Shëndet

Si po ndikon pandemia në gjumin tuaj?

Published

on

Një numër në rritje i njerëzve kanë raportuar shqetësime në lidhje me gjumin që në fillim të pandemisë COVID-19. Të përmirësosh cilësinë e gjumit është e rëndësishme jo vetëm për parandalimin e COVID-19, por edhe për shëndetin tuaj të përgjithshëm.

Por pse kaq shumë njerëz hasin vështirësi për të fjetur, për të punuar ose për të përballuar ditën e tyre normalisht? Studimet shkencore, kanë konfirmuar lidhjen midis pagjumësisë dhe faktorëve të tjerë të rendituara më poshtë.

Stresi i vazhdueshëm
Stresi i vazhdueshëm, mund të ketë pasoja të qëndrueshme dhe viti i kaluar ka qenë tejet stresues. Stresi si një nga shkaktarët kryesorë të pagjumësinë, aktivizon sistemin nervor autonom, duke çliruar hormonet e tilla si adrenalina dhe kortizoli. Kjo bën që rrahjet e zemrës dhe presioni i gjakut të rriten, duke e vendosur sistemin nervor në gjendje luftimi ose alarmi. Kur ju humbisni gjumin si rezultat i stresit, ka më shumë të ngjarë të përjetoni vështirësi në procesimin e mendimeve dhe emocioneve, duke shkaktuar më tepër stres.

Ndryshimi i stilit të jetës për shkak të pandemisë
Njerëzve u është dashur të ndryshojnë totalisht rutinën e tyre të ditës. Duke mos pasur një kohë të caktuar për të qetësuar mendjen, trupi humbet aftësinë për të dalluar se kur duhet të jetë në gjumë ose zgjuar. Për shembull, prindërit që kanë fëmijë në shtëpi gjatë ditës, mund ta kenë të pamundur të vendosin një regjim të qëndrueshëm gjumi. Ata shpesh mund ta kenë gjetur veten duke u përpjekur të mbyllin punët deri në mbrëmje vonë.

Qëndrimi për orë të gjata përpara ekranit
Sidomos gjatë pandemisë, është vënë re se njerëzit po shpenzojnë akoma e më shumë kohë përpara ekraneve. Studiuesit shpjegojnë se drita e ekraneve, sinjalizon trurin të ndalojnë prodhimin e melatoninës, hormoni që na ndihmon të flemë. Kjo mund të jetë një nga gjërat më të këqija që mund të bëni nëse po kërkoni të bëni një gjumë të shëndetshëm.

Ndiheni të rraskapitur
Pas një periudhe të gjatë stresi dhe problemesh me gjumin, ju papritur mund të ndiheni të rraskapitur. Mund të vini re se ju flihet gjatë gjithë kohës dhe mund të hasni vështirësi në kryerjen e detyrave tuaja. Në fakt, mungesa e gjumit ndikon në trup në të njëjtën mënyrë si konsumi i alkoolit, thonë studiuesit. Ata zbuluan se kalimi i 17 orëve pa gjumë, ishte i ngjashëm me efektet e alkoolit.

Nëse doni të ndërmerrni hapa për të përmirësuar gjumin, ja disa këshilla:
Është zbuluar se magnezi zvogëlon reagimin e stresit në trup dhe përmirëson cilësinë e gjumit. Provoni të shtoni në dietën tuaj zarzavate me gjethe të errëta të pasura me magnez, arra, fara, shqeme, avokado ose çokollatë të errët. Eleminoni alkoolin dhe kafeninën, sidomos gjatë orëve të pasdites. Ndaloni së përdoruri pasijet elektronike të paktën 1 orë para gjumit. Ndiqni një ritual relaksues para gjumit, p.sh. bëni një banjë të nxehtë, dëgjoni muzikë të lehtë ose lexoni./AgroWeb

Continue Reading

Shëndet

Arsyet e fshehura të shtimit në peshë edhe kur ushqeheni shëndetshëm

Published

on

Një nga problemet më të përhapura të shëndetit sot është padyshim pesha e tepërt dhe kequshqyerja.

Ky është një fakt që e pranojnë mjekët dhe pacientët, shkaktohet nga ushqimi jo i shëndetshëm. Zgjidhja nis nga një dietë e ekuilibruar dhe e shëndetshme, por ekzistojnë disa përjashtime.

Edhe nëse keni një stil jetese të shëndetshëm dhe konsumoni pak ushqim, mund të vini re frymim ose shtim kilogramësh.  Kjo mund të ketë shkaqe të fshehura shëndetësore.

Hormonet dhe shtimi në peshë:

Një nga shkaqet më të zakonshme të shtimit të papritur në peshë janë çrregullimet hormonale. Një hormon kryesor që ndikon është estrogjeni. Tek gratë, nivelet e ulëta të estrogjenit shkaktojnë shtim në peshë, që mund të shfaqet që nga adoleshenca deri në menopauzë.

Estrogjeni ndihmon në rregullimin e metabolizmit dhe peshës trupore, prandaj mungesa e tij mund të shkaktojë akumulim të dhjamit rreth barkut dhe kofshëve. Ky dhjam rreth organeve mund të rrisë rrezikun për sëmundje si diabeti, sëmundjet kardiovaskulare dhe ishemia.

Pse bie estrogjeni?

Ulja e estrogjenit nuk ndodh vetëm me moshën apo menopauzën. Mund të shkaktohet edhe nga:

Pas lindjes:

Probleme me vezoret

Çrregullime të të ushqyerit, si anoreksia

Si ta mbani estrogjenin në nivele të shëndetshme

Konsumoni fruta të pasura me vitamina, si bananet, luleshtrydhet dhe pjeshkët.

Arrorët janë një alternativë natyrale për rritjen e nivelit të estrogjenit.

Ndiqni një dietë të shëndetshme dhe të ekuilibruar.

Konsultohuni me një mjek specialist, për të monitoruar gjendjen hormonale dhe peshën trupore. Duke ndjekur këto këshilla të thjeshta, mund të ndihmoni trupin të funksionojë në mënyrë optimale dhe të shmangni shtimin e pashëndetshëm në peshë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Pijet që ndihmojnë zorrën dhe mëlçinë

Published

on

Zorra dhe mëlçia janë dy nga organet më të rëndësishme për shëndetin e trupit, ato luajnë role kyçe në tretje, detoksifikim dhe metabolizëm.

Kur këto sisteme nuk funksionojnë siç duhet, shpesh shfaqen simptoma si lodhja, fryrja apo problemet me tretjen.

Një mënyrë e thjeshtë, por efektive për t’i mbështetur, është përfshirja e pijeve të shëndetshme në rutinën e përditshme.

Ekspertët theksojnë se asnjë pije nuk është zgjidhje magjike, por në kombinim me një dietë të ekuilibruar dhe hidratim të mjaftueshëm, disa pije mund të kontribuojnë dukshëm në ruajtjen e shëndetit të zorrëve dhe mëlçisë.

1. Kefiri

Një pije e fermentuar e pasur me probiotikë, të cilët ndihmojnë në ruajtjen e një mikrobiome të shëndetshme të zorrëve. Konsumi i rregullt i tij mund të: nxisë rritjen e baktereve të dobishme, zvogëlojë inflamacionin, përmirësojë tretjen dhe përthithjen e lëndëve ushqyese.

Kefiri ndihmon në prodhimin e acideve yndyrore me zinxhir të shkurtër, që ushqejnë qelizat e zorrëve e forcojnë barrierën mbrojtëse të tyre.

Për këtë arsye, nutricionistët e rekomandojnë pas përdorimit të antibiotikëve, për të ndihmuar në rikthimin e ekuilibrit të florës bakteriale.

2. Uji i ngrohtë me limon

Një nga mënyrat më të lehta për të mbështetur tretjen dhe funksionin e mëlçisë është pirja e ujit të ngrohtë me limon në mëngjes.
Limonët përmbajnë përbërës që: stimulojnë prodhimin e tëmthit, duke ndihmuar tretjen e yndyrnave, ndihmojnë në pastrimin natyral të trupit nga toksinat, furnizojnë trupin me vitaminë C, e cila mbron qelizat e mëlçisë nga stresi oksidativ.

Megjithatë, ekspertët theksojnë se kjo pije nuk duhet parë si “mrekulli detoksifikuese”, por si zakon që mbështet proceset natyrore të trupit dhe ndihmon në tretjen më të mirë gjatë ditës.

3. Kafeja (në sasi të moderuar)

Edhe pse njihet si pije që rrit energjinë, kafeja mund të ketë efekte mbrojtëse në mëlçi, nëse konsumohet me masë.

Studimet kanë treguar se kafeja mund të: ulë rrezikun e sëmundjeve kronike të mëlçisë, si fibroza dhe cirroza, stimulojë sekretimin e tëmthit, ndihmojë në metabolizimin e yndyrnave.

Kafeja të pihet e zezë, pa sheqer apo aditivë të tjerë, dhe të kufizohet sasia ditore për të shmangur efektet negative të kafeinës.

Një kombinim i ekuilibruar i pijeve të fermentuara, natyrale dhe të pasura me antioksidantë mbështet funksionin e zorrëve dhe të mëlçisë.

Çelësi qëndron në moderim e qëndrueshmëri, jo në zgjidhje të shpejta. Duke përfshirë pije si kefiri, uji me limon dhe kafeja në mënyrë të kontrolluar, mund të përmirësoni ndjeshëm shëndetin e tretjes dhe energjinë e përgjithshme të trupit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Kafeja me kanellë – Pija e përditshme që forcon trupin dhe trurin

Published

on

Një gastroenterolog i trajnuar në Harvard, Dr. Saurabh Sethi, ka zbuluar një sekret të thjeshtë, por efikas për përmirësimin e shëndetit: shtimi i pak kanelle në kafe.

Sipas tij, ky zakon i vogël sjellë përfitime të mëdha për trupin e trurin. Kanella është e pasur me antioksidantë të fuqishëm që ndihmojnë në uljen e nivelit të sheqerit në gjak dhe në luftimin e stresit oksidativ një nga faktorët që lidhen me sëmundjet si problemet kardiovaskulare, kanceri dhe Alzheimeri.

Dr. Sethi shpjegon se stresi oksidativ shkaktohet nga radikalet e lira, molekula të dëmshme që dëmtojnë qelizat, ndërsa kanella ndihmon në neutralizimin e tyre. Ai shton se për një efekt më të plotë, mund të shtohet edhe vaj MCT – një lloj vaji i përftuar nga kokosi, që është burim i menjëhershëm energjie, përmirëson funksionin e trurit dhe rrit vitalitetin.

Edhe vetë kafeja njihet për vlerat e saj të shumta shëndetësore:

përmirëson fokusin dhe funksionin mendor,

rrit performancën fizike,

është një burim i pasur antioksidantësh,

ndihmon në metabolizëm dhe

ndikon pozitivisht në humor.

Sipas Dr. Sethi, kombinimi i kafesë me kanellë mund ta shndërrojë këtë pije të përditshme në një mjet të fuqishëm për mirëqenie.

Në ditët e ftohta të vjeshtës, një filxhan kafe me aromë kanelle nuk është vetëm një kënaqësi – por edhe një mënyrë e thjeshtë për të forcuar trupin dhe qetësuar mendjen. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lajmet

Profesoresha e UBT-së, Dr. Blertë Zylfiu – Latifi publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare Journal of Stomatology

Published

on

Profesoresha e Fakultetit të Stomatologjisë në UBT, Dr. Blertë Zylfiu – Latifi, ka publikuar punimin shkencor me titull “Kosovar Dentists’ Knowledge on Oral Cancer” në revistën ndërkombëtare Journal of Stomatology (Poloni). Artikulli është botuar në vëllimin 78, numrin 3 të vitit 2025 dhe është i qasshëm në format Open Access përmes DOI.

Ky studim ka për qëllim të vlerësojë nivelin e njohurive të dentistëve kosovarë për kancerin oral, duke u fokusuar në njohuritë diagnostike, faktorët e rrezikut dhe aftësitë për identifikimin e lezioneve të hershme. Hulumtimi është zhvilluar me 147 dentistë të përfshirë në programet e specializimit në Qendrën Klinike Stomatologjike Universitare të Kosovës (QKSUK), dhe ka arritur një përgjigje prej 93.19% nga pjesëmarrësit.

Rezultatet tregojnë se dentistët specializantë në Kosovë kanë një nivel mesatarisht të kënaqshëm të njohurive mbi diagnostikimin e kancerit oral, ndërsa vërehet nevoja për arsimim të vazhdueshëm dhe trajnime profesionale në këtë fushë. Studimi thekson rëndësinë e edukimit të dentistëve në parandalimin dhe zbulimin e hershëm të kancerit oral, si pjesë e përpjekjeve për të përmirësuar kujdesin shëndetësor oral në vend.

Punimi është realizuar në bashkëpunim me Dr. Olsa Alku – Latifi, ndërsa është miratuar nga Oda e Stomatologëve të Kosovës (Ref. Nr. 12, 25.05.2021) në përputhje me Deklaratën e Helsinkit.

Ky publikim përbën një tjetër arritje të rëndësishme për UBT-në, duke dëshmuar angazhimin e stafit akademik në kërkimet shkencore me ndikim ndërkombëtar dhe në përmirësimin e praktikave klinike në stomatologji.

Continue Reading

Të kërkuara