

Teknologji
Si mund të influencohen zgjedhjet përmes sulmeve kibernetike?
Problemi tek lehtësia e përhapjes së lajmeve të rreme.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiEkspertët shpjegojnë, se për të kuptuar se me çfarë lloj kërcënimesh kibernetike mund të përballen zgjedhjet, mjafton t’i klasifikosh ato në tri kategori.
Në nivelin 1, procesi është më i dukshëm, hakerimi. Atakuesit mund të hakerojnë direkt kompjuterat që përdoren për eventet e fushatës elektorale ose edhe zgjedhjet drejtpërdrejt. Në janar 2021, kur zhvillohej kongresi i partisë konservatore kristiandemokrate të Angela Merkelit pati për herë të parë një eksperiencë të tillë. Takimi zhvillohej online për zgjedhjen e kryetarit të partisë. Hakerat sulmuan faqen përkatëse duke u përpjekur përmes trafikut në internet derisa ajo pësoi kolaps. Por vetëm pas një ore, partia arriti ta menaxhojë këtë ndërhyrje duke i bllokuar ata që kishin depërtuar në faqen e internetit. Kësisoj faqja u riaktivizua dhe vazhdoi funksionimi normal online.
Por kjo nuk është e gjitha. Sepse edhe masat më të mira për sigurinë kibernetike pak ndihmojnë për të shmangur nivelin e dytë të hakerimit të zgjedhjeve.
Problemi tek lehtësia e përhapjes së lajmeve të rreme
Niveli 2 konsiston në disinformim, dëmtim të informacionit, përhapje të qëllimshme të informacioneve të rreme për të irrituar opinionin publik ndaj kandidatëve dhe partive të caktuara. Në prill 2021, disa orë pasi partia ekologjiste Të Gjelbërit shpalli, se kë do të nxirrte në garën për postin e kancelarit, filluan të qarkullojnë fotografi online. Ato tregonin kandidaten Annalena Baerbock duke përqafuar kolegët në kulmin e pandemisë – pa maskë.
Por fotografitë ishin të rreme. Ato ishin fotografi të marra vite përpara se të fillonte pandemia. Më pas online u shfaqën deklarata të Baerbock duke sugjeruar që të ndalohet mbajtja e kafshëve për fëmijët në shtëpi. Por në fakt partia e konfirmoi zyrtarisht, që nuk do të ndalojë kafshët shtëpiake për fëmijë dhe se në rrjetet sociale po qarkullojnë njoftime të rreme. Këto shembuj ilustrojnë se sa e thjeshtë është sot të përhapësh për këdo disinformacione. Për këtë e gjitha që nevojitet është të njohësh bazat e përdorimit të photoshop-it dhe të llogarive në rrjetet sociale. Por megjithëse mund të hidhen poshtë të tilla “cheap fakes” me një kërkim në Google, ato megjithatë shkaktojnë dëm.

Kurse niveli 3 i hakerimit të zgjedhjeve është i sofistikuar. Fjala është për të ashtuquajturin sistemi “hybrid cyber operations”: Sulmet e hakerimit shoqërohen njëkohësisht edhe me fushata e disinformimit. Rëndom operacione të tilla zhvillohen në mënyrë simultane.
Kërcënimi i fushatave të ngjashme mbetet real, sipas kreut të shërbimit të brendshëm të inteligjencës në Gjermani, Thomas Haldenwang: “Ne vërejmë interesin e shteteve të caktuara, që duan të influencojnë zgjedhjet për Bundestagun.” Vëzhgues nga vendi fqinj i Gjermanisë, Holanda, – ku zgjedhjet u zhvilluan në fillim të këtij viti, thonë, se autoritetet gjermane kanë arsye për t’u shqetësuar.
Sulmet kibernetike vijnë në qindra forma dhe mënyra të ndryshme. Edhe nëqoftëse disinformacioni demaskohet, gjurmët e dyshimit mbeten. Me kalimin e kohës, këto dyshime bëhen brejtëse duke e gërryer ngadalë besimin në demokraci.DW
You may like
Automobilizëm elektrikë
Dominimi i Teslas në Evropë po zbehet
Published
16 hours agoon
May 12, 2025
Dominimi i Teslas në tregun evropian të automjeteve elektrike po zbehet. Në fillim të vitit 2025, shitjet e prodhuesit amerikan kishin rënë me 43% nga viti në vit.
Në Gjermani, tregun e saj më të madh evropian, shitjet ranë me 70% vetëm në shkurt.
Rënia nuk është uniform: konkurrentët po fitojnë terren dhe marka Tesla, e cila ka përfituar prej kohësh nga avantazhi i saj teknologjik dhe statusi i lëvizjes së parë, është nën presion .
Një nga faktorët është imazhi gjithnjë e më i politizuar i Elon Musk. Mbështetja e tij për presidentin amerikan Donald Trump dhe të djathtën ekstreme evropiane ka larguar disa blerës, veçanërisht në tregje si Gjermania.
Megjithatë, sektori evropian i automjeteve elektrike mbetet i fortë. Shitjet e automjeteve elektrike me bateri u rritën me 28.4% në dy muajt e parë të 2025. Rënia e Tesla duket të jetë specifike për kompaninë, dhe jo për tregun.
Duke pasur parasysh trazirat e Tesla-s, cilët prodhues makinash dhe automjetesh elektrike po përfitojnë nga popullariteti i saj në rënie në Evropë.

Grand Theft Auto 6, një nga lojërat më të pritura, nuk do të dalë këtë vit siç ishte planifikuar fillimisht. Rockstar Games ka konfirmuar se loja publikohet në maj të vitit 2026, duke theksuar se nevojitet më shumë kohë për të arritur cilësinë që fansat presin dhe meritojnë.
Pritet të jetë një nga lansimet më të mëdha në historinë e industrisë së lojërave.
GTA 5, seria e fundit që doli më 2013, është fenomen global. Me më shumë se 185 milionë kopje të shitura, renditet si loja e dytë më e shitur e të gjitha kohërave e vazhdon të jetë e luajtur në versionin online.
Prezantimi i parë zyrtar i GTA 6 erdhi në dhjetor 2023 me trailer 90-sekondësh, që u bë viral e kaloi 100 milionë shikime në pak ditë.
Videoja zbuloi dy personazhe kryesorë dhe qytetin e ri të lojës – Leonida – një vend fiktiv i frymëzuar nga Florida.
Në deklaratë, Rockstar ka thënë se ishte “thellësisht e prekur” nga reagimi i fansave dhe theksoi se po punon për ta bërë lojën sa më të përsosur.
Rockstar njihet për procesin e zhvillimit, nuk është hera e parë që shtyn publikimin e një loje të madhe, njësoj ndodhi dhe me “Red Dead Redemption 2” në vitin 2018, por kompania është e njohur për cilësinë e jashtëzakonshme të lojërave.
Straus Zelnick, shefi i Take-Two Interactive, ka deklaruar se çdo projekt i ri i Rockstar “duhet të jetë që se keni përjetuar kurrë më parë”.
Teknologji
Zuckerberg thotë se Inteligjenca Artificiale së shpejti mund të bëjë punën e disa inxhinierëve në Meta
Published
1 day agoon
May 12, 2025
Mark Zuckerberg tha se themeluesit dhe sipërmarrësit e sotëm duhet të përfitojnë nga teknologjia që ai nuk mundi kur ndërtonte Facebook dy dekada më parë.
“Nëse do të fillonit çfarëdo që po filloni 20 vjet më parë, do të duhej të kishit ndërtuar të gjitha këto gjëra të ndryshme brenda kompanisë suaj, dhe tani ka platforma të shkëlqyera për ta bërë këtë”, ka thënë CEO i Meta në një konferencë këtë javë, përcjell Telegrafi.
Zuckerberg thotë se përdorimi i teknologjive si IA mund t’i ndihmojë themeluesit e sotëm “të përqendrohen në idenë kryesore” të një kompanie.
“Mendoj se kjo do të çojë në gjëra me cilësi shumë më të mirë që krijohen në të gjithë botën, sepse tani po jeni në gjendje të keni këto, si, ekipe shumë të vogla me talente që janë, si, të apasionuara pas një ideje”, tha Zuckerberg.
“Ndoshta në vitin 2025, ne në Meta, si dhe kompanitë e tjera që në thelb po punojnë në këtë, do të kemi një IA që mund të jetë në mënyrë efektive një lloj inxhinieri i nivelit të mesëm që keni në kompaninë tuaj që mund të shkruajë kod”, ka thënë ai.
Automobilizëm elektrikë
AUDI prezanton modele hibride gjatë verës
Published
6 days agoon
May 7, 2025
Audi prezantoi A6-in e ri dy muaj më parë , dhe gama e njoftuar e motorëve fillimisht ishte mjaft modeste, një motor benzinë me dy litra, një motor nafte me 204 kuaj fuqi secili, dhe një motor benzinë V6 me 367 kuaj fuqi.
Kompania po zgjerohet me versione hibride plug-in që do të dalin në treg gjatë verës.
Baza për dy versionet e reja hibride plug-in është motor benzine me katër cilindra TFSI me dy litra e 252 kuaj fuqi. Motori elektrik, i cili është i vendosur në një transmision me 7 shpejtësi me dy tufa, prodhon një maksimum prej 143 kuaj fuqi.
Meqenëse Audi për fat të mirë ka vendosur t’i japë fund emërtimeve të çuditshme të numrave, këto versione quhen thjesht A6 e-hybrid quattro. Motorri më i dobët ka një fuqi sistemi prej 300 kuaj-fuqi dhe 450 Nm, ndërsa ai më i fuqishëm zhvillon 367 kuaj-fuqi dhe 500 Nm, që është fuqi identike me modelin V6.
Hibridi plug-in më i fuqishëm ende nuk mund të mbajë ritmin me V& gjatë përshpejtimit (0-100 km/orë në 4.7 sekonda), por me 5.3 sekonda për 0 në 100 km/orë dhe një shpejtësi maksimale prej 250 km/orë, nuk është aspak i ngadaltë. Versioni me 300 kuaj fuqi e bën të njëjtën përshpejtim në 6.0 sekonda dhe gjithashtu arrin 250 km/orë.
Shpejtësia maksimale në modalitetin elektrik për të dy versionet është 140 km/orë.
Kapaciteti i baterisë është rritur ndjeshëm në krahasim me paraardhësin e saj, konkretisht me 45 përqind. Ajo arrin në 20.7 kWh neto (25.7 kWh bruto). Kjo siguron një shtrirje të konsiderueshme elektrike. Sipas WLTP-së, A6 wagon mund të përshkojë 106 kilometra, ndërsa sedani pak më i lehtë dhe më aerodinamik arrin të përshkojë deri në 111 kilometra.
Çmimet në Gjermani fillojnë nga 65,800 euro për sedanin hibrid plug-in A6 me 300 kuaj fuqi, Avant kushton 68,300 euro. Varianti me 367 kuaj fuqi kushton nga 75,050 euro dhe ofron një pamje të jashtme S line, pezullim sportiv të ulur me 2 cm dhe rrota 19-inç me kalipera frenash të kuq.

Kopenhageni shpallet qyteti ‘më i lumtur’ në botë

Kurti takon QUINT-in: Flitet për anëtarësimin në KiE dhe zhvillimet politike

Netanyahu: Negociatat me Hamasin do të vazhdojnë edhe nën zjarr

Dominimi i Teslas në Evropë po zbehet

Xabi Alonso, së shpejti trajner i Real Madridit

Studentët e Inxhinierisë së Agrikulturës dhe Mjedisit në UBT realizojnë vizitë praktike në industrinë e bletarisë

UBT përfaqësohet në Konferencën Ndërkombëtare Shkencore “Drejtësia, Siguria dhe të Drejtat e Njeriut” (ICJSHR-LFUL 2025)

E thotë studimi: Kjo është ora e ditës në të cilën jemi më të trishtuar dhe më të lumtur!

Nga 15 maji, Osmani nis përpjekjet për zhbllokim të Kuvendit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim