Lajmet

Si mund të shmanget një krizë tjetër ushqimore globale?

Lufta në Ukrainë po shkakton vuajtje të jashtëzakonshme njerëzore.

Published

on

Ngozi Okonjo–Iweala nga “Project Syndicate”

Lufta në Ukrainë po shkakton vuajtje të jashtëzakonshme njerëzore. Ne në Organizatën Botërore të Tregtisë, një institucion i bazuar në sundimin e ligjit dhe i krijuar për të ndihmuar në krijimin e paqes, e shohim dhunën si diçka të urryer për parimet tona themelore.

Ndaj i bëjmë jehonë thirrjes së Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara António Guterres për ndalimin sa më parë të gjakderdhjes, dhe dëshirojmë një zgjidhje të shpejtë dhe paqësore të konfliktit.

Por, edhe pse mbetemi të tronditur nga imazhet tronditëse dhe tragjike të qyteteve të Ukrainës që ndodhen nën sulm, dhe ndonëse angazhohemi të bëjmë gjithçka që mundemi individualisht dhe kolektivisht për të ndihmuar popullin e Ukrainës, po bëhet gjithashtu e qartë se pasojat ekonomike dhe humanitare të luftës do të ndihen shumë përtej Evropës. Dhe ne kemi përgjegjësinë për t’i zbutur këto pasoja në mënyrë pro–aktive.

Edhe para luftës, rritja e çmimeve të ushqimit dhe energjisë i kishte varfëruar shumë buxhetet e familjeve dhe të qeverive në shumë vende më të vogla dhe më të varfra, ekonomitë e të cilave kishin qenë gjithashtu ndër më të ngadaltat në rimëkëmbjen nga pasojat e shkaktuar nga pandemia e Covid-19.

Rritjet e reja të çmimeve të shkaktuara nga konflikti në Evropën Lindore, kërcënojnë tani të shkaktojnë një rritje të re të varfërisë dhe pasigurisë ushqimore. Në këto rrethana, roli i OBT-së dhe i tregtisë në përgjithësi, sidomos për vendet që janë importuese neto të ushqimeve, është i një rëndësie të madhe në parandalimin e urisë.

Ndërsa Ukraina dhe Rusia përbëjnë së bashku vetëm 2.2 për qind të tregtisë globale të mallrave, sipas vlerësimeve të OBT-së, kjo shifër nënvlerëson rëndësinë e tyre në tregjet e drithërave dhe energjisë, por edhe si furnizues të plehrave kimikë, mineraleve dhe lëndës së parë kritike për një gamë të madhe produktesh për të cilat kanë nevojë shumë sektorë prodhues.

Për shembull në vitin 2020, të dyja vendet furnizuan 24 për qind të grurit të tregtuar në nivel global dhe 73 për qind të vajit të lulediellit. Importet e këtyre mallrave janë thelbësore për sigurinë ushqimore bazë në shumë vende ku u mungojnë kushtet e ujit, tokës dhe motit për të kultivuar të gjithë ushqimin që u nevojitet.

Gjatë 30 viteve të fundit, Ukraina dhe Rusia janë bërë burime kryesore të drithit për shumë vende, përfshirë Mongolinë, Sri Lankën, Libanin, Egjiptin, Malavinë, Namibinë dhe Tanzaninë. Programi Botëror i Ushqimit, agjencia e OKB-së që ofron ndihma ushqimore për njerëzit e prekur nga konfliktet dhe fatkeqësitë në më shumë se 80 vende, e blen zakonisht më shumë se gjysmën e grurit të saj nga Ukraina.

Bllokimi i porteve të Ukrainës nga lufta dhe sanksionet ndërkombëtare të vendosura ndaj Rusisë, e kanë ulur ndjeshëm vëllimin global të grurit në dispozicion. Frika se fermerët ukrainas do të pengohen të kultivojnë këtë vit të korrat pranverore, kanë shtuar shqetësimet për furnizimin, duke bërë që çmimi i grurit të rritet deri në 40 për qind, dhe të arrijë nivele rekord që në javën e parë të këtij muaji.

Rritja e çmimeve të energjisë dhe ushqimeve, ka nisur që të nxisë përgjigje të njohura nëpërmjet politikave. Disa qeveri po i kufizojnë eksportet e drithërave dhe produkteve të tjera kryesore ushqimore, në një përpjekje për të ruajtur furnizimet e brendshme dhe për të kufizuar rritjen e çmimeve.

Numri në rritje i ankesave në OBT nga eksportuesit në disa vende dhe organizma, nënvizon qartë përmasat e këtij problemi. Kontrolle të tilla mbi eksportet, mund të shkaktojnë një spirale të rritjes së çmimeve dhe kufizime të reja.

Banka Botërore vlerëson se 40 për qind e rritjes së çmimeve globale të grurit gjatë krizës së fundit të çmimeve të ushqimit në vitet 2010-2011, u shkaktua nga përpjekjet e qeverive për të izoluar tregjet e brendshme. Por bota ka mundësi që t’i zbusë këto rreziqe.

Përvoja na tregon se bashkëpunimi ndërkombëtar, mund të ndihmojë në menaxhimin e efekteve të dëmshme të rritjes së çmimeve të ushqimeve. Gjatë dekadës së fundit, ndarja e informacionit rreth furnizimeve dhe rezervave ushqimore përmes Sistemit të Informacionit të Tregut Bujqësor u ka dhënë mundësi eksportuesve dhe importuesve kryesorë që të parandalojnë panikun dhe garantimin e funksionimit pa probleme të tregjeve.

Me sistemin global të tregtisë që tashmë e ka të vështirë të përballet me kostot e larta të transportit dhe portet e mbipopulluara, një koordinimi më i ngushtë midis vendeve, mund të ndihmojë në stabilizimin e tregjeve ndërkombëtare për ushqim, energji dhe mallra, dhe në minimizimin e ndërprerjeve shtesë në zinxhirët e furnizimit.

Më e rëndësishmja: funksioni i monitorimit dhe transparencës i OBT-së mund të ndihmojë në sigurimin që zinxhirët e furnizimit me ushqim dhe bujqësi të mos preken drejtpërdrejt nga sanksionet, duke mbetur të hapura dhe duke funksionuar me efikasitet.

Një vizibiliteti më i mirë në lidhje me ndërprerjen e tregut, do t’i jepte mundësi komunitetit ndërkombëtar që të identifikojë dhe mobilizojë ndihma financiare dhe të formave të tjera për vendet e varfra të prekura shumë rëndë nga rritja e çmimeve të ushqimeve.

Dhe kjo është veçanërisht emergjente, pasi edhe përpara luftës në Ukrainë, rimëkëmbja ekonomike pas pandemisë kishte lënë prapa të tjerëve një pjesë të madhe të botës. Rritja ekonomike në vendet më të varfra, ishte shumë larg prirjeve të para vitit 2020, duke reflektuar kapacitetin e tyre të dobët fiskal dhe qasjen e pabarabartë ndaj vaksinave kundër Covid-19.

Ndërsa bota po sheh tragjedinë që po ndodhë në Ukrainë, ne të gjithë duhet të përqendrohemi urgjentisht mbi mënyrat se si mund ta mbështesim popullin ukrainas. Dhe është e natyrshme dhe e përshtatshme që qeveritë të përqendrohen edhe në adresimin e problemeve në ekonomitë e tyre.

Por ne gjithashtu duhet të veprojmë që tani për t’u siguruar që disa nga njerëzit më të varfër dhe më të cënueshëm në botë – larg konfliktit dhe që nuk shfaqen në titujt kryesorë të lajmeve – të mos bëhen dëmi anësor i kësaj lufte.

Shënim: Ngozi Okonjo–Iweala, drejtore e përgjithshme e Organizatës Botërore të Tregtisë, ish-Ministre e Financave në Nigeri./bota.al

Continue Reading

Lajmet

Aktori Christian Bale duket thuajse i panjohur rrugëve të Atlantas, teksa po xhiron filmin e ri

Published

on

Një nga yjet më të mëdhenj të Hollywood-it është shfaqur i paidentifikueshëm në xhirimet e filmit të ri biografik me temë sportive por a mund ta dalloni kush është?

Aktori 51-vjeçar është parë i veshur me një xhaketë të zezë prej lëkure, me flokë të lëmuar pas dhe duke mbajtur tre unaza të Super Bowl-it në xhirimet e filmit të tij më të ri, shkruan The Sun.

Ky fitues i çmimit Oscar kishte një pamje ndryshe nga ajo me të cilën jemi mësuar ta shohim si zemërthyes klasik, teksa po xhironte të mërkurën në Atlanta.

Ylli i njohur është fotografuar duke shëtitur në setin e filmit me një shprehje goje të hapur në fytyrë.

Por, a e zbuluat se për cilin aktor bëhet fjalë? As më pak e as më shumë, është ylli i filmit Batman, Christian Bale.

Aktori i famshëm është duke xhiruar skena për filmin e tij të ri të titulluar Madden, ku luan përkrah yllit tjetër amerikan, Nicolas Cage, në një projekt shumë të përfolur të regjisorit David O. Russell. Në rolin e tij, Christian Bale i ngjan shumë personazhit real që portretizon – të ndjerit Al Davis, pronari dhe menaxheri legjendar i ekipit Oakland Raiders. Bale shihej me një pamje të zbehtë dhe me fytyrë të skuqur, karakteristike për Davis.

Ndërkohë, Nicolas Cage është parë në set i veshur me një kostum special që e bënte të dukej më i shëndoshë, me flokë të gjatë, duke interpretuar trajnerin e famshëm të Raiders dhe më pas transmetuesin legjendar të NFL-it, John Madden.

Në film marrin pjesë edhe komediani John Mulaney në rolin e Trip Hawkins, themeluesit të Electronic Arts, si dhe aktorja britanike Sienna Miller, e cila luan Carol Davis, bashkëshorten e Al Davis.

Sipas një deklarate nga Amazon, “Filmi ndjek rrugëtimin e jashtëzakonshëm të Madden – nga partneriteti i suksesshëm në Super Bowl me Al Davis dhe ekipin Raiders, te krijimi i lojës së famshme Madden NFL, e deri tek shndërrimi në një nga zërat më ikonë në historinë e futbollit amerikan”.

Fansat e NFL-it kanë reaguar me habi ndaj transformimit të Christian Bale dhe Nicolas Cage për rolet e tyre.

“Prisni pak, a është kjo e vërtetë?”, shkroi një përdorues. “Ata s’duken aspak si vetja e tyre e vërtetë”, komentoi një tjetër. “Jo, nuk ka mundësi që ky të jetë John Madden!”, shtoi dikush tjetër i habitur.

Filmi Madden është i drejtuar nga David O. Russell, i cili ka qenë i nominuar për çmimin Oscar me filmat si The Fighter dhe Silver Linings Playbook.

Ai gjithashtu ka shkruar skenarin e këtij filmi, i cili është i bazuar në jetën e vërtetë të John Madden – nga koha si trajner i NFL-it, tek karriera si komentator dhe më pas fytyra ikonë e lojërave video Madden NFL të EA Sports.

Madden ndërroi jetë në dhjetor të vitit 2021, në moshën 85-vjeçare. Në film përfshihet edhe jeta e Al Davis – pronarit karizmatik të Raiders, i njohur për moton e tij të famshme: “Fitoni, thjesht fitoni, baby.” Davis ndërroi jetë në tetor të vitit 2011, në moshën 82-vjeçare për shkak të dështimit të zemrës.

Në prill të kaluar, u bë e ditur se roli i Madden do t’i besohej Nicolas Cage, ndërsa më vonë u konfirmua se Christian Bale do të portretizonte Al Davis. /

Continue Reading

Lajmet

Tërnava u uron besimtarëve Kurban Bajramin

Published

on

By

Myftiu i Kosovës, Naim Tërnava, ka uruar besimtarët për Festën e Kurban Bajramit, duke u bërë thirrje për më shumë mirësi mes tyre.

Në urimin e tij tradicional në prag të Festës së Bajramit të Vogël, Tërnava tha se kjo festë është përkujtim i sakrificës të profetit Ibrahim, “i cili ishte i gatshëm të flijonte më të dashurin e tij për hir të Zotit të madhërishëm, e i cili na mësoi se besimi i vërtetë nuk njeh kufi e as frikë nga sprovat, por gjen kuptimin e lartë pikërisht në dorëzimin ndaj vullnetit hyjnor të Zotit”.

Në këtë ditë, zemrat e besimtarëve mbushen me mirënjohje dhe përkushtim, ndërsa duart e tyre shtrihen në ndihmë dhe bujari, ngase kjo festë është një akt që mishëron në frymën e afërsisë me Zotin dhe përgjegjësisë ndaj shoqërisë”, tha ai.

Myftiu Tërnava tha se Kurban Bajrami është festë fetare, por bart edhe mesazhe të thella shoqërore dhe atdhetare.

Festa e Bajramit nuk kufizohet vetëm me adhurim, por ajo kontribuon në forcimin e vlerave që ndërtojnë shoqërinë dhe forcojnë atdheun”, u shpreh ai.

Festa e Kurban Bajramit karakterizohet me therjen e kubanit dhe kryerjen e haxhillëkut.

Sot, kur miliona besimtarë janë në tokën e shenjtë të Mekës dhe ku do ta kalojnë këtë ditë në rrafshnaltën e Arafatit dhe në mesin e tyre gjenden edhe haxhilerët nga Kosova, të cilët janë duke e përjetuar haxhillëkun – udhëtimin e jetës – me lutjet e tyre drejtuar krijuesit për falje gabimesh, shëndet dhe mirëqenie për familjet e tyre, për popullin tonë dhe siguri për vatanin tonë”, tha Tërnava.

Haxhillëku ka nisur më 4 qershor dhe besimtarët myslimanë do të kryejnë rite fetare në Mekë deri më 8 qershor. Këtë vit, më shumë se 1.5 milion pelegrinë po marrin pjesë në ritualin më të rëndësishëm të Islamit./REL/

Continue Reading

Lajmet

​Bajrami: Nuk kemi nevojë që ta përsërisim një proces zgjedhor

Published

on

By

Deputetja e Lidhjes Demokratike të Kosovës, Hykmete Bajrami deklaroi se nuk ka nevojë që të përsëritet sërish një proces zgjedhor. Sipas tij, qëndrimi i LDK-së është që ketë konstituim të institucioneve pas zgjedhjeve të 9 shkurtit, teksa shtoi se bashkimi i dy palë zgjedhjeve do të shkaktonte probleme të mëdha.

Kështu u shpreh deputetetja Bajrami, pas dështimit për herë të 27-të për konstituim të legjislaturës së nëntë të Kuvendit të Kosovës.

Unë mendoj që ne veç sa e kemi kaluar një proces të zgjedhjeve nacionale, në fakt edhe si parti e kemi të njëjtin qëndrim dhe duhet të bëhet konstituimi i institucioneve të dala nga zgjedhjet e 9 shkurtit. Nuk kemi nevojë që ta përsërisim një proces zgjedhor, sepse nuk mund të priten as edhe ndryshime të mëdha. Në ndërkohë ne e dimë të gjithë procesin tejet të ndërlikuar dhe kohën që e ka marrë për numërim të votave nga ana e KQZ-së. Bashkimi i dy palë zgjedhjeve në një periudhë të caktuara do të shkaktonte probleme të mëdha dhe ka shumë mundësi që zgjedhje të tilla mandej edhe të mos pranohen nga ndonjë subjekt”, u shpreh Bajrami.

Deputetja e Lidhjes Demokratike të Kosovës tha se degët e LDK-së në komuna janë në procesin konsulatativ për paraqitjen e kandidaturave për kryetar komunash.

Nuk janë përcaktuar emrat, janë mbajtur takime të përbashkëta me kryesinë dhe kryetarët e degëve, gjithashtu me kryetarin dhe kryetarët e degëve, e kemi ndarë procesin në tri faza. Dhe tani janë komunat, degët e LDK-së në gjitha komunat në Kosovë të cilat janë në fazën e procesit konsultativ, disa prej tyre veç i kanë paraqitur kandidaturat, disa të tjera janë në proces”, shtoi Bajrami.

Continue Reading

Lajmet

Kryeziu-Hyseni: Qëllimi i partive opozitare nuk është zgjidhja por vazhdimi i bllokadës

Published

on

By

Deputetja e Lëvizjes Vetëvendosje, Arbëreshë Kryeziu-Hyseni ka thënë se qëllimi i partive që deri tani ishin në opozitë nuk është formimi i institucioneve të reja pas zgjedhjeve të 9 shkurtit, mirëpo vazhdimi i bllokadës dhe krizës politike.

Pas dështimit të sotëm të seancës konstituive të Kuvendit për herë të 27-të, ajo tha se këto parti parlamentare qëllimshëm nuk po marrin pjesë në votim për formimin e komisionit verifikues për zgjedhjen në mënyrë të fshehur të kryeparlamentarit.

Qëllimi i partive opozitare nuk është zgjidhja por vazhdimi i bllokadës që ata vet e kanë krijuar qysh në fillim të sagës së këtyre seancave të vazhdueshme. Fillmimisht kanë refuzuar komisionin për verifikimin e mandateve dhe më pastaj duke refuzuar të marrin pjesë në votim për komisionin verifikues për votim të fshehtë të kryeparlamentarit”, tha ajo.

Madje, Kryeziu-Hyseni para gazetarëve tha se në procesin e zgjedhjes së nënkryetarëve ata nuk do të votojnë për asnjë deputetë të LDK-së, kurse për ata të PDK-së tha se votojnë vetëm Nait Hasanin dhe Sala Jasharin.

Është qëndrim i joni që nuk do të votojmë asnjë emër tjetër nga radhët e PDK-së përveç Nait Hasanit dhe Sala Jasharit. Ndërkohë që edhe ne kemi vendosur reciprocitet ndaj LDK-së dhe nuk pranojmë asnjë propozim nga ana e tyre. Nëse duam që të hyjmë në ciklin e dëshirave dhe të shndërrojmë Kuvendin në vend të dëshirave, e jo në vend të numrave atëherë le të vendosim këso lloj kriteresh”, tha ajo./KosovaPress/

Continue Reading

Të kërkuara