Lajmet

Si po ia dalin të qëndrojnë ende në pushtet komunistët në Kubë

“The Wall Street Journal”

Published

on

Nga Walter Russell Mead

“The Wall Street Journal”

Protestat e fundjavës së shkuar në mbarë Kubën, përbëjnë testin më të fortë për vendin  komunist që nga shembja e Bashkimit Sovjetik. Por sistemi i themeluar nga Fidel Castro është i qëndrueshëm,dhe ata në krye ndodhen ende në pozita të konsoliduara.

Pasi habisë fillestare, autoritetet reaguan shpejt dhe me forcë, duke ndërprerë shërbimin e internetit, dhe duke kombinuar forcat e policisë me grupet e dhunshme të mbështetësve të regjimit për t’i shtypur sa më shpejt protestat e shumë-përhapura.

Shumë analistë prisnin që regjimi të shpërbëhej që në vitet 1990, kur rënia e Bashkimit Sovjetik e la ishullin të izoluar politikisht, dhe kur u ndërprenë subvencionet që e kishin mbajtur në këmbë ekonominë kubane gjatë Luftës së Ftohtë.

Mungesa e përhapur e ushqimeve dhe energjisë elektrike, sollën atë që vetë Castro e quajti “periudha e veçantë”, por një përzierje e shtypjes së pamëshirshme dhe oportunizmit të zgjuar e mbajti në pushtet Partinë Komuniste.

Castro gjeti burime të reja të të ardhurave për të zëvendësuar ndihmat që merrte dikur ngaBashkimi Sovjetik. Turizmi solli valutë të huaj nga evropianët dhe kanadezët që kërkonindiell dhe seks. Venezuela e Hugo Chávez i siguroi energji në këmbim të ndihmës politike dhe ushtarake kubane.

Havana e dha me qira jashtë shtetit personelin e saj mjekësor, dhe Castro shfrytëzoi në mënyrë cinike lidhjet familjare midis kubano-amerikanëve dhe të afërmve të tyre në ishull. Lejimi i këtyre të fundit për të vizituar ishullin dhe për të dërguar para tek anëtarët e familjes së tyre të përvuajtur,solli në ishull dollarët e nevojshëm.

Qeveria komuniste ngriti një rrjet dyqanesh që përdornin vetëm dollarë,të cilët shisnin mallra e pakta me çmime të larta për t’i mbajtur për vete të ardhurat. Castro ika parë gjithmonë me dyshim forcat e tregut, dhe pavarësisht këshillave nga Pekini, zgjodhi të mos ndiqte modelin kinez apo atë vietnamez.

Megjithatë kur kohët ishin veçanërisht të vështira, ai zbatoi disa reforma të kufizuara të ekonomisë së tregut, duke i anuluar kur u përmirësuan kushtet. Po ashtu për të forcuar regjimin, ai manipuloi rrjedhën e burimeve.

Havana do të lejonte një sektor të pavarur të biznesit në ishull, ndërsa investitorët e huaj u monitoruan me kujdes. Asnjë investitor i vetëm, korporatë apo individ, nuk u lejua të grumbullojë asete të mjaftueshme për të paraqitur ndonjë lloj kërcënimi politik për strukturën e pushtetit.

Raúl Castro, që ishte për shumë kohë në krye të forcave të armatosura, siguroi që oficerët besnikë të ishin përfituesit kryesorë të industrisë së turizmit në rritje, dhe që ushtria, shteti ose Partia Komuniste të ishin partneri i privilegjuar në ndërmarrjet e përbashkëta me investitorët e huaj.

Ky sistem nuk e bëri ishullin të begatë, por mbajti në krye të pushtetit vëllezërit Castro. E mbështetur nga ushtria, Partia Komuniste, që ka një rrjet mbarëkombëtar mbikëqyrësish dhe zbatuesish të masave, e mbron regjimin në çdo moment.

Ky i fundit siguron që mbështetësit e tij të kenë prioritet në raport me çfarëdolloj burimesh të disponueshme. Askush nuk duhet të mendojë se qeveria kubane dëshiron një marrëdhënie normale tregtare me SHBA-në.

Embargoja amerikane, e cila lejon tregtinë e ushqimeve dhe furnizimeve mjekësore, është njëkohësisht një justifikim i përshtatshëm dhe një mjet i rëndësishëm politik për Havanën.

Ajo është një justifikim i mirë për 60 vitet e dështimeve ekonomike (edhe pse shembulli i Venezuelës aty pranë, tregon se socializmi mund të prodhojë varfëri dhe mjerim masiv edhe pa një embargo nga ana e SHBA-së).

Po ashtu, ajo parandalon makthin më të madh të besnikëve të regjimit:një valë investimesh të mëdha kubano-amerikane që rigjenerojnë ekonominë kubane, duke i dhënë fund monopolit të burimeve që mban qeveria komuniste në pushtet.

Pyetja për Havanën, është nëse ky sistem plot me të meta mund të dërgojë ende të mira materiale tek mbështetësit e saj më të fortë, nga të cilat varen trashëgimtarët e Castros. A janë të gatshëm gangsterët që formojnë shtyllën kurrizore të pushtetit komunist, që ta shtypinopozitën për aq kohë sa duhet?

Deri më tani, ata i janë përgjigjur thirrjes së presidentit Miguel Diaz-Canel:“Të gjithë revolucionarët e vendit, të gjithë komunistët, të dalin në rrugë!”. Po sa do të durojnë ata në këto kushte? Sa e lumtur është ushtria kubane, pa të ardhurat nga turizmi? Dhenë rastin me ekstrem:A është ajo aq besnike sa të qëllojë protestuesit në rrugë?

Përgjigjet ndaj këtyre pyetjeve do të përcaktojnë tani për tani rrjedhën e ngjarjeve në Kubë. Por në planin afatgjatë, pyetja është nëse “paraziti” mund të gjejë “bartës” të rinj:A do tëmundet qeveria kubane të përdorë armiqësinë kineze dhe ruse ndaj SHBA-së, për të siguruar një fluks të ri të ardhurash afatgjata?

Ndërsa Diaz-Canel fajëson Amerikën për trazirat aktuale, administrata Biden nuk do tamirëpriste paqëndrueshmërinë në ishull. Në vitin 1980 Castro reagoi ndaj trazirave duke lejuar rreth 125.000 kubanë të largoheshin drejt SHBA-së, duke i krijuar jo pak probleme presidentit të atëhershëm amerikan Jimmy Carter.

E ndikuar pa asnjë dyshim nga ndjenjat antikomuniste të Kryetarit të Marrëdhënieve të Jashtme në Senatin Amerikan Bob Menendez, si dhe nga pushteti i Floridës në Kolegjin Zgjedhor, administrata Biden ka lënë në fuqi sanksionet e vendosura gjatë epokës Trump mbi Kubën.

Megjithatë në qoftë se ngjarjet në ishull nuk do të dalin me shpejtësi jashtë kontrollit, Uashingtoni ka më shumë të ngjarë të frenohet dhe të pranojë status quo-në aktuale kubane,sesa të ushtrojë një presion të fortë për ndryshime politike.

Aktualitet

Shtetet që po shqyrtojnë tërheqjen nga Eurovision nëse Izraeli lejohet të marrë pjesë

Published

on

Irlanda, Spanja dhe Sllovenia kanë shprehur kundërshtimin e tyre ndaj përfshirjes së mundshme të Izraelit në Eurovision 2026, duke rritur mundësinë e tërheqjeve.

Në një deklaratë, transmetuesi kombëtar irlandez RTE tha se Irlanda nuk do të marrë pjesë në Festivalin e Këngës Eurovision 2026 nëse pjesëmarrja e Izraelit vazhdon, dhe vendimi përfundimtar në lidhje me pjesëmarrjen e Irlandës do të merret pasi të merret vendimi i EBU-së (Bashkimi Evropian i Transmetimeve), shkruan Anadolu.

Transmetuesi nënvizoi se pjesëmarrja e Irlandës do të ishte e paarsyeshme duke pasur parasysh humbjen e vazhdueshme dhe të tmerrshme të jetëve në Gaza.

Të hënën, Ministri i Kulturës i Spanjës, Ernest Urtasun, hapi publikisht derën e daljes së vendit nëse Izraeli nuk përjashtohet.

Të premten, transmetuesi publik i Sllovenisë, RTV Slovenija, njoftoi se vendi nuk do të marrë pjesë në Eurovision 2026 nëse Izraelit i lejohet të kthehet vitin e ardhshëm./S.K/KP/

Continue Reading

Aktualitet

Reagon Kamberi​ pasi Petkoviqi refuzon të diskutojë në Bruksel për Luginën

Published

on

Deputeti shqiptar Shaip Kamberi ka reaguar ashpër pasi në Bruksel, përfaqësuesi i Serbisë Petar Petkoviq refuzoi të diskutojë me palën e Kosovës për shqiptarët e Luginës së Preshevës, për subvencionimin e bujqve, ndihmë kjo që e jep Qeveria e Kosovës, por që është bllokuar nga Beogradi.

Në një postim në Facebook, Shaip Kamberi ka thënë se Serbia po mohon të drejtat për pakicat kombëtare, veçanërisht kur bëhet fjalë për komunitetin shqiptar, duke penguar qoftë edhe një ndihmë që jepet për zhvillimin e rajonit.

“Sanksionimi juridik kur përdoren simbolet kombëtare, përfaqësimi i pamjaftueshëm në sistemin e drejtësisë, polici e institucione publike, si dhe diskriminimi sistematik tregojnë se ekziston një asimetri midis politikës së jashtme të Serbisë dhe politikës së saj të brendshme ndaj pakicave”, ka shkruar ai.

Kamberi ka akuzuar Serbinë për kufizim të drejtave të shqiptarëve në Luginën e Preshevës, ndërkohë që këmbëngul në zbatimin e normave që nuk njeh as e drejta ndërkombëtare kur bëhet fjalë për statusin dhe të drejtat e komunitetit serb në Kosovë.

“Në rrethana të këtilla Qeveria e Kosovës, me të drejtë, zgjidhjen e sheh në ndërtimin e reciprocitetit si standard për të drejtat e pakicave në rajon”, ka shtuar Kamberi.

Kujtojmë, sot në Bruksel u mbajt raundi i ri i bisedimeve midis Kosovës dhe Serbisë me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Zëvendëskryeministri në detyrë i Kosovës Besnik Bislimi pas takimit tha se me palën serbe është diskutuar edhe për bllokimin e shpërndarjes së mjeteve për fermerët në Luginën e Preshevës nga ana e Serbisë.

“Pala serbe mendon që ne nuk duhet të kujdesemi për fermerët në Luginë dhe nuk duhet të sigurojmë që ata i marrin këto fonde”, tha ai.

Një milion euro të dedikuara për fermerët e Luginës së Preshevës nga Qeveria e Kosovës po mbahen të bllokuara nga Serbia./S.K/KP/

Continue Reading

Bota

​IGCP dëshiron tërheqjen e investitorëve të rinj për borxhin portugez

Published

on

Agjencia e Thesarit dhe Menaxhimit të Borxhit Publik (IGCP) dëshiron të diversifikojë dhe të tërheqë investitorë të rinj në borxhin publik të Portugalisë dhe ka punuar në këtë drejtim, tha presidenti i saj.

Sipas Pedro Cabeços, i cili ishte në një seancë dëgjimore në parlament, në Komisionin për Buxhet, Financa dhe Administratë Publike, entiteti ka kryer një diversifikim të bazës së investitorëve, raporton agjencia portugeze e lajmeve LUSA.

“Ka investitorë që nuk e përfshijnë Portugalinë në vendimet e tyre për investime”, theksoi ai, duke treguar se IGCP ka promovuar takime “për të zbuluar se çfarë duhet bërë për të qenë të interesuar. Ne jemi takuar me mbi 100 investitorë në dy vitet e fundit për të promovuar borxhin portugez”, tha Cabeços.

IGCP gjithashtu dëshiron të zgjerojë kanalet e shpërndarjes së Certifikatave të Kursimit dhe Thesarit, të cilat aktualisht janë të kufizuara në rrjetin CTT dhe bankën e madhe.

Presidenti i IGCP shprehu disponueshmërinë e plotë të entitetit për t’i nxjerrë këto instrumente në shitje në banka të tjera.

“Vetëm bankat e mëdha e pranuan këtë punë, bankat e tjera nuk e pranuan”, tha ai.

Pedro Cabeços dha gjithashtu një përshkrim të përpjekjeve të IGCP në modernizimin teknologjik, për të shmangur situatat e dështimit të sigurisë, të tilla si ajo që i lejonte një kursimtari të hynte në llogarinë e një tjetri, dhe për ta bërë jetën më të lehtë për ata që blejnë këtë lloj instrumentesh borxhi.

Falë kësaj përpjekjeje, IGCP kaloi nga 26 mijë kursimtarë me të dhëna të përditësuara në 577 mijë në këtë situatë për tri vjet./S.K/KP/

Continue Reading

Aktualitet

Nesër mblidhet Këshilli i Sigurimit të OKB-së rreth dronëve rus në zonën polake

Published

on

Disa anëtarë të NATO-s po dërgojnë trupa, artileri dhe sisteme mbrojtjeje ajrore për të siguruar krahun e saj lindor pas asaj që Polonia e quajti një inkursion të paprecedentë të dronëve rusë në hapësirën e saj ajrore.

Polonia ka kërkuar një seancë të Këshillit të Sigurimit të OKB-së në lidhje me incidentin, i cili do të zhvillohet të premten.

Në përgjigje të inkursionit me dronë, Holanda dhe Republika Çeke thanë se do të dërgonin mbrojtje në Poloni, ndërsa Lituania do të merrte një brigadë gjermane dhe paralajmërim më të madh për sulmet ruse ndaj Ukrainës që mund të kalonin kufirin, raporton CNN.

Gjermania tha gjithashtu se do të intensifikonte angazhimin e saj përgjatë kufirit lindor të NATO-s.

Duke iu drejtuar parlamentit të enjten, ministri polak i Mbrojtjes Wladyslaw Kosiniak-Kamysz renditi ofertat e mbështetjes nga partnerët e Polonisë, duke thënë se holandezët do të vendosnin sisteme mbrojtjeje ajrore, artileri dhe 300 trupa, ndërsa Çekia do të dërgonte helikopterë dhe 100 ushtarë.

Ai tha gjithashtu se francezët dhe britanikët mund të vendosnin avionë për të siguruar krahun lindor të NATO-s.

“Polonia ka dëgjuar vazhdimisht fjalë solidariteti dhe gjeste boshe gjatë gjithë historisë së saj”, tha Kosiniak-Kamysz.

Edhe pse dronët dhe raketat ruse kanë hyrë pa leje në disa vende anëtare të NATO-s më parë, ky ishte incidenti më serioz i këtij lloji që kur Moska nisi pushtimin e plotë të Ukrainës në shkurt 2022.

Kremlini tha se nuk kishte komente të mëtejshme për të bërë mbi pretendimet se Rusia kishte kërkuar qëllimisht të nxiste tensionet në Poloni. Megjithatë, shumë udhëheqës polakë dhe evropianë besojnë se pushtimi ishte i qëllimshëm.

“Ky provokim rus… nuk është gjë tjetër veçse një përpjekje për të testuar aftësitë tona”, tha presidenti i Polonisë Karol Nawrocki, duke i bërë jehonë komenteve të homologëve të tij gjermanë dhe francezë.

Megjithatë, mendimet e ekspertëve janë të ndara nëse Moska kishte ndërmend të lëshonte dronët në Poloni.

Gjithashtu edhe Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ofroi udhëzime dhe trajnime për përfaqësuesit ushtarakë perëndimorë se si të mbrohen nga sulmet ajrore ruse, ashtu siç bëjnë forcat mbrojtëse ukrainase pothuajse çdo natë.

Përgjigja e presidentit të SHBA-së, Donald Trump, ndaj ndërhyrjes me dronë deri më tani ka qenë e heshtur.

Kujtojmë që në orët e para të së mërkurës, tre dronë rusë u rrëzuan pasi kaluan në hapësirën ajrore polake. Dronë të tjerë u rrëzuan në tokë dhe më vonë u gjetën në të gjithë Poloninë lindore./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara