Published
1 year agoon
By
UBT newsMe fat janë ata njerëz që paguhen për të bërë atë që duan. Siç e thotë edhe shprehja “Nëse gjen një punë që e do, nuk do të duhet të punosh asnjë ditë në jetën tënde!”. Por pak njerëz mund të mbijetojnë vetëm nga një punë që e dashurojnë vërtet. Artistët, shkrimtarët, muzikantët, kërcimtarët, aktorët ose koleksionistët anembanë botës dëshirojnë të fitojnë mjaftueshëm nga pasionet e tyre, që të mund ta mbajnë frymën gjallë.
Mjerisht, jeta e ka zakon të kërkojë nga ne atë që nuk duam ta japim. Pra, shumica prej nesh përfundojmë duke punuar në mënyrë që të mund të aktrojmë. E njëjta gjë vlente dikur për shumë prej artistëve, shkencëtarëve, novatorëve dhe mendimtarëve më të mëdhenj.
Gjenitë e historisë duhej të paguanin faturat dhe të ushqenin familjen, po aq sa ne të tjerët.
Sigurisht, shumë nga “njerëzit më të mëdhenj” të të gjitha kohërave patën shumë ndihmë. Ata ishin lordë ose baronesha, trashëgimtarë të pasurive, ose me titujt aristokrat. Por të tjerët kishin një prejardhje shumë më modeste. Ja 4 shembuj se si e fituan jetesën disa nga emrat më të mëdhenj në histori:
Isak Njuton
Njutoni ka qenë një nga njerëzit më të ditur dhe më inteligjentë në histori. Por familja e tij ishte fshatare, dhe babai i tij ishte një burrë i pashkolluar që nuk mund të shkruante dot as emrin e tij. Kur shkoi në Universitetin e Kembrixhit, ai duhej ta fitonte shkollimin e tij duke qenë shërbëtor i studentëve të tjerë.
Kur një epidemi murtaje i ktheu të gjithë studentët në shtëpi, Njutoni e kaloi kohën duke revolucionarizuar matematikën, optikën, fizikën dhe astronominë. Kur u rikthye në universitet iu dhanë poste të larta akademike. Por në atë kohë këto tituj nuk të dhuronin miliona. Pas vitesh punë të palodhur, presionesh nga mbreti katolik Xhejmsi II (pasi Njutoni ishte protestant) dhe një krize nervore, Njutoni vendosi të hiqte dorë nga të gjitha për t’u bërë i pasur.
Në Londër, ai përdori gjenialitetin e tij në matematikë për t’u bërë krye–bankier i mbretit. Me kursin e sotëm, ai ka të ngjarë të ketë pasur një pagë me 7 shifra. Pra, pavarësisht se shkroi atë që njihet si një nga veprat më të mëdha shkencore të të gjitha kohërave, Njutoni i fitoi paratë e tij kryesisht nga të qenit një bankier i qeverisë mbretërore.
Uilliam Shekspir
Jeta e një aktori është e vështirë. Ajo nënkupton orë të gjata pune, dhe ndonjëherë duhet të angazhohesh në 2 ose 3 shfaqje brenda ditësh. Aktorët e sotëm raportojnë nivele dukshëm më të larta të depresionit, ankthit dhe stresit sesa popullsia mesatare. Por gjërat ishin paksa më ndryshe në Anglinë e shekullit XVII-të.
Edhe pse njihet gjerësisht si shkrimtari, poeti, dramaturgu më i madh në histori, Shekspiri nuk pati një jetë luksoze me pallate, verëra dhe kuaj të mirë. Babai i Shekspirit, duke kursyer pak nga shitja e leshit në tregun e zi, i dha të riut Uilliam paratë për të blerë aksionet në kompaninë e tij të parë teatrale.
Kompania fitoi mirë, por asnjëherë aq shumë sa për ta bërë të pasur. Shekspiri nuk u pagua asnjëherë si autor i dramave, por nga fitimet e gjithë trupës së aktrimit. Nëse aktorët do të ishin të dobët, apo nëse shfaqja nuk do të vlerësohej, Shekspiri do të ishte në telashe.
Për Shekspirin ka shumë pak të dhëna. Por 2 dokumente tregojnë se ai pati 2 herë probleme me mospagimin e taksave. Nuk mund të jemi të sigurt nëse kjo ishte nga dyfytyrësia, neglizhenca apo mungesa e parave. Por dimë se në prag të vdekjes, Shekspiri jetonte në një shtëpi të mirë, por jo shumë të madhe. Ai i shiti aksionet e tij në kompaninë teatrore, për të pasur sa më shumëtë ardhura të disponueshme.
Mari Kyri
Fituese e Çmimit Nobel në dy fusha të ndryshme, Marie Curie ishte një nga 5 fëmijët e familjes, të cilën i ati e zhyti në mjerim pas një sërë investimesh të tmerrshme. Në moshën 17-vjeçare, Mari bënte 3 punë si mësuese, si lexuese për punëtorët dhe si guvernante, në mënyrë që të mund të financonte jo vetëm arsimin e saj, por edhe të motrës.
Kur shkoi në Universitetin e Sorbonës, në Paris, punonte aq shumë gjatë natës sa shpesh harronte të hante. Aty asaj iu dhanë grante të ndryshme kërkimore për të studiuar çelikun. Kur bashkëshorti i saj vdiq pasi u godit nga një karrocë, ajo mori përsipër punën e tij, dhe kështu u bë profesoresha e parë grua në Sorbonë.
Por pas fitimit të Çmimeve Nobel për fizikë dhe kimi, paratë nuk ishin më një problem për të. Me kursin e sotëm, çmimi i saj i vitit 1903 vlen afërsisht 550.000 dollarë. Dhe ajo fitoi 2 të tillë. Por në vend se t’i shpenzonte për një jetë mondane, Kyri i shpenzoi për krijimin e institucioneve kërkimore. Albert Ajnshtajni mendohet të ketë thënë: “Nga të gjithë njerëzit e famshëm, Kyri është e vetmja që nuk u korruptua nga fama!”.
Rene Dekarti
Nëna e Dekartit vdiq kur ai ishte vetëm1-vjeç. Babai i filozofit, një politikan i njohur i zonës, ishte shumë i zënë dhe shumë i varfër për t’u kujdesur për Renenë dhe vëllezërit e motrat e tij. Pasi u dërgua për të marrë një arsimim të mirë (por edhe të rreptë) tek Jezuitët, Dekarti lulëzoi si një nga gjenitë e Rilindjes.
Por netët e gjata, leximi nën dritën e qiririt, dhe zhbërja e modelit shkencor aristotelian, bërë që Dekarti të braktiste jetën universitare pas një krize nervore. Gjithsesi me intelektin e jashtëzakonshëm vijnë shumë mundësi. Ai fitoi disa para duke përdorur teorinë e probabilitetit, përpara se t’i bashkohej ushtrisë.
Atje projektoi të gjitha llojet e fortifikimeve mbrojtëse, mjetet e rrethimit dhe armët vdekjeprurëse për të ndihmuar punëdhënësin e tij, Princin Moris të Nasaut. Por me gjithë gjenialitetin e tij në shumë fusha, Dekarti e përfundoi jetën e tij në arrati dhe në mëshirën e cilitdo që do ta pranonte ta punësonte.
Punë me gjysmë kapaciteti
E vërteta e trishtueshme e gjeniut, është se ai nuk paguan faturat. Pas çdo mendimtari, zbulimi, shpikjeje apo kryevepre arti, fshihen ose orë shumë të gjata pune të lodhshme ose një trashëgimi dhe pasuri e madhe. Fakt është se gjeniut i duhet kohë dhe para për t’u rritur.
Është dëshpëruese të mendosh se sa artistë, shkencëtarë, shkrimtarë apo filozofë kemi humbur, thjesht sepse ishin shumë të zënë me punë për të ushqyer fëmijët e tyre. Sa shpesh është shpërdoruar gjenialiteti duke larë enët apo duke rregulluar shtratin?
Kjo vlen sidomos për gratë. Filozofja angleze Meri Uollstounkraft, tha dikur se nëse shoqëria i detyron gratë të jenë qytetare të klasit të dytë – të mbyllura, të paarsimuara dhe të papunësuara – atëherë përparimi do të ecë vetëm me gjysmën e kapacitetit (vetë ajo ishte me fat pasi vinte nga një familje shumë e pasur).
Nëse u jepni njerëzve më shumë mundësi, atëherë do të merrni më shumë rezultate. Bursat shtetërore, grantet universitare, patronazhi privat dhe subvencionimet e qeverisë, janë të gjitha të nevojshme nëse synohet të lulëzojnë gjenitë. Ne duhet ta bëjmë sa më të lehtë që të jetë e mundur që njerëzit e shkëlqyer të bëjnë gjëra të shkëlqyera. / “Big Think” – Bota.al
You may like
Kuriozitete
Fakte interesante nga ballkoni i famshëm i Juliet
Published
3 days agoon
December 19, 2024Qyteti më romantik në Itali dhe padyshim një nga vendet më të bukura është Verona. Ky lokacion është një destinacion kryesor për shumë udhëtarë që e vizitojnë.
Në sajë të William Shakespeare, duke vendosur “Romeo dhe Julieta” në qytet, Verona u bë qyteti më i parapëlqyeri për të gjithë vizitorët, për këtë arsye, nuk ka vizitë në Verona pa një ndalesë nga ballkoni i famshëm i Juliet.
Para se ju vizitoni këtë vend romantik, po ju japim disa fakte interesante për këtë vend:
- Shtëpia është blerë nga familja Cappello në vitin 1905. Falë ngjashmërisë së mbiemrit në Juliet-së në lojë, qyteti deklaroi se ajo ishte, në fakt, shtëpia e Juliet. Kështu u bë një tërheqje e famshme, por e vërteta është se ajo kurrë nuk ka jetuar atje.
- Shtëpia është themeluar që në shek 14 dhe është shembull i bukur i arkitekturës Gotike.
- Ballkoni i cili Julieta merrte serenata nga Romeo nuk është ballkon i vërtet, është krijuar për t`u përshatur mirë me origjinalin.
- Aty gjendet një statujë e Julietës, gojëdhëna është se nëse vizitorët prekin gjoksin e saj, kjo ju sjelli atyre fat në gjetjen e dashurisë.
- Një tjetër fakt është që nëse lini shënime dashurie brenda, kjo dashuri zgjat përgjithmonë, prandaj kjo shtëpi është e mbulur në çdo cep të saj me shënime dashurie.
- Edhe në ditët e sotme egziston në këtë vend një staf të quajtur si sekretaret e Julietës ku i japin përgjigje të gjithë pyetjeve që u vinë nga gjithë bota, pra japim këshilla dashurie.
- Dhomat në shtëpi janë të zbukuruar me copa nga koha e Romeo e Julieta, që vizitorët të kenë ndjenjën si jeta ishte në atë periudhë.
Përndryshe, çdo vit ky qytet mirëpret qindra dhe mijëra vizitorë të cilët janë të mahnitur nga bukuria dhe të interesuar për të mësuar më shumë rreth vendit të Romeos dhe Julietës. /UBT News/
Kuriozitete
Del në ankand kopja 237 vjeçare e Kushtetutës së SHBA-së
Published
4 days agoon
December 18, 2024Gjendet një kopje e rrallë e Kushtetutës së SHBA-së e vitit 1787, e fshehur brenda një kabineti në Karolinën e Veriut.
Kjo kopje, e vetmja e llojit të saj, do të dalë në shitje nga shtëpia e ankandeve, Brunk, më 28 shtator në Asheville, me një ofertë minimale prej 1 milionë dollarë.
Kjo kopje 237 vjeçare u shtyp pasi Konventa Kushtetuese miratoi kuadrin e propozuar të qeverisë së kombit në vitin 1787 dhe ajo u ratifikua nga Kongresi i qeverisë së parë amerikane joefektive nën Nenet e Konfederatës, duke kërkuar që ata ta dërgonin atë në shtetet për t’u ratifikuar nga populli.
Kuriozitete
Publikohet studimi që zbulon se sa të vjetra janë unazat e Saturnit
Published
4 days agoon
December 18, 2024Hulumtimet e reja sugjerojnë se unazat e Saturnit mund të jenë më të vjetra sesa duken – ndoshta po aq të vjetra sa planeti.
Në vend që të jenë 400 milionë vjeçare siç mendohet zakonisht, unazat e akullta dhe vezulluese mund të jenë rreth 4.5 miliardë vjet të vjetra ashtu si Saturni, sipas një ekipi nga Japonia.
Unazat e Saturnit mendohet të jenë midis 100 dhe 400 milionë vjet të vjetra bazuar në më shumë se një dekadë vëzhgimesh nga anija kozmike Cassini e NASA-s, shkruan AP, përcjell Telegrafi.
Imazhet nga Cassini nuk treguan asnjë provë të ndonjë errësimi të unazave nga ndikimi i mikrometeoroideve, duke i shtyrë shkencëtarët të konkludojnë se unazat u formuan shumë kohë më parë sesa mendohet.
Ryuki Hyodo i Institutit të Shkencave të Tokios dhe ekipi i tij thanë se është e mundur që unazat e Saturnit mund të jenë diku midis dy moshave ekstreme.
Rezultatet e tyre shfaqen në revistën Nature Geoscience.
Buzëqeshja misterioze dhe magjepsëse e kanë bërë “Mona Lizën” një prej femrave më të famshme në historinë botërore. Nuk është për t’u habitur që piktura ose më mirë të themi portreti më i famshëm në botë është punuar nga një autor si Leonardo da Vinçi.
Krahas zotësisë së tij si piktor njihet edhe si arkitekt, shpikës, skulptor, dijetar, matematikan, dhe inxhinier. Duke qenë se kjo është piktura më e famshme e të gjitha kohërave s’do mend që e ka edhe histori të pasur.
Në vijim mund t’i gjeni disa fakte që mbase nuk i keni ditur për këtë portret të famshëm.
Pikë së pari, Mona Liza nuk është emri i gruas në pikturë, në të është paraqitur portreti i Lisa Gherardini del Giocondo, të cilin e kishte porositur bashkëshorti Francesco del Giocondo. Që këtej rrjedh emri i saj më pak i njohur La Gioconda. Emërtimi Mona Liza (siç e quajnë italianët) e ka kuptimin e ‘Zonja Ime Liza’ (My Lady Lisa).
Napoloni ka qenë i dashuruar në Mona Lizën, e më pas një pasardhëse. Piktura e Mona Lizës kohë ka qenë e varur në dhomën e gjumit të perandorit francez, dhe thuher se ai kalonte orë të tëra duke e parë pikturën e duke shijuar bukurinë e Mona Lizës.
Për shkak të magjepsjes së tij, Napoloni u dashurua në bukuroshen italiane Teresa Guadagni, që ishte pasardhëse e Lisa Gherardini.
Piktura e Mona Lizës është e vogël. Ndikimi i Mona Lizës në kulturë është i jashtëzakonshëm, vetë piktura është më e vogël se sa shumica e njerëzve e mendojnë. Dimensionet e kësaj pikture me ngjyra vaji në dru janë 76,8 x 53 centimetra, ndërsa ajo peshon rreth tetë kilogramë.
Vetullat e Mona Lizës janë temë diskutimi, pati pohime që ajo s’ka vetulla, sepse pjesëtaret e shtresës së lartë sipas modës së kohës i fshihnin a hiqnin. Të tjerët ngulin këmbë që mos ekzistimi i vetullave është dëshmi që kemi të bëjmë me kryevepër të papërfunduar. Pas skanimeve të detajuara digjitale, më 2007 u zbulua që da Vinçi e ka pikturuar Lizën me vetulla dhe qerpikë, por me kalimin e kohës janë zbehur e kanë rënë ‘viktimë’ e restaurimeve gjatë shekujve të kaluar.
Kur portreti i Mona Lizës u ekspozua për herë të parë në Muzeun e Luvrit (Louver) më 1815, i hipnotizoi shumë meshkuj, të cilët i çuan lule pikturës, i kushtuan këngë dhe i shkruan letra dashurie. Ata shkonin në Luvër për t’i parë sytë e kthjellët e plot zjarr.
Mona Liza ka adresën elektronike në të cilën ruhen letra të shumta të dashurisë që edhe sot e kësaj dite i pranon. Meshkujt kanë vdekur nga dashuria për të. Më 1852, Luc Maspero u hodh nga kati i katërt i hotelit në Paris. Në porosinë lamtumirës shkroi: “Me vite luftova në mënyrë të pashpresë me buzëqeshjen e saj. Më mirë do të vdes.” Më 1910, adhuruesi qëndroi para pikturës, e vrau veten me armë zjarri.
Mona Liza është e paçmueshme. Më 1960 ajo u dërgua në turne dhe gjatë kësaj kohe vlera e sigurimit të saj ishte njëqind milionë dollarë amerikan. Polica e sigurimit su pajtua kurrë, pasi shpenzimet ishin më të larta se sa shpenzimet e agjencisë më të mirë në botë për mbrojtje.
Pas shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore, kujdestarët e Luvrit e fshehën Mona Lizën, nga frika se nazistët do ta përvetësonin atë për muzeun që Herman Goring planifikonte ta hapte në Linz. Piktura u ekspozua sërish në tetor të vitit 1947. Piktura është vendosur në një dhomë të posaçme në Luvër, në të cilën temperatura kontrollohet vazhdimisht, që piktura të qëndrojë në kushtet ideale.
Piktura gjendet edhe pas xhamit të blinduar që shërben për ta mbrojtur atë nga dëmtimet apo vjedhja. Portreti i Mona Lizës është sulmuar disa herë. Nëse e shikoni bërrylin e majtë të saj e vëreni dëmtimin që e ka shkaktuar boliviani Hugo Ungaza më 1956, pasi e gjuajti me gur.
Disa muaj më parë, një tjetër sulmues gjuajti acid në pikturë por, acidi e kapi vetëm pjesën e saj të poshtme. Për shkak të këtyre sulmeve, Liza u vendos pas xhamit të blinduar. Ky veprim u tregua efikas në vitin 2009 kur një turist i zemëruar rus, të cilit i ishte refuzuar shtetësia franceze, e hodhi një filxhan të kafesë në këtë pikturë. Piktori i famshëm Pablo Pikaso ishte i dyshuar për vjedhjen e Mona Lizës.
Mona Liza u vodh nga Luvri në vitin 1911. E tërë Franca e vajtoi këtë incident, kurse me mijëra njerëz shkuan në Luvër për të parë murin bosh ku kishte qenë piktura dhe linin lule dhe porosi si dhe dhurata të tjera lamtumire. Pas vjedhjes, Pablo Pikaso u mor në pyetje, sepse asokohe e kishte një dosje të hapur për shkak të blerjes së veprave të artit të vjedhura nga Luvri. Hajduti i vërtetë u kap më 1913. Ai ishte një ish-punëtor i Luvrit, Vincenzo Peruggio, nacionalist italian, i cili e nxori pikturën duke e fshehur nën kostumin e tij të punës.
Ai besonte që Mona Liza i përkiste Italisë dhe jo Francës. Pasi e kishte mbajtur të fshehur për dy vjet, Peruggio u arrestua gjatë tentimit për t’ia shitur Mona Lizën një tregtari të veprave të artit nga Firence. Kthimi i Mona Lizës në Luvër e frymëzoi një trend të modës.
Femrat filluan të vinin në fytyrë dhe në qafë pudër të verdhë si imitim të tenit të artë të Mona Lizës si dhe i lëviznin muskujt e fytyrës për të imituar buzëqeshjen e saj. Në kabaretë e Parisit, valltaret e veshura si La Joconde (emri francez për Mona Lizën) e vallëzonin vallen provokuese can-can (kan-kan). Mona Liza u largua nga Luvri si vepër arti, por u kthye si ikona e parë masive e artit.
Studimet e reja kanë dëshmuar që s’ndryshon buzëqeshja e Lizës por mendja e njeriut. Pyetja nëse ajo buzëqesh apo jo, për një kohë të gjatë i ka preokupuar historianët. Më 2000 shkencëtarja e neurologjisë, Dr. Margaret Livingstone e shpjegoi arsyen pse na duket se buzëqeshja e Monës ndryshon, varet nga cili këndvështrim shikohet portreti dhe mënyra si truri e përjeton pikturën – portretin e Mona Lizës.
Më 2005, piktura e Mona Lizës u analizua në Universitetin e Amsterdamit përmes një programi kompjuterik për njohjen e emocioneve. Në bazë të krahasimit të vijave të fytyrës (Syve dhe buzëve) është arritur në përfundimin që Mona Liza është 83 për qind e lumtur, 9 për qind e tmerruar, 6 për qind e frikësuar, dhe 2 për qind e zemëruar. /UBT News/
UBT nderon bashkëpunëtorët profesionistë për dekadën e tyre të angazhimit
Dekadat e suksesit: UBT kurorëzon 2024 me vizionin 20-vjeçar të së ardhmes
Pirro i’a fshiu këngën Parashqevit, flasin nga kompania menaxhuese për të drejtat e autorit
Kosova dhe Shqipëria zyrtarisht bashkë në Lojërat Mesdhetare
Dëmtohet ambasada e Maqedonisë së Veriut nga sulmet ruse në Kiev
“Nuk rri dot pa ua thënë vëllazërisht”, Rama iu drejtohet deputetëve për Specialen
BE-ja me mision vëzhgues për zgjedhjet e shkurtit në Kosovë
Diplomatët amerikanë vizitojnë Sirinë për herë të parë pas rënies së Assadit
Berisha: Çdo ndërhyrje e Shqipërisë në dialogun Kosovë-Serbi është antikombëtare
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota1 month ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Kulturë3 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman