

Published
2 years agoon
By
UBT newsNga Tim Brinkhof
Diku rreth vitit 193 Para Erës Sonë, gjenerali i famshëm romak, Shipion Afrini, udhëhoqi një delegacion nga Qyteti i Përjetshëm në Sirinë e sotme për t’i thënë mbretit të saj, Antiokut III, të mos tentonte të prekte territoret e Greqisë. Për herë të parë në histori, ky rajon i rëndësishëm kulturor dhe ekonomik, kishte rënë nën kontrollin e italianëve pas një sërë luftërash me Maqedoninë, dhe romakët nuk donin të hiqnin dorë prej saj.
I pranishëm në oborrin sirian pas mbërritjes së delegacionit romak ishte Hanibali, komandanti i mërguar i luftës, që vite më parë kishte mbrojtur qytetin e pasur të Kartagjenës kundër ushtrisë romake dhe në luftërat me të gati e rrafshoi Republikën para se të mposhtej nga Skipioni.
Pra lufta ishte hera e fundit që këta dy burra u përballën me njëri-tjetrin. Këtë herë, që të dy ishin mysafirë të ulur në tryezën e Antiokut, një rastësi tejet e rrallë që solli një bisedë po aq të pabesueshme. Duke biseduar në mënyrë miqësore gjatë darkës, Shipioni e pyeti Hanibalin se kush mendonte se ishte gjenerali më i madh i të gjitha kohërave.
Hanibali renditi të parin Aleksandrin e Madh, pasuar nga Pirro i Epirit dhe të tretin renditi Shipionin. Tek e fundit kjo është një anekdotë që sado magjepsëse, nuk ndikoi në rrjedhën e historisë në ndonjë mënyrë të dukshme ose domethënëse. Por nuk mund të thuhet e njëjta gjë për incidente të tjera “të rastësishme” që ndodhën në të kaluarën, siç është rasti i pushtimit të dështuar të Tajvanit nga Partia Komuniste e Kinës.
Si e shpëtuan kërmijtë Tajvanin
Gjatë Luftës Civile Kineze, e cila zgjati nga viti 1927 deri në vitin 1950, dhe u zhvillua midis komunistëve dhe nacionalistëve, gati 2 milionë njerëz që i përkisnin fraksionit të fundit u zhvendosën në Tajvan. Më të shumtë në numër sesa armiku i tyre pothuajse i mundur, komunistët nuk humbën kohë dhe nisën përgatitjen për një sulm amfib ndaj ishullit aty pranë.
Për t’u përgatitur për zbarkimin, 30.000-50.000 ushtarë komunistë kaluan javë të tëra duke u stërvitur në kanalet jugore të Zhejiangut dhe në veri të Fujianit. Por pa dijeninë e tyre, këto kanale ishin të mbushur me kërmij që mbartnin një virus që kur i infekton njerëzit, shkaktonte ethe, kollitje të fortë, dhimbje muskujsh dhe urinim të përgjakur, mes disa simptomave të tjera.
Brenda natës, forcat pushtuese komuniste dolën jashtë kontrollit. Kur mbërritën ilaçet nëpërmjet rrjeteve tregtare të dëmtuara rëndë të vendit, Ngushtica e Tajvanit nisi të ruhej nga luftanijet amerikane, duke hedhur në erë çdo plan për një pushtim të ardhshëm. Në këtë mënyrë kërmijtë, dhe më gjerësisht rastësia diktuan panoramën gjeopolitike ku jetojmë sot.
Ligjet e veprimit njerëzor
Ngjarje të tilla vënë në dyshim konceptin se historia shpaloset sipas parimeve të vazhdueshme dhe të vëzhgueshme. Ky nocion, i lidhur ngushtë me besimin dhe fenë është po aq i vjetër sa vetë njerëzimi, dhe u bë shumë popullor gjatë Iluminizmit.
Kur shkencëtarë si Isak Njutoni mësuan se kozmosi u bindej disa ligjeve të fizikës, historianët filluan të kërkonin ligjet e tyre. Besimi tek këto ligje, i parapriu dëshmive bindëse për ekzistencën e tyre. “Ndryshimet e mëdha, duket se kanë ndodhur me njëfarë pashmangshmërie. Duket se ka pasur një prirje të pavarur ngjarjesh, një domosdoshmëri e paepur që e kontrollon përparimin e punëve njerëzore…”- shkroi Eduard P.Çeni në vitin 1927, në një nga esetë e tij të shumta.
Studiues të tjerë kanë përdorur fjalë të ndryshme për të përshkruar të njëjtën ide. Megjithatë as historia, as sociologjia dhe as ekonomia, nuk kanë arritur ende të ofrojnë një teori të vetme, mbizotëruese, të pakundërshtueshme të zhvillimit njerëzor.
Për shkak të këtij dështimi, nuk mund të mos pyesim veten pse kemi një kuptim rudimentar të diçkaje si Big Bangu, ndërsa mekanika e historisë vazhdon që të debatohet kaq shumë. Duke reflektuar mbi marrëdhëniet midis historisë dhe kozmologjisë, gjeologu Uollter Alvarez argumenton se jeta është në thelb e paparashikueshme. “Pamja e agjentëve të gjallë e çoi planetin tonë përtej sferës së fazave, për të cilat fizikanët mund të zbulojnë ligjet natyrore – plazmat, gazet, lëngjet dhe trupat e ngurtë – duke sjellë materien e organizuar në mënyra shumë më komplekse”- thekson ai.
Historia sipas numrave
Ashtu siç ligjet e fizikës që shprehen nëpërmjet matematikës, edhe të dhënat e papërpunuara mund të përmirësojnë kuptueshmërinë tonë mbi të kaluarën. Udhëheqës i kësaj qasje ndaj historisë – i njohur në qarqet akademike si Kliodinamika, pas muzës greke të historisë Klio – është Peter Turçin, studiues ruso-amerikan që është kryeredaktor i “The Journal of Quantitative History and Cultural Evolution”.
Në vend se të studionte burimet primare, Turçin dhe ekipi i tij punojnë me bazat e të dhënave historike si “Seshat: Global History Databank”, një burim që përmban të dhëna numerike për më shumë se 400 shoqëri. Turçini e përdor këtë informacion, që përfshin çdo gjë nga madhësia e popullsisë deri te prodhimi industrial vjetor, për të kërkuar modele në rrjedhën komplekse të zhvillimit njerëzor.
Duke u mbështetur kryesisht tek llogaritjet matematikore, Turçini mund të prodhojë prova më bindëse sesa historianët e zakonshëm. Për shembull, një nga studimet e tij identifikoi madhësinë e popullsisë dhe teknologjinë para-ekzistuese si faktorët më të rëndësishëm për risinë e teknologjisë ushtarake.
Një tjetër studim nxori në pah se lufta, dhe sidomos forcat kalorsiake dhe armët prej hekuri, u dhanë mundësinë shoqërive të bëheshin më komplekse. Duke i bërë jehonë pozitivizmit shkencor dhe zellit fetar të Çenit, Kliodinamika sugjeron se vazhdimësia historike e tejkalon tej mase gjendjen e jashtëzakonshme historike.
Megjithatë, projektet e tij edhe pse ambicioze dhe magjepsëse, kanë hasur në skepticizëm. Zakonisht, ky skepticizëm ka të bëjë me bazën e të dhënave, të cilat ashtu si vetë e kaluara mund të jenë më të rastësishme sesa mendojmë ne. / “Big Think” – Bota.al
Rajoni
Rektori Hajrizi: Studentët e UBT-së, të gatshëm për tregun global të punës
Published
2 hours agoon
October 4, 2025By
Driton Iseni
UBT ka dëshmuar se është institucioni lider në arsim, shkencë dhe inovacion në Kosovë e rajon, duke nxjerrë kuadro profesionale që sot kontribuojnë në kompani e industri të nivelit botëror. Në një intervistë në FIVE të Dukagjinit, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, thekson se përmes programeve moderne dhe industrive të krijuara brenda institucionit, studentët përgatiten jo vetëm për tregun e punës vendor, por edhe për atë global.
“Ne prodhojmë 400 arkitektë në vit, dhe nuk është se ka aq kompani vendore për t’i absorbuar. Ata punojnë për kompani globale. Po ashtu, ne përgatisim 1.000 programerë çdo vit, dhe kërkesa nuk është vetëm në Kosovë. Janë të mjaftueshme për tregun vendor, por ka kërkesa edhe në nivel botëror”, tha Rektori Hajrizi.
Ai nënvizoi se UBT ka arritur të harmonizojë kërkesat e tregut të punës me programet akademike, duke krijuar kushte që studentët të kenë qasje në teknologjitë më të reja, sikurse universitetet dhe industritë më të zhvilluara të botës.
“Studenti ynë ka mundësi të mësojë e të punojë me teknologjitë më të fundit, njësoj sikur studentët e universiteteve elitare në botë. Ne kemi krijuar edhe industri të brendshme, kompani ku studentët përjetojnë të gjithë ciklin organizativ të teknologjive dhe të kompanive moderne, në mënyrë që kur të dalin në treg të jenë të gatshëm menjëherë”, u shpreh Rektori.
Ai veçoi si shembull programet e arkitekturës dhe urbanizmit, ku studentët përgatiten me koncepte moderne të projektimit, por edhe fushën e “smart cities”, ku UBT është shembull ndërkombëtar për ndërtimin e qyteteve të mençura.
“Smart cities janë e ardhmja e qyteteve dhe e organizimit modern. Ne kemi treguar se edhe nga Kosova mund të ndërtohen modele të tilla të suksesshme. Nuk ka teknologji që e gjen në Amerikë, Gjermani apo Japoni, e që nuk mund ta hasësh edhe në UBT”, theksoi Hajrizi.
Duke folur për rolin e UBT-së në rajon, Rektori nënvizoi se institucioni ka qenë gjithmonë pararojë me programe unike dhe inovative, duke filluar që nga viti 2001 me menaxhimin inxhinierik, mekatronikën dhe më pas me teknologjitë e reja.
“Besoj se për Ballkanin gjithmonë kemi qenë një lloj lidershipi. Ne kemi qenë të parët që kemi hapur programe moderne, kemi krijuar qendra kërkimore dhe jemi pozicionuar ndërkombëtarisht, nga Londra, Vjena, deri në Finlandë. Ky është tregues se UBT është institucion proaktiv dhe inovativ në nivel global”, theksoi ai.
Në fund, Rektori Hajrizi potencoi se studentët e UBT-së nuk duhet të kenë kompleks inferioriteti, sepse tashmë kanë dëshmuar se janë të barabartë, madje shpesh më të mirë se bashkëmoshatarët e tyre në universitete ndërkombëtare.
“Shumë prej tyre sot punojnë në Zvicër, Gjermani, Amerikë, e më gjerë, duke kontribuar në zhvillime globale. Ky është konfirmim se UBT po udhëheq në Ballkan, duke prodhuar dije e kuadro të nivelit botëror”, përfundoi Rektori Hajrizi.
Vendi
Në UBT Ferizaj u organizua sesioni informues për bursën prestigjioze Chevening Scholarship
Published
18 hours agoon
October 3, 2025By
Driton Iseni
UBT Ferizaj ishte mikpritës i një sesioni të veçantë informues për bursën prestigjioze Chevening Scholarship, me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të Ambasadës Britanike në Kosovë, në bashkëpunim me Chevening Alumni Foundation in Kosovo.
Gjatë këtij aktiviteti, studentët e UBT-së në Ferizaj u njohën me procesin e aplikimit, kriteret e përzgjedhjes dhe afatet e rëndësishme, si dhe morën këshilla praktike për një aplikim të suksesshëm.
Ky aktivitet synoi të nxisë interesimin e studentëve për të aplikuar në bursën Chevening dhe të ofronte njohuri të thelluara mbi mundësitë që kjo bursë ofron pas përfundimit të studimeve, si zhvillimi i aftësive profesionale dhe krijimi i perspektivave të reja karrierike.
Lajmet
Kosova e Turqia vazhdojnë bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes
Published
19 hours agoon
October 3, 2025By
UBTnews
Komandanti i Forcës së Sigurisë së Kosovës, gjenerallejtënant Bashkim Jashari, ka pritur sot në takim shefin e Mbrojtjes së Turqisë, gjeneral Selçuk Bayraktaroğlu, me të cilin ka biseduar për zgjerimin e bashkëpunimit në fushat e trajnimeve, edukimit dhe mbështetjes në ngritjen e kapaciteteve ushtarake të FSK-së.
Jashari me këtë rast falënderoi Bayraktaroğlu për mbështetjen e vazhdueshme që Turqia i ka dhënë FSK-së në ngritjen e kapaciteteve profesionale, raporton KosovaPress.
Ndërsa, shefi i Mbrojtjes së Turqisë ri-konfirmoi përkushtimin e vendit të tij për të vazhduar dhe thelluar bashkëpunimin me FSK-në, duke vlerësuar lart zhvillimin dhe profesionalizmin e ushtrisë së Kosovës.
Të dy gjeneralët u pajtuan për vazhdimin e zgjerimit të mëtutjeshëm të bashkëpunimit bilateral në fushën e mbrojtjes, thuhet në njoftimin e FSK-së./D.B/KP
Lajmet
UBT dhe AMIK nisin projektin “Inkuadrimi i Vajzave në Ndërmarrësi” me trajnimin e parë
Published
19 hours agoon
October 3, 2025By
Driton Iseni
Në ambientet e Parkut Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së u zhvillua hapja e projektit “Inkuadrimi i Vajzave në Ndërmarrësi”, një iniciativë e organizuar nga UBT në bashkëpunim me AMIK – Asociacioni i Institucioneve Mikrofinanciare të Kosovës.
Ky aktivitet ka për qëllim fuqizimin e vajzave dhe grave të reja përmes ofrimit të njohurive praktike, mentorimit dhe krijimit të mundësive të reja për angazhim në botën e ndërmarrësisë. Pjesëmarrëset do të pajisen me shkathtësi të rëndësishme për të ndërmarrë iniciativa profesionale dhe për të kontribuar në zhvillimin ekonomik dhe social të vendit, duke rritur mundësitë e tyre për punësim, krijim të bizneseve të vogla dhe inovacion.
Në hapje të aktivitetit, u theksua rëndësia e partneritetit mes institucioneve akademike dhe sektorit financiar për mbështetjen e gjeneratës së re të sipërmarrësve.
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, vuri në pah se projektet e tilla janë të nevojshme për të krijuar një platformë të qëndrueshme për ndërmarrësi dhe zhvillim ekonomik në nivel vendi, dhe se bashkëpunimi me sektorin financiar dhe organizatat që mbështesin inovacionin është kyç për suksesin e vajzave të reja.
Zëvendësguvernatorja e Bankës Qendrore të Kosovës, Nesrin Shileku-Shala, i inkurajoi pjesëmarrëset duke theksuar rëndësinë e edukimit financiar, planifikimit dhe guximit për të ndërmarrë iniciativa të reja, duke u bërë modele suksesi për komunitetet e tyre.
Drejtori i Bordit të AMIK, Adrian Alo, theksoi se fuqizimi i vajzave përmes projekteve të ndërmarrësisë kontribuon në stabilitetin ekonomik dhe përfshirjen sociale, duke nxitur edhe zhvillimin e sektorit mikrofinanciar dhe inovacionin në vend.
Përfaqësuesi i AMIK, Prof. Shpresim Vranovci, nënvizoi rëndësinë e mentorimit dhe krijimit të rrjetit të kontakteve për pjesëmarrëset, si një element kyç për arritjen e suksesit profesional dhe zhvillimin e projekteve të reja sipërmarrëse.
Ndërsa, Drejtori i Departamentit për Edukim dhe Zhvillim Profesional në UBT, Prof. Dr. Besnik Skenderi, theksoi se institucioni mbetet i përkushtuar të ofrojë platforma praktike për zhvillimin e studentëve dhe të rinjve, duke i lidhur ata me sektorët strategjikë të ekonomisë dhe aktorë që kontribuojnë drejtpërdrejt në krijimin e mundësive të reja për punësim, ndërmarrësi dhe inovacion.
Ky projekt shënon një hap të rëndësishëm drejt përfshirjes së vajzave dhe grave në ekonominë inovative dhe ndërmarrëse të vendit, duke nxitur një kulturë të barazisë, sipërmarrësisë dhe zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik dhe social.

Vanessa Hudgens tregon për kiminë me Zac Efron në “High School Musical”

FC Ferizaj prezanton trajnerin e ri, Nevil Dede

Lamine Yamal mungon ndaj Sevillas për shkak të një dëmtimi muskulor

Petrit Halilaj fiton çmimin prestigjioz Nasher 2027 për skulpturë

Rektori Hajrizi: Studentët e UBT-së, të gatshëm për tregun global të punës

Sa është i dëmshëm ndryshimi i orës? Ja çfarë thonë studimet e reja

Elon Musk kritikon Wikipedia-n dhe njofton Grokipedia

Zhytësi rus thyen rekordin botëror, 126 metra pa frymë

Halloween në Netflix! Top 5 filma horror që duhet të shikoni
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën