mund të jetë aq e thjeshtë sa t’u tregosh se ku është Ukraina në një hartë, në mënyrë që të kuptojnë se po ndodh diku larg tyre. Për fëmijët më të rritur, mund të përfshijë ofrimin e një konteksti. Por në çdo moshë, gjëja kryesore është t’i qetësosh ata.

“Mbajeni sa më të vërtetë të mundeni: shpjegoni se ka pasur luftëra në të gjithë botën në vitet e fundit dhe ne kemi qenë me fat që shumica e tyre nuk kanë pasur ndonjë ndikim në familjet e tyre, është një mënyrë e mirë për t’i ndihmuar ata të kenë një ndjenjë të shkallës së rrezikut që u paraqitet dhe kjo është ajo për të cilën fëmijët duan siguri, se ata janë të sigurt”, thotë profesori Hill.

“Këshillat që do t’u jepja fëmijëve janë po aq të rëndësishme për të rriturit. Duhet të përpiqeni shumë për të ruajtur kohën ku thjesht argëtoheni dhe t’i shpëtoni të gjithë zymtësisë. Ka të bëjë me të paturit dhembshuri për të gjithë, përfshirë veten tuaj”, shtoi ai.

Çfarë mund të bëni për të tjerët

Të ndihmosh të tjerët është një nga pesë hapat për të përmirësuar mirëqenien mendore dhe ka mënyra të panumërta për të ndihmuar me krizën në Ukrainë.

Një numër organizatash bamirëse kanë nisur apele, duke përfshirë Kryqin e Kuq Britanik, agjencinë e UNHCR-së për refugjatët dhe Unicef-in, ndërsa shumë individë në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar po mbledhin para dhe po mbledhin donacione në mënyrë të pavarur.

Dr Sarah Hepburn thotë se shikimi i luftës mund t’ju bëjë të ndiheni jashtë kontrollit dhe fokusimi në mënyrat për të ndihmuar mund ta menaxhoni atë.

“Ka shumë prova që të bësh diçka për njerëzit e tjerë ka një ndikim vërtet të dobishëm në shëndetin tuaj mendor. Nëse ne e perceptojmë se kemi bërë dikë tjetër të ndihet mirë, ne ndihemi mirë. Truri ynë është krijuar për të qenë social dhe të ketë lidhje dhe të krijojë një lidhja me diçka më të madhe se ju është vërtet e dobishme për mirëqenien tuaj”, tha Hepburn.

Dr Hepburn “vizaton psikologjinë” dhe poston imazhet në faqen e saj në Instagram. Ilustrimi i saj më i fundit është se si njerëzit mund të ndihmojnë me krizën në Ukrainë.

“Ka të bëjë me kuptimin e një situate komplekse. Dhe mendoj se isha edhe unë duke u përpjekur të bëja diçka”, shpjegoi ajo.

Hepburn, e cila po kërkon vullnetarë, beson se ka përfitime për njerëzit në të dy anët e telefonit.

“Ne të gjithë e kemi gjetur veten duke folur për këtë luftë me miqtë dhe familjen dhe ka një arsye vërtet të madhe për këtë dhe kjo është sepse ato biseda janë ngushëlluese. Një nga gjërat më të mira të përfshirjes në një shërbim që ndihmon njerëzit e tjerë është ndjenja e kënaqësisë ose arritjes që merrni, dhe kjo është ajo që njerëzit kërkojnë. Njerëzit mund të ndihen të pafuqishëm përballë luftës ose ngjarjeve të mëdha botërore, dhe kthimi në gjërat e vogla që mund të bëjmë është jashtëzakonisht pasurues për njerëzit”, shtoi Sarah.

Ka njerëz që mbledhin donacione, gjëra për t’i dërguar në qendrat e refugjatëve, bëni diçka të tillë. Ndonjëherë të bësh diçka konstruktive është me të vërtetë e fuqishme përfundoi ajo./UBTNews/

Shëndeti

Studim: Zgjohuni herët, ulni rrezikun për kancer të gjirit

Published

on

Nëse jeni një person që zgjoheni herët, mund t’i largohet rrezikut të kancerit të gjirit, sipas një hulumtimi.

Një studim zbuloi se ata që preferojnë të zgjohen herët në mëngjes kanë më pak gjasa të zhvillojnë sëmundjen sesa “bufat e natës”.

Kjo besohet të jetë për shkak të ekspozimit të dritës në orët e hershme duke shkurtuar furnizimin e hormonit melatoninë, i cili rregullon gjumin.

Disa studime kanë treguar se melatonina ka fuqinë për t’ju mbrojtur kundër kancerit, veçanërisht atij të gjirit.

Hulumtimi i ri i gjetur për çdo 100 gra, një më pak do të zhvillojë sëmundjen nëse ajo zgjohet dhe shkon në shtrat herët.

 

 

Continue Reading

Shëndeti

Rastet kur diabetikët duhet të shkojnë në urgjencë

Published

on

Një nga sëmundjet më të përhapura të globit është pa dyshim diabeti, e sidomos diabeti i tipit 2.

Diabeti është cilësuar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë si sëmundja e shekullit. Për personat me probleme të mbipeshës, histori të sëmundjes së diabetit në familje apo ata që vuajne nga paradiabeti kujdesi duhet të jetë shumë i madh.

Ka raste, kur sëmundja përkeqësohet dhe shkakton pasoja të rënda që nënvizojnë nevojën urgjente për të shkuar tek mjeku, ja rastet kur diabetikuj duhet të shkojë menjëherë në urgjencë.

Hiperglicemia

Ndodh kur nivelet e sheqerit janë të larta, nëse ky problem nuk trajtohet, gjaku bëhet acidic dëmton qelizat. Njeriu rrezikon të bjerë në koma ose të humbasë jetën.

Simptomat e hiperglicemisë janë:

Etje e madhe

Urinim i shpeshtë

Të përziera ose të vjella

Mjegullim i shikimit

Frymëmarrje e shpejtë

Humbje e ndjenjave

Lëndimet në këmbë

Diabeti dëmton nervat e shkakton mpirjet e këmbëve, kësioj një diabetik nuk është i vetëdijshëm për lëndimet që pëson, gjë që do i detyrojë mjekët ta amputojnë atë. Sigurohuni të kontrolloni shëndetin e këmbëve çdo ditë.

Ataku në zemër

Diabeti i katërfishon gjasat e atakut në zemër.

Dështim të veshkave

Diabeti është i lidhur me sëmundjet e veshkave, përveç analizave të urinës, një diabetik duhet të tregojë kujdes ndaj këtyre simptomave.

Tension i lartë i gjakut;

Urinim i shpeshtë;

Enjtje të kyçeve dhe këmbëve;

Nevojë e pakët për insulinë.

Continue Reading

Shëndeti

Shkenca: Gratë e moshuara që duken të reja kanë një karakteristikë të përbashkët!

Published

on

Një tipar i përbashkët që i bën të duken më të reja. Gratë kanë më shumë gjasa të jetojnë deri në një moshë të pjekur sesa gratë e së njëjtës moshë që duken më të vjetra e kanë më shumë rrudha.

Kështu pohojnë shkencëtarët nga Baltimora të Universitetit Johns Hopkins, pas kryerjes së hulumtimeve në të cilat ata kërkuan arsyet për plakje më të ngadaltë dhe më të shpejtë.

Duke analizuar pamjen e rrudhave, lëkurën e fytyrës dhe gjendjen shëndetësore të të anketuarave me një moshë mesatare 63 vjeç, zbuluan se gratë që janë më pak të prira ndaj sëmundjeve kardiovaskulare duken dy vjet më të reja se moshataret e tyre që janë të ndjeshme ndaj sëmundjeve të lartpërmendura.

“Ne konkluduam se femrat e reja në përgjithësi nuk kanë probleme me tensionin e lartë, gjë që i bën ato më rezistuese ndaj sëmundjeve kardiovaskulare dhe mundësisë për të pasur atak në zemër,” theksoi Dr. Dejvid Grin, anëtar i ekipit kërkimor, transmeton Telegrafi.

Për herë të parë është gjetur një lidhje mes presionit të ulët të gjakut e pamjes rinore, e cila varet në një masë të madhe nga një mënyrë jetese e shëndetshme.

Një mënyrë e shëndetshme jetese, duhet të bëhet një domosdoshmëri për çdo person të rritur, veçanërisht për shkak të tensionit të lartë të gjakut, i njohur si ‘vrasësi i heshtur’, pasi nuk jep simptoma të dukshme që do të mundësonin reagimin në kohë.

Continue Reading

Shëndeti

Dylli i veshit mund ta parashikojë sëmundjen e Parkinsonit

Published

on

Studiuesit nga “American Chemical Society” po pretendojnë se kanë zhvilluar një sistem të ri që ndihmon në zbulimin e hershëm të sëmundjes neurologjike, Parkinson.

Ky zbulim lidhet me erën e veçantë të sebumit, përbërës kryesor i dyllit të veshit, është substancë yndyrore që trupi e prodhon për të mbrojtur dhe lubrifikuar lëkurën. Studiuesit kanë deklaruar se te personat me Parkinson, sebumi mund të marrë një erë karakteristike dhe paksa të rëndë, pasi sëmundja ndikon në mënyrën se si trupi prodhon komponimet organike që lëshohen përmes sebumit, ka raportuar The Independent.

Çdo vit, rreth 90,000 persona diagnostikohen me Parkinson në Shtetet e Bashkuara, dhe numri i vdekjeve të shkaktuara nga kjo sëmundje është rritur dukshëm në dekadat e fundit. Lidhja në mes të erës së sebumit dhe sëmundjes së Parkinsonit është vërejtur edhe në studime tjera, tani ekspertët kanë arritur të identifikojnë disa komponime specifike që mund të shërbejnë si shenja biologjike të Parkinsonit.

Morën mostra nga kanalet e 209 personave, ku më shumë se gjysma ishin të diagnostikuar me Parkinson, mostrat u analizuan me teknika të avancuara të:

-Kromatografisë së gazit (analizë që tregon se cilët përbërës janë të pranishëm në një mostër dhe ndihmon të kuptohet saktësisht se çfarë substancash përmban dylli i veshit), si dhe

-Spektrometrisë së masës (analizë që ndihmon të identifikohen me saktësi se cilat janë përbërësit kimikë që gjenden në mostër dhe në çfarë sasie janë).

Studiuesit kanë zbuluar se te personat me Parkinson, katër komponime organike ishin të ndryshme krahasuar me ata që nuk kishin sëmundjen. Këtu përfshihen komponimet e quajtura Ethylbenzene, 4-ethyltoluene, Pentanal, 2-pentadecyl-1 dhe 3-dioxolane.

Këto komponime shërbejnë si shenja për diagnostikimin e Parkinsonit, krijuan sistem që përdoret si metodë praktike për zbulimin e hershëm të Parkinsonit, studiuesit ndërtuan sistem të inteligjencës artificiale që simulon nuhatjen njerëzore, model robotik që mund të “ndiej” aromën duke përdorur të dhënat nga dylli i veshit. Sistemi ishte në gjendje të dallonte me 94 për qind saktësi mostrat e njerëzve me Parkinson nga ata pa sëmundjen.

Aktualisht, rreth 1.1 milionë amerikanë jetojnë me Parkinson.

Ekspertët kanë bërë të ditur se zbulimi i hershëm është shumë i rëndësishëm, sepse shumica e trajtimeve ekzistuese vetëm e ngadalësojnë përparimin e sëmundjes, por nuk e shërojnë. Sipas tyre, metodat aktuale të diagnostikimit janë të kushtueshme dhe ndonjëherë të paqarta.

Studiuesit kanë deklaruar se ky sistem me inteligjencë artificiale mund të përdoret si mjet i shpejtë dhe i parë për të zbuluar sëmundjen në fazat e hershme.

“Kjo metodë është në fazë fillestare, është testuar vetëm në një qendër kërkimore në Kinë. Hapi i radhës është të zhvillojmë studime në faza të ndryshme të sëmundjes, në qendra dhe grupe të ndryshme etnike, për të vlerësuar nëse kjo metodë ka vlerë praktike më të gjerë”, ka shpjeguar autori Hao Dong.

Continue Reading

Të kërkuara