Kuriozitete
Si lind një diktator? Ja çfarë na mëson historia
Marrja nën kontroll e proceseve demokratike të një shteti, kërkon shpesh ose një ndryshim të fuqishëm të papritur.
Published
3 years agoon
By
UBT newsNga Jordan Fearn
“History of Yesterday”
Përgjatë gjithë historisë, janë ngritur dhe rrëzuar shumë diktatorë. Në të gjitha kulturat, fetë dhe kontinentet ne shohim burra që përpiqen ta centralizojnë pushtetin në duart e tyre, dhe të sundojnë mbi fisin, qytetin apo perandorinë e tyre.
Nga bëmat e hershme të tiranëve shekujve VII-VI Para Erë Sonë, Kipselusit dhe Kleistenit në Greqinë e Lashtë, deri tek historitë legjendare të Kornel Sulës, Jul Çezarit dhe Augustit në Romën e Lashtë gjatë shekujve II dhe I Para Erës Sonë.
Më pas kalojmë në shekullin XII-të të Erës Sonë me udhëheqësin mongol Xhengiz Khan, tek diktatorët si Simon Bolívar, Antonio Blanko dhe Rafael Karrera, të gjithë diktatorë të famshëm të Amerikës së Jugut që sunduan në shekujt XVIII-XIX.
Në kohët më moderne kemi pasur diktatorë si Josip Tito, që drejtoi Jugosllavinë gjatë viteve1944–1980; Idi Amin, që sundoi brutalisht mbi Ugandën në vitet 1971–1979; Li Kuan Ju, udhëheqës i Partisë së Veprimit Popullor në Singapor në vitet 1959–1990, edhe pse shpesh vlerësohet si një sundimtar dashamirës.
Pastaj vijmë tek diktatorët më të famshëm:Muamar Gadafi, që sundoi Libinë në vitet 1969–2011, formalisht nominalisht nën maskën e një socialisti revolucionar. Diktatorë si Musolini, Hitleri dhe Stalini, nuk kanë shumë nevojë për prezantim.
Duke sunduar përkatësisht Italinë, Gjermaninë dhe Bashkimin Sovjetik, këta tre diktatorë të Luftës së Dytë Botërore e mishëruan këtë fjalë në imagjinatën moderne, dhe dëshmojnëndërkohë se nuk ka dy diktatorë të njëjtë, dhe se secili ngjitet në pushtet në mënyrën e vet.
Në kohën tonë kemi diktatorë si presidenti kinez Xi Jingping në Kinë, Llukashenko në Bjellorusi dhe Vladimir Putin në Rusi. Augusti ishte i famshëm për sundimin e Romës, me pretekstin se ishte thjesht senatori i radhës, si i pari mes të barabartëve.
Në realitet ai tërhiqte nga pas fijet e qeverisjes, dhe e uzurpoi senatin romak për të imponuarvullnetin e tij përmes marrëveshjeve dhe kërcënimeve që bënte në prapaskenë, duke themeluar përfundimisht një sistem që e bëri atë një monark në të gjitha aspektet, përveç titullit zyrtar.
Udhëheqësi turk Erdogan është ndoshta shembulli më i mirë për këtë. Thënë thjesht, ne nuk e dimë se sa pushtet ka ai. Edhe pse nuk ka gjasa ta kontrollojë vendin në atë masë sa Partia Komuniste në Kinë dhe sa Putin në Rusi, do të ishte një injorim i fakteve, të sugjerohej se Turqia është sot një demokraci funksionale siç e imagjinojmë ne në Perëndim.
Kështu po e përkufizoj edhe diktatorin: një njeri ose ndoshta një organ më të gjerë (si për shembull Partia Komuniste Kineze), që e centralizon pushtetin tek vetja. Po si lindin diktatorët? Ata sigurisht nuk dalin nga hiçi.
Marrja nën kontroll e proceseve demokratike të një shteti (kjo është mënyra se si ngrihen shumica e diktatorëve), kërkon shpesh ose një ndryshim të fuqishëm të papritur ose vite ndryshimesh dhe kryengritjesh të zgjatura.
Pas Luftës së Parë Botërore, shteti gjerman u ndëshkua me detyrimin për të paguar dëmshpërblime të mëdha për luftën. Aq të mëdha ishin ato detyrime, sa që shlyerja e tyre përfundoi vetëm në vitin 2010. Kjo shkaktoi hiper–inflacion dhe në një kolaps të plotë të ekonomisë gjermane.
Shumë familje jetonin rrugëve, punë nuk kishte, plaçkitjet dhe krimi kapën majat, ndërsa ushtarët e zhgënjyer nga realiteti i ashpër i Luftës së Madhe mezi po mbijetonin. Republika e Vajmarit ishte e dobët dhe e paaftë për të mbështetur njerëzit mbi të cilët sundonte.
Më e rëndësishmja, u thye shpirti i popullit gjerman. Duke shfrytëzuar rastin Hitleri i bëri jehonë historisë së një komploti global, asaj të një aleance midis hebrenjve dhe komunistëve, që synonte të zhdukte popullit arian, i cili ishte i destinuar të sundonte botën.
Republika e dështuar e Vajmarit, nuk ishte në gjendje të frenonte rritjen meteorike të popullaritetit të Hitlerit. Me betimin e tij si Kancelar dhe me zjarrin që dogji parlamentin,Reichstag (me shumë mundësi i vënë nga vetë nazistët) në fillimin e vitit 1933, Hitleri pati fuqinë dhe pretekstin për të filluar çmontimin e vazhdueshëm të Republikës së Vajmaritdhe krijimin e Rajhut të Tretë.
Në mënyrë të ngjashme, Augusti u ngjit në pushtet në mesin e 2 luftërave civile. E para ishte lufta e babait të tij adoptiv Jul Çezarit, dhe e dyta ishte lufta e tij civile kundër Mark Antonit, që do të përfundonte me fitoren e Augustit. Kontrolli i tij mbi shtetin, u mirëprit si nga njerëzit ashtu edhe nga elitat e fuqishme në senat, pasi mbretërimi i Augustit solli paqe në një perandori që kishte qenë në luftë me vetveten më shpesh sesa jo në 60 vitet e mëparshme.
Josif Stalin u ngjit në pushtet gjatë revolucionit komunist në Rusi. Pas vdekjes së Vladimir Leninit në vitin 1924, Stalini e përdori postin e tij si Sekretar i Përgjithshëm për të vendosur besnikët e tij në çdo pozicion kyç, duke spastruar të gjitha fraksionet e kundërshtarëve,sidomos ato të drejtuara nga armiku i tij brenda partisë bolshevik, Leon Trocki.
Stalini do të përdorte kontaktet e tij brenda policisë sekrete për të monitoruar kundërshtarët e tij, dhe do t’i detyronte ata të mërgonin jashtë vendit, teksa po ndërtonte kultin e tij të personalitetit. Ai moment do të ishte preludi i një numri shumë të madh njerëzish që do të humbnin jetën nga terrori stalinian.
Idi Amin nuk ishte lloji i njeriut që do doje ta takoje në rrugë, apo diku tjetër. I mbiquajtur “Babai i madh”, ishte 1.93 metra i gjatë. Për 9 vite kishte qenë kampioni boksit i peshave të rënda në Ugandë. Në vitin 1946 u bë pjesë e gardës mbretërore.
Kur Uganda shpalli pavarësinë nga Britania në tetor 1962, Amin iu bashkua ushtrisë së Ugandës, duke u bërë komandanti i të gjitha forcave të armatosura. Në vitin 1971 kreu njëgrusht shteti kundër presidentit Milton Obote. Vendosi ligjin ushtarak, dhe më pas njëdiktaturë të egër.
Gjatë regjimit të tij besohet se janë vrarë 100.000–500.000 njerëz, vetëm brenda 8 viteve.Ishte sërish një grusht shteti nga vetë ushtria e tij, ajo që e detyroi Amin të arratisej në Arabinë Saudite, ku edhe vdiq në vitin 2003, në moshën 78 vjeçare.
Në Korenë e Veriut, i gjithë informacioni që qarkullon monitorohet me kujdes nga Departamenti i Publicitetit dhe Agjitacionit. Dinastia Kim po qeveris prej 77 vitesh, duke detyruar njerëzit të mësojnë idetë e Juche, ideologjinë e Kim–Il–Sung, e cila bazohet nëpavarësinë ekonomike dhe mbështetjen e plotë të shtetit komunist tek vetja.
Kontrolli i mendimeve të njerëzve, është thelbësor për një diktator. Por kur kontrolli i informacionit shkon keq, kjo mund të jetë fatale për qeverinë diktatoriale. Dhe kjo na çon tekhistoria aktuale e pushtimit rus të Ukrainës. Sot shumë ekspertë ushtarakë, po shkruajnë nërrjetet sociale se pushtimi rus po ecën shumë keq.
Duke qenë subjekt i propagandës së presidentit Putin, do të ishte e arsyeshme të supozohej se populli rus i besonte ato që ai i tha për luftën. Por Putin bëri një gabim. Duke pasur akses në botën e jashtme, shumë rusë janë në gjendje të verifikojnë gënjeshtrat që u janë thënë.
Nëse është me fat, Putini do të përfundojë si Idi Amin, duke jetuar pjesën tjetër të jetës në luks. Nëse është i pafat, ai do të pësojë një fat të ngjashëm me Musolinin. Sido që të jetë, ka shumë pak gjasa që ai të jetë diktatori i fundit që do të ngrihet dhe do të bjerë.
Marrë me shkurtime nga HIstory of Yesterday – Bota.al
Furça juaj e dhëmbëve nuk qenka edhe aq e pafajshme. Në të ndodhen viruse të shumta e studiuesit kanë zbuluar diçka befasuese që mund të kthejë në kokë perceptimet që kemi për higjienën e përditshme.
Në një furçë ndodhen 600 viruse, por mos u shqetësoni, pasi realiteti nuk është aq alarmues, shumica e tyre janë më shumë të dobishme sesa të dëmshme.
Zbulimet
Udhëheqësja e studimit, mikrobiologia Erica Hartmann, thotë se ky zbulim ishte sa i papritur aq edhe mbresëlënës.
“Ka kaq shumë gjëra në botën rreth nesh që mbeten të pakuptueshme, edhe në objekte që i marrim si të mirëqena”, thekson ajo.
Bakteret e gjetura në furçat e dhëmbëve, megjithëse më shumë se 600 viruse ndryshonin mes tyre, ekzistonte një lloj i veçantë që ishte më i zakonshmi: virusi që shkatërron mykobakteret, të cilat mund të shkaktojnë infeksione serioze si lebra dhe tuberkulozi.
“Lajmi i mirë është se këto viruse, të njohur si bakteriofagë, janë në furçën tuaj të dhëmbëve dhe kanë potencialin për të eliminuar bakteret patogjene”, thotë Hartmann.
Çfarë janë saktësisht bakteriofagët?
Gjëja më emocionuese është se këta bakteriofagë nuk janë vizitorë të pazakontë në banjën tonë, kohët e fundit kanë gjetur aplikim në trajtimet e infeksioneve bakteriale, veçanërisht në rastet që janë rezistente ndaj antibiotikëve e siç thekson Hartmann, “ndoshta antibiotiku tjetër i madh vjen nga diçka që rritet në furçën tuaj të dhëmbëve”.
Mendimi i të gjithëve është se furçat e dhëmbëve përmbajnë viruse të tilla nuk është i këndshëm, mundësia për të luftuar infeksionet serioze falë këtyre “armëve” të vogla është një aspekt i rëndësishëm që ia vlen të mbahet mend. /UBT News/
Një nga gjërat që theksojnë shumë persona e sidomos femrat është ‘Fuqia e të thënit jo, për të lënë impakt si lider’, sot quhet si një fuqi e fshehur pasi askush nuk e di kuptimin e vërtetë të fjalës ‘jo’.
Ja disa arsye se pse duhet të mësohemi ta përdorim këtë fjalë:
Nuk dëshirojmë të zhgënjejmë apo të ofendojmë, kur formon lidhje të forta ato i japin kuptim jetës e mund të ndiheni se mohimi apo refuzimi i një kërkese konceptohej si ofendim dhe do të zhgënjente palën tjetër. Kjo i drejtohet marrëdhënies tuaj me shefin, miqtë apo anëtarët e familjes.
Ju nuk doni të humbisni një mundësi, disa mundësi bën mirë edhe t’i humbisni pasi nuk ka asnjë problem dhe shfaqen të tjera. Të gjithë që kanë kaluar në hapat e suksesit e dinë se është e thjeshtë të thuash gjithmonë po, e kur mundësitë janë pafund e keni më të vështirë të përzgjidhni se cila është më e mira për ju.
E shihni si një shenjë dobësie, totalisht e kundërta, të thuash jo është super fuqia e një njeriu që di të balancojë mundësitë që vinë. Mos e shihni të thënurit jo si një dështim por si një letër që do e përdornit mirë për të treguar rolin tuaj në shoqëri.
Nuk ndiheni të sigurt për të thënë ‘jo’, praktikë dhe vetëm praktikë! Gjithë jetën keni shkuar pas pranimit të çdo mundësie, tani filloni praktikoni artin e të refuzuarit për të parë se si do të reagonin edhe njerëzit rreth jush. Ku i dihet ndoshta një mundësi edhe më e mirë do të trokiste në derën tuaj.
Do t’i jepnit vetes hapësirë për të menduar, kur përgjigja e vetme që jepni është po, pas kësaj vinë vendime tjera kaotike që do merrnin 100% vëmendjen tuaj. Kur refuzoni ju peshoni më mirë të mirat e të këqijat që ndiqnin pas atë mundësi. Mos harroni se fuqia qëndron në përballimin e të mohuarit me vetëbesim. /UBTNews/
Doni të humbni kilogramë, por jeni të lodhur nga ndjesia e urisë gjatë gjithë kohës?
Shumë persona e kanë tejet të vështirë të luftojnë me menaxhimin e oreksit kur bëjnë të pamundurën që të dobësohen.
Lajmi i mirë është se ka mënyra të shëndetshme dhe efektive për të ulur oreksin, pa përdorur masa ekstreme, dhe në artikullin e mëposhtëm mund t’i lexoni ato.
Hani më shumë proteina;
Shtoni sasinë e fibrave;
Fokusohuni tek yndyrnat e shëndetshme;
Hidratohuni;
Gjeni metoda efikase për të menaxhuar stresin (palestra, joga etj);
Flini mjaftueshëm (Kur pushoni, hormonet e trupit janë të balancuara dhe keni ekuilibër të plotë me peshën, organizmin, energjinë etj);
Bëni aktivitete të ndryshme fizike;
Reduktoni ushqimet me sheqer dhe pijet me gaz;
Praktikoni të ngrënën me mendje;
Konsumoni vakte të rregullta. /UBTNews/
Kuriozitete
Google Maps bëhet produkti i radhës i kompanisë që arrin 2 miliardë përdorues
Published
2 days agoon
October 31, 2024By
UBT NEWSGjatë publikimit të raportit financiar për tremujorin e tretë, CEO i Alphabet, Sundar Pichai, shpalli se Google Maps është produkti më i fundit që kalon kufirin e 2 miliardë përdoruesve. Kjo arritje e rëndësishme e bën Google Maps një nga platformat më të përdorura në botë, duke u bashkuar me një grup të ngushtë produktesh të njohura që përfshijnë Google Search, Gmail, Android, Chrome, Play Store dhe YouTube.
Pichai nënvizoi se deri në maj 2024, Google kishte vetëm 6 produkte me mbi 2 miliardë përdorues, të gjitha duke shfrytëzuar modelet e avancuara të inteligjencës artificiale, të njohura si Gemini. Ai theksoi përkushtimin e kompanisë për të vazhduar përmirësimin e performancës dhe funksionaliteteve të këtyre produkteve, duke i dhënë përdoruesve një eksperiencë më të pasur dhe më të efektshme.
Gjithashtu, Google ndau informacione të tjera interesante rreth produkteve të saj. Opsioni “Circle to Search” është tani i disponueshëm në 150 milionë pajisje Android, duke lehtësuar procesin e kërkimit për përdoruesit. Ndërsa Google Lens, një shërbim i njohur për kërkimet vizuale, përdoret për më shumë se 20 miliardë kërkesa në muaj.
Pichai gjithashtu njoftoi rritjen e të ardhurave nga reklamat dhe abonimet e YouTube, të cilat tani kanë arritur në 50 miliardë dollarë, duke reflektuar suksesin e vazhdueshëm të platformës në tregun e mediave./UBTNews/
UBT zyrtarizon projektin Erasmus + Jean Monnet – Një hap i rëndësishëm drejt integrimit evropian të Kosovës
Komiteti i Medias së UEFA-s mblidhet në Tiranë, Presidenti Duka: Ndihemi të nderuar
Gjermania do t’i mbyllë 3 konsullata iraniane, pas ekzekutimit të shtetasit gjermano-iranian
Në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së të vitit 2024, ndryshimet klimatike duket se kanë humbur vëmendjen që patën katër vite më parë
Rritja e turizmit bullgar, mbahet konferenca për lidhjen ndërkombëtare
“Miqtë e Amerikës” kërkojnë nga Osmani e Sveçla dekorimin e Edward Anderson
Kur nxehen, lirojnë helme! Me këta artikuj bëni kujdes
Të bllokuar në makina: Pse përmbytjet e Valencias rezultuan kaq vdekjeprurëse
Feronikeli 74 ankohet për dëmtim nga gjyqtarët në 6 ndeshje të Superligës
Të kërkuara
-
Lajmet3 months ago
Mbyllet olimpiada e Parisit 2024- Kurora e sportit i përket Amerikës
-
Lajmet2 months ago
Zgjedh Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT – Ferizaj dhe bëhuni liderët e së ardhmes
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë1 month ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman