Lajmet

Si mund t’i ndalim pasojat e Teknologjisë?

Nga Mustafa Suleyman.

Published

on

Pjesë nga libri i Mustafa Suleyman “Vala e ardhshme”

Ian Turing dhe Gordon Moore nuk mund të kishin parashikuar kurrë, e lëre më të ndryshonin rritjen e mediave sociale, memeve, Wikipedia-s ose sulmeve kibernetike. Disa dekada pas shpikjes së tyre, arkitektët e bombës atomike mund të ndalonin një luftë bërthamore, aq sa Henry Ford mund të ndalonte një aksident automobilistik. Sfida e pashmangshme e teknologjisë është që krijuesit e saj e humbasin shpejt kontrollin mbi rrugën që shpikjet e tyre marrin, pasi t’i jenë prezantuar botës.

Teknologjia ekziston në një sistem kompleks, dinamik (bota reale), ku pasojat e rendit të dytë, të tretë dhe të n-të shpërfaqen në mënyrë të paparashikueshme. Ajo që në letër duket e përsosur mund të sillet ndryshe në natyrë, veçanërisht kur kopjohet dhe përshtatet më tej në rrjedhën e poshtme. Ajo që njerëzit në të vërtetë bëjnë me shpikjen tuaj, sado me qëllim të mirë të jetë ajo, nuk mund të garantohet kurrë. Thomas Edison shpiku gramafonin në mënyrë që njerëzit të mund të regjistronin mendimet e tyre për pasardhësit dhe për të ndihmuar të verbrit. Ai u tmerrua kur shumica e njerëzve donin të luanin muzikë. Alfred Nobel synonte që eksplozivët e tij të përdoreshin vetëm në miniera dhe ndërtime hekurudhash.

Gutenberg donte thjesht të fitonte para duke shtypur Bibla. Megjithatë, shtypshkronja e tij katalizoi Revolucionin Shkencor dhe Reformimin, dhe kështu u bë kërcënimi më i madh për Kishën Katolike, që nga themelimi i saj.

Prodhuesit e frigoriferëve nuk kishin për qëllim të krijonin një vrimë në shtresën e ozonit me klorofluorokarbonet (CFC), ashtu si krijuesit e motorëve me djegie të brendshme dhe motorët reaktivë nuk kishin menduar të shkrinin kapakët e akullit. Në fakt, entuziastët e hershëm të automobilave argumentuan fort mbi përfitimet mjedisore të tyre: motorët do të pastronin rrugët e maleve nga mbetjet e kuajve që përhapnin papastërti dhe sëmundje nëpër zonat urbane. Ata nuk kishin asnjë koncept të ngrohjes globale.

Të kuptuarit e teknologjisë, pjesërisht, ka të bëjë me përpjekjen për të kuptuar pasojat e saj të padëshiruara, për të parashikuar jo vetëm përhapjen pozitive, por edhe “efektet hakmarrëse”. Shkurt, çdo teknologji është në gjendje të shkojë keq, shpesh në mënyra që kundërshtojnë drejtpërdrejt qëllimin e saj origjinal. Mendoni për mënyrën sesi opioidet me recetë kanë krijuar varësi, ose se si përdorimi i tepërt i antibiotikëve i bën ata më pak efektivë, apo se si përhapja e satelitëve dhe mbeturinave të njohura si “mbetje hapësinore” rrezikon fluturimin në hapësirë.

Ndërsa teknologjia përhapet, më shumë njerëz mund ta përdorin atë, ta përshtasin, t’i japin formë si të duan, në zinxhirë shkakësie, përtej të kuptuarit të çdo individi. Ndërsa fuqia e mjeteve tona rritet në mënyrë eksponenciale dhe aksesi në to rritet me shpejtësi, po ashtu rriten edhe dëmet e mundshme, një labirint i shpalosur pasojash që askush nuk mund t’i parashikojë ose parandalojë plotësisht.

Një ditë dikush po shkruan ekuacione në dërrasë të zezë ose po stërmundohet me një prototip në garazh, punë në dukje të parëndësishme për botën e gjerë. Brenda pak dekadave, ajo ka prodhuar pyetje ekzistenciale për njerëzimin. Ndërsa kemi ndërtuar sisteme fuqie në rritje, ky aspekt i teknologjisë është ndjerë gjithnjë e më problematik për mua. Si të garantojmë që kjo valë e re teknologjish të bëjë më shumë mirë, sesa dëm?

Problemi i teknologjisë këtu është një problem kontrolli. Nëse ky aspekt nuk mund të eliminohet, ai mund të kufizohet. Përmbajtja është aftësia gjithëpërfshirëse për të kontrolluar, kufizuar dhe, nëse është e nevojshme, për të “mbyllur” teknologjitë në çdo fazë të zhvillimit të tyre. Do të thotë, në disa rrethana, aftësia për të ndaluar një teknologji të përhapet në radhë të parë, duke kontrolluar valën e pasojave të padëshiruara (si të mira ashtu edhe të këqija).

Sa më e fuqishme të jetë një teknologji, aq më e rrënjosur është në çdo aspekt të jetës dhe shoqërisë. Kështu, problemet e teknologjisë kanë një tendencë për t’u përshkallëzuar paralelisht me aftësitë e saj, dhe kështu nevoja për kontroll bëhet më e mprehtë me kalimin e kohës.

Ne mund të mos jemi në gjendje të kontrollojmë pikat përfundimtare të punës sonë ose efektet e saj afatgjata, por kjo nuk është arsye për të hequr dorë nga përgjegjësia. Vendimet që teknologët dhe shoqëritë marrin në burim mund të japin ende rezultate. Vetëm për shkak se pasojat janë të vështira për t’u parashikuar, nuk do të thotë që ne nuk duhet të përpiqemi./Në shqip nga bota.al

Aktualitet

Programi i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor në nivelin Master në UBT përgatit arkitektët e së ardhmes

Published

on

UBT, përmes Fakultetit të Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor, ofron një program studimor të avancuar në nivelin master, i cili ka për qëllim të përgatisë arkitektë të aftë për të identifikuar dhe analizuar problemet arkitektonike, për të hartuar e zhvilluar projekte profesionale dhe për të ofruar shërbime cilësore për komunitetin, gjithmonë duke marrë parasysh aspektet shoqërore dhe mjedisore.

Ky program shquhet për qasjen e tij interdisiplinare, duke i pajisur studentët me aftësi të komunikimit, punës ekipore dhe individuale, si dhe me mundësinë për të transferuar dhe kontekstualizuar kompetencat e tyre në fusha të ndryshme të tregut të punës.

Struktura e programit

Programi zgjat dy vjet (katër semestra) dhe përfshin një kombinim të lëndëve teorike, studio praktike dhe projekte kërkimore.

Dy semestrat e parë fokusohen në dizajnin arkitektonik të avancuar, planifikimin urban, restaurimin e trashëgimisë dhe aspektet ligjore të projektimit.

Viti i dytë përfshin lëndë mbi planifikimin hapësinor evropian, infrastrukturën, peizazhin, efiçiencën energjetike dhe metodat e hulumtimit.

Semestri i katërt përmbyllet me një projekt kërkimor dhe tezën e diplomës.

Kjo qasje siguron që studentët të kuptojnë jo vetëm teknikat e projektimit dhe aspektet inxhinierike, por edhe të vlerësojnë ndikimin social, ekonomik dhe hapësinor të mjedisit përmes planifikimit urban dhe arkitektonik.

Rezultatet e të mësuarit

Pas përfundimit me sukses të programit, studentët do të jenë të aftë të:

  • Kuptojnë dhe aplikojnë teknikat e projektimit, planifikimit dhe aspektet inxhinierike të projekteve.
  • Vlerësojnë dimensionet sociale, ekonomike e mjedisore të arkitekturës.
  • Komunikojnë profesionalisht me audienca të ndryshme dhe ofrojnë zgjidhje konkrete për problemet e ndërtimit.
  • Kontribuojnë në kërkime shkencore dhe të vlerësojnë vlerat arkitektonike e urbanistike.

Përvoja studentore dhe karriera

Përveç mësimdhënies, studentët e arkitekturës në UBT përfitojnë nga:

  • Qendra e Karrierës, e cila i lidh me industrinë përmes praktikave profesionale dhe panaireve të punës.
  • Certifikime dhe trajnime shtesë, të cilat rrisin konkurrueshmërinë e tyre në treg.
  • Organizatat studentore, që u japin zë në vendimmarrje dhe u mundësojnë një përvojë të plotë akademike dhe sociale.

Perspektiva profesionale

Të diplomuarit e këtij programi gjejnë mundësi të shumta punësimi në:

  • Firma konsulente të arkitekturës dhe inxhinierisë
  • Institucione publike e private të ndërtimit dhe planifikimit
  • Organizata kombëtare e ndërkombëtare të zhvillimit
  • Institucione akademike dhe kërkimore

UBT thekson se ky program është ndërtuar për të përgatitur arkitektët dhe planifikuesit hapësinorë të së ardhmes, të cilët do të jenë të aftë të përballen me sfidat e zhvillimit urban dhe mjedisor, duke kontribuar njëkohësisht në zhvillimin e qëndrueshëm të vendit dhe rajonit.

APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

UBT: Programi i vetëm i Studimeve të Sigurisë në Kosovë, edhe pak vende të lira për regjistrim

Published

on

UBT njofton se kanë mbetur edhe pak vende të lira për regjistrim në programin e Studimeve të Sigurisë, i vetmi i këtij profili në Kosovë. Ky program u ofron studentëve mundësinë të bëhen ekspertë në fushën e sigurisë kombëtare, publike dhe ndërkombëtare.

Diploma e këtij programi hap dyert për punësim në institucione shtetërore të sigurisë, organizata ndërkombëtare, agjenci të sigurisë private, si dhe në fusha të lidhura me menaxhimin e krizave dhe sigurinë kibernetike.

UBT thekson se programi është i ndërtuar mbi kurrikula bashkëkohore të universiteteve më prestigjioze të Evropës dhe ShBA-së, duke iu përshtatur nevojave të tregut vendor dhe rajonal. Studentët do të kenë mundësi të marrin njohuri në fusha ndërdisiplinore si ligji, psikologjia, gjeopolitika, marrëdhëniet ndërkombëtare, politika e jashtme, teknologjia e informacionit dhe metodologjia e kërkimit.

Aplikimi për regjistrim është i hapur online në linkun: APLIKO TANI ONLINE!

UBT fton maturantët të shfrytëzojnë këtë mundësi të fundit për t’u bërë pjesë e programit që përgatit liderët e së ardhmes në fushën e sigurisë.

Continue Reading

Lajmet

Basha mbyll seancën konstituive, asnjë deputetë serbë nuk merr votat për nënkryetar

Published

on

By

Kuvendi ka dështuar ta zgjedhë nënkryetarin nga komuniteti serb. Asnjëri prej deputetëve që u votua nuk ka marrë shumicën e mjaftueshme dhe rrjedhimisht Kuvendi nuk ka nënkryetarin nga ky komunitet.

Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Dimal Basha, ka bërë të ditur se janë ezauruar të gjitha opsionet për zgjedhjen e nënkryetarit të pestë të Kuvendit nga komuniteti serb. Ai theksoi se seanca konstituive e Kuvendit konsiderohet e përmbyllur, ndërsa për hapat e mëtejmë do të vendoset në mbledhjen e ardhshme të Kryesisë së Kuvendit, që do të mbahet të hënën në orën 13:00.

“Janë ezauruar të gjitha opsionet për të zgjedhur nënkryetarin e pestë nga pakica serbe. Kjo seancë konsiderohet e përmbyllur. Se si të veprohet tutje si Kuvend do t’i konsultoj anëtarët e Kryesisë së Kuvendit, mbledhje kjo që do të mbahet të hënën në ora 13:00,” tha Basha.

Pavarësisht disa tentativave të përsëritura në seancat e kaluara, Kuvendi nuk ka arritur të zgjedhë nënkryetarin e mbetur, çka ka vonuar përmbylljen e procesit të konstituimit të plotë të tij. Vendimi për hapat e ardhshëm do të merret pas konsultimeve të brendshme institucionale që do të zhvillohen javën që vjen.

Continue Reading

Lajmet

Murati: Sot është dita vendimtare për konstituimin e Kuvendit të Kosovës

Published

on

By

Ministri në detyrë i Financave, Hekuran Murati, ka deklaruar se dita e sotme është vendimtare për përfundimin e procesit të konstituimit të Kuvendit të Kosovës. Ai ka theksuar se kanë mbetur edhe tre kandidatë të papërfunduar, me gjashtë tentativa të mundshme për zgjedhjen e nënkryetarit të pestë të Kuvendit, që duhet të vijë nga komuniteti jo-shumicë serb.

Në një deklaratë të drejtpërdrejtë, Murati ka qenë i prerë për sa i përket qëndrimit ndaj Listës Serbe, duke përjashtuar çdo mundësi për mbështetje ndaj saj.

“Po besoj që të gjithë e kemi kuptuar që sot është dita vendimtare sa i përket seancës konstituive, do të thotë kanë mbetur edhe tre kandidatë ende ta pa ezauruar me 6 tentativa të mundshme për t’u zgjedhur nënkryetari i 5 që duhet të vijë nga radhët e komunitet jo shumicë serb. Votë për Listën Serbe ne nuk kemi sepse marr parasysh edhe të kaluarën e tyre edhe faktin që ata nuk i njohin institucionet dhe Republikën e Kosovës si dhe përfshirjen e tyre në sulmin terrorist në Banjskë dhe që rrjedhimisht ata vazhdojnë që të jenë të dirigjuar nga kryeterroristi Milan Radoiçiq, Alternativa e vetme për me dalur nga ngërçi dhe për të konstituuar Kuvendin është deputeti Nenad Rashiq”, tha ai.

Continue Reading

Të kërkuara