Kuriozitete

Si të kurseni nga rroga çdo muaj?

Ky artikull ofron ide për fillimin e këtij udhëtimi drejt qëndrueshmërisë financiare.

Published

on

Derisa rritemi, jemi të kushtëzuar të gjejmë një punë të mirë dhe të fitojmë një rrogë mujore. Kur zhvillojmë aftësi për të fituar para, ne nuk jemi të pajisur me mjetet dhe aftësitë se si të kursejmë para nga paga. A zbrazet llogaria juaj bankare brenda pak ditësh nga marrja e pagës? A preokupoheni shpesh me mënyrën se si të kurseni para nga paga juaj çdo muaj?

Ky artikull ofron ide për fillimin e këtij udhëtimi drejt qëndrueshmërisë financiare.

Sa rrogë duhet të kurseni çdo muaj?

Sa më shumë të kurseni, aq më mirë është. Derisa nuk mund të bëni kompromis për nevojat thelbësore, ndjekja e rregullit 50-30-20 është një fillim i mirë. Sipas këtij rregulli:

50% e pagës suaj mund të shkojë për nevoja thelbësore si qiraja, shërbimet komunale, transporti, ilaçet, sendet ushqimore dhe veshjet.

Ju mund të buxhetoni 30% të pagës tuaj për dëshirat tuaja si vizitat në sallon, blerjet luksoze dhe pushimet e shtrenjta. Ndërsa ato mund të mos kualifikohen si nevoja thelbësore, ato mund të jenë vendimtare për ndjenjën tuaj të mirëqenies dhe përmbushjes.

Së fundi, përdorni 20% të pagës suaj për të ndërtuar kursime dhe investime.

Derisa përparoni në rrugën tuaj të karrierës me të ardhura më të larta, mund të rrisni përqindjen që shkon drejt kursimeve dhe investimeve, duke përshpejtuar rritjen e parave që kurseni.

Si të kurseni para nga paga juaj çdo muaj?

Kursimi i parave nuk është shkencë e vështirë. Ndërtimi i zakoneve konstruktive është baza për të qenë më të përgjegjshëm në udhëtimin tuaj financiar. Krijimi i disa zakoneve ditore, mujore dhe vjetore mund të rrisë ndjeshëm kursimet tuaja dhe t’ju ndihmojë të bëni një jetë pa stres dhe financiarisht të qëndrueshme. Këtu janë disa hapa konkretë se si të kurseni para nga paga juaj çdo muaj.

Bëni një plan buxhetor mujor

Shumë profesionistë vazhdojnë të pyesin se si të kursejnë para nga paga e tyre mujore. Hapi i parë është të identifikoni se sa para mund t’ia dilni që t’i vendosni në një anë çdo muaj për kursime. Krijimi i një buxheti mujor mund t’ju japë një kuptim realist të shpenzimeve tuaja. Ky hap do t’ju ndihmojë gjithashtu të kuptoni se sa shumë po shkon drejt nevojave, dëshirave, shlyerjes së borxhit dhe kursimeve.

Ju mund ta ndani buxhetin në shpenzime mujore fikse si qiraja e shtëpisë, faturat e shërbimeve, transporti, sendet ushqimore, shpenzimet mjekësore dhe veshmbathjet. Më pas ndani shumën që do t’ju duhet për të shlyer kreditë dhe borxhin dhe vendoseni në kursim. Më pas, buxhetoni një sasi për dëshirat tuaja, si p.sh. ngrënia jashtë dhe argëtimi. Së fundi, mbani një shumë të vogël për shpenzime të ndryshme.

Përcillni shpenzimet tuaja

Një hap tjetër kritik është të dini se sa shpenzoni në çdo kategori çdo ditë. Shumat e vogla shtohen në shuma të mëdha. Mund të shkarkoni një aplikacion për gjurmimin e parave dhe të automatizoni ushtrimin tuaj për të përcjellë shpenzimet tuaja. Sidoqoftë, duhet ta përditësoni një herë në ditë. Gjatë kësaj periudhe, të dhënat e krijuara në aplikacion do t’ju japin njohuri nëse buxheti juaj duhet të rishqyrtohet. Gjithashtu ju ndihmon të identifikoni fushat ku duhet të kontrolloni shpenzimet. Për shembull, mund të kuptoni se po shpenzoni më pak për fruta dhe shumë për të ngrënë jashtë. Korrigjimi i kursit është një pasojë e natyrshme.

Ulni shpenzimet tuaja mujore

Derisa bëheni më të vetëdijshëm për nevojat tuaja reale të buxhetimit dhe shpenzimeve, është e lehtë të kuptoni se si të shkurtoni shpenzimet mujore. Për shembull, mund të vendosni të bashkoheni me kolegët për të ulur kostot e benzinës ose për të bërë pagesa të përbashkëta në mënyrë që të mos bëni shumë shpenzime. Zvogëlimi i vazhdueshëm i shpenzimeve do të zvogëlojë shqetësimin tuaj.

Filloni kursimet e automatizuara

Qasja më e mirë është të përdorni teknologjinë për të automatizuar kursimet tuaja dhe për ta bërë atë një zakon. Për shembull, mund të filloni të investoni duke lënë mënjanë disa euro muaj në një fond të përbashkët nëpërmjet një Plani Sistematik të Investimeve (SIP). Shuma do të zbritet çdo muaj nga llogaria juaj bankare. Një tjetër mundësi është të hapni një depozitë të përsëritur, e cila ofron një normë interesi më të lartë se llogaria juaj bankare e kursimeve. Ngadalë, mund të filloni të automatizoni të gjitha kursimet. Sigurohuni që shuma të zbritet disa ditë pas kreditimit të pagës. Përndryshe, konsideroni investimet e njëhershme si një shumë të madhe në instrumente të tilla si depozitat fikse, obligacionet, fondet e përbashkëta dhe aksionet. /AkademiPune

Kuriozitete

Këto janë dy periudhat e jetës sonë kur plakemi më shpejt

Published

on

Plakja mund të duket si proces i ngadaltë dhe gradual por jo gjithmonë është kështu, zbulojnë studimet e fundit.

Nëse një mëngjes zgjoheni, shikoni veten në pasqyrë dhe mendoni se plakja është përshpejtuar papritur, mund të mos jeni duke imagjinuar gjëra.

Sipas një studimi të fundit mbi ndryshimet molekulare që lidhen me plakjen, njerëzit përjetojnë dy shpërthime të mëdha ndryshimesh, një në moshën mesatare 44 vjeç dhe tjetrin në moshën mesatare 60 vjeç.

“Ne nuk po ndryshojmë gradualisht me kalimin e kohës — ndodhin disa ndryshime vërtet dramatike”, shpjegoi gjenetisti Michael Snyder nga Universiteti i Stanfordit në gusht 2024, kur u botua studimi.

“Sipas të dhënave, mesi i të 40-ave është një periudhë e ndryshimeve të mëdha – ashtu si edhe fillimi i të 60-ave. Dhe kjo vlen pavarësisht se cilën klasë molekulash shqyrton,” thuhet në studim.

Plakja është një proces kompleks dhe lidhet me rritjen e rrezikut për sëmundje të ndryshme. Snyder dhe kolegët e tij studiuan biologjinë e plakjes për të kuptuar më mirë se çfarë ndryshimesh ndodhin dhe si mund të zbuten ose të trajtohen më mirë këto gjendje.

Ata ndoqën një grup prej 108 të rriturish, që dhanë mostra biologjike çdo disa muaj për disa vite. Vëzhgimet treguan se për disa gjendje, si sëmundja e Alzheimerit dhe sëmundjet kardiovaskulare, rreziku nuk rritet në mënyrë të qëndrueshme, përshkallëzohet ndjeshëm pas një moshe të caktuar.

Studiuesit analizuan biomarkuesit e plakjes për të identifikuar ndryshime të mundshme përkatëse, duke përdorur mostrat, identifikuan lloje të ndryshme biomolekulash, përfshirë ARN, proteina, lipide dhe taksona nga mikrobioma e zorrëve, lëkurës, hundës dhe gojës – gjithsej 135,239 tipare biologjike.

Çdo pjesëmarrës dha 47 mostra gjatë një periudhe 626 ditë, një pjesëmarrës i vetëm dha deri në 367 mostra. Kjo gjeneroi mbi 246 miliardë pika të dhënash, të cilat studiuesit i analizuan për të identifikuar modele të ndryshimeve. Studimet kanë vërejtur ndryshime jolineare në bollëkun molekular që lidhen me plakjen te minjtë dhe njerëzit. Studimet mbi mizat e frutave, minjtë dhe peshqit zebra kanë konfirmuar proces të vazhdueshëm dhe gradual plakjeje.

Schneider dhe kolegët e tij vërejtën ndryshime shumë të qarta në bollëkun e shumë llojeve të ndryshme molekulash në trupin e njeriut në dy faza të veçanta.

Rreth 81% e të gjitha molekulave të studiuara treguan ndryshime të rëndësishme në një ose të dyja këto faza. Kulmi i parë ndodhi në mesin e të 40-ave dhe i dyti në fillim të të 60-ave, me profile të ndryshme për secilën fazë. Në mesin e të 40-ave u vunë re ndryshime në molekulat që lidhen me metabolizmin e lipideve, kafeinës dhe alkoolit, si dhe me sëmundjet kardiovaskulare dhe funksionimin e lëkurës e muskujve.

Në fillim të të 60-ave, ndryshimet përfshinin metabolizmin e karbohidrateve dhe kafeinës, sëmundjet kardiovaskulare, funksionin e lëkurës dhe muskujve, sistemin imunitar dhe funksionin e veshkave.

Kulmi i parë, në mesin e të 40-ave, është koha kur shumica e grave përjetojnë menopauzën ose perimenopauzën. Studiuesit e përjashtuan këtë si faktor kryesor, pasi edhe burrat përjetuan ndryshime të ngjashme molekulare në të njëjtën moshë.

“Kjo sugjeron se, edhe pse menopauza mund të kontribuojë në ndryshimet e vërejtura tek gratë, ka faktor tjerë të rëndësishëm që ndikojnë në këto ndryshime, si tek burrat ashtu tek gratë,” shpjegoi autorja Xiaotao Shen, ish-studente në Stanford dhe në Universitetin Teknologjik Nanyang në Singapor.

“Identifikimi dhe studimi i këtyre faktorëve duhet të jetë një përparësi për kërkimet e ardhshme.” Studiuesit theksojnë se madhësia e mostrës ishte relativisht e vogël dhe përfshinte individë të moshës nga 25 deri në 70 vjeç.

Studimet e ardhshme pritet të thellohen në këtë fenomen, duke e analizuar më hollësisht dhe në një grup më të gjerë pjesëmarrësish, për të kuptuar më mirë se si ndryshon trupi i njeriut me kalimin e kohës.

Continue Reading

Kuriozitete

I fshehur nën rrënoja për më shumë se një shekull, zbulim i rrallë nga anija e Titanikut

Published

on

Pas më shumë se 100 vitesh nën ujë, një relike e rrallë nga Titaniku është restauruar.

Kjo pjesë e historisë, dikur e humbur në thellësitë e Atlantikut të Veriut, u zbulua me kujdes nga një ekip konservatorësh.

Gjerdani prej qelqi të zi, i zbuluar më 17 qershor 2025, në Ekspozitën Titanic: The Artifact në Orlando, shënon një moment të rëndësishëm për studiuesit dhe entuziastët e Titanikut.

I zbuluar në copa gjatë një ekspedite më 2000 në vendin e rrënojave, gjerdani mbeti i fshehur brenda rrënojave për më shumë se një shekull, forma mbeti mister. U gjet i mbështjellë me beton, masë e fortë dhe e ngurtë e formuar kur objekte të ndryshme në vendin e rrënimit u shkrinë nën një presion të jashtëzakonshëm dhe kushtet ekstreme të dyshemesë së oqeanit.

Ekipi hoqi betonimin, zbuluan gjerdanin e endur në mënyrë të ndërlikuar, të bërë nga rruaza tetëkëndëshe e në formë zemre prej qelqi të zi.

Rruazat, disa të vogla e delikate, të tjera më të mëdha dhe tërheqëse, zbuluan një dizajn të detajuar e kompleks që do të kishte humbur në kohë nëse artefakti nuk do të ishte gjetur. Gjerdani u gjet gjatë një ekspedite të vitit 2000 të udhëhequr nga RMS Titanic, Inc., e cila ka qenë në ballë të eksplorimit nënujor të Titanikut.  Pasi u gjet, gjerdani u konservua përmes një procesi pune të kujdesshëm, që përfshinte punë delikate manuale për të hequr me kujdes betonimin.

Ky proces u lejoi ekspertëve të gjurmonin çdo rruazë dhe fije rruaze, duke e shpëlarë gjerdanin copë pas cope derisa forma origjinale të zbulohej plotësisht.

Gjerdani prej qelqi të zi ekspozohet me krenari në Ekspozitën Titanic: The Artifact Exhibition Orlando, duke ofruar pamje të rrallë të jetës së atyre që dikur lundruan në anijen fatkeqe. Ekspozita, e hapur shtatë ditë të javës, u lejon vizitorëve ta përjetojnë nga afër këtë dhe objekte tjera të rikuperuara nga Titaniku.

Ky gjerdan, tani i restauruar, është më shumë sesa thjesht një bizhuteri. Është një simbol i jetëve dhe historive të humbura atë natë fatale të vitit 1912, duke ofruar një vështrim në të kaluarën që pak veta kanë pasur mundësinë ta shohin.

Continue Reading

Kuriozitete

E thotë studimi: Truri i njerëzve me mbipeshë, 10 vjet më i plakur

Published

on

Continue Reading

Kuriozitete

Pse i lëvizim vazhdimisht këmbët në zyrë ose në shtëpi?

Published

on

Zakonisht je ose personi që lëviz vazhdimisht këmbën, ose ai që irritohet shumë nga ata që e bëjnë këtë veprim në zyrë, pasi rrallë ka një zgjidhje të mesme.

Ky veprim përshkruhet si zakoni i lëvizjes së shpejtë të njërës këmbë, ndërsa jeni ulur, mund të bëhet në mënyrë delikate ose aq intensive sa të tjerët përreth jush i ndiejnë dridhjet, për shembull në një zyrë ose në autobus.

Zakonisht, as vetë nuk e kuptoni se po e bëni, derisa dikush jua vë në dukje.

Pse po ndodh?

Sipas Dawn Templeton, këshilluese e shëndetit mendor, ky veprim shkaktohet nga grumbullimi i hormoneve të stresit, si adrenalina dhe kortizoli. Trupi përgatitet të “luftojë ose të ikë” nga kërcënimi, dhe kjo energji çlirohet përmes lëvizjeve të tilla.

Psikologia Catherine Huckle shpjegon se kur nuk mund ta çlirojmë dot energjinë që kemi, lëvizja e këmbës bëhet një formë shkarkimi.

“Mund të na ndihmojë të qetësohemi kur ndihemi të tensionuar.”

Njerëzit hiperaktivë janë më të prirur ndaj këtij zakoni. Lajmi i mirë është se lëkundja nuk e dëmton trupin, përveçse i sforcon pak muskujt.

Edhe nëse lëkundni vetëm njërën këmbë, nuk do të shkaktojë probleme me qëndrimin ose shpinën.

Si ndalet?

Ashtu si me çdo reagim natyror ndaj stresit, zgjidhja është zvogëlimi përmes kujdesit për veten, apo dhe terapisë. Nuk është zakon i keq, por nëse e vini re kur ndodh e provoni ushtrime frymëmarrjeje, jeni në gjendje ta mposhtni. Dridhja apo lëkundja bëhet zakon, pastaj duhet kohë dhe përpjekje për ta frenuar atë.

Michael Durtnall shton se tundja e këmbës është sinjal se duhet të bëjmë aktivitet fizik. Nuk jemi të projektuar për të qëndruar ulur për periudha të gjata kohore. Nëse nuk bëni ushtrime fizike, filloni. Ushtrimet zvogëlojnë stresin, përmirësojnë humorin dhe ndihmojnë në zvogëlimin e dridhjeve të gjymtyrëve.

Continue Reading

Të kërkuara