

Published
2 years agoon
By
UBT newsPjesë nga libri i Mustafa Suleyman “Vala e ardhshme”
Ian Turing dhe Gordon Moore nuk mund të kishin parashikuar kurrë, e lëre më të ndryshonin rritjen e mediave sociale, memeve, Wikipedia-s ose sulmeve kibernetike. Disa dekada pas shpikjes së tyre, arkitektët e bombës atomike mund të ndalonin një luftë bërthamore, aq sa Henry Ford mund të ndalonte një aksident automobilistik. Sfida e pashmangshme e teknologjisë është që krijuesit e saj e humbasin shpejt kontrollin mbi rrugën që shpikjet e tyre marrin, pasi t’i jenë prezantuar botës.
Teknologjia ekziston në një sistem kompleks, dinamik (bota reale), ku pasojat e rendit të dytë, të tretë dhe të n-të shpërfaqen në mënyrë të paparashikueshme. Ajo që në letër duket e përsosur mund të sillet ndryshe në natyrë, veçanërisht kur kopjohet dhe përshtatet më tej në rrjedhën e poshtme. Ajo që njerëzit në të vërtetë bëjnë me shpikjen tuaj, sado me qëllim të mirë të jetë ajo, nuk mund të garantohet kurrë. Thomas Edison shpiku gramafonin në mënyrë që njerëzit të mund të regjistronin mendimet e tyre për pasardhësit dhe për të ndihmuar të verbrit. Ai u tmerrua kur shumica e njerëzve donin të luanin muzikë. Alfred Nobel synonte që eksplozivët e tij të përdoreshin vetëm në miniera dhe ndërtime hekurudhash.
Gutenberg donte thjesht të fitonte para duke shtypur Bibla. Megjithatë, shtypshkronja e tij katalizoi Revolucionin Shkencor dhe Reformimin, dhe kështu u bë kërcënimi më i madh për Kishën Katolike, që nga themelimi i saj.
Prodhuesit e frigoriferëve nuk kishin për qëllim të krijonin një vrimë në shtresën e ozonit me klorofluorokarbonet (CFC), ashtu si krijuesit e motorëve me djegie të brendshme dhe motorët reaktivë nuk kishin menduar të shkrinin kapakët e akullit. Në fakt, entuziastët e hershëm të automobilave argumentuan fort mbi përfitimet mjedisore të tyre: motorët do të pastronin rrugët e maleve nga mbetjet e kuajve që përhapnin papastërti dhe sëmundje nëpër zonat urbane. Ata nuk kishin asnjë koncept të ngrohjes globale.
Të kuptuarit e teknologjisë, pjesërisht, ka të bëjë me përpjekjen për të kuptuar pasojat e saj të padëshiruara, për të parashikuar jo vetëm përhapjen pozitive, por edhe “efektet hakmarrëse”. Shkurt, çdo teknologji është në gjendje të shkojë keq, shpesh në mënyra që kundërshtojnë drejtpërdrejt qëllimin e saj origjinal. Mendoni për mënyrën sesi opioidet me recetë kanë krijuar varësi, ose se si përdorimi i tepërt i antibiotikëve i bën ata më pak efektivë, apo se si përhapja e satelitëve dhe mbeturinave të njohura si “mbetje hapësinore” rrezikon fluturimin në hapësirë.
Ndërsa teknologjia përhapet, më shumë njerëz mund ta përdorin atë, ta përshtasin, t’i japin formë si të duan, në zinxhirë shkakësie, përtej të kuptuarit të çdo individi. Ndërsa fuqia e mjeteve tona rritet në mënyrë eksponenciale dhe aksesi në to rritet me shpejtësi, po ashtu rriten edhe dëmet e mundshme, një labirint i shpalosur pasojash që askush nuk mund t’i parashikojë ose parandalojë plotësisht.
Një ditë dikush po shkruan ekuacione në dërrasë të zezë ose po stërmundohet me një prototip në garazh, punë në dukje të parëndësishme për botën e gjerë. Brenda pak dekadave, ajo ka prodhuar pyetje ekzistenciale për njerëzimin. Ndërsa kemi ndërtuar sisteme fuqie në rritje, ky aspekt i teknologjisë është ndjerë gjithnjë e më problematik për mua. Si të garantojmë që kjo valë e re teknologjish të bëjë më shumë mirë, sesa dëm?
Problemi i teknologjisë këtu është një problem kontrolli. Nëse ky aspekt nuk mund të eliminohet, ai mund të kufizohet. Përmbajtja është aftësia gjithëpërfshirëse për të kontrolluar, kufizuar dhe, nëse është e nevojshme, për të “mbyllur” teknologjitë në çdo fazë të zhvillimit të tyre. Do të thotë, në disa rrethana, aftësia për të ndaluar një teknologji të përhapet në radhë të parë, duke kontrolluar valën e pasojave të padëshiruara (si të mira ashtu edhe të këqija).
Sa më e fuqishme të jetë një teknologji, aq më e rrënjosur është në çdo aspekt të jetës dhe shoqërisë. Kështu, problemet e teknologjisë kanë një tendencë për t’u përshkallëzuar paralelisht me aftësitë e saj, dhe kështu nevoja për kontroll bëhet më e mprehtë me kalimin e kohës.
Ne mund të mos jemi në gjendje të kontrollojmë pikat përfundimtare të punës sonë ose efektet e saj afatgjata, por kjo nuk është arsye për të hequr dorë nga përgjegjësia. Vendimet që teknologët dhe shoqëritë marrin në burim mund të japin ende rezultate. Vetëm për shkak se pasojat janë të vështira për t’u parashikuar, nuk do të thotë që ne nuk duhet të përpiqemi./Në shqip nga bota.al
Teknologji
Mijëra përdorues pa qasje në Microsoft 365 për shkak të problemeve teknike
Published
1 day agoon
October 10, 2025By
UBT News
Paketa e softuerëve për produktivitet të Microsoft-it, e njohur si Microsoft 365, ka përjetuar ndërprerje masive, duke lënë jashtë funksionit mijëra përdorues, njofton faqja Downdetector, e specializuar në monitorimin e problemeve të shërbimeve online.
Sipas raportimeve, më shumë se 17,000 përdorues kanë raportuar vështirësi në qasjen dhe përdorimin e shërbimeve të Microsoft 365, përfshirë Word, Excel, Outlook, Teams dhe aplikacione tjera të lidhura. Megjithatë, numri real i përdoruesve të prekur mund të jetë më i madh, pasi shumë persona nuk raportojnë menjëherë problemet përmes platformave të monitorimit.
Microsoft 365 ka konfirmuar se po heton raportimet e punon për të identifikuar shkakun e ndërprerjes, në mënyrë që shërbimet të rikthehen sa më shpejt të jetë e mundur. Kompania këshillon përdoruesit të kontrollojnë faqen e statusit të shërbimeve për njoftime të përditësuara dhe të shmangin operacione kritike derisa problemi të zgjidhet.
Ndërprerjet e tilla, edhe pse të përkohshme, ndikojnë në punën e mijëra bizneseve dhe individëve që varen nga aplikacionet e Microsoft 365 për komunikim, bashkëpunim dhe administrim të detyrave të përditshme.
Kjo ngjarje rikujton rëndësinë e planifikimit të zgjidhjeve alternative dhe kopjeve rezervë për organizatat që varen nga shërbimet cloud.
Në këto raste, përdoruesit përjetojnë probleme si: vështirësi në hyrje, ndërprerje të sinkronizimit të dokumenteve, pamundësi për të dërguar email-e ose për të përdorur funksione të caktuara të Teams dhe aplikacioneve tjera. /A.Z/UBT News/
Teknologji
Motorola gati të prezantojë telefonin ultra të hollë Edge 70
Published
1 day agoon
October 10, 2025By
UBT News
Motorola po hyn fuqishëm në tregun e telefonave inteligjentë ultra të hollë, pas lançimeve si Samsung Galaxy S25 Edge, Tecno Spark Slim, Tecno Pova Slim dhe, sigurisht, Apple iPhone Air.
Modeli i ri i kompanisë do të quhet X70 Air në Kinë dhe Edge 70 në tregun ndërkombëtar. Ndërsa versioni kinez pritet të lansohet gjatë këtij muaji, data e prezantimit global ka qenë deri tani e panjohur – derisa faqja zyrtare e Motorola në Poloni ka zbuluar një detaj të rëndësishëm.
Sipas saj, Edge 70 do të prezantohet më 5 nëntor, deri atëherë kompania do të publikojë çdo të mërkurë informacione të reja rreth pajisjes.
Detajet e para të konfirmuara janë premtuese. Telefoni do të vijë me një bateri 4,800 mAh, pak më të vogël se ajo e modeleve të Tecno, por dukshëm më të madhe krahasuar me Galaxy S25 Edge dhe iPhone Air. Ai do të mbështesë gjithashtu karikim të shpejtë 68W me tel.
Edge 70 është shfaqur në disa lista shitësish me pakicë në Itali, me çmime që variojnë nga 709 euro deri 801.91 euro, për versionin me 12 GB RAM dhe 512 GB hapësirë ruajtjeje.
Të gjitha listat tregojnë të njëjtën ngjyrë, Bronze Green, e cila do të prezantohet zyrtarisht si Pantone Bronze Green, falë bashkëpunimit të njohur të Motorola me Pantone. Sipas informacioneve të rrjedhura, Edge 70 pritet të jetë më pak se 6 mm i hollë, të ketë një kamerë kryesore 50 MP me stabilizim optik, një kamerë ultra të gjerë me fushëpamje 120°, si dhe altoparlantë stereo me mbështetje Dolby Atmos.
Ky model pritet të shënojë një tjetër hap të rëndësishëm për Motorola në garën e telefonave të hollë dhe elegantë. /A.Z/UBT News/
Teknologji
Google planifikon investim prej 5 miliardë eurosh në Belgjikë
Published
2 days agoon
October 9, 2025By
UBT News
Google ka njoftuar planet për të investuar 5 miliardë euro gjatë viteve 2026–2027 për zgjerimin e qendrës së saj të të dhënave në Saint-Ghislain, Hainaut.
Ky projekt pritet të krijojë 300 vende pune me kohë të plotë dhe 15,000 pozicione indirekte çdo vit përmes partnerëve dhe furnizuesve.
Zgjerimi vjen si pasojë e kërkesës në rritje për shërbime cloud, e nxitur edhe nga përparimet në Inteligjencën Artificiale. Përveç kësaj, qendra e re do të përmirësojë performancën e produkteve kryesore të Google, si Search dhe Maps.
Google po kërkon specialistë IT, inxhinierë dhe staf sigurie për këtë projekt. Sipas Tom De Block, menaxherit të vendit të Google në Belux, “Pozicioni konkurrues i Belgjikës kërkon që kompanitë të përqafojnë IA-në; infrastruktura dhe aftësitë janë thelbësore”.
Kompania gjithashtu do të ofrojë trajnime për IA-në për të zhvilluar ekspertizën lokale.
Qendra e zgjeruar, e cila pritet të përfundojë brenda dy vitesh, do t’i sjellë përfitime organizatave të bazuara në të dhëna, si Odoo dhe UZ Leuven, dhe mund të tërheqë biznese të reja në Belgjikë.
Ajo do t’u mundësojë institucioneve publike ruajtjen e të dhënave brenda kufijve kombëtarë. Qendra e parë e Google në Belgjikë, në Saint-Ghislain, ka marrë mbi 11 miliardë euro investime që nga hapja dhe aktualisht punëson rreth 600 persona në Hainaut. /A.Z/UBT News/
Automobilizëm elektrikë
DB12 S i ri nga Aston Martin, performancë maksimale dhe dizajn unik
Published
3 days agoon
October 8, 2025By
UBT News
Aston Martin ka prezantuar modelin e ri DB12 S, i cili i bashkohet linjës së performancës së lartë të markës britanike, përkrah DBX S dhe Vantage S, si pjesë e strategjisë së CEO-s Adrian Hallmark për të ofruar më shumë versione sportive të modeleve ekzistuese.
Modeli DB12 S sjell përmirësime të dukshme në performancë dhe dizajn, duke e bërë edhe më emocionuese përvojën e drejtimit.
Nën kapakun elegant ndodhet motori V8 4.0 litra me dy turbo, i cili tani prodhon 691 kuaj fuqi, duke e bërë makinën të arrijë nga 0 në 100 km/orë për vetëm 3.4 sekonda (3.5 sekonda për versionin Volante). Shpejtësia maksimale arrin 320 km/orë.
Përveç fuqisë së shtuar, DB12 S përfshin frena qeramike karboni standarde, me disqe 16.1 inç përpara dhe 14.2 inç mbrapa, si dhe sistemin e ri të kontrollit të frenimit në kthesa.
Përmirësimet përfshijnë amortizatorët Bilstein DTX, diferencial elektronik të pasmë të avancuar e ngurtësim të shufrave kundër rrotullimit, për një drejtim më të saktë dhe stabilitet të lartë. Në pamje të jashtme, DB12 S dallohet me ndarësin aerodinamik të përparmë me dy elementë, grilat e reja të motorit (me ngjyrë të zezë ose fibra karboni).
Dhe, një spojler të fiksuar të pasmë e katër tuba shkarkimi inox – me mundësi për sistem titaniumi që ofron zë më të fuqishëm dhe peshë më të ulët. Brendësia e makinës kombinon luksin me sportivitetin, duke përfshirë lëkurë premium dhe Alcantara, si dhe një buton metalik rrotullues të kuq në qendër të konsolës – simbol i versionit “S”.
Modeli DB12 S do të jetë i disponueshëm në variantet kupé dhe kabriolet, me porosi që nisin që tani dhe dorëzime të planifikuara për tremujorin e parë të vitit 2026. Çmimi ende nuk është zbuluar, por pritet të jetë mbi 275 mijë dollarë, duke pasur parasysh që versioni bazë DB12 fillon nga 250 mijë dollarë. /A.Z/UBT News/

Pse çdo vit duhet të vizitosh një vend të ri?

Çka shkakton mungesa e proteinave në trup?

Debatik Curri, trajner i ri i Gjilanit

Gështenjat – ushqimi i ngrohtë i vjeshtës që forcon trupin dhe shpirtin

Lucas Vazquez: Karriera ime vazhdon jashtë Spanjës, idetë janë të qarta

Giuseppe Gibboni mahnit Tiranën me violinën e tij Stradivari

Katër satelitë Starlink bien çdo ditë drejt Tokës, shkencëtarët paralajmërojnë për ndikim në atmosferë

Priscilla Presley përballet me akuza për fshehje pasurie dhe manipulim të trashëgimisë së Elvis

Përfundon seanca fillestare për caktimin e paraburgimit ndaj Fatmir Shehollit
Të kërkuara
-
Vendi2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Vendi1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months ago
UBT sjell për herë të parë në Kosovë ekspozitën kushtuar vizionarit dhe inxhinierit Karl Gega