Lajmet

Si po përballen rrjetet sociale me talibanët?

Published

on

Teksa talibanët negociojnë me zyrtarë të lartë dhe liderë qeveritarë, pas pushtimit të Afganistanit, kompanitë amerikane të rrjeteve sociale janë duke analizuar si do t’i trajtojnë militantët e këtij grupi që pritet të udhëheqë shtetin me rreth 40 milionë banorë.

A duhet të kenë qasje talibanët në platformat sociale nëse nuk shkelin ndonjë rregull, siç është ndalesa për nxitje të dhunës, mirëpo në anën tjetër i shfrytëzojnë këto hapësira për të përhapur narrativën se janë reformuar dhe janë duke shpërndarë sapun e ilaçe nëpër rrugë?

Nëse talibanët udhëheqin Afganistanin, duhet të kenë edhe llogari zyrtare qeveritare?

Ekzistojnë edhe pyetje nëse kompanitë teknologjike mund të vendosin se çfarë është apo nuk është qeveri legjitime?

Ato me siguri nuk duan të merren me diçka të tillë, mirëpo teksa situata ndryshon, vendime jo të lehta shtrohen në të ardhmen e afërt.

A kanë talibanët llogari në rrjetet sociale?

Talibanët kanë fituar pushtetin shpejt në Afganistan, dy javë para datës kur forcat amerikane duhet të përfundonin misionin e tyre gati dy dekada të gjatë.

Kryengritësit kanë fituar kontrollin e shumicës së qyteteve kryesore brenda disa ditëve, ndërkohë që forcat afgane të sigurisë, të pajisura nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët, e saj, nuk kanë bërë rezistencë.

Herën e fundit kur talibanët kanë qenë në pushtet në Afganistan, Facebook, Twitter dhe YouTube nuk kanë ekzistuar. As MySpace. Përdorimi i internetit ka qenë virtualisht joekzistent me vetëm 0.01 për qind të popullsisë online, sipas Bankës Botërore.

Në kohën e fundit, ky numër është rritur. Talibanët janë duke rritur prezencën e tyre po ashtu, duke prodhuar materiale dhe duke mirëmbajtur llogari zyrtare.

Pavarësisht ndalesave, ata kanë gjetur mënyra për t’iu ikur kufizimeve në YouTube, Facebook dhe WhatsApp. Shembull, vitin e kaluar ata kanë përdorur grupet në WhatsApp për të shpërndarë fotografi të zyrtarëve shëndetësorë, me maska dhe veshje mbrojtëse duke u dhënë sapunë banorëve lokalë.

Në Twitter, zëdhënësi i talibanëve, Zabihullah Mujahid, ka postuar vazhdimisht për më shumë se 300,000 ndjekës, duke përfshirë mediat ndërkombëtare.

Twitter ka pezulluar një tjetër llogari me emër @AfghPresident, e cila ka shërbyer si llogari zyrtare e presidentit de fakto.

“Kjo lë të kuptohet se fitorja e luftës është në funksion të mjeteve joushtarake siç janë mediat sociale, aq sa edhe janë plumbat”, ka thënë Sarah Kreps, profesoreshë e drejtësisë në Universitetin Cornell, e cila është e fokusuar në politikat ndërkombëtare, teknologjinë dhe sigurinë kombëtare.

“Ndoshta këto grupe, edhe nga perspektiva instrumentale kanë kuptuar se prerja e kokave të njerëzve nuk është mënyra e duhur për të fituar zemrat e mendjen e kombit”.

Talibanët kanë pasur qasje në Twitter?

Facebook dhe YouTube i konsiderojnë talibanët si organizatë terroriste dhe ua kanë ndaluar qasjen. Twitter nuk e ka bllokuar grupin, ndonëse kjo kompani ka thënë të martën se do të vazhdojë të zbatojë rregullat që ka në fuqi, sidomos ato që ndalojnë “madhërimin e dhunës, manipulimet dhe mashtrimet”.

Kjo nënkupton se derisa këto llogari të shkelin rregullat e Twittrit – për shembull duke nxitur dhunë – ato do të mund të operojnë.

Ndonëse talibanët nuk janë në listën amerikane të organizatave terroriste, Shtetet e Bashkuara kanë vënë sanksione ndaj tyre.

Facebook ka thënë se këtij grupi i është ndaluar qasja, duke thënë se për shkak të politikave që ka për “organizatat e rrezikshme”, kjo platformë duke e ndaluar edhe lavdërimin, përkrahjen dhe përfaqësimin e këtij grupi përmes llogarive tjera.

Kjo kompani ka thënë përmes një deklarate se ka krijuar një ekip të ekspertëve në Afganistan, që gjuhët zyrtare në këtë vend, Dari dhe Pashto, i flasin rrjedhshëm, që të ofrojnë ndihmë duke ofruar detaje rreth kontekstit të postimeve dhe që ta alarmojnë kompaninë kur bëhet fjalë për rrezik.

Facebook njihet për politika të ashpra në këtë drejtim, mirëpo nuk dihet nëse do të mund të veprojë njëjtë edhe në platformën tjetër WhatApp, marrë parasysh se mesazhet janë të koduara dhe askush përmes dërguesit dhe marrësit të mesazhit, nuk mund ta shohë përmbajtjen.

Twitter ka thënë se është duke kontaktuar me njerëz në Afganistan që përdorin këtë platformë dhe është duke kërkuar ndihmë, pasi për të “siguria e njerëzve” është prioritet kyç.

Kritikët menjëherë kanë nisur të bëjnë pyetje se pse kompania vazhdon të zbatojë ndalesën ndaj ish-presidentit amerikan, Donald Trump, ndërkohë që lejon postimet e muxhahedinëve.

“Ata shihet se kanë vendosur që ta heshtin një ish-president amerikan”, ka thënë Alex Triantafilou, udhëheqës i Partisë Republikane në qarkun Hamilton në Ohajo për Associated Press, derisa vendimin e Twitterit e ka quajtur “qesharak”.

Twitter ka pezulluar përgjithmonë Trumpin nga ky rrjet social, pas kryengritjes vdekjeprurëse në ndërtesën e Kongresit amerikan më 6 janar, duke thënë se postimet e tij mund të kishin nxitur më shumë dhunë.

Kjo kompani ka insistuar se pezullon llogaritë varësisht nga aktiviteti dhe jo mbi baza tjera.

Ndonëse e kupton se kompanitë e rrjeteve sociale operojnë në ekonominë globale, Triantafilou ka thënë se “për mua ka më shumë kuptim që nëse një kompani amerikane mbron interesat e Amerikës”.

Çfarë ndodh tash?

Teksa situata është në zhvillim e sipër, kompanitë e mëdha janë duke analizuar mënyra për t’u përgjigjur.

Megjithatë situata nuk është krejt unike pasi këto kompani janë përballur në të kaluarën edhe me grupet si Hamas dhe Hezbollah, të cilat kanë fuqi të konsiderueshme politike, por janë gjithashtu të dhunshme dhe kanë kryer akte terrorizmi.

“Në dekadën e fundit, Hamasi ka shfrytëzuar rrjetet sociale për të fituar vëmendje dhe për të përcjellë mesazhet në audienca ndërkombëtare, në disa gjuhë”, ka shkruar Devorah Margolin, hulumtuese e lartë në Programin për Ekstremizëm në Universitetin George Washington, në një raport të publikuar në muajin korrik.

Ajo ka thënë se si krahu politik, ashtu edhe ai ushtarak i Hamasit kanë funksionuar me llogari zyrtare në Twitter.

Pavarësisht përpjekjeve për të shfrytëzuar llogarinë në gjuhën angleze për të arritur te komuniteti ndërkombëtar, Margolin ka thënë se grupi prapëseprapë ka përdorur Twitterin për të bërë thirrje për dhunë.

Më 2019, Twitter ka mbyllur dy llogaritë zyrtare për shkelje të rregullave, duke thënë se “në Twitter nuk ka vend për organizata terroriste dhe grupe të dhunshme ekstremiste”.

Facebook nuk ka komentuar nëse do t’ua dorëzojë talibanëve faqen zyrtare të Qeverisë së Afganistanit, nëse njihet qeveria e tyre.

Kjo kompani ka thënë se “nuk merr vendime për njohje të qeverive, mirëpo respekton autoritetin e komunitetit ndërkombëtar për çështje të tilla”.

As Twitter nuk ka dhënë më shumë hollësi.

E gjithë kjo e lë të hapur derën për dorëzim të llogarive zyrtare në duart e talibanëve, nëse këta të fundit nuk shkelin rregullat dhe hiqen sanksionet amerikane.

“Kjo më duket qasje e arsyeshme, sepse mendoj që rrjetet sociale nuk duhet të gjykojnë se cilat grupe janë legjitime”, ka thënë Kreps, e cila ka shërbyer për forcat ajrore amerikane nga viti 1999 deri më 2003, kryesisht në Afganistan.

Në të njëjtën kohë, ajo ka theksuar se kompanitë si Facebook – kanë mësuar dhe kanë paguar çmim të madh për mënyrën sesi rrjetet sociale kanë ndihmuar në nxitje të sjellje gjenocidale në Mianmar.

Për këtë arsye, ka pak mundësi që ajo të përsërisë gabimet e njëjta./REL/

Lajmet

101 vjet nga vrasja e Avni Rustemit – një jetë për Atdheun

Published

on

By

Sot, më 22 prill, përkujtojmë 101-vjetorin e ndarjes nga jeta të një prej figurave më të shquara të historisë shqiptare – Avni Rustemit. Ai u plagos më 20 prill 1924, pranë Pazarit të Ri në Tiranë, dhe ndërroi jetë dy ditë më vonë, më 22 prill, pas një atentati politik që do të trondiste vendin dhe do të sillte pasoja të thella në zhvillimet e mëvonshme historike.

Avni Rustemi lindi në Libohovë, në një familje atdhetare, me babain e tij Qehaja në shërbim të familjes së njohur të Arsllan-Pashalinjve. Qysh i ri u dallua për guximin, mendimin e mprehtë dhe dashurinë për Atdheun. Arsimin fillestar e kreu në vendlindje, më pas ndoqi Normalen e Elbasanit dhe kolegjin e Shën Mitër Koronës në Itali, ndërsa studimet e larta i nisi për pedagogji në Universitetin e Romës.

Por, në vitin 1908, hoqi dorë nga jeta akademike për të marrë armët. U bashkua me çetën e Çerçiz Topullit dhe më vonë do të ishte pjesë e përpjekjeve për çlirimin e Shqipërisë së Jugut nga pushtuesit grekë. Në vitin 1920, në Paris, kreu atentatin ndaj Esat Pashë Toptanit, të cilin opinioni i kohës e shihte si tradhtar të interesave kombëtare.

Pas atentatit, Avni Rustemi u arrestua dhe torturua nga autoritetet franceze, siç dëshmon edhe një fotografi e rrallë e publikuar nga gazeta franceze “Le Miroir”. Megjithatë, pas vetëm gjashtë muajsh ai u lirua dhe u rikthye në Shqipëri, ku u bë një nga figurat kryesore të lëvizjes demokratike dhe intelektuale.

Ai themeloi dhe udhëhoqi disa nga shoqëritë më të rëndësishme demokratike të kohës, si federata “Atdheu” dhe “Bashkimi”. Avni Rustemi ishte jo vetëm një organizator, por edhe një ideolog me vizion për një Shqipëri të pavarur ekonomikisht dhe politikisht. Ai shprehej se “pa pavarësi ekonomike, nuk mund të ketë pavarësi politike” – një mendim që mbetet aktual edhe sot.

Si deputet i zgjedhur nga populli i ish-prefekturës së Kosovës në Asamblenë Kushtetuese të vitit 1924, ai kritikoi pa frikë korrupsionin, burokracinë, dhe padrejtësitë sociale, duke u bërë zëri i popullit në një kohë tensioni dhe ndryshimesh.

Vrasja e tij u bë shkëndija që ndezi Lëvizjen e Qershorit 1924, e cila për pak kohë solli një qeveri të re me orientim demokratik. Megjithëse jeta e Avni Rustemit u ndërpre në moshë të re, vepra dhe ideali i tij jetojnë ende në ndërgjegjen kombëtare shqiptare.

Continue Reading

Lajmet

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Published

on

By

Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.

Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.

Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.

“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.

Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.

Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.

Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.

Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.

“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.

Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.

Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.

Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Published

on

By

Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.

Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.

Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.

Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.

Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.

“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.

Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.

Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.

Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/

Continue Reading

Të kërkuara