Lajmet

Si mund të çahet bllokada ruse ndaj porteve ukrainase në Detin e Zi?

Ukraina furnizon një pjesë të konsiderueshme të tregut global të grurit.

Publikuar

Nga James Stavridis

“Bloomberg”

Kur drejtoja operacionet në një destrojer të pajisura me raketat “Aegis” në fundin e viteve 1980, na u dha një mision në Gjirin Arabik. Ndërsa ishin të përfshirë në të ashtuquajturën Lufta e Tankerëve kundër Irakut, iranianët po përpiqeshin që të bllokonin Ngushticën e Hormuzit që ka një rëndësi strategjike në atë rajon.

Pjesa tjetër e botës kishte dëshpërimisht nevojë të garantonte transportin e naftës prej andej, ndaj zgjodhi një zgjidhje shumë dramatike: shoqërimin e autokolonave me cisternat e naftës, të cilat mbanin flamurin amerikan, si kur ndodheshin brenda ashtu edhe kur dilnin nga ngushtica.

I quajtur me emrin e koduar “Earnest Will” (Vullneti i sinqertë), misioni ishte në përgjithësisht i suksesshëm. Ai vazhdoi nga vera e nxehtë e vitit 1987 deri në vjeshtën e vitit 1988. (Gjithsesi në atë kohë ndodhi një tragjedi e madhe, rrëzimi i një avioni iranian që shkaktoi 290 viktima).

“Earnest Will” garantoi furnizimin e rregullt të botës me naftën arabe dhe u hoqi iranianëve një mekanizëm të fortë shantazhi. Kryqëzori që drejtoja unë “Valley Forge”, zhvilloi një dislokim të suksesshëm, dhe misioni pati një ndikim të rëndësishëm në gjeopolitikën globale dhe furnizimet me energji.

Ndërsa bota përballet sot me mungesa ushqimore për shkak të bllokadës së paligjshme të Ukrainës nga Rusia, SHBA dhe aleatët e saj duhet të marrin në konsideratë një përgjigje të ngjashme. Ukraina furnizon një pjesë të konsiderueshme të tregut global të grurit (afërsisht 7 për qind të eksporteve globale), të vajit të lulediellit dhe produkteve të tjera bujqësore të rëndësishme.

Veprimet e Rusisë nuk janë vetëm të paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar. Por ato mund të shkaktojnë uri në Lindjen e Mesme dhe Afrikën Veriore, që janë tashmë vatra të nxehta të destabilitetit. Presidenti rus Vladimir Putin zotëron kontrollin e bregdetit verior të Detit të Zi, pasi flota e tij, me më shumë se dhjetëra anije luftarake të mëdha, është deri tani më e fuqishmja në atë rajon.

Me 25.000 marinarë dhe rreth 40 anije luftarake dhe 7 nëndetëse, flota ruse është ende e frikshme edhe pas humbjes së anijes së saj të madhe “Moskva”, pas një sulmi me raketa ukrainase në muajin prill. Ndërsa aleatët e NATO-s, Turqia, Rumania dhe Bullgaria kanë forca të afta në Detin e Zi, Ukraina nuk ka praktikisht asnjë flotë të marinës për ta sfiduar bllokadën ruse.

Forcat ruse janë pozicionuar përgjatë bregdetit të saj, ndaj janë në gjendje që ta asfiksojnë ekonominë ukrianase, duke penguar produktet e saj bujqësore që të arrijnë në tregjet e tyre të synuara. Moska po përdor një strategji që të kujton atë të përdorur nga ushtria e Unionit kundër Jugut agrar në Luftën Civile të SHBA-së.

I quajtur “Plani Anakonda”, sipas gjarprit gjigant që i mbyt viktimat e tij, Unioni e privoi Konfederatën nga pasja e valutës së fortë, duke ia bllokuar eksportin e pambukut. Disa vende evropiane e sfiduan disi bllokadën detare, por pa ndonjë sukses domethënës.

Putin po kopjon sot një pjesë të strategjisë së Lincoln, dhe kjo ka një efekt. Rusët kanë propozuar tani zhvillimin e negociatave për të lejuar eksportin e grurit ukrainas në këmbim të heqjes së sanksioneve perëndimore, gjë të cilën ShBA dhe aleatët e saj nuk do ta pranojnë.

Dhe kjo na sjell tek ideja e thyerjes së bllokadës nëpërmjet shoqërimit të anijeve tregtare. Sfida e parë është më e dukshme: Kush do të bëjë shoqërimin? Kjo mund të bëhet nën kujdesin e Kombeve të Bashkuara, nga NATO apo një koalicion vendesh të gatshme të ndërmarrin atë që do të jetë një mision provokues dhe i rrezikshëm.

Qasja më e mundshme do të ishte që ajo të drejtohet nga ShBA, ndoshta duke përfshirë Britaninë e Madhe dhe Francën, dhe ndoshta vendet e Detit të Zi, Turqinë, Rumaninë dhe Bullgarinë. Një sfidë e dytë do të jetë pastrimi i minave, pasi si ukrainasit ashtu edhe rusët i kanë përdorur ato në përpjekje për të kontrollojnë zonat përgjatë bregdetit ukrainas. NATO ka një forcë të përhershme të çminimit, pikërisht për këtë qëllim. Kjo flotilje është sot nën komandën e njërit prej pasardhësve të mi si komandant suprem i aleatëve, gjeneralit Tod Wolters.

Së treti, vendet që kanë ndërmarrë çdo lloj bllokade, janë të detyruara të bashkëpunojnë me vendet kryesore të transportit detar dhe tregtarët ndërkombëtarë që zotërojnë grurin dhe produkte të tjera. Kjo mund të organizohet nga Organizata Ndërkombëtare Detare (IMO), me seli në Londër. Pjesë e OKB-së, IMO luajti një rol të ngjashëm në organizimin e reagimeve ndërkombëtare ndaj piraterisë në brigjet e Afrikës Lindore, gjatë kohës që unë isha komandant i NATO-s.

Së fundmi, Perëndimi duhet ta vërë në dijeni Rusinë mbi planin, dhe të sigurohet që Moska ta kuptojë mirë se koalicioni që do të marrë përsipër operacionin nuk do të tolerojë asnjë ndërhyrje, por nga ana tjetër nuk dëshiron të hyjë në luftime me flotën ruse të Detit të Zi. Moska ka të ngjarë të zemërohet, por mundësia që ajo të sulmojë direkt anijet luftarake të NATO-s në ujërat ndërkombëtare mbetet e ulët. Në rast se përkundër të gjitha gjasave, rusët do të bënin ndonjë veprim të çmendur, ata do të përballeshin me një përdorim proporcional të forcës.

Ne gjendemi aktualisht në një moment kyç të këtij konflikti: eksportet e grurit janë ndërprerë, ekonomia ukrainase është e rrënuar, dhe duhet shmangur kriza e ardhshme globale e ushqimit. Aleatët demokratikë duhet të eksplorojnë një qasje të ngjashme si ajo e operacionit “Earnest Will”. Ne nuk mund ta lejojmë Putinin të vazhdojë me bllokadën e tij detare.

Shënim: James Stavridis, admiral në pension i Marinës së ShBA–së, ish-komandant suprem itrupave aleate të NATO-s në Evropë./Bota.al

Lajmet

​Mbi 500 të arrestuar në Australi për akuza të dhunës në familje

Publikuar

nga

Policia ka arrestuar mbi 500 autorë të dyshuar “më të rrezikshëm” të dhunës në familje në shtetin e Uellsit të Ri Jugor të Australisë, njoftuan mediat lokale të hënën.

Rreth 554 shkelës të ligjit të dyshuar u arrestuan dhe u akuzuan me një total prej 1 mijë e 70 akuzash gjatë një operacioni katër-ditor të drejtuar nga Policia e NSW “Amarok VI”, sipas të përditshmes Herald Sun. Operacioni u zhvillua nga e mërkura deri të shtunën.

Rreth 226 nga të arrestuarit ishin në kërkim nga policia për shkelje të dyshuara të rënda të dhunës në familje, tha një zëdhënës i policisë së NSW.

Në mesin e të arrestuarve ishte një burrë, 55 vjeç, i cili është akuzuar për sulmin e dyshuar të një gruaje 62-vjeçare në Port Macquarie më 24 prill.

Një tjetër burrë 53-vjeçar nga West Kempsey u akuzua se dyshohet se ka përdorur një armë zjarri për të kërcënuar një grua gjatë një debati më 15 maj.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Ndihma ushtarake për Ukrainën nga anëtarët e “Ramstein” arrin në 95 miliardë dollarë

Publikuar

nga

Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Lloyd Austin thotë se anëtarët e Grupit të Kontaktit të Mbrojtjes së Ukrainës kanë ndarë një total prej 95 miliardë dollarësh në mbështetje ushtarake për Ukrainën dhe premtoi se Shtetet e Bashkuara nga ana e tyre do të vazhdojnë të ofrojnë pako të rregullta ndihme për Forcat e Armatosura të Ukrainës. Ai e deklaroi këtë në fjalën e tij hyrëse në fillim të takimit të Ramstein të hënën, raporton korrespondenti i Ukrinform.

“Anëtarët tanë të grupit të kontaktit vazhdojnë të rriten për të përmbushur nevojat më urgjente të Ukrainës. Së bashku ata tani kanë dhënë më shumë se 95 miliardë dollarë ndihmë sigurie për Ukrainën që nga fillimi i një pushtimi në shkallë të plotë të Putinit në shkurt të vitit 2022”, vuri në dukje sekretari amerikan i Mbrojtjes.

Ai theksoi se 50 vende po ngrihen përsëri për Ukrainën, duke shtuar se “ne do të vazhdojmë t’i japim Ukrainës mbështetjen që i nevojitet”.

Për më tepër, Austin theksoi vendosmërinë e Shteteve të Bashkuara për të ofruar ndihmë për Ukrainën dhe përsëriti besimin e tij se kjo mbështetje do të sjellë ndryshim në fushën e betejës.

Siç raportoi më herët Ukrinform, takimi i 22-të i Grupit të Kontaktit të Mbrojtjes së Ukrainës po mbahet të hënën në formatin e një video-konference. Sekretari amerikan i Mbrojtjes tha se tani është momenti i sfidës pasi Vladimir Putin ka nisur një ofensivë tjetër në lindje të Ukrainës dhe vazhdon bombardimet intensive të qyteteve të Ukrainës.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​LDK e kritikon qeverinë për ‘keqpërdorimin’ e parasë publike

Publikuar

nga

Buxhetit të Republikës së Kosovës i mungojnë rreth 1 miliard euro, mjete të cilat nuk shihen në asnjë sektor. Gjatë vitit 2023, buxheti i Republikës së Kosovës ka rënë për 11 për qind krahasuar me 20 për qind që ka qenë nga qeveritë paraprake. Kështu u deklarua në tryezën për informim publik nga grupi parlamentar i Lidhjes Demokratike të Kosovës, lidhur me temën “Abuzimi me paranë publike nga Qeveria e Kosovës”.

Deputeti i LDK-së, Avdullah Hoti tha se qytetarët dhe bizneset gjatë vitit 2023, kanë paguar 33 për qind më shumë tatim në pronë sesa në vitin paraprak.

“Qytetarët dhe bizneset gjatë vitit 2023, kanë paguar 33% më shumë tatim në pronë sesa në vitin paraprak pa asnjë nevojë.. Gjatë vitit të kaluar gjatë këtij mandati blerjet për rezerva shtetërore kanë qenë 21 milionë dhe këta janë krenuar për këto rezerva shtetërore….. Në buxhetin e vitit 2023 janë paguar 31 milionë euro avancë për siguri, për të cilat nuk ka asnjë informatë se çka kemi paguar dhe nga janë ardhur këto mallra… Tek subvencionet dhe transferet në vitin 2023 janë paguar 185 milionë euro, gjatë mandatit të kësaj qeverie si kurrë asnjëherë më përpara 2021-23 janë paguar 520 milionë euro subvencione të ndryshme”, ka thënë Hoti.

Ndërsa për investimet kapitale, Hoti tha se kanë qenë në nivelin historikisht më të ulët ndonjëherë.

“Investimet kapitale kanë qenë në nivelin historikisht më të ulët ndonjëherë, gati janë të përgjysmuara, kanë ra në 11 për qind të buxhetit, krahasim rreth 20 për qind që ka qenë nga qeveritë paraprake..9:14 Ekonomisë së Kosovës i mungojmë rreth 1 miliardë euro, por diferenca mes asaj që është planifikuar ndaj asaj që është realizuar…9:40 Në vitin 2023 janë dhënë 60 milionë avance për investime kapitale, në qeveritë paraprake baza vjetore ka qenë 3-4 milionë…13:27 Shenjë nuk shihet as tek investimet kapitale, arsimi, shëndetësia, siguria, në asnjë sektorë se ku kanë shkuar të gjithë këto mjete”, ka shtuar ai.

Edhe deputetja e LDK-së Hykmete Bajrami është shprehur se për tre vite janë nënshkruar 781 kontrata një burimore prej nivelit qendror në shumë prej 209 milionë euro dhe kjo sipas saj ka vazhduar edhe në vitin 2024. Sipas saj, në tremujorin e parë janë dhënë edhe 100 kontrata në vlerë prej 30 milionë euro.

“Një pjesë e madhe e buxhetit gjatë këtyre tre viteve ka shkuar në subvencione dhe transfere, dhe këto si LDK i kemi quajtur skema të korrupsionit publik. Për tri vite kur është aprovuar buxheti është votuar nuk ka pasur qindra miliona euro të cilat kanë qenë të destinuara për subvencione dhe transfere, por të gjitha këto kanë qenë të fshehura. 16:46 Për tre vite janë nënshkruar 781 kontrata një burimore prej nivelit qendror në shumë prej 209 milionë euro dhe kjo ka vazhduar edhe në vitin 2024 edhe në tre mujorin e parë janë dhënë edhe 100 kontrata në vlerë prej 30 milionë euro ky është korrupsion, keqpërdorim i detyrës zyrtare sepse ftohen kompanitë të cilat njihen dhe gjithashtu është dëmtim i buxhetit të Kosovës”, është shprehur ajo.

Rreth Ministrisë së Shëndetësisë, deputeti Armend Zemaj ka theksuar se pas hartimit të listës së barnave esenciale favoret janë bërë për kompani të veçanta.

“Për sektorin e shëndetësisë ajo çka është e faktuar edhe nga kërkesa në qasjen e dokumenteve publike, ne kemi marrë informata se pas hartimit të listës esenciale për barna vlera e kontratave për barna të cilat janë krijuar me insistimin e kësaj Qeverie në vlerë më shumë se 330 për qind më shtrenjtë sesa ato të vitit paraprak. Favoret janë bërë për kompani të veçanta, ku vetëm njëra kompani përfituese ka arritur që të sigurojë më shumë se 27 milionë tenderë nga buxheti 60 milionësh që jepet për listën esenciale të barnave. Çka është skandal në vete se hartuesit për shpërndarjen e barnave për listën esenciale tashmë janë udhëheqës të këtyre kompanive. E keqja e kësaj është se këto barna janë për sëmundje të rralla, sidomos për ata persona që janë me kancer dhe kjo është tregues i fytyrës së vërtetë”, ka theksuar ai.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Rusia e gatshme të ndihmojë Iranin lidhur me hetimet për vdekjen e Raisit

Publikuar

nga

Rusia është gati të ofrojë ndihmë gjatë hetimeve lidhur me shkakun e përplasjes së helikopterit ku mbeti i vdekur presidenti iranian, Ebrahim Raisi, njoftoi agjencia shtetërore e lajmeve, RIA.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara