Published
3 years agoon
By
Betim GashiSi është tingulli i një grushti që godet nofullën e dikujt? I thatë dhe shumë i shkurtër në kohë. Por në një skenë filmi s’ka arsye pse të jetë kështu, pasi një tingull i tillë nuk ka një ndikim emocional.
“Për këtë arsye, ai rikrijohet artificialisht duke mbivendosur 4 nivele:2 duar që duartrokasin, 1 dorezë boksi që përplaset në tokë, një pirg librash të mbështjellë me një xhaketë lëkure që bien përtokë, dhe një goditje e dhënë ndaj një sallatë të ngrirë, e aftë të prodhojë ato frekuenca zanore të shkëlqyera që të bëjnë të mendosh për një kockë të thyer”, thotë Mauro Euzepi, një krijues zhurmash, që ka krijuar tingujt e dhjetëra filmave.
Sipas tij, gjatë xhirimit të një filmi, mikrofonët fokusohen te goja e aktorëve për dialogun, ndaj të gjithë tingujt e tjerë janë të zbehtë dhe jashtë fokusit, dhe kjo është arsyeja pse ato duhet të rikrijohen në studio. Ndërsa inxhinieri i tingujve kujdeset për dialogët, të incizuar live ose të dubluar, dhe kompozitori krijon muzikën, Euzepi punon së bashku me një projektues të tingujve.
“Ai krijon pjesën mjedisore si makinat që kalojnë në rrugë, detin, zogjtë. Për disa filma me suspansë, ai punon me efekte, që janë të aftë ta theksojnë emocionalitetin e një skene. Kjo vlen shumë në një film horror, ku tinguj shoqërojnë shfaqjen e papritur të një personi. Ndërkohë unë krijoj të gjitha zhurmat e personazheve, pra hapat, objektet që lëvizin ose prekin, rrobat që ata veshin, zhurmat e putrave të kafshëve e kështu me radhë”, thotë Euzepi.
Në SHBA, ku këto profesione kanë lindur që me kinemanë, krijuesi i zhurmave quhet Foley Artist, për nder të Jack Foley, i cili ishte i pari që krijoi tingujt në filmin e vitit 1929 “Show Boat”, një nga filmat e parë pa zë të shndërruar më pas me zë. Me kalimin e kohës, edhe midis këtij profesioni ka pasur specializime.
“Në filmin ‘Star Wars: The Rise of Skywalker’ ne duhej të realizonim rrufetë, ndaj dolëm në terren për një regjistrim”-thotë Dajvid Akord, një krijues i tingujve që punon në “Skyëalker Sound”, një nga qendrat më të mira në botë për kolonat zanore të filmave, krijuar nga Xhoxh Lukas dhe që më pas u blerë nga “Disney”.
“Ne kemi në studio i një arkiv të madh me efekte zanore. Por jo gjithmonë gjen atë që të nevojitet, ndaj në këtë rast donim një tingull specifik. Unë shkova në Kolorado për të takuar dike që kishte një saldatriçe të vjetër me hark karboni, e përdorur dikur në teatër për të krijuar shkëndija. Sot imazhi i rrufesë prodhohet nga kompjuteri, por ai tingull i regjistruar live ishte i pakrahasueshëm”, tregon Akord.
Nëse do të realizohet një shpërthim apo zhurma e një tornadoje, projektuesi i zërit regjistron origjinalin, ose për efekte më imagjinative, siç ai në filmin “Ghostbusters”, ai fillon nga tingujt e vërtetë (si p.sh hungërima e një leopardi, e përpunuar më pas për të ndryshuar ndjesinë e dëgjuesit) ose nga zhurmat e krijuara enkas.
“Kur njerëzit më pyesin se çfarë bëjmë, unë u them gjithmonë që ne krijojmë tinguj midis atyre reale dhe asaj që ju doni të besoni. Sepse një objekt nuk tingëllon gjithmonë ashtu siç do të dëshironit”, thotë Roni Braun, eksperti i efekteve zanore që ka punuar në disa sezone për serialin e famshëm “Star Wars”, por edhe në filma me superheronj si “Iron Man” dhe “Captain America”.
“Për shembull, gërshërët mund të tingëllojnë ndryshe në varësi të materialit me të cilin janë bërë. Tingulli që do të krijohet varet nga konteksti emocional: A janë ato gërshërë që prodhojnë një vibrim të tmerrshëm, apo janë duart e një fëmije që po luan? Efektet zanore të filmit, lindin nga dialogu mes krijuesit të zhurmave me regjisorin. Për të bërë këtë punë duhet një kombinim i kohës dhe mjeshtërisë”, shpjegon Euzepi.
Në fillim Jack Foley dhe ndjekësit e tij të parë u mbështetën ndoshta tek instinkti, por pas dekadave të ushtrimit të këtij profesionit, disa teknika janë standardizuar.
Ndonjë shembull? Zhurma e putrave të qenve, realizohet duke përplasur kapëset prej letre me majat e gishtave të dorës së veshura me një dorezë, hapat në borën e freskët duke ecur mbi thasë plot me niseshte misri, ndërsa një çizme e fërkuar në një plastikë të ngurtë, krijon zhurmën e krisjes dhe thyerjes së akullit.
Shumë dizajnerë të tingullit e studiojnë shkencën e tingullit, dhe e njëjta gjë ndodh me disa zhurmues si Euzepi ose Braun, të cilët më pas specializohen, edhe sepse nuk ka shkolla enkas për këtë punë. Ndoshta në fillim ndiqni një kurs, dhe më pas fitoni përvojë duke punuar.
Eksperienca dhe kreativiteti janë çelësi për t’iu përgjigjur kërkesave ndonjëherë të çuditshme të regjisorëve.
“Për filmin e tij të famshëm ‘Rinia’, Paolo Sorrentino Rininë më kërkoi të rikrijoja tingujt e një përqafimi, duke specifikuar se ato duhet të ishin të rrëshqitshëm dhe të lagësht. Unë ia krijova duke përdorur mish të freskët dhe lecka të lagura”, tregon duke qeshur Euzepi.
Marrë me shkurtime nga Focus – Bota.al
Lajmet
Fullkrug mbërrin në Milano, Allegri gjen më në fund numrin 9
Published
46 minutes agoon
December 23, 2025By
UBT News
Niclas Fullkrug ka mbërritur në Itali për të finalizuar transferimin e tij te Milani nga West Ham United, në formë huazimi me mundësi blerjeje.
Sulmuesi 32-vjeçar pritet t’i kryejë vizitat mjekësore të martën në Milano dhe të zhvillojë seancën e parë stërvitore nën drejtimin e Massimiliano Allegrit të mërkurën, në prag të Krishtlindjeve.
Marrëveshja fillimisht u raportua me një opsion blerjeje prej 11–13 milionë eurosh, por sipas Sky Sport Italia, shifra reale është rreth 5 milionë euro dhe huazimi është pa komision.
Fullkrug pritet të zyrtarizohet në fillim të janarit dhe, falë ndryshimeve të fundit në rregullore, mund të jetë i gatshëm për ndeshjen ndaj Cagliarit më 2 janar.
Milani kishte nevojë urgjente për një qendërsulmues, pasi Santiago Gimenez është i dëmtuar dhe do të mungojë për disa muaj. Fullkrug vjen si alternativë e rëndësishme në skemën 3-5-2 të Allegrit, edhe pse sezoni i tij te West Ham ka qenë i vështirë, pa gola në tetë paraqitje në Premier League këtë edicion./S.K/KP/
Lajmet
Themelohet Forumi i Sektorit Privat në Kosovë
Published
59 minutes agoon
December 23, 2025By
UBTnews
Me iniciativë të Odës Ekonomike të Kosovës, është themeluar Forumi i Sektorit Privat në Republikën e Kosovës, si një mekanizëm i përbashkët bashkëpunimi ndërmjet organizatave përfaqësuese të biznesit në vend.
Forumi ka për qëllim paraqitjen e qëndrimeve të unifikuara të sektorit privat, forcimin e dialogut me institucionet shtetërore dhe avokimin për krijimin e një klime më të favorshme për biznesin, investimet dhe zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik.
Në njoftim bëhet e ditur përveç përfaqësimit të interesave të bizneseve vendore, Forumi përfshin edhe organizata që përfaqësojnë interesat tregtare dhe investuese të huaja në Kosovë, duke synuar koordinim më të mirë ndërmjet sektorit privat vendas dhe atij ndërkombëtar, si dhe forcimin e rolit të Kosovës në ekonominë rajonale dhe globale.
“I ndërtuar mbi parimet e transparencës, përfaqësimit dhe funksionimit të rregullt institucional, Forumi shërben si një platformë e strukturuar për koordinim, avokim dhe trajtim të çështjeve me interes të përbashkët ekonomik. Veprimtaria e tij rregullohet përmes Rregullores së Punës, e cila përcakton anëtarësinë, organet drejtuese, kryesimin rotativ, Sekretariatin dhe mënyrën e organizimit të takimeve.”, thuhet në komunikatë.
Këshilli përcakton prioritetet e avokimit, miraton qëndrimet e përbashkëta dhe zgjedh udhëheqjen e Forumit. Kryesimi realizohet në mënyrë rotative me mandat njëvjeçar, duke garantuar përfaqësim të barabartë dhe vazhdimësi institucionale, ndërsa organizata kryesuese ushtron edhe funksionin e Sekretariatit.
Lajmet
Neymar operohet me sukses, shpresa për Botërorin mbetet gjallë
Published
1 hour agoon
December 23, 2025By
UBT News
Neymar i është nënshtruar me sukses një operacioni artroskopik në gju, njoftoi klubi i tij Santos, ndërsa ylli brazilian përpiqet të rikthehet në formë për të mbajtur gjallë shanset për Kupën e Botës.
“Një artroskopi u krye për të trajtuar një dëmtim të meniskut medial. Ndërhyrja kirurgjikale ishte e suksesshme dhe atleti është mirë”, thuhet në deklaratën e klubit, ku theksohet se operacioni u krye nga mjeku i përfaqësueses braziliane, Rodrigo Lasmar.
33-vjeçari ishte në formë të mirë me Santosin para ndërhyrjes, duke luajtur edhe me dhimbje dhe duke shënuar pesë gola në katër ndeshjet e fundit, rol kyç në mbijetesën e ekipit në elitën braziliane.
Edhe pse klubi nuk dha një afat zyrtar rikuperimi, mediat braziliane raportojnë se ai mund të mungojë deri në një muaj.
Neymar, golashënuesi më i mirë në historinë e Brazilit me 79 gola, nuk ka luajtur për kombëtaren që nga viti 2023 për shkak të lëndimeve të shpeshta.
Trajneri Carlo Ancelotti ka qenë i qartë: ai duhet të jetë “në formë të mirë” për t’u rikthyer në skuadër për Kupën e Botës që zhvillohet verën e ardhshme në Kanada, Meksikë dhe SHBA. Shëndeti dhe koha tani janë vendimtare për rikthimin e tij./S.K/KP/
Lajmet nga UBT
Studentët e UBT-së thellojnë njohuritë praktike mbi hekurudhat në Fushë Kosovë
Published
1 hour agoon
December 23, 2025By
Driton Iseni
Studentët e Fakultetit të Inxhinierisë së Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT, të programit Ndërtimtari dhe Infrastrukturë, realizuan një vizitë studimore në Stacionin Hekurudhor të Fushë Kosovës, në kuadër të lëndës “Hekurudhat”.

Qëllimi i vizitës ishte njohja praktike me infrastrukturën e transportit hekurudhor, funksionimin e stacionit, sistemet e sinjalizimit dhe komunikimit, si dhe ndërlidhjen me format e tjera të transportit multimodal.
Vizita u zhvillua me 23 studentë, nën monitorimin e Dr. sc. Visar Baxhukut, ndërsa studentët u informuan nga z. Sabit Thaqi, Drejtor i Divizionit të Udhëheqjes së Trenave. Programi përfshiu një pjesë teorike mbi historikun e hekurudhave të Kosovës dhe një pjesë praktike në terren.
Gjatë vizitës, studentët u njohën me trasen e hekurudhës, binarët dhe lidhjet e tyre, pajisjet e sinjalizimit dhe komunikimit, sistemet e kontrollit të lëvizjes së trenave, si dhe sfidat aktuale në funksionimin e trafikut hekurudhor.
Bazuar në vlerësimet e ligjëruesve dhe reagimet e studentëve, u konstatua se vizita studimore arriti qëllimin e saj, duke ofruar përvojë praktike të vlefshme dhe duke forcuar lidhjen mes teorisë dhe praktikës profesionale.


Fullkrug mbërrin në Milano, Allegri gjen më në fund numrin 9
Themelohet Forumi i Sektorit Privat në Kosovë
Neymar operohet me sukses, shpresa për Botërorin mbetet gjallë
Studentët e UBT-së thellojnë njohuritë praktike mbi hekurudhat në Fushë Kosovë
Gjakovë: Arrestohet një person për dhunë në familje
Goditje e rëndë për Liverpoolin, Isak thyen këmbën dhe futet në operacion
Karim Adeyemi në telashe te Borussia Dortmund
Policia jep detaje për vdekjen e Shemsi Krasniqit – Shemit
Shqipëri: Katër të lënduar nga dhuna në protestën e opozitës
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
