

Shëndeti
Si ndikon ngarkesa në shëndetin mendor, flet drejtori i Psikiatrisë Faton Kutllovci
Published
11 months agoon
By
UBTnewsPërjetimi i ankthit, stresit dhe depresionit ndikojnë negativisht në shëndetin mendor dhe ato vijnë si rezultat i lodhjes psikike në vendin e punës, ka deklaruar drejtori i Klinikës së Psikiatrisë në QKUK, Faton Kutllovci në Ditën Botërore të Shëndetit Mendor.
Kutllovci thotë se një hulumtim i kryer nga shoqata e infermierëve të Kosovës gjatë vitit 2022 tregon se niveli i stresit është rritur në rreth 25 për qind, por kjo shifër mund të jetë rritur ende në dy vjetët e fundit.
“Arsyet më të shpeshta janë përjetimi i ankthit dhe i depresionit që po ashtu mund të vijë si rezultat i plotë i lodhjes në punë dhe ngarkesat e tepruara në vendin e punës, mund të rrisin gabimet në vendin e punës, që pastaj do të kenë pasoja edhe në produktivitetin e kompanive apo institucioneve të ndryshme. Në Kosovë, në vitin 2022, është realizuar një hulumtim nga shoqata e infermierëve të Kosovës dhe ka rezultuar që niveli i stresit të jetë diku 25 për qind. Këto shifra mund të jenë të rritura për shkak të përjetimeve dhe angazhimeve të tepruara”, ka thënë Kutllovci.
Në Klinikën e Psikiatrisë në QKUK, është reparti B, në të cilin trajtohen çrregullimet e ankthit, depresionit, por edhe shenjave të çrregullimeve dhe lodhjes për shkak të përjetimeve në vendin e punës dhe jetën e përditshme. Sipas Kutllovcit, duhet të mësohet të menaxhohet stresi.
”Ne kemi repartin B apo repartin për trajtimin e çrregullimeve jo-psikotike, ku zakonisht trajtojmë çrregullimet e ankthit, depresionit, por edhe shenjat e çrregullimeve somatike dhe lodhjes për shkak të përjetimeve në vendin e punës por edhe në jetën në përgjithësi…3:40 Të mundohemi ta menaxhojmë stresin”, ka thënë Kutllovci.
Në shëndetin mendor, sipas drejtorit të psikiatrisë në QKUK, po ndikojnë edhe lajmet “bombastike”. Kutllovci apelon që të ketë kujdes në trajtimin e lajmeve mbi dhunën familjare, rastet e vrasjeve dhe vetëvrasjeve, pasi kemi të bëjmë me tema tepër të ndjeshme.
“Apeloj tek të gjitha mediat të cilat, në rastin e emetimit të lajmeve të ndryshme të mundohen së paku të bëjnë filtrime sepse, gjithsesi që ne jemi në favor të informimit të shpejtë dhe të drejtë të qytetareve, duhet të kemi kujdes kur të emitojmë lajme qofshin për dhunën, agresivitetin, vrasjen, vetëvrasjen e tjera, të mos dalin me tituj bombastikë, por së paku të filtrohet të marrin në konsideratë se leximi apo shikimi i këtyre shfaqjeve, në portale të ndryshme, gjithsesi që do të ketë imput të keq në shëndetin mendor e të gjithëve”, është shprehur ai.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, tema që ka qenë e përzgjedhur këtë vit është, shëndeti mendor në vendin e punës, që i referohet stresit të vazhdueshëm. Nëse keni problem me shëndetin mendor referohuni te psikologu apo psikiatri.
Shëndeti
Si ndikojnë ekranet në zhvillimin e trurit të foshnjave, çfarë duhet të dini?
Published
1 hour agoon
September 17, 2025By
UBT News
Studime të reja shkencore tregojnë se ekspozimi i fëmijëve ndaj ekranit para moshës 2 vjeç mund të ketë pasoja serioze për zhvillimin e trurit, që mund të zgjasin gjithë jetën.
Ekspertët paralajmërojnë se këto ditë të hershme janë kritike për aftësitë sociale, gjuhësore dhe përqendrim, që mësohen përmes ndërveprimeve njerëzore dhe lojës.
Çfarë tregon studimi:
Pjesët e trurit që ndihmojnë fëmijën të flasë, të përqendrohet dhe të ndërveprojë me të tjerët nuk zhvillohen si duhet kur fëmijët shpenzojnë shumë kohë para ekranit.
Fëmijët që ekspozohen herët ndaj telefonave, tabletëve apo televizorëve janë 8 herë më të rrezikuar për probleme me vëmendjen më vonë në jetë.
Koha e hershme para ekranit mund të sillet si dëmtim zhvillimor i trurit, duke ndikuar në aftësitë e tyre për të mësuar dhe për të krijuar lidhje sociale.
Ekspertët këshillojnë që truri i foshnjës të ushqehet me lojë, eksplorim dhe interaksion njerëzor, duke përfshirë kohën ballë për ballë, leximin dhe prekjen.
Përveç përfitimeve zhvillimore, këto zakone ndihmojnë fëmijën të krijojë baza të forta për të ardhmen.
Prindërit duhet të jenë të vetëdijshëm se zakonet që vendosin formojnë të ardhmen e të jetës së fëmijës.
Vonimi i ekspozimit ndaj ekranit dhe përqafimi i aktiviteteve reale mund të bëjë diferencë në zhvillimin e tyre mendor dhe social. /A.Z/UBT News/
Shëndeti
Cili është lloji më i mirë i bukës?
Published
3 hours agoon
September 17, 2025By
UBT News
Buka ka kohë që ka një reputacion të keq si armiku kryesor i çdo diete, por ekspertët pohojnë se është e shëndetshme.
Nutricionistet pohojnë se ky ushqim plotëson më shumë se 10 përqind të nevojave për proteina, folate dhe hekur dhe ka një anë pozitive.
Buka përmban fibra, por kjo vlen vetëm për bukën integrale, tërshërën, thekrën dhe misrin, se janë të pasura me minerale dhe vitamina B.
Çfarë thotë ngjyra?
Nuk është një tregues i besueshëm i cilësisë së bukës. Ngjyra e errët lyhet me ngjyra artificiale, kështu që njerëzit gabohen duke menduar se është më e shëndetshme se e bardha dhe nuk shëndosh. Dhe e vërteta është si më poshtë,buka më e fortë është më e shëndetshmja.
Buka nuk të shëndosh nëse hahet në sasi të arsyeshme, domethënë 200-300 gramë në ditë, ne shtojmë në peshë kryesisht nga ajo që i shtojmë: gjalpë, paste, sallam, majonezë ose reçel.
Thekra është më e shëndetshmja
Shpesh nuk ka deklarata në bukë e nuk mund ta dimë çka përmban saktësisht. Duhet t’i kushtoni vëmendje llojit të miellit. Rekomandohet mielli i thekrës sepse përmban vitamina e minerale, është i pasur me fibra, tretet më lehtë dhe për shkak të indeksit të tij glicemik, krijon një ndjesi ngopjeje që zgjat. Buka e bërë nga mielli i tërshërës është gjithashtu e shkëlqyer, si dhe buka e pasuruar me fara dhe arra.
E bardha shmanget më së miri
Kjo bukë ka vlerën më të ulët ushqyese e përmban sasi të fshehura sheqeri e kripe, dhe ka një indeks të lartë glicemik. Pasi hamë një fetë bukë të bardhë, sheqeri në gjak rritet e më pas bie, prandaj ndjesia e ngopjes zgjat për një kohë të shkurtër. /A.Z/UBT News/
Shëndeti
Çka tregon tensioni i lartë te personat nën 40-vjeç?
Published
5 hours agoon
September 17, 2025By
UBT News
Dy studime të reja tregojnë se tensioni i lartë i gjakut para moshës 40 vjeç rrit ndjeshëm rrezikun për sëmundje të zemrës dhe ishemi.
Studimi në SHBA: mbi 4,800 persona – tensioni i lartë para të 40-ave trefishon rrezikun në 20 vitet e ardhshme.
Studimi në Korenë e Jugut: mbi 2.5 milionë persona – gratë me tension të lartë kishin 76% më shumë rrezik, burrat 85%.
Shkencëtarët theksojnë se tensioni i lartë dëmton zemrën dhe, së bashku me faktorë si mbipesha, kolesteroli, sheqeri i lartë dhe duhanpirja, rrit mundësinë për atak kardiak.
Në këtë hapësirë, zemra mbushet me gjak dhe ushqehet me oksigjen.
Nëse matësi i tensionit tregon vlerat 90/60 mmHg (pra 9 me 6 si thuhet zakonisht) ose më pak, atëherë tensioni i gjakut konsiderohet i ulët.
Nëse matësi tregon vlerat midis 90/60 dhe 120/80 atëherë tensioni i gjakut është i shëndetshëm dhe në nivel ideal.
Nëse matësi tregon vlerat midis 120/80 dhe 140/90 atëherë tensioni i gjakut është pak më i lartë se mesatarja.
Nëse matësi tregon vlerat mbi 140/90 atëherë tensioni i gjakut është i lartë dhe klasifikohet si hipertension.
Nëse vlerat e të dy njësive arrijnë mbi 180 dhe 110 atëherë duhet duhet të shkoni menjëherë te mjeku. /A.Z/UBT News/
Shëndeti
Mbani në shtëpi, këto dy lloje frutash shkrijnë dhjamin e barkut
Published
6 hours agoon
September 17, 2025By
UBT News
Depozitat e dhjamit në zonën e barkut nuk janë vetëm një problem estetik, por shoqërohen edhe me një rrezik në rritje të sëmundjeve të zemrës, diabetit dhe problemeve të tjera shëndetësore. Kjo është arsyeja pse zgjedhjet ushqimore luajnë një rol të rëndësishëm në kontrollin e peshës.
Nutricionistët theksojnë se lloje të caktuara frutash mund të jenë të dobishme në këtë proces. Falë përmbajtjes së lartë të fibrave, vitaminave dhe komponimeve bioaktive, lloje të caktuara frutash ndihmojnë në rregullimin e oreksit, stabilizimin e niveleve të sheqerit në gjak dhe stimulimin e metabolizmit, gjë që në planin afatgjatë kontribuon në uljen e dhjamit të barkut.
Sipas ekspertëve, këto janë dy llojet e frutave që shkrijnë dhjamin e barkut.
Banane
Një frut i dobishëm dhe ushqyes që ndihmojnë në kontrollin e dhjamit të barkut. Ato janë të pasura me fibra, veçanërisht pektinë, e cila ngadalëson tretjen e zgjat ndjesinë e ngopjes. Bananet përmbajnë kalium, i cili ndihmon në rregullimin e ekuilibrit të lëngjeve në trup dhe zvogëlon fryrjen, duke kontribuar më tej në një bark më të sheshtë.
Ekspertët theksojnë se përfshirja e bananeve në dietën tuaj të përditshme mund të ndihmojë në stabilizimin e niveleve të sheqerit në gjak dhe në uljen e dëshirave të pashëndetshme për ëmbëlsira. Kështu, bananet jo vetëm që mbështesin humbjen e peshës, por edhe ruajnë energjinë gjatë gjithë ditës, duke i bërë ato një zgjedhje të shkëlqyer për ata që kërkojnë të zvogëlojnë dhjamin e barkut.
Boronica
Një nga burimet më të fuqishme të antioksidantëve e kanë efekt të dobishëm në të gjithë trupin. Polifenolet ndihmojnë në zvogëlimin e depozitave të yndyrës, veçanërisht në zonën e barkut, e fibra kontribuon në një ndjenjë ngopjeje dhe tretje më të mirë. Përveç kësaj, ato kanë një indeks të ulët glicemik, që do të thotë se nuk shkaktojnë rritje të papritura të sheqerit në gjak.
Ato mund të kenë efekt pozitiv në nivelet e kolesterolit e presionin e gjakut, duke ulur më rrezikun e sëmundjeve që lidhen me obezitetin.
Konsumimi i tyre çdo ditë, i freskët ose i shtuar në drithëra, kos ose smoothie, mund të bëhet një zakon i thjeshtë me përfitime afatgjata. /A.Z/UBT News/

Cardi B në pritje të fëmijës së katërt

Aksident trafiku në autostradën “Ibrahim Rugova”, përfshihen disa automjete

20 vjet pas krijimit, YouTube shihet si lider i ri që e zëvendëson televizionin

UEFA kryen vizitë inspektuese në Shqipëri për Euro U21

DiCaprio i jep lamtumirën Redford-it: “Humbëm një legjendë të madhe”

Si ndikojnë ekranet në zhvillimin e trurit të foshnjave, çfarë duhet të dini?

Ka nisur dëshmia e Paul Williams në Hagë

Një muaj paraburgim ndaj B.R., i dyshuar për vrasjen e djalit të axhës së tij në Ferizaj

Sheeran: Nuk është shpërngulje e përhershme, por një zgjidhje gjatë turneut
Të kërkuara
-
Aktualitet3 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26